No. 2714.
26s,e Jaarg.
M
Dingsdag 28 December 1809.
DE LOOZE WAALE.
Nieuwstijdingen.
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
n
- 0,50.
- 0,80.
- 3,2»
Men abonneert zich:
In Nederland bij de Uitgevers
Hoek van de Schuithaven, B, No. 94-,
en bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren
lu Noord-Amerika bij J. QU1NTUS, te Grand Rapids, Staat Michigan
Brieven en Ingezondcue Stukkeu franco.
Abon nemcnts-Pr ij s:
Voor 3 maanden 1,30.
Franco per post, iu Nederland- 1,00.
Voor Noord-Amerika, franco New-York - 3,90.
V ersch\jnt:
Dingsdag, Donderdag en Zaturdag.
A (lvertentiën:
10 cent per gewone regel.
GROOTE LETTERS worden naar plaatsruimte berekend.
Advertenticu voor deu werkenden stand a 30 Cents.
Bekendmakingen van ondertrouw of huwelijk it 40 Cents;
dito van 25- of 50jarige Eehtvereeiiigiug A 50 Cents li contant
en franco aan het Bureau.
De inzending der Advcrtcutiën kan geschieden tot
Maandag, Woensdag en Vrijdag, des voormiddags 10 ure.
OPKNBARE ZITTING
van den Gemeenteraad, op Dingsdag 28 December 18G9,
's namiddags ten één ure.
Op het Postkantoor te Zierikzee zijn over de tweede
helft der maand November onderstaande brieven bezorgd:
geadresseerd aan persouen, wier namen ter plaatse van
bestemming onbekend zijn, als:
een aan CAPELLE, te Bur ff h.
J. BATEN, te V Gravenliage.
C. HORINGE, te Botterdam.
Van liet Hulpkantoor Brouwershaven:
een aan GRAAFSTEINte Rotterdam.
M.
In Noord-Amerika is, evenals in Nederland, de openbare
volksschool ten opzichte van de godsdienst-geschillen
zuiver neutraalen daardoor is zij gelijk de conser
vatieve Londensche Globe zegt, eene instelling, die
door eiken burger van deze »model republiek1' ten
hoogste wordt gewaardeerd. Het aloude gebruik om
eiken dag in de scholen een hoofdstuk uit den bijbel
te lezen en het »Onze Vader" te bidden was bij de
invoering van het neutraal onderwijs behouden onder
uitdrukkelijk beding evenweldat de tekst nimmer
mocht worden toegelicht. Aanstoot kon er dus niet
worden gegevengeen gemoedsbezwaren werden ge
krenkt. Doch ziet op het oogenblik dat de neutrale
school beschouwd werd als de hoogste roem der repu
bliek eischen de Katholieken op hoogen toon dat
de Bijbel van de scholen zal worden geweerd. De Pro
testanten weigeren formeel dien eisch in te willigen
zij staan pal tot handhaving van het aloude onschuldige
gebruik. Zij zijn overtuigd zegt het bovengenoemde
conservatieve Plogelsche blad dat eene inwilliging
de Roomsch-Katholieke hiërarchie slechts zou aanmoe
digen om nieuwe eischen te doen.
De Nciv- York Tribune is van oordeel dat er een
scherpe strijd zal moeten gestreden worden voordat
deze »bijbel-quaestie" tot oplossing zal zijn gebracht.
„Er is eene godsdienst-beweging in aantocht," zegt de
Tribunev-wier gevolgen veel ernstiger zullen wezen
dan die door de slavernij-quaestie werden teweegge
bracht; 'tzal eene beweging zijn die den Staat op
zijne grondvesten zal doen schudden.
In de hoop daarmee een zoo verschrikkelijke ramp
te verhoedenbeveelt laatstgenoemd blad aandat
alle godsdienstig onderwijs wat het zijzal worden
overgelaten aan de ouders en de geestelijkenmet
andere woorden zegt de Londensche Globedat het
grondbeginsel van bet Engelsche Schoolverbond in
Amerika in toep. ssing zal worden gebracht.
Op die wijze hoopt de Tribune dat Amerïka's schoonste
instelling; de neutrale schoolzal worden gevrijwaard
tegen de anti-nationale Roomsch-Katholieke hiërarchie,
die inbreuk verlangt te maken op de rechten der natie.
De grootste gashouder wordt thans gebouwd te
Manhattan in Noord-Amerika Het bassin voor dezen
gashouder heeft een doorsnede van 225 voet (70 meter)
en eene diepte van 38 (ongeveer 10.2 meter). De muur
van dit bassin is 7 voet dik en daarop worden gesteld
16 sierlijk gesneden kolommen ter hoogte van 72 voet
(20.25 meter), die van boven onderling door versierde
stangen veroonden zijn.
De Engelsche bladen houden zich bezig met de be
spreking van een door eenige geneesheeren ingesteld
onderzoek naar de al of niet geloofwaardigheid der
geruchten welke omtrent een meisje uit Wallis ver
spreid waren als zou bedoeld meisje in ruim twee jaren
geenerlei voedsel gebruikt hebben en welk onderzoek
voor het meisje een doodeljjken afloop ten gevolge gehad
1 Twee jaren lang reeds hadden de ouders hun
aan de nieuwsgierigen vertoond als een wonder-
dat buiten de wetten der natuur stond en hadden
■i tot eigen voordeel aangewendtoen eenige ge-
eeren besloten een onderzoek in te stellen. Zij lieten
en einde het meisje door vier ziekenoppasters
ten die naauwkeurig acht moesten geven dat het
voedsel ontviug. Dit deden zij ook, doch met dat
dat het kincl den 7den dag der bewaking den
•dood stierf. De zwaarste schuldbeweren de
iden rust op de ouders diehoewel zij zeiven
re gesteldheid van het kind kenden dit liever
;en dood lieten sterven dan als bedriegers bekend
,kt te worden en daarom het aanbod van de
iheerenom de oppasters te verwijderen, afsloegen,
ook de geneesheeren worden schuldig geacht
en zij zulk een gevaarlijke proefneming zoover
izet hebben.
verduisteringen in den dampkring, die in eeni
ge deelen van Italië dezen zomer zijn waargenomen
waardoor deze een mat aanzien verkreeg, evenals hier
te lande tijdens de veendamp, wordt toegeschreven aan
zeer fijn stof, dat in de lucht verbreid is, doch waarvan
het ontstaan en de oorsprong tot nog toe onbekend is.
Deze stofnevels gaan altoos gepaard met warmte en
droogte, en onder deze omstandigheden heeft Secchi te
Rome dit verschijnsel zelfs in den winter waargenomen.
Velen vermoeden dat dit stof afkomstig kan zijn van
de woestijn Sahara.
Zwolle, 22 Dec. Dezer dagen is bij het gemeente
bestuur alhier vergunning gevraagd tot het oprigten
eener paardenslagterijeene industrie welke tot heden
in deze stad nog niet bestaat. Uit het oogpunt van
hygiëne is het verzoek van de hand gewezen omdat
het aanwezig zijn van zoodanige slagterij in de ge-
meentekom en in eene bevolkte buurt een nadeeligen
invloed op den gezondheidstoestand der ingezetenen kan
uitoefenen.
Iiotterdam 25 Dec. De regtbank alhier heeft
gisteren eene gehuwde vrouw, op ar.nklagt van haren
echtgenootveroordeeld tot eene gevangenisstraf van
acht dagen ter zake van door haar gepleegd overspel.
Uit Delft wordt door de Delftsclie Ct. gemeld
Eergisteren morgen voer P. Overgaauw met zijn zand
schuit door het singel water, toen bijop de hoogte van
de fabriek van den heer Hartogh het ongeluk had over
boord te vallen. Twee hondenop de schuit aanwezig,
hieven een erbarmelijk gehuil aan waardoor de aan
dacht van eenige personen iu den omtrek werd getrok
ken die weldra toesnelden en het gevaar zagen waarin
de manin het midden der diepe vaartverkeerde.
Niemand der omstanders intusschen durfde zich ter
redding te water te begeven totdat een der werklieden
van den heer HartoghP. van der Zee genaamdkwam
aanloopen en zonder aarzelen onder den uitroep„God
helpe mij in het water sprongnaar beneden dook
en het geluk had den man boven te brengen. Deze
klemde zich echter in zijn doodsangst zoodanig aan zijn
redder vastdat beide mannen gevaar liepen te ver
drinken toen nog juist bij tijds de heer Hartogh met
een bootje en eenigen zijner werklieden den drenkelingen
te hulp kwamen hen in zijn vaartuig opnam en aan
den wal bragtwaar zij verder in zijne fabriek, op eene
warme plaats goed werden verzorgd. Vau der Zee was
spoedig geheel hersteldaan Overgaauw werd de eerste
geneeskundige hulp verleend, waarna hij naar het gast
huis werd vervoerd. Zijn toestand is niet zonder gevaar.
Het is niet de eerste maaldat P. van der Zee zijn
leven waagt, om dat van een ander te redden. De man,
echtgenoot en gezegend met negen kinderen verdient
dan ook ruimschoots dat zijn kloeke daad worde erkend
en beloond.
Hulst, 23 Dec. De Roornsch-Katholijke kerk met
toren te Rapenburg, gemeente Stoppeldijk, zijn gisteren
voormiddag door brand vernielddaar niets dan de
naakte muren zijn staande gebleven. De oorzaak wordt
gezegd ontstaan te zijn op het pas gevernisde nieuwe
orgel, alwaar men, tot opdrooging van den vernis, eenig
vuur had gebezigd, en dat zich, misschien door open
lating eener deur of raam, door den wind moet hebben
medegedeeld aan het versche' schilderwerk. De neven
staande gebouwen, waaronder de pastorij, zijn bewaard
gebleven. De kerk was in het jaar 1860 nieuw gesticht,
daar Rapenburg vóór dien tijd slechts een gehucht was.
Züei'ilizoo27 Dec. Z. M. heeft benoemd tot
substituut-griffier bij de arrondissements-regtbank te
Zutfenmr. F. J. M. Jespersthans griffier bij het
kantongeregt alhier, en tot laatstgenoemde betrekking
mr. J. A. Bolleadvocaat alhier.
In de Donderdag avond gehouden zitting heeft de
Tweede Kamer hoofdstuk IX der staatsbegrooting (ko
loniën) met 47 tegen 24 stemmen aangenomen. De
West-Indische begrootingen zijn met eenparige stemmen
aangenomen. De Kamer is daarna op reces gescheiden.
Uit Wonseradeel schrijft men van den 23 Dec.:
De zaak van het suikerschipindertijd ten noorden
van Makkum gestrand, houdt iu dit vlek niet alleen
de aandacht en de gesprekken voortdurend gaande
maar ook menigeen in angst en vrees voor de moge
lijke gevolgen. Omtrent die zaak, waarvan in enkele
bladen met een woord gewaagd werd, verneemt men
het volgende. In publieke veiling werden uit het schip
verkocht 234 kranjangs suiker, doch er was zooveel
zoek geraakt, dat door sommigen die hoeveelheid op
wel tweemaal het verkochtealgemeen op minstens
gelijke grootte wordt geschat. Overal in Makkum was
suiker, zij schijnt met schuiten te gelijk aangevoerd
te zijn gowoxden en gedeeltelijk dieper in de provincie
te zijn verkocht. De regter-commissaris met dén griffier
hebben twee dagen zitting gehouden en de zaak in
loco geïnstrueerdmeer dan 70 personen zijn in ver- j
hoor genomenen eerlang verwacht men in Sneek
zitting over deze omvangrijke zaak. De beide gemeente
veldwachters te Makkum zijn uit hunne betrekking ont
slagen, om eerlang door anderen te worden vervangen.
Naar men aan bet Handelsblad mededeelt., heeft te
Amsterdam onlangs het volgende curieuse geval plaats
gehad
In een vriendenkring werd de vraag opgeworpen, of
de „welgemeende huwelijksaanvrago" die nu en dan in
de nieuwsbladen voorkomen, inderdaad welgemeend zijn
en of er vele trouwlustigen werden gevonden, die hun
portret of handteekeuiug aan de »stiptste geheim
houding" van den onbekenden aanvrager of aanvraagster
durfden toevertrouwen. Een der vrienden beweerde, dat
de vraag op de markt der trouwlustigheid ook onder
de ongunstigste omstandigheden steeds door het gedaan
aanbod wordt overtroffen. Men besloot tot eene proefne
ming en spoedig verscheen eene advertentie, waarin een
ongelukkig weduwnaar P. G. (al of niet van de pokken
geschonden), die uit drie huwelijken een dertiental bij
dragen voor de toekomst des lauds had zien geboren
worden„langs dezen meer en meer gcbruikelijken weg"
een minnend hart zocht, dat de vierde wilde zijn in de
lij zijner echtvriendinnen.
Hoe weinig aanlokkelijk het vooruitzigt ook was van
reeds op den huwelijksdag moeder te worden van dertien
kinderen, toch kwamen er niet minder danveertien
antwoorden in. Van Wie? Men besloot zich op eene
eenvoudige wijze daarvan te vergewissen.
Aan elk der adressen, in de antwoorden opgegeven,
werden gelijkluidende brieven gezonden, onderteekend
stellen wij van der Poes, met bijvoeging van een
toegang- en plaatsbiljet tot het Theater van den lieer
van Lier waar »auf Verlangen", Blanbart werd gegeven.
In eiken brief werd er tevens bijgevoegd, dat de weduwe
naar in de derde macht ter aanktiooping van de eerste
banden de plaats, achter die iu het biljet aan aange
wezen, zoude innemen.
Des avonds waren de vrienden reeds vroegtijdig in
de zaal aanwezig en zijn tot hun genoegen de veertien
naast elkander besproken plaatsen allengs ingenomen
door een negental dames. Eene beschrijving van elk
dezer heeft geen hunner opgeteekend, maar wel konden
zij zich vermakeu in de blikken, welke de dames van
tijd tot tijd stoelsgewijze op de lieeren wierpen, die toe
vallig achter haar hadden plaats genomen, doch natuurlijk
geen enkel teeken gaven van identiteit met den heer
van der Poes.
De gordijn valt men maakt zich gereed om te ver
trekken. Daar hoort men plotseling roepen »Het rijtuig
van mijnheer van der Poes!" Opschudding onder de
dames men ijlt naar de deur, maar tracht te verge
het rytuig te vinden en verwijdert zich onder het maken
van gissingen, wat toch do heer vau der Poes verhinderd
mogt hebbeu, te verschijnen. Zouden enkele barer be
grepen hebben, dat zij gefopt waren.
Bij liet Departement van Marine i9 eeu schrijven ontvangen
van den kapt.-luit. ter zee B. D. van Trojenkommaudeerende
Zr. Ms. schroefstooinschip Vice-Admiraal Koopman, gestationeerd
ter Kuste van Guinea, meldende dat een detachement van ongeveer
200 man, zaïnengcsteld uit de landingsdivisie der zeemacht eu het
garnizoen van St. George d'Elmina, ouder bevel van den luit. ter
zee, 1ste kl. P. ten Bosch, op 10 Nov. j|. naar Commendah
langs het strand is opgerukt, terwijl Zr. Ms. schoefstoomschip
Vice-Admiraal Koopman, waarop de Gouverneur der Kolonie
zich had ingescheept, nagenoeg gelijktijdig, namelijk iu den morgen
van 11 Nov. jl., met het detachement te Commendah aankwam.
Bij het naderen van het detachement nam de bevolking van
Commendah de vlucht, en werd hierin gevolgd door de vis-
schers, die in zee waren, doch die bij het zien oprukken onzer
troepen naar het strand ijlden en een hondertal kano's met al
het vi9chtuig achterlieten.
De luit. ter zee ten Bosch maakte zich eerst van de landings
plaats, daarna vau Commendah meester, waar de Nederlandsche
vlag werd geplant.
De gevlugle Cammendeezcu hadden zich inmiddels weder
vcreenigd, en deden gedurende dien dag uit ecu naburig bosch
uitvallen, die spoedig verminderden, en na twee dagen ophielden.
Aan onze zijde werden eenigen gekwetst: 4 matrozen, 1 marinier,
1 Afrikaansch korporaal en 1 Afrikaansch soldaat die echter
allen bij het sluiten vau het bericht iu beterschap toenamen.
Door 4 kwartieren van Elmina werd ndsistentie van 250
gewapende manschappeu aangeboden. Deze werden naar Com
mendah gezonden, doch hunne hulp werd, even als die van 400
uit Chatna, door den Gouverneur van de hand gewezen, daar
zij aan het strand en bij de landiugsplaals geen dienst kon
bewijzen, en de manschappen ongezind waren het bo9ch achter
Coinmanij en Commendah in te rukken.
Op de landingsplaats te Commendah is thans een campemeot
opgeslagen, waar 140 officieren, onder-officieren en schepelingeu
onder dak en behoorlijk tcgcu zon en regen beschut ziju, terwijl
een gracht, halvemaanswijze aangelegd, de veiligheid van dat
campement verzekert.
De Coinmendeozen schenen inmiddels voor goed terugge
trokken en al het door hen nchtergelatene is vernield*. Uit
het kamp, waar zich het vroeger verjaagde hoofd der Com-
mendeezen bevindt is door dat hoofd een brief gezonden naar
de gevluchte bevolking, om haar tót onderwerping aan te manen.
Door den Gouverneur en den commandeerenden officier
van Zr. Ms. schroefstooinschip Vice-Admiraal Koopman,"
werden inmiddels maatregelen beraamd om de gemeenschap
tusschcn Elmina, Chnma eu Commendah te verzekeren, opdat,
indien later de verjaagde bevolking van Commendahzonder
zich tc onderwerpen, mocht tcrugkeeren, men het in de macht
zouden hebben haar onmiddelijk te bereiken en te verjagen.
Een man op een driestap te S. moest zijn leer
eerst betalen, eer hij naar Waalwijk gaat. Als hij eerst
het oude betaald haddan had hij het nieuwe wel
kunnen krijgen. Ook moest liij eerst zijne huishuur
betaleneer hij een grooter huis ging bewonen.
Het oude dametje te O. wordt aangeraden zich wat
fatsoenlijker te gedragen en zoo veel bittertjes niet te
gebruiken, anders zal zij nooit verpast raken, dat toch
tijd wordt, en dan zoude zij wel dol worden. Twee
dames te O. moesten des zondags niet meer in eene
herberg gaan en dan jonge lui roepen om zich wat
te vermaken. Een smid te C. wordt verzocht, zoo
veel niet bij eene vrouw te loopen, als haren man af
wezig iswant het begint iu het oog tc loopen.
In Polen hebben een aantal jongelingen het land
verlatenten einde zich aan de militaire dienst te
onttrekken. Maar nu heeft papa de Czaar er een huis
middeltje op bedacht dat zeker wel helpen zal. Hij
hoeft namelijk oene verordening uitgevaardigd waar
bij aan iedere gemeente voor eiken dienstpligtigen
jongeling, die liet land verlaat, eene boete opgelegd
wordt van 800 gulden eene som die gewoonlijk be
steed wordt voor een plaatsvervanger. Zijn nu de ouders
der ontsnapte jongelingen vermogend genoeg dan
hebben de gemeenten het regt die som op hen te verha
len, en velen worden dan ook straatarm gemaakt. De
Engelsche regering heeft den heer de Lesseps geluk
gewenscht met de doorgraving van de landengte van
Suez. De heer de Lesseps heeft daarvan kennis gege
ven aan keizer Napoleon, die daarop heeft geantwoord:
„Dit verheugt mij in de hoogste mate, want ik zie
daarin het bewijs, dat men aan uwe pogingen, die
met zulk een schitterend succes zijn bekroond alle
regt laat wedervaren." Dit kanaal moet dus beter vol
doen dan wel gezegt wordt.
Kerknieuwe.
Ds. J. T. F. U. Lauts, predikant bjj de hervormde
gemeente te Oosterland, heeft het beroep naar de ge
meente van Leerbroek, classis Gouda, aangenomen.
De kerkeraad der Evangelisch-luthersche gemeente
te Middelburg heeft tot predikant beroepen den heer
J. A. Ilelwig, jr., predikant bij de Hersteld-evangelisch-
luthersche gemeente te Enkhuizen.
Kogtszakon.
De Arrondissements-Regtbank te Zierikzee, heeft de
navolgende vonnissen in strafzaken uitgesproken
1°. J. R.oud 42 jarenarbeider, geboren en wonende
te Oud-Vossemeer, is ter zake van bet toebrengen van
slagen aan iemand geenerlei ziekte of beletsel van te
werken gedurende meer dan 20 dagen veroorzaakt
hebbendeonder aanneming van verzachtende omstan
digheden veroordeeld tot gevangenisstraf van 3 dagen.
2°. H. M.huisvrouw van J. P., oud 57 jaren, arbeid
ster, geboren en wonende te Sint-Annaland ister
zake van het op den 30 October 11. aan iemand op eene
openbare plaats toevoegen van smaad- of scheldwoorden
en beleedigende uitdrukkingendie geeno telastlegging
van eene bepaalde en omschreven daad maar van eene
aangeduide ondeugd behelzenonder aanneming van
verzachtende omstandigheden, veroordeeld tot betaling
van twee geldboeten elk van ƒ3.elke boete bij
wanbetaling binnen twee maanden na daartoe te zyn
aangemaand te vervangen door gevangenisstraf van één
dagterwijl het O. M. niet ontvankelijk is verklaard
in zijne vervolging ten aanzien der twee in de laatste
plaats aan de beklaagde bij dagvaard ten laste gelegde
feiten als zoude zij zich nog op twee andere verschil
lende tijdstippen hebben schuldig gemaakt aan laster
of hoon ten aanzien vau M. 13. te Sint-Annaland
vermits die beleedigende uitdrukkingenblijkens de
bewoordingen der dagvaarding, zouden zijn geuit of op
een anderen dagóf buiten tegenwoordigheid der be-
leedigdeen door deze alleen eene klagt bij den burge
meester van Sint-Annaland is ingediend, ter zake van
de haar op den 30 October 11. door de beklaagde
toegevoegde beleedigende uitdrukkingen.
3°. M. van den H.oud 14 jaren, arbeider, wonende
te Stavenisseister zake van het moedwillig toe
brengen van eeno verwonding en slagen aan iemand
geenerlei ziekte of beletsel van te werken gedurende
meer dan 20 dagen veroorzaakt hebbendemet oordeel
des onderscheids gepleegd bij verstek veroordeeld tot
gevangenisstraf van 14 dagen.
4°. S. van der NV*.oud 18 jaren geboren te Brninisse
wonende te Dreischor, arbeider, is, ter zake 1°. van
eenvoudige diefstal en 2°. van het visschen bij nacht
in eens anders vischwater, zonder voorzien te zijn van
eene actenoch van een scnviftelijk bewijs van ver
gunning van den eigenaar of regthebbende op dat
vischwater, onder aanneming van verzachtende omstan
digheden veroordeeld voor het eerste feit tot gevangenis
straf van acht dagen en voor het tweede feit tot betaling
van twee geldboeten, elk van ƒ6.— elke boete bij
wanbetaling binnen twee maanden na daartoe te zjjn
