JS
o. 2682.
iTeiI
oekj
JIFtmi
Ww
Donderdag 14 October I860.
26s"'Jaarg.
Vin.
aanbesteding.
DE LOOZE WAALE.
chapp
RS
bouw-
mz.
houwenI
Zoon
03
Uil
ziKRikZi:i:s< iiE nieuwsbode.
>1 oii abonneert
In Nederland bij de Uitgevers
Hoek van de Schuilhaven, E, No. 94,
en bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren.
Iu Noonl-Amenk-a bij J. QUINTOS, to Grand Rapids. Staat Michigan.
Brieven en Ingczondene Stukken franco.
Abon iï ements-Prij
Voor 3 maandenf 1,30.
Franco per post, in Nederland- 1,60.
Voor Noord-Amerika, franco New-York - 3,90.
El
lii^^
Verscb ij ii t:
Dingsdag, Donderdag en Zalurdag.
A<lr ertonticn:
10 cent, per gewone regel.
GROOTE LETTERS worden naar plaatsruimte berekend.
Advcrtcntiën voor den werkenden stand a 30 Cents.
Bekendmakingen van ondertrouw of huwelijk a 40 Cents;
dito van 25- of 50jarigc Echt vereen iging a 50 Cents a coutaut
en franco aan het Bureau.
De inzending der Advcrtcntiën kan geschieden tot
Maandag, Woensdag en Vrijdag, des voormiddags 10 ure.
D E
pkamel
•stad. Adl
LANDE»
3:
E, O/ja
n den
erikzee.
den Agei
coor Thok
en St. Pi
idontpi
erpenisse,
Cz.
leveking steenkolen.
BURGEMEESTER on WETHOUDERS van Zierikzea
iin voornemens, op Woensdag den 20 October 1869,
twaalf uur des middags, op het Raadhuis, m het
penbasr AANTEBESTEDEN
Het 1<;vore» van driehonderd ttvce-
en-negentig Hectoliters (miidden)
BUHR-STEENKOLEN eerste
kwaliteit.
De Voorwaarden van Aanbesteding liggen op de
emeentc-Seeretarie ter inzage van Gegadigden.
De ondergeteehende brengt ter algemeene
kennis, dat het Rijkstelegraafkantoor voortaan
|p Zon- en Feestdagen zal geopend zijn
van S-9, 3-5 en V—O are.
De Directeur
PILAAR.
nolens, I
eksp rijzen!
Zaai|
C.°
cers,
At bij d ezel
vroegere
1'oog-cr
isïjj en ,1
No.f
fir,
OOZE, lil
.NLNG!
roedkoopl
de
tel aren er!
die hurl
hebbel
3
mogehjll
E E R 1 G T.
Alle Advertentiën en Stukken ter plaatsing in deze
ourant, re^tstreeks te bezorgen of toe te
ïnden ,,A.au do Uit<revoi';-J van <Iosi
Zierüi/oesclicn Nieuwsbode te Zio-
rik/.ooIlock Seliuithavenwijk BNo. 94.
Men zij indachtig dat Advertentiën later dan "sa voor-
middags hO dim- van Maandag, Woensdag en
Vrijdag, ter plaatsing ontvangen in de Courant van
dien dag niet meer wórden opgenomen
De Uitgevers.
I
CHT.|
looi
HEN-1
Iï>
&ENBO0Ü. I
Stellen wij bet ons ten pligt, steeds naar vermogen
alles te ondersteunen wat op bet gebied van school
onderwijs gunstige resultaten kan opleveren zoo
voldoen wij ook gaarne aan bot verlangen van den ge-
I eerdon Inzender tot plaatsing van onderstaand stuk
ea vergunnen daaraan ook bet liefst de plaats die ons
I anders tot uiten van eigen opinie ten dienste staat.
De Redactie.
Het feit dat Zeeland, en in 1866 en in 1867, blijkens
de publiek gemaakte Regeringsverslagen, over den Staat
der Hooge-, Middelbare- en Lagere Scholen, de betreu
renswaardige eer geniet, om slechts door ééne provincie
in ons Vaderland (Noord-Holland) overtroffen te worden,
wat het. noodlottig schoolverzuim aangaat (zie bijlagen
I der Staats-Courant 1868.vel 247, bi. 986 en I860, vel 361,
bl. 1441) noopte mij daarop de aandacht mijner mede
leden te vestigen in de zomervergadering der provinciale
Staten van Zeeland en tevens een voorstel te doen, daar
mede in verband staande, dat op mijn verzoek tot cle nu
J opliandene najaarsvergadering werd aangehouden.
V Inmiddels heb ik mij onledig gehouden om meer be
paald te onderzoeken, in welke gedeelten onzer provincie,
dat kwaad schuilde.
De volgende opgaven van dat schoolverzuim over 1868,
zal uwe lezers doen zien, dat Schouwen en Duiveland
en bovenal Zierilczee. zich van die «betreurenswaardige"
eer der provincie liet minst beeft aan te trekken, wat
althans bet totale gemis van onderwijs aangaat. Schou
wen en Duiveland toch onderscheidt zich zeer gunstig
van de overige gedeelten van ons gewest, wat bet scliool-
bezoek in den winter betreft, enkele gemeenten uitge-
I zonöerd. Alles getuigt dat men aldaar ook ten platten
lande., het lager onderwijs waardeert; jammer! dubbel
jammer! dat het schoolbezoek in den zomer, even als
I meestal elders, zooveel te wenschen overlaat.
Ook op No o rcl-Bev eland en Tholen c. a. mag gewezen
I worden als op voorbeelden ter navolging, voor de ove-
rige gedeelten van ons gewest.
Hoeveel lust ik heb van over een en ander uit te
weiden moet ik dat nalaten om niet te veel ruimte
j van U te vorderen; cle onderstaande cijfers zijn echter
welsprekend genoeg, voor allen die cle kunst verstaan
om cijfeitschrift te lezen, en daar waar zoo weinig
totaal schoolverzuim plaats heeft, als in Schouwen en
j Duiveland, Noord-Bevelancl en Tholen c. a., daar kan
het aan de zoodanigen niet ontbreken.
Slechts dit nog. In 1867 werd door het Rijlc, de Pro
vinciën en de Gemeenten in ons Vaderland aan het
onderwijs ten koste gelegd 4512741,96 of 1,27 p. h.
Waarvan door het Rijk
en de provinciën - 341527,90s - 0,09°
Alzoo door de gemeenten ƒ4171214,05 of 1,174 p. h.
In Zeeland werd door de
gemeenten voor het 1. o.
betaald244532,43; - 1,37-
Terwijl de inkomsten aan
schoolgelden, subs. etc. be-
droegen 61168,81s - 0,56
Uit gemeentebelastingen
WnVli7'?°-geT0ncl0n -f 183413.62 of/0,81 p.h.
hierin kunnen cle meeste plaatsen in Schouwen en
Duiveland, Noord-Beveland en Tho'cn c. a., de vergelij
king met de overige gedeelten onzer provincie doorstaan.
te
o te! H3
2- o -
CÜ~
5 O
Lo
cd 5 5
ÏL £L
©.to" b dq'
2 <yt
o o
"éT Cb Cu Zu
O —-o
O'
-J O OS 1
CO I- CO c
IO CO i'CO
CO O CO i4
v-4 K-* to tc V— CO
t$-« Ci ft»- ©i O
<|.vi^OOtOOO
O IO CO M CO CO CR
OO CO OO —O O CO C
w
0
0
p
ts
►t)
so
O
s
O
,._1 1-1 CO 00 CO VÊ-
co co co co o. en
tO —4 --O Cf Cf O
CO 31 -1 O H H |(X
co CO CO co
O
O O I
P-J
Ui H co a CO O O
CO CR ot CO -J H
CO CO OS CO O Cl
co to cs
to <1 DO M
Cf Cf Cf co
Cf tO CS to CS I1
CO CO Cf to ►-* co
C -3 Cl <1 co CO
-■§!
t-i o op
"Lbcocs
—4 CO CO CO
- i M O
3 5 g
O O pop O 5 h-4 2 t3
Voob'-abbi© jj 2;
CO to CO -4 OO I CS - O H
l
s
I
et-
Nadere verdeeling van het schoolverzuim des Win
ters en des Zomers in 1868 in de districten Schouwen
en DuivelandNoord-Beveland en Tholen c. a. met.
opgave der kosten van het onderwijsper hoofd in
iedere gemeente (na aftrek der schoolgelden etc.) in 1867.
Schouwen esn Duiveland.
Winter Zomer koste n
38 pCt.
Kerkwerve
Burgh
Nieuwerkerk
Eikerzee
Duivendijke
Haamstede
Serooskerke
Zonnemaire
Een esse
Bruinisse
Ellemeet
Noordgouwe
Brouwersh.
Dreischor
Noord welle
Oosterland
Zierilczee
Ouwerlcerk
33
26
22
18
17
17
16
13
12
11
10
10
9
9
6
3
1
32 pCt.
30
38
41
51
39
34
33
27
30
27
37
23
26
21
26
2
17
WissetTkerke
Kortgeeu
Colijnsplaat
Kats
NoorcLBevelaiid.
Winter Zomer
25 pCt.
21
11
Tholen
Winter
Oud-Vossemeer 32 pCt.
Stavenisse 27
Poortvliet 24
Scherpenisse 23
St.. Philipsland 19
St.. Maarten sd ij k 16
Tholen 15
St. Annaland 4
36 pCt.
29
32
28
e. ti.
Z o m e r
44 pCt.
44
27
38
48
33
17
43
1
- 0,80.
- 0,59 A
- 0,63°.
- 1,—
- 1,468.
-1,50
-1,17.
-1,11.
- 0,76V
- 1,348.
- 0,73®.
- 0.09k
- 1,32k
-1,32k
- 1,12s.
-1,17.
-1,12 k
kosten
0,75k
'-0,93 k
- 1,04 k
- 0,86 k
kosten
ƒ1,02.
'- 0,46.
- 0,84 k
- 0,87k
- 0,74.
-1,08 k
- 1,63 k
- 0,98.
Burgemeesters! en gij andere invloedrijke personen in
Schouwen en Duiveland Noord-Beveland en Tholen c. a.
zult gij die blijkens deze statistieke opgaven zoo zeer
bewijst dat de zaak van het lager onderwijs u ter harte
gaat, zult Gij vooral daarvan geen blijk geven ook door
uwe tegenwoordigheid op de aanslaande vergadering
welke te Utrecht op den 27sten dezer zal gehouden
worden tot het onderling beraadslagen over de midde
len om dien kanker die aan ons Onderwijs knaagt weg
te nemen Het zal toch daar niet gelden de vraag »waar
en »Ztoe" onderwijs moet gegeven worden Maar veeleer
of liever uitsluitend wat gedaan worden moet, om iedereen
onderwijs te doen genieten. De kosten daartoe vereischt
worden grootendeels reeds betaald en door belastingen
geheven alleen de onverschilligheid der ouders die
helaas de vrijheid hebben om hunne Kinders
cloiim totaal dom Z te houden is oorzaak dat zij
voor een groot gedeelte, althans op lateren leeftijd, weder
ten laste komen van lien die de kosten voor hun onder
wijs reeds hebben bestreden.
Ik vlei mij, vooral Zeeland op die vergadering in
ruimen getale vertegenwoordigd te zullen zien.
Goes den 8 Oct. 1869. VERHAGEN.
Ni eu wst ij din gen
In Piccadilly, eene der voornaamste stralen van het Westen
van Londen, greep de vorige week een zonderling feit plaats.
Er werd jagt gemaakt op een schuldenaar. Tiet edele wild
was een neef van Keizer Napoleon, Lord George Hamilton
een breeder van den bekenden hertog van Hamilton, wiens
financieele omstandigheden na de jongste voorjaars-wedrennen
allertreurigst waren, en algemeen besproken werden. Sedert,
langen tijd had de jeugdige edelman hij telt slechts 22
jaren aan een koetsier van een hansome zijn vertrouwen
moeten scheuken, die er dan ook in slaagde om den edelen
Lord buiten »hct gedrang" te houden en te beletten dat de
rechterlijke ambtenaren zich van hem meester maakten, hoe
deze ook op den loer lagen. Eergisteren evenwel toen de hansome
door Piccadilly reed, schoten plotseling een stuk of wat rech
terlijke ambtenaren toe, vatten het paard bij den teugel, en
ofschoon de koetsier een flink gebruik maakte van zijn zweep,
gelulde liet hem niet het paard te doen voortgaan. Fluks sprong
de Lord uit het rijtuig en ijlde voort, maar de rechterlijke
ambtenaren zetten hem na, arresteerden hem en brachten hem
naar de gijzeling.
Cayenne is het loonecl geweest van eene gebeurtenis, die
een groot aantal gezinnen in tranen en rouw gedompeld heefr.
Even als in vorige jaren beeft men ook dit jaar, bij de
viering van het naamfeest des keizers, een vuurwerk afgesto
ken, maar ongelukkigerwijze trof dit hetzelfde lot als dat,
hetwelk te Savana van Fort de France was gereed gemaakt bij gele
genheid der onthulling van het standbeeld vankeizerin Josephine.
Het vuurwerk te Cayenne was geplaatst ten oosten van het
gouvernementsplein. Nauwelijks waren de eerste stukken ont
stoken, toen een donderbus op de bergplaats van het vuurwerk
ncderviel. Een honderdtal vuurpijlen en een dozijn donder
bussen ontbrandden plotseling en wierpen zich in alle rigiingen
Ic midden der menigte, die door de beperktheid der plaats
genoodzaakt was zich op te hoopen tot vlak bij dc touwen
die de gereserveerde ruimte afbakenden. Het was oen vrecsselijk
oogenblik van schrik, opschudding, angst, smart en pijn, toen
die batterij zoo door dc verzamelde menigte met een verschrik
kelijk gebulder losbarstte. Men vlugtte met brandende klcêrcn
werd omver geworpen, voortgestuwd, getrapt en gekwetst, maar
niet allen stonden weder op. Twintig personen, waaronder
vrouwen en kinderen, waren vreesselijk gebrand, en dertig
anderen waren min of ineer bezeerd. De slagloffers werden
naar het hospitaal en in een apotheek vervoerd. Verscheidene
hunner bezweken reeds kort daarna. Eene moeder heeft hare
kinderen verloren, een kanonnier zal blind blijven, de gewon
den verkeeren nog in doodsgevaar. In de stad hccrscht
verslagenheid. Men denkt dat een onderzoek zal ingesteld
worden naar de oorzaak van deze ijsselijlce gebeurtenis.
Groïiiiijyen, 9 Oct. Het hard dra vers paardge
naamd de Deugd toebehoorende aan den Hr. Kremer,
te Garnwc-rd (prov. Groningen)heeft dit jaar reeds
aan geld tot een bedrag van ƒ1635 gewonnen, waarvan
ƒ300 op de harddraverij den 2den dezer te Purmerende
gehouden. Aldaar werd ƒ1400 voor hot. paard geboden
maar de eigenaar was ongenegen het beneden ƒ2000
af te staan.
Ho om 10 Oct. Het mag als opmerkenswaardig
vermeld worden dat sedert den lsten Jauuarijdus in
ruim 9 maanden in het huis van correctie alhier, bij
eene bevolking van nagenoeg 500 zielen slechts één
sterfgeval is voorgekomen en dat nog wel van een
persoon die in ziekelijken toestand aankwam en weinige
dagen na zijne aankomst overleden is.
Dalfsen 10 Oct. Een landbouwer in dezen
omtrek heeft met gunstig gevolg tegen het ldaauwzeer
onder het rundvee aangewend een weinig gestampt
koperrood vermengd met witte terpentijn dit middel
tusschen de klaauwen der koeyen gesmeerd heeft de
ziekte in zeer korten tijd doen verdwijnen.
Men meldt uit Leiderdorp Woensdag 11. had hier
eene stoute opligterij plaats. De boekhouder van een
ingezetene alhier had zich van eene quitantie meester
gemaakt en hierop het bedrag van 8 te Leiden ont
vangen. Met deze som begaf hij zich naar Schiedam,
en ging bij den depothouder van zijn meester het
voorhanden zijnde geld, ruim ƒ300, incasscerenvoor
gevende dat zijn heer te Rotterdam was en oogenblik
ke! ijk geld noodig had. Daarna begaf hij zich werkelijk
naar Rotterdam, vanwaar hij vermoedelijk naar Duitsch-
land is vertrokken. Hij laat zijne vrouw en drie kinderen
in treurige omstandigheden achter. Zijn meester had
hem voor eenigen tijd uit medelijden in dienst genomen
daar hij met zijn huisgezin in de grootste behoefte
verkeerde.
's Gravoiilui^e12 Oct. De Hooge Raad
(Kamer van Strafzaken) heeft heden verworpen het
beroep in cassatie van Jacob de Vletter, tegen het arrest
van het geregtshof in Zuid-Hollandwaarbij hijter
zake van de Rotterdamsche ongeregeldheden tot tien
jaren tuchthuisstraf was veroordeeld.
Rijswijk11 Oct. Gisteren nacht is bij een
boer alhier een diefstal gepleegd zoo brutaal nis nog
zelden plaats vond. De dief heeft zich een weg weten
te verschaffen tot de slaapkamer, waar man en vrouw-
te rusten lagen. In die slaapkamer bevond zich eene
gesloten secretaire doch de dief had de bijzondere ver
metelheid den sleutel uit een vrouwenzak, die zich op
de bedplank bevondte nemen en zoodoende uit de
secretaire eene som van ƒ700 te ontvreemden. De dief
moet een en ander zoo behendig hebben ten uitvoer
gebragtdat noch man noch vrouw in slaap werden
gestoord. Den dader is men nog niet op het spoor
ofschoon de politie een ijverig onderzoek instelt.
Aaivlenburg, 6 Oct. Vrijdag 11. werd in de verga
dering der Rederijkerskamer „In minnen groenen" door
den Secretaris mededeeling gedaan dat <le rederijkers
kamers van Waterlandkerkje, Sluis en Schoondjjke <le
algemeene bijeenkomst alhier in February 1870 wenschen
bij te wonen. Zijn wij wel onderricht dan mag men
zulks ook van die te Zuidzande verwachten. Die van
Oostburg heeft bedankt. De bijeenkomst zal dus doorgaan,
terwijl eerstdaags met de kamers in nader overleg zal
getreden worden.
Te Aardenburg heeft onlangs het examen plaats
gehad van de leerlingen der volkszangschool.
Aardenbur^f, 8 Oct. In de vorige week had
al hier het examem pla ats van de leerlingen der Volkszang
school, die nu ongeveer zes jaren bestaat en op eene bevol
king van ruim 1700'inwoners een honderdtal leerlingen
telt. De school staat onder directie van drie leden en
bestaat alleen door vrijwillige bijdragen der ingezetenen.
üe lessen aan genoemde school worden gegeven dooi
den heer Slager, des Zaterdags van 1 4 en des Zondags
van 5 6 ure; zij is verder verdeeld in 4 klassen en
is openbaar, dat is toegankelijk voor leerlingen van
iedere gezindheid.
Na het examen ontvingen een tiental leerlingen prijzen,
terwijl aan anderen getuigschriften werden uitgereikt.
De „Aardenburgsche Fanfaren,1' eene nieuw opgerigte
muziek cocieteit zijn in orde gekomen. De lessen zullen
gegeven worden door den heer Dumon te Bruggeen
heden avond een aanvang nemen.
Als een bewijs van echte liberaliteit van hetBelgiseh-
Gouvernement deelen we mede, dat namens den heer
Minister van Binnenl. Zaken een diploma 2de klasse is
uitgereikt voor de kweekingen snoeijing der fruitbooraen
aan Henricus Franciscus van Leeuwe wonende te Aar
denburg, die twee jaren lang gratis de lessen aan de
hofbouwschool van den staat te Gent- Brugge (Belgie)
heeft bijgewoond met meiewerking van bet bestuur
dier school, dat van Leeuwe een Nederlander was en
te Aardenburg woonde. Het diploma, net op perka
ment gesteld is van 14 Sept. 11. terwijl van Leeuwe
de vergunning beeft bekomen de lessen verder bij te
wonen ten einde ook naar 'tverkrijgen van een diploma
voor de 1ste klasse te kunnen staan.
Neuzen9 Oct. Heden avond had het ongeval
plaats, dat D. de Zeeuwsluisknecht bij de Oostsluis
alhierop de kanaalbrng bij de Axelsche poortde
lantaarnen willende ontsteken van de daarbij gestelde
ladder in het water viel en niettegenstaande'alle aan
gewende hulp jammerlijk verdronk, zijnde eerst
eenigen tijd later het lijk wedergevonden
Stceiiborsron, 10 Oct. Reeds eenige dagen
geleden werd in de naburige gemeente Dinteloord"en
Prinsland ruchtbaar, dat eene poging tot vergiftiging
zou zijn beproefd door zekeren Willem de Keijzer,
molenaarsknecht aldaar. Zijne vrouw had vroeger met
eene buurvrouw twist gehaddie twist was op beider
mannen overgeslagen. De Keijzer zou daarover, zoo
het schijnt, wraak hebben willen nemen want toen
hem door den molenaar bij twee verschillende gele
genheden was opgedragen bij bedoelde buurvrouw ge
malen rogge te huis te brengenzoo hijalvorens dit
te doen, bij de geneesheer Laane, de eerste maal voor
10, de tweede maal voor 25 cents rattelcruid gehaald
hebben, hij gaf voor dit te moeten gebruiken tegen
overlast van ratten in den molen. Een geheel huis
gezin en andere personen, die van het daarvan af
komstig brood gebruikt hadden werden geplaagd door
hevig braken.
Toen de Keijzer kennis bekwam van de ton zijne
nadeele loopende geruchten, poogde hij zich. zoo be
weert menvan het leven te beroovenmet een mes
bragt hij zich eene zeer ernstige verwonding iu den
