iSCHE
EUWSBOI
u i iJ
No. 2521.
24.s,p Jaarg.
Woensdag 2i) Mei 18<>8.
Nieuwstijdingen.
ViN
I),, ri'iliiclif blijft mol nnniti'smg aaiibcvclt
|„'l liclm.iaUcliap dor Provinciale Stalen van Z
den Hoer
1 j, ^v. van IJSSELSTEIJ1V
«ieni kennis tier belioeflen van handel, y.i
en nijverheid hem hoven ieder ander aanhev
waardig maakt.
De jongste stemming bewees dal deze
zienswijze door liet meerendeel der Kiezers
gedeeld.
i) voor
■eland,
evaart
elings-
onze
wordt
Hoe de Eerste Kamer over 's lands
zaken denkt.
Vrijdag jl. heeft de Eerste Earner het voorstel van
vijf liarer leden, door ons vroeger besproken, om een
adres aan de Kroon te richten behandeld. De voor
stellers hebben kunnen goedvinden het niet iu te trekken,
maar aldus te wijzigen „dat de Kamer besluite aan
den Koning een eerbiedig adres aan te bieden, waarbij
op de spanning zon worden gewezen die herhaalde
ontbinding der Tweede Kamer teweeg brengt en de
gevaren en bezwaren eener derde ontbinding aange
drongen, met dankbare erkenning, dat 's Konings wijs
heid °de belangen van hot land aan een nieuw te vormen
ministerie wil opdragen, waaruit de Kamer aanleiding
neemt tot eene nieuwe betuiging van hulde on erken
telijkheid met de verzekering haver ongekrenkte ge
hechtheid aan het geliefde stamhuis van Oranje en
aan onze grondwettige instellingen."
Volgens het in ellendigen stijl nedérgeschreven verslag
van het sectie-onderzoekde stukken der Eerste
Kamer munten uit door slechte taal en leelijken stijl,
zou men hebben moeten denken dat de overgroote
meerderheid tegen zoodanig voorstel bezwaar had
want tegen het oorspronkelijke en ook in ons oog
te onbestemde voorstel warén allerlei bedenkingen inge
bracht de zaak en den vorm betreffende.
Wat was het resultaat V
Het voorstel is met eene geringe meerderheid van
18 tegen 10 stemmen verworpen. De voorstanders van
een adres wezen op deze omstandighedendat het
ongerijmd was zulk een adres ongrondwettig te noemen,
alsof de Kamer pressie op den Koning wilde uitoefenen
dat toen dergelijk voorstel door den hoer de Bosch
Kemper in de andere Kamer werd gedaan slechts een
enkel lid dergelijk systeem had verdedigd en niemand
die meening deelde; maar dat ook de Eerste Kamer
in adressen van antwoord allerlei wenschen aan de
Kroon kenbaar maakte; dat daarenboven de omstandig
heden buitengewoon zijn en het land in een zeer
zonderlingen toestand verkeert, al zijn rust en kalmte,
meer teruggekeerd op het bericht, dat de Koning den
lieer van Reenen belast beeft met de vorming van oen
ministerie.
Wij moeten erkennen dat hetgeen in de laatste dagen
bekend is geworden en door den heer Stork bij de
discussie werd uiteengezet, die meening kracht bijzette.
Het ministerie handelt alsof er niets gebeurd is. Het
biedt wet op wet aan en neemt allerlei maatregelen.
Vooreerst is, na de indiening van het ontslag door al
de ministers een ontwerp tot wijziging van de wet op
liet lager onderwijs aan de Tweede Kamer ingezonden.
Wij onthouden ons van beoordeeling daarvan totdat
een ministerie zal zijn opgetreden dat genegen en in
staat zou zijn dat over te nemen en te verdedigen.
Alleen merken wij opdat zoo ult-ramontanen een
dergelijk ontwerp haddon moeten maken, zij niet meer
in hun geest zouden hebben kunnen doen. tenzij men
het openbaar onderwijs geheel afbrak.
Daarbij komt dat de tactiek om de Roomsche geeste
lijkheid op zijne hand te krijgen door het ministerie
wordt voortgezet. Een besluit is aan den Raad van
State onderworpen om de zetels van den aartsbisschop
van Utrecht en den bisschop van Haarlem naar die
steden zelve te verplaatsen hetgeen bij een door van
Hall geprovoceerd besluit in 1858 krachtens de wet
op de kerkgenootschappen, aan de vroegere titularissen
was verboden.
Vervolgens is een ontwerp van wet ingediend oui
eene regeling tusschen de regeering, de stad Amsterdam
en de Amsterdamsche Kanaalmaatschappij, tot verzeke
ring van de doorgraving van Holland, te bekrachtigen.
Eindelijk betoogt het Dagblad telkensdat geen
conservatief met den heer van Reenen moest medewerken
om oen ander kabinet te vormen en dat, zoo die heer
niet slaagt, het ministerie dient gehandhaafd te worden.
Blind voor den uitslag der verkiezingen voor de
Provinciale Staten die te Amsterdam Rotterdam en
Overijssel in meer liberalen zin nog dan vroeger zijn
uitgevallen, wil de Dagblad-coterie het uiterste wagen,
ten koste van rust en vrede in het land.
Do meerderheid der Eerste Kamer was van gevoelen,
dat nu echter eenmaal op officieuse wijze aan dat
lichaam 's Konings wil was hekend gemaakt, om een
ander ministerie te doen optreden, de tijd voorbij was
om eene ontbinding te ontraden.
Toch stemden 16 leden voor een adres.
Maar onder de tegenstemmers waren de heeren Sassen
llengst.Alt duels en van R hem en die de mogelijkheid
van eene derde ontbinding der Tweede Kamer ont
kennende, nogtans het gedurig ontbinden en de hard
nekkigheid van het ministerie om niet te wijken, scherp
afkeurden. Van Rhemen zeide eene derde ontbinding
als eene „nationale ramp" te beschouwen. Sassen vciv
klaardeeven als rar. D. Donker Curtius te zegden
liever tien ministerien te zien aftreden dan ééne "ont
binding der Kamers te willen. Reeds de eerste ontbinding
had hij scherp gelaakt.
Wat blijft, na deze stemming en die positieve ver
klaringen van 20 leden nog over van het beweren, dat
het ministerie steun vindt bij de Eerste Kamer De
aftredende ministers moeten wel dwaas zijn, als zij or
nog een oogenblik aan gedacht hadden, dat een gedeelte
hunner zitten zou kunnen blijven. De heer van Stvinderen
heeft dan ook zeer juist aan het slot der discussie
geconstateerddat hij en de andere vier leden dei-
Eerste Kamer hun doel, om dat lichaam te doen spreken,
bereikt hadden. Dit hebben wij vroeger reeds vooropgezet.
De heer van Reenen heeft nu geenc gemakkelijke taak
om een kabinet te vormen dat niet bepaald tot de
meerderheid behoort en dat reeds vooraf tegenwerking
vindt bij de ellendige kliek, waarvan het Dagblad het
orgaan isdie onze constitutioneele instellingen zoo
gaarne totaal bedorven of vernietigd zag. Of hij slagen
zal, is dus nog de vraag. Een ministerie Thorbecke zou
voorzeker meer kracht hebben.
Londen, 14 Mei. Bij Durham heeft een vrèeselijk
tooneel plaats hehad. Een policiedienaardie wegens
zijn slecht gedrag was afgezet, schoot zijn beschuldiger
dood en joeg toen zich zolven een kogel door het hoofd.
Leer om leer. Een dame te Londen, had tot gewoonte,
om bij elke nieuwe dienstbode, die zij kreeg een proef van eer
lijkheid te nemen, zij legde namentlijk hier of daar een stuk
geld neder, dat als verloren of vergeten kou beschouwd worden.
De meeste dienstmeisjes behielden het geldstuk, dan echter maakte
de dame geweld en gaf ze. aan hel geregt. over. Velen kwumen
niet meer uil. den kring der misdaad, waarin zij geraakt waren.
Een dezer meisjes huwde later met een aartsschelm, en nu over
legde inen een plan van wraakneming. Toen de dame weer een
dienstmeisje zocht, werd haar een sluw, in het geheim ingewijd
schepsel toegezonden, dat zij ook nam. Dit meisje liet hel geld
stuk liggen, maar liet in de spreekkamer der dame, waarin ge
durig menschen kwamen «lie zaken met haar deden een banknoot
van 50 p. a. vallen. De dame raapte ze op, en behield liet
geld voor zieh zelve; zij meende namentlijk, dat een der koop
lieden die bij baar geweest waren, de banknoot, verloren bad.
Nanuwelijks bad zij die uitgegeven, of zij werd gevangen gtj-
geuuineti en in arrest van onderzoek gezel, want de noot was
valscli. De schelmen, die haar deze kool gestoofd hadden konden
den mond niet houden, en op deze wijze kwam de zaak aan lu i
licht.
De strijd tusschen protestanten en roonisch katho
lieken te Asliton werd Maandag-avond hervat en inot
groote hevigheid gevoerd. De huizen van 150 gezinnen
werden gesloopt, en het huisraad vernield en verbrand.
Twee personen werden gedood en tusschen de 60 en 70
zwaar gewond. De Enniskiller dragonders chargeerden
in vollen galop de twee strijdende partijen, en hadden
de charge andermaal te herhalen. Vier compagnien van
het 70ste regiment van linie en 500 vrijwillige politie
agenten dreven het woedende volk uiteen, doch uit de
eene straat verjaagd hervatte het den strijd in eene
andere. Toen de militaire magt eindelijk meester was
van Ashton, rigtte het protestantsche gepeupel zich naar
het naburige Stalybridge om de Ieren, die aldaar wonen
aan te tasten. Eenige huizen werden vernield doch
dit had nog niet lang geduurd, of de vrijwillige politic
agenten, met staven gewapend, en als leden van vrij -
willigers-korpsen aan discipline en krachtsinspanning
gewoon, kwamen met den stormpas aanrukken. Mili
tairen die tegenwoordig waren geven min den grootsten
lof voor de onovertretlelijke wijze, waarop zij tegen
het gemeen, dat hen vier of vijf maal in aantal over
trof en beter gewapend waseen charge uitvoerden.
Met onverschrokken volharding, maakten zij een duchtig
gebruik van hunne staven. Vuurwapenen en scherp
geweer is men natuurlijk te angstvallig, om tegen
medeburgers te gebruiken, doch de eiken stokken deden
beter dienst. Schier al de muitelingen werden door de
vrijwilligers in de ondiepe rivier de Tame gedreven
en dus kwam het oproer tot oen einde. Eene commissie
uit de aanzienlijkste inwoners heeft, zich onmiddelijk
gevormd, om de vele van alles beroofde Iersche gezinnen
bij te staan. Sommigen waren ongekleed gevlugt en
werden liefderijk in de huizen der gegoede burgers
opgenomen en verpleegd.
Wasïiing-ton, 16 Mei. De uit den senaat gecon
stitueerde regtbafik heeft met 35 tegen 10 stemmen
geweigerd om president Johnson schuldig te verklaren
ten opzigte van art. elf der inpëachmeut act. in welk
art. alle anderen zijn geresumeerd. De zitting der regt-
bank is daarop tot den 26 Mei verdaagd zonder dat
over de andere artikelen is gestemd.
ill «bétiiinb.
.A.i*ji1ieii) 16 Mei. In het laatste notnmer van
Punch vinden wij de volgende aankondiging:
«-1L si 1> i ii o t-O o »»i o ii t.
Deze zeer nuttige compositie stelt eene opmerkelijke
eigenschap van politieke zelfstandigheden in het licht,
namelijk de aantrekking der cohaesie. Laat een huis
of eene Kamer ontbonden, of door eene onvoorziene
omstandigheid overhoop geworpen worden toch zal
door aanwending van Kabinet-Cementéén noodwendig
meubel overeind blijven staan en de algemeene verba
zing opwekken door zijne wonderbaarlijke vasthoudend
heid. Banken op welke ministers hun steun zoeken
zijn, met hunne bezitters, tegen alle ongevallen gewaar
borgd door middel van dit onschatbaar hechtmiddel.
Het maakt de handen niet vuil en voor zijne deugd
zaamheid en duurzaamheid gedurende eene reeks van
jaren wordt ingestaan, mits men het in het donker houde.
Voor verzendingen naar buiten 's lands kan men het
ook zaruengeperst verkrijgen. Belanghebbenden gelieven
hunne aanvragen te doen met de aanduiding: „Pris-
mteii's gepatenteerde Kabinet-Cement." Namakers zullen
volgens de wet gestraft worden, zijnde de echtheid van
het artikel gestaafd door een gouvernements-stempei."
Daar dit artikel op het oogonblik ook hier te lande
zou kunnen te pas komen hebben wij ons verpligt
gerekend deze aankondiging ook onder de oogen van
Nederlandsche belanghebbenden te brengen.
Ziorikzee. 19 Mei. Het is misschien voor velen
niet overbodig te herinneren dat de mannelijke inge
zetenen, die in 1843 zijn geboren, zich ter Gemeente
secretarie vóór het einde dezer maand te moeten aan
melden ter inschrijving voor de Schutterij.
- Door directeuren der te Rotterdam gevestigde
Zuid- Hollandsche Maatschappij tot redding van schip
breukelingen is o. a. aan D. van de KloosterP. van
der Eist en C. van de Klooster te Burghsluis eene
gratificatie van ƒ10- verleend voor gedane adsistentie
aan de equipage van het den 23 Febr. op den Banjaard
gestrande Engelsche barkschip Redgaunllet
P c r T o 1 o i* n si I*.
55ic*i*i!«seo19 Mei. De heer van Reenen heeft
gisteren zijn mandaat tot vorming van een nieuw
ministerie nodergelegd. Z. M. de Koning heeft gisteren
en heden de heeren Philipse en Mackay geraadpleegd.
Men verneemt, dat het provinciaal kerkbestuur
van Zuid-Holland, in zijne dezer dagen gehouden ver
gadering, overeenkomstig art. 37 van het reglement
op de vacature uitspraak heeft gedasui dat de predi
kant dr. J. C. Zaalberg Pz. van 's Gravenhage, behoort
ontslagen te worden.
De Ulrechtsche Courant behelst het volgende treu
rige berigt:
Een vrees.dijk ongeluk heeft heden morgen omsteeks
10 ure aan de nieuwe zwemschool, aan den Krommen
Rijn alhier, plaats gegrepen. De algemeen hooggeachte
hoogleeraar Mr. O. van Rees. hoewel geen lid, had zich
er heen begeven, om te zwemmen. Pas in de afgeschoten
ruimte voor de eerste klasse, de geoefende zwemmers,
gekomen, schijnt een kramp hem te hebben bevangen;
hij riep om hulp, en slechts een der knechts wierp zich
te water; ongelukkig schijnt die hulp niet tijdig of niet
juist genoeg te zijn aangebragt, althans de Heer v. Rees
zonk iu de diepte eerst na eenig tijdverloop was het den
knecht die lieraaldelijk te water ging en zelf bijna het
slagtoffer werd, mogelijk den drenkeling boven te bren
gen. Prof. v. d. Lith was spoedig met andere genees
kundigen aanwezig, om zoo mogelijk de levensgeesten
bij den drenkeling op te wekken. Een half uur was men
te vergeefs daarmede bezig. Zijn gezin, zijne vrienden,
onze stad, de academie, het vaderland, jade menschheid
lijden in den jammerlijken dood van Mr. O. van Rees
een onherstelbaar verlies. Hij was niet alleen geacht,
om zijne groote kunde, en bemind om zijne voortref
felijke hoedanigheden, maar geliefd bij allen die hein
kenden om zijn echt huinanen zin om zijn edel ka
rakter; hij was uitstekend boven velen, een voorbeeld
voor allen zijn dood verwekt diepe ontsteltenis in
geheel de stad.
Men schrijft uit Udenhout, dd. 14 Mei:
Verregaande ongeregeldheden hebben, in deze anders
zoo rustige gemeente, inden laten avond van den 12d en
dezer plaats gehad. De burgemeester n. 1. had des mor
gens zekeren slagter v. d. 8. gelast, zijne koe die niet
tot, kalven kon komen, af te maken en tevens verzocht
het vleösch daarvan aan de armen uit te deelen, hetwelk
werd goed gevonden cn algemeen bekend gemaakt. De
slagter gaf evenwel zijne koe wat te laag aan, tenge
volge waarvan zij werd benaderd, hetwelk de algemeene
ontevredenheid gaande maakte. Des avonds toen de
commiezen zich naar genoemden slagter begaven om de
koe af te halen, drong onverwachts een menigte volks
woedend naar binnen waarop de commies A. A. L
vlugtte; deze werd echter achtervolgd, met steenen ge
worpen en zoodanig geslagen dat hij uitgeput ter aarde
viel en men hem badende in zijn bloed liet liggen, tot
echter de veldwachter kwam welke hem opnam en
onder geneeskundige behandeling stelde, doch zijn toe
stand is hopeloos.
De Justitie uit's Bosch steldé den volgenden middag
tot laat in den avond een onderzoek in loco iner
hebben nog geen arrestatien plaats gehad.
G emen gd o l»e rig ton -
Van Reenen kan maar niet op het spoor komen om
een nieuw stel ministers te vinden; want niemand durft
den verwarden boel oprapen, om niet bespot te worden.
Men zal dus nog naar Rusland moeten om ministers,
die zoo wat een 50,000 man kozakken medebrengen
om de wet voor te schrijven met pieken. Lyp van
liet Dagblad zoude niet ongenegen zijn om minister van
de duiten te worden, in plaats van zijn patroon, dat
soms onder dezelfde firma zoude kunnen gaan. Bij
voorbeeld: Lyp en Schimmel, uitgevers en inpakkers.
Het Ditivendijksche Keetje wordt verzocht, om van
haren vader wat minder kwaad te spreken over het
huwelijks-doel, en wat meerder op haar zelf te zien
want zij is nu tweemaal van Bartel in de wieg gelegd
en voor de derde maal heeft zij hem weder aangenomen.
Twee dienstmeiden te St.-Maartensdijk worden aan
geraden geene opgezochte praatjes meer over te brengen,
daar er anders wat nieuws onder hare neuzen zal ge
wreven worden. „Pas op, boerkens!" zegt men thans
in het land van Tbolen „want er zijn bedriegers in
aantogt, die het op de beurs hebben gemunt en anderen
onderkruipen." - Een gewezen krijgsman te B. is zoo
verheugd dat hij Maria in de fuik heeft, dat hij nog dol
worden zal, maar uien denkt dat zij nog zal ontsnappen.
Iiigexoiidene Stukken.
mei 15<;8
Lof verdient het volk dut zijne geschiedenis niet vergeet
het volk dat, niet zelfzuchtig alleen op 't lieden ziende, ook
het aandenken wil bewaren aan de vaderen, aan hunne tekort
komingen en gebreken, om daar uit Ie leeren, maar ook vooral
aan hunne deugden en groote dalen. Zoo lang een volk niet
onverschillig is voor zijn verleden toont liet een warm nniio-
nnal gevoel te bezitten.
Eene feestviering die dezer dagen zal plaats hébben in een
bijna vergeten uithoek van ons Vaderland levert hiervan het
bewijs. Op den 23 Mei 1568 was het dat op de moerassige
vlakte in de nabijheid van de zandige hoogte waai op zich
toen het pracmoiistratcnser klooster van Ileiligorlee verhief, de
bloedige ontmoeting plaats had tusschen het geuzenleger van
Lodewijk van Nassau en de Spaniisehu benden van den Graaf
van Areinberg. Was het al niet, zoo als tnon wel eens meent,
het eerste gevecht waarmede de tachtigjarige oorlog werd ge
opend, het was toch gewis het eerste belangrijke feit daarvan.
Nederland lag als een getemde Jee uw onder den voet van
ile.u hertog van Alva, die zich g. reed mankte het nog trillende
lichaam verder krachteloos te maken en lol zwijgen te brengen.
De Prins was 'l land uitgeweken, ICgmond en Hoörne met eene
menigte andere edelen zuchtten in ketenen, vele offers der
Spaanschc wraak waren reeds gevallen en de zaak der vrijheid
scheen verloren.
In zijne ballingschap rustte Willem van Oranje echter niet.
Uit eigen middelen en met groote opofferingen bracht hij een
leger op de been en beraamde met zijne wakkere broeders een
drievoudig»?!! inval in de Nederlanden om ze van de Spaansebe
dwingelandij te verlossen.
De inval iu het Zuiden aan de grenzen van Frankrijk mislukte
echter reeds bij 't begin der uitvoering; die in 't O-eden I iep
uit op de nederlaag bij Daelhem alleen die in 'l Noorden
gelukte aanvankelijk.
Hier behaalde Lodewijk van Nassau geholpen door zijn
jongen broeder Adolf, die een honderdtal ruiters nnnvoorde, eene
volkomeue overwinning op 2500 geharde Spaansche en Waal
se he krijgers.
Doch deze eerste lauweren werden niet edel bloed gekocht.
Als een ridderlijk held dapper strijdende viel de jonge graaf
Adolf, de oogappel zijner broeders, de lieveling zijner krijgs
makkers, en zoo opende hij de reeks der Nussntiers en Oranjes
die nchiervolgciis hun blond en leï'en gaven voor de Neder
landsche vrijheid eu die zoodoende hun naam voor altoos aan
dien van 'i Vaderland verbonden.
Spoedig nn dezen roemrijken strijd was -Ie knus omgekeerd
en werd Lodewijk geslagen en verdreven; voor 't oogenblik
nil ha ud was 't blond vergiet fin vruchteloos geweestliet nage
slacht heeft evenwel de herinnering aan den slag hij lleiligerlee
bewanard en op den 23 Mei n. s. zal op 't slagveld de eerste
steen gelegd worden van een duurzaam monument, Ier cere van
Adolf van Nassau en ter vervanging van het gedenkteeken dat
aldaar iu 1826 is opgericht.
Een verblijdend teckcn des tijds mag 't hcetcu dal bij die
feestelijke plechtigheid geen partijgeest schijnt te zullen liecrscheu
De namen der feestredenaars: Jouckbloct en Heels, zulke ver
schillende richtingen vertegenwoordigende doch hier tut één
doel bijeen, geven dit met grond Ie verwachten
Het kan ons dan ook niet verwonderen dat ook iu andere
oorden des lands de feest loon weerklank zal vinden en het
Vaderlaiidseh gevoel zich zal openharen. Elke uiting toch van
het zuiver Nrderlandsch gevoel voor vrijheid ru recht en van
dankbare herinnering ook aan den jongen liel-i uit den Nassiiustam
die de eerste was om zijn leven vooi'de Nederlandsche zaak leu
beste te geven, mag met recht op ieders sympathie aanspraak
ma kt'n.
zlkkikzkk, 1.8 Wei 1868.
O i.
S^jarigc Eflit veiHMMii^hig-
0 C. van den BOS
FN
A. DAG.
Keek «erve, den 17 Mei 1808.
van
Qqjarige Eehtvoreeni^ing
a JOHANNES VISSER
en
CORNELIA KOOPMAN
Oosterland', den 19 Mei 1868.
Uit naam hunner dankbare kinderen.
SC
O.
15
SSjarige Echitveroeniging
van
A. van ZUIJEN
EN
L. de GLOPPER.
Burgii17 Mei 1868.
hunne dankbare kinderen.
.'j; -i» -it -j", -'li;. «5 eh .1.- ',k
Goti*otiw<l i
Burgh,
Mei 1868.
W. BOOT
en
J. van ZUIJEN.
Groti'ouwcl
ADRIAAN van den BOUT
en
JANNETJE KORNELIA de GLOPPER.
Brouwershaven. 13 Mei 1868.
Bevallen van een' Zoon, C. van den BOSCH
Goemans.
WlLHelminadorp, 19 Mei 1868.
Heden overleed tot mijne en mijner kinderen
innige droefheid, iu den ouderdom van ruim 70 jaren,
mijn waarde Echtgenoot MARINUS WALLASTjeene
korte doch hevige ziekte maakte een einde aan het
leven van hora met wien ik ruim 48 jaren door den
echt mogt vereenigt wezen.
Mede uit naam mijner Kinderen
Kllémkkt. JOPPA LANDMAN
18 Mei 1868. Wed. M. Wallast.
De ondergeteekende, acjit het aan zich zelve
verschuldigd, te verklaren, dat de verspreiding
eener voor zijne concurrenten beleedigende oiivo-
liiii-o i< geschiedgeheel buiten zijne medekonnis.
Ofschoon bereid aan zijne verpligtingen als lid der
maatschappij te voeldoen daar, waar bij daartoe op
eervolle wijy.e wordt geroepen acht bij het
evenwel verre beneden zich zich met eenige
kuiperij in te laten ter verkrijging eener be
trekking, die zijns inziens, de eerlukheiil als niet
geringe voreisehte vraagt.
B. G. v. d. HAVE.
