lillilllliliUii
No. 2552.
23ste Jaarg.
i» miniiMG mum.
Zaturdag 6 October 1866.
Nieuwslij dingen.
31 cii abonneert zicli:
In Nederland bij den Uitgever.
Bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren.
In Noord-Amerika bij J. QUINTUS, te Grand Rapids, Staat Michigan.
SCIIE NIEUWSBODE
Aboiinenients-Prijs:
voor beide uitgaven.
Voor 3 maanden1,30.
Franco per post, in Nederland- 1,60.
Voor Noord-Amerika, franco New-York- 3,90.
Verschijnt:
Op Woensdag en Zaturdag.
Advertentie n
10 cent voor eiken regel.
Zegelregt voor iedere plaatsing, 35 cent.
De inzending der Advertenticn kan geschieden tot
Dingsdag en Vrijdag, des voormiddags 10 ure.
Bureau:
Zierikzce, Iloek van de SchuithavenB, No. 94.
Brieven en Ingezondcnc Stukkenfranco.
17 87.
1 De prins-stadhouder, Willem de Vijfde, was alzoo in
dat bij de "ne re<rten herstelden terwijl men daarvoor op 24
September 1787 in den Haag illumineerde, werden er
te Zierikzee toebereidselen gemaakt om te plunderen.
Nu zoude men gedacht hebben dat dit niet meer noodig
was, maar er moest nog afgerekend worden met de
patriotten, en de prinsgezinden hadden vooral de zoo
genaamde zakkendragers en andere werklieden daartoe
zoodanig opgeruid en gouden bergen beloofd, dat dit
niet kon uitgesteld, veel minder afgesteld worden.
De nieuwe schutterij nog onbewust dat het haar heden
gelden moest, kwam weder onder de wapenen aan de
kraan voor het huis van den commandant van Meurs
met drie compagniën, terwijl eene andere compagnie (er
waren er vier) de poorten had bezet.
i Er kwam zooveel gejoel dat de schutters bang werden
aan de poorten, die besloten zanten te trekken en hunne
posten te verlaten, om zich te begeven naar de kraan bij
de overige schutterij om de rust met kracht te bewaren.
Het was toen 10 ure; toen kwam er berigt dat het
huis van Frederik Catskapitein der eerste compagnie,
op den hoek van de Venkel, waar nu de loge is, werd
geplunderd. Terstond trok Cats daarheen, doch met het
plunderen was nog niet begonnen, maar er was een
verbazende hoop volk bijeen, gewapend met stokken,
handspaken, messen, pistolen, bajonetten aan stokken
gebondenenz. Eenigen van dien hoop wilden op de
schutterij inbreken, en begonnen met geweren en pis
tolen zoodanig te schieten, dat de kogels door hunne
hoeden heen vlogen. De commandant commandeerde toen
vuur F en schoot onder den hoop met dat gevolg, dat
er één op de plaats dood bleef en verscheidene werden
gekwetst.
Terstond na de vuring stoof de menigte uiteen en de
schutterij trok naar de kraan, doch die wat achteraan
kwamen werden deerlijk mishandeld; zelfs werd een
schutter, Leunis van der Vlieteen kleermaker, zoo goed
als dood geslagen, en kreeg toen nog eenige slagen met
een luiwagen, van een slagterskneclit, een en Kees Cosman.
Nog heeft er uitgemunt eenen Abelsdie liep in eene
smederij en haalde er een hamer uit, roepende als een
wild mensch tegen eenen Bal, stads-smid: „Ik zal liet
u niet doen, maar dit hamertje zal het u doenen sloeg
er den man eenige malen mede voor zijn hoofd, tot dat
hij zoo goed als dood was. In volheid van vreugde werd
hij door een man of acht door de glazen gegooid in een
huisje regt over de Venkel, en toen weder de straat op,
dat zoo mooi was, dat het eenige malen moest herhaald
worden. Een visschermannetje, Theewisje met de breuk
genaamd, meende nog leven in hem te zien, en kwam
aanloopen met een stuk van een stoel, en sloeg dien
dooden man nog eenige malen op zijn hoofd, roepende:
j/Nu zal hij niet ver meer loopen Aan de kraan werd
er een bed opengesneden en een man in een stroopvat
gedompeld, door de pluimen gerold, en zoo weggejaagd,
onder een geschreeuw dat men wel een uur ver hooren kon.
Toen liep men naar den toren om de klokken te luiden
ten einde de boeren in de stad te krijgen, die van alle
kanten kwamen toesnellen, waaronder vele zoogenaamde
poepen, die zich ook al onder den hoop begaven.
De nieuwe schutterij moest dan ontbonden worden,
waarop door het volk werd aangedrongen om ruimer
haan te hebben om de plundering aan te vangen. Door
de regering werd afgekondigd, dat de nieuwe schutterij
werd ontslagen, en dat de schutters hunne wapenen op
het stadhuis moesten brengen. Voorts werd het. volk
aangemaand tot rust, en het geschreeuw op de straten
werd verboden alsmede alle zamenrottingen.
j: Om de oproerigen tot bedaren te krijgen, riepen de
heeren door cle ramen van 'tstadhuis„Oranje boven!"
Dan op het zien van eenige patriottische regenten werd
ae woede nog grooter, en de heeren zochten een goed
heenkomen, dat hen onder meerdere of mindere belee-
diging dan ook gelukte.
Op den Dam was eene compagnie schutters gekomen
om hunne wapenen op het stadhuis te brengen, doch
werd op eene woeste wijze door een ontzaggelijken hoop
volk aangevallen, en verdedigen was onmogelijk. De
commandant dit ziende, riep: Burgershet is verloren
elk redde zich zoo goed hij kan."
Terstond was de vlugt algemeenvelen wierpen hunne
g weren weg, anderen gooiden ze in de haven, en die
konden behielden ze.
loen begon de plundering onder het gelui der klokken
iet spelen van het klokkenspel op den stadhuistoren,
per voorwendsel om daarmede Gode eene dienst te doen.
Tiet eerst werd er begonnen aan de kraanbij den
'j1 vfn en zoo verspreidde den woesten hoop
i door de stadsommigen om te stelendoch de
meesten om te vernielen.
r ^Z0ilderheid hadden de grootste baldadigheden plaats
•J e Yokelstraat, waar het huis van Cats deerlijk werd
g p underd; en daar dit een zilversmids-winkel was,
o eir noF al wat te stelen'
n er de geplunderden behoorden de aclitingswaar-
IQ C]1 73 'luizen werden geheel geplunderd,
het "geheel 24 glazon ingeslag™, dus 110 in
Na dat dit plunderwerk was afgeloopen kon men in
de havens geen water zien van de drijvende goederen
die er in gesmeten waren, terwijl de straten als met
sneeuw waren bedekt met de pluimen van opengesneden
bedden.
Bij het zien van deze verwoesting waren er predikanten
en zoogenaamde regtzinnige mannen, die openlijk zeiden
„Men moet aanmerken dat de prins zijne vijanden als in
een oorlog heeft overwonnen, en nu naar het regt des
oor logs zóó handelen mag!"
De patriotten waren dus geheel ten ondergebragt
en moesten zich maar stil houden om niet op het schavot
te komen, doch hun aangedanen hoon was niet vergeten,
en ieder was op wraak bedacht.
Dit duurde tot 1795 toen de Fransclien Nederland
binnen trokken en de prins zich begaf naar Engeland.
Toen zeiden de patriotten„Men kan zien dat de Heere
met ons is; hij maakt de rivieren tot bruggen, waarover
onze verlossers over het ijs met paarden en kanonnen tot
ons kunnen komen."
Dit waren de vruchten van een 15jarigen tweedragt,
van 1780 tot 1795, en nog is de Natie door ondervinding
niet wijs geworden, want er bestaat nog tweedragt op
staatkundig gebied, die overal met den dag toeneemt.
Nu hebben wij liberalen en conservatieven, die zoo
eensgezind zijn als de patriotten met de prinsgezinden
waren, en wat daarvan de gevolgen zullen worden, zal
de tijcl moeten leeren.
Boi-lijn, 30 Sept. Algemeen hoort men verzeke
ren dat de vrede niet zeer lang zal duren en dat men
uiterlijk in het begin van het volgende jaar het zwaard
andermaal uit de schede zal trekken. Wat daarvan nu
moge zijn, dit is zeker en opmerkelijk tevens, dat aan
de met onbepaald verlof huiswaarts gezonden recruten
en ontslagen manschappen van de landweer voor zoo
ver zij ongetrouwd zijn, het volgende is te kennen ge
geven, toen zij hunne regementen verlieten: „Huwt
vooreerst niet, want het is zeer waarschijnlijk, dat gij
over 6 a 7 maanden weder opgeroepen zult worden."
Men moet daarin niet zoo zeer den voorbode van een
nieuwen oorlog zien, maar wel een maatregel van voor
zorg. Oostenrijk voedt een geduchten haat tegen Pruissen,
dat laat zich in alles bespeurenhet brandt van verlau-
gen om de smet af te wisschen, die op zijne wapenen
kleeft, en het zal daartoe de eerste gelegenheid, welke
zich aanbiedt, mits zij geschikt zij, met gretigheid aan
grijpen. Het is derhalve eene kwestie van tijd en op
portuniteit, maar hierop mogen wij staat maken, dat
er eenmaal, en wel zoo spoedig doenlijk, door Oostenrijk
eene poging zal gedaan worden om met Pruissen af te
rekenen.
Niet alleen heeft men in den Pruissisch-Oosten-
rijkschen oorlog valsche leveranciers, valsche kwartier
makers, valsche soldaten enz. gehad, ook valsche krijgs
gevangenen hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt
om zich de officiers-soldij te verschaffen. Eerst later bij
de uitwisseliug bleek dan, dat de personen, die men voor
officieren gehouden en betaald had, niet bij het regement,
waarbij zij dienden, bekend waren, of van sommigen,
dat zij slechts als gemeen daarbij dienden.
Toen de Pruissische vlag voor de eerste maal op het
oude palcis te Hanover gehcschen werd, brak de vlaggcstok
in het midden en de vlag viel in de rivier de Leine ouder
luid gejubel der menigte. Er wordt onderzocht of hier ook
boos opzet in het spel is geweest.
Griroiiiiig^en, 27 Sept. De commissaris des ko-
nings in deze provincie heeft de volgende circulaire van
den minister van binnenl. zaken ter kennis van de
gemeentebesturen gebragt met dringend verzoek daaraan
zooveel mogelijk openbaarheid te geven:
„Gelijk u bekend zal zijn, hebben zich in den jongsten
tijd in enkele steden van ons land vereenigingen gevormd
tot vrijwillige oefening in den wapenhandel. In zoo ver
die vereenigingen zich verhooging van 's lands weer
baarheid ten doel stellen, wil de regering haar daarin
gaarne behulpzaam zijn. Ten blijke daarvan, heeft zij
reeds maatregelen genomen, waardoor aan zoodanige
vereenigingen, die zich daartoe aanmelden, het verkrijgen
van kosteloos onderwijs en het gebruik der wapenen uit
's rijks magazijnen wordt toegestaanterwijl het uitzigt
bestaat, dat, te beginnen met het volgende jaar, ook de
benoodigde munitiën kosteloos zullen kunnen worden
verstrekt.
Aanvankelijk bestond er bezwaar om de onderofficieren,
met het onderwijs belast, voor rekening van het rijk
buiten hun garnizoen te detacheren, doch dit 'bezwaar
is thans opgeheven. In gemeenten derhalve, waar ver
eenigingen, als hier bedoeld, tot stand komen, van zoo
danige getalsterkte en zamenstelling, dat men mettertijd
gewenschte vruchten daarvan mag tegemoetzien, zullen
dus ook, op 's rijks kosten, onderofficieren uit het leger
als instructeurs kuunen worden gedetacheerd, aan wien
dan tevens de zorg voor het onderhoud en het bewaren
van de door het rijk te verstrekken wapenen enz. zal
worden opgedragen. Daarentegen zullen de vereenigingen
of gemeenten slechts te zorgen hebben voor eene schiet
baan en een lokaal tot berging van wapenen en munitiën,
zoomede voor het verstrekken van huisvesting en voeding
aan de te detacheren instructeurs, tegen de van 's rijks
wege daarvoor te betalen schadeloosstelling, zoo als die
is vastgesteld.
In dien zin zijn de bevelhebbers in dc militaire af-
deelingen, aan wie derhalve de aanvragen om instructeurs
en wapenen te rigten zijn, door den minister van oorlog
aangeschreven."
Rotterdam, 29 Sept.. Te Stormpohler, gcm. Krim
pen, op den IJssel, heeft zich eergisteren dc vrouw van B. van
Wameleu, door ophanging van het leven beroofd. Zij verkeerde
in eenen hoogst zwangeren toestand, en schijnt uit vrees voor
haren man, die haar reeds meermalen met den dood gedreigd
moet hebben, die daad begaan te hebben. Toen deze te huis
komende, zijne vrouw zag hangen, sloot hij, zegt men, de deur
en ging naar den veldwachter. Intusschen braken de Gebroeders
L. C. Boers en nog twee anderen, die voorbijkwamen, de deur
open, en sneden terstond de vrouw af. Zij was reeds dood,
maar nog warm, en men vond bij haar eenen brief, waarin
zij de slechte handelwijze van haren echtgenoot als reden van
haren zelfmoord opgaf. De justitie heeft zich reeds met de zaak
gemoeid en procesverbaal van een en ander opgemaakt.
INTens^en, 2 Oct. Iu cle vorige week is vau hier
naar Sluis vertrokken een detachement militairen, onder
bevel van den lsteu luitenant Korevaar, ter vervanging
van de aldaar in garnizoen gelegen hebbende compagnie
infanterie, welke naar Gelderland is verplaatst.
Den 28 September jl. overleed alhier de oudste
der inwoners dezer plaats, zijnde de weduwe J. Kolijn,
m den ouderdom van bijna 93 jaren.
"VTis»siii«-eïi28 Sept. Ten 1 ure na den mid
dag, kwamen hier twee Belgische stoombooten voorbij.
Het stoomjagt Ia Belgique, kapt. Hoedt, had Z. M. koning
Leopold II aan boord met gevolg. De rijksgebouwen,
de stads toren en de schepen waren met Nationale en
Belgische vlaggen versierd. Daar het stoomjagt van den
vorst geen koninklijken standaard vertoonde, werd door
het geschut der wallen niet gesalueerd. Men verneemt
dat koning Leopold, die te Ostende verblijf houdt, van
daar zeetoertjes langs de Schelde doet, vergezeld van
zijn minister van openbare werken, den heer van der
Stichgelen.
De heer J. Vermeerpredikant te Linschoten
heeft voor het op hem uitgebragt beroep naar de Neder-
duitsche hervormde gemeente alhier bedankt.
33rissenkerke, 1 Oct. Gisteren namiddag had
in deze gemeente een droevig ongeluk plaats. Eenige
knapen gingen zich op een korten afstand van het
dorp baden. Bij het naar huis gaan bleef een hunner,
een knaapje van tien jaar achter. Met het vallen van
den donker ging men hem zoeken. Na lang vergeefs
gezocht te hebben vond men eindelijk omtrent midder
nacht zijn lijk.
Middelburg'2 Oct. Voor verdere uitbreiding
en verbetering van het j>ostwezen wordt op de nu in
gediende staatsbegrooting ƒ38,000 meer dan voor 1866
aangevraagd. Hiervan zal thans ook Zeeland een niet
onbelangrijk aandeel krijgen, daar, zoo wij wel ingelicht
zijn, de kosten voor een tweeden postrit tussclien Middel
burg en Bergen-op-Zoom op ƒ7000 berekend zijn
Men verneemt dat het voornemen bestaat om in
het aanstaande voorjaar nabij deze gemeente een aan
vang te maken met de werkzaamheden van den spoorweg,
sectie Sloe-Vlissingen. Nabij laatstgemelcle stad zijn reeds
verscheidene perceelen onteigend, waaronder een buiten
verblijf in de. nabijheid dier gemeente, dat alsnu tijdelijk
voor de bureaux van de ingenieurs zal worden ingerigt.
3 Oct. In de heden namiddag gehouden zitting
van den gemeedteraad is o. a., naar aanleiding van een
ingekomen brief van den eerstaanwezenden ingenieur
der staatsspoorwegen te Bergen-op-Zoom, besloten om
burgemeester en wethouders te magtigen tot het maken
van de noodige schikkingen tot ontruiming ter afbraak
van de zoogenaamde West-Indische pakhuizen, gebruikt
voor weverij en kleedingmagazijn van het garnizoen
ten einde na verloop van een half jaar de werkzaam
heden voor den spoorweg en het kanaal alhier, een
aanvaug kunnen nemen.
Zioi^ïltieee, 4 Oct. Naar wij vernemen, zal door
den heer Otterspoorvroeger zendeling in Australië
(doch die door middel van eene aardbeving zijne
standplaats heeft moeten verlaten) in den loop dezer
.maand eene rede houden in de Concertzaal alhier.
Het bouwen eener nieuwe kerk, benevens het
verhoogen van den toren te Zonnemaire, is thans aan
genomen door den heer C. Timmermans, metselaar alhier,
voor de som van ƒ25,375.
Naar men verneemt, is de luit. t./z. 1ste klasse
J. D. J. van der Hegge Spies benoemd tot adjudant
van den nieuw benoemden gouverneur-generaal van
Ned. Indië, den heer mr. Mij er.
Zierikzoo, 5 Oct. Z. M. heeft den adjunct
ingenieur van den rijks-telegraaf den Heer J. J. van
Kerkwijk, benoemd tot Ingenieur van den rijks-telegraaf.
Wij zijn geregtigd te verklaren dal deze benoe
ming niet in den weg staat aan de ophanden ver
kiezing van bovengenoeinden Heer van Kerkwijk
lol Lid der Tweede Kamer van de Stalen-Generanl.
De voordragt aan den Koning, onderteekend door al
de ministers, waarbij het ministerie de ontbinding van
de Kamer vraagt, luidt:
Aan den Koning.
De tweede Kamer der staten-generaal heeft in hare
zitting van heden met 39 tegen 23 stemmen aangenomen
eene motie van den afgevaardigde uit Arnhem, den
heer mr. L. W. C. Keuchenius, houdende afkeuring
van de gedragslijn der regering ten aanzien van de uit
treding van clen minister van koloniënden heer mr.
P. Mij er, als zoodanig onlangs door Uwe Majesteit eervol
ontslagen, en bij hoogst deszelfs besluit van den 17 Sept.
jl.no. 77, benoemd tot gouverneur-generaal van Ne-
derlandsch-Indie.
Door de aanneming van deze motie, welke in verband
met de toelichting daarvan door den voorsteller gegeven
en met de beraadslaging daarover gevoerd, niet anders
kan worden beschouwd dan als eene afkeuring en be
risping van de benoeming van den laatst afgetreden
minister van koloniën tot Uwer Majesteits vertegenwoor
diger in Nederlandsch-Indie, is de Tweede Kamer, naar
ons oordeel, met overschrijding van hare grondwettige
bevoegdheid, getreden op het gebied der uitvoerende
magt bij den Koning berustende, en heeft zij inbreuk
gemaakt op het praerogatief der kroon, waarvan de uit
oefening, naar de uitdrukkelijke bepalingen der grondwet
aan den Koning, als hoofd der uitvoerende magt en als
opperbestuurder der koloniën, vrij en onafhankelijk van
elke tussclienkomst of inmenging der staten-generaal,
gewaarborgd behoort te blijven.
Het is onze overtuiging, Sire! dat voor het- behoud
van onze constitutionele instellingen, waardoor de banden
zijn bevestigd, die sedert eeuwen tussclien.het doorluchtig
stamhuis van Uwe Majesteit en het Nederlandsi he volk
hebben bestaan, het vooral noodig is de onderlinge ver
houding der onderscheidene staatsmagten, zooals die dooi
de grondwet begrensd is, zorgvuldig te handhaven, wil
men niet, dat hare eendragtige zamenwerking voor het
geen het heil des vaderlands gebiedtten eenenmale
verijdeld worde.
Wij gelooven dan ook, dat de vertegenwoordiging
die in strijd met eene getrouwe naleving der grondwet
hare roeping miskent, niet meer kan geacht worden de
denkwijze en den zin der natie uit te drukken, en dat
er voor Uwe Najesteit, onder zulke omstandigheden,
allezins redenen aanwezig zijn om, met gebruikmaking
van het regt, daartoe aan het hoofd van den staat toe
gekend, eene duidelijke verklaring van de natie te vragen
en te erlangen.
Het is tot dat einde, Siredat wij in het diep gevoeld
besef der verantwoordelijkheid, die op ons rust, ons ver-
pligt achten, aan Uwe Majesteit in overweging te geven,
tot de ontbinding der Tweede Kamer te besluiten.
Wij veroorloven ons tevens Uwer Majesteit voor te
stellen om goed te vinden, dat deze voordragt van Uwer
Majesteits ministersdoor hoogstdezelve goedgekeurd
in de Staatscourant worde opgenomen tegelijk met het
besluit tot ontbinding der Tweede Kamer.
's Gravenhage, den 27sten Sept. 1866.
In n°. XXXVH der Parlementaire studiën en schetsen
des heeren Groen leest men het navolgendePost Scrip
tam. Zoo even verneem ik de aanneming der motie
Keuchenius. Nu vooral wensch ik niet in overijling een
oordeel te vellen.
Evenwel er is periculum in mora. Immers er is van
ontbinding der kamer spraak. Met dubbelen ernst her
haal ik: „Naauwelijks is er in den constitutionnelen
staat een onverantwoordeljker bedrijf dan het ligtvaardig
gebruik van dit prerogatief der kroon."
Is de ontbinding noodzakelijk ter handhaving van het
koninklijk gezag? Dit komt mij minstens twijfelachtig
voor.
Zoo ja, mag dan de zorg voor het regt der kroon
vereenzelvigd worden met de instandhouding (zelfs zon
der eenige wijziging in personeel) van dit kabinet?
Mij dunkt neen.
Oud-Wassenaar28 September.
De N. R. Ct. bevat een ingezonden artikel, waarin
medegedeeld wordt dat de minister van finantiende
heer Schimmelpenninck, op eene der tribunes voor het
publiek de zitting van de tweede kamer bijwoonde,
waarin het besluit tot ontbinding werd medegedeeld.
De schrijver meent dat hij dit deed om het schouwspel
te genieten van de ontbinding der kamer, die niet aan
zijne finantiele talenten geloofde.
mOp de begrooting voor het departement van oorlog
zijn, volgens de memorie van toelichting, nog niet de
sommen aangevraagd, welke voor de aanschaffing van
beter geschut en vooral van betere geweereu zullen noodig
zijn. Wanneer de thans genomen wordende proeven
afgeloopen zjjn, zullen die gelden bij afzonderlijke wets
ontwerpen worden aangevraagd. Ten aanzien van de
