Woensdag 50 1866.
22sleJaarg.
N«.23i5.
Nieuwstijdingen.
JFritttfirijjft.
IE «herland.
ZIERIKZEESCHE NIEEWSRODE
Hen abonneert zich:
Ia Nederland, bij deo Uitgever.
Bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren.
In Noord-Amerlka bij J. QUINTUS, te Grand Rapids, Staat Michigan.
Abonneinents-PrUs:
Voor beide oitgaven.
Voor 3 maandenf 1,30.
Franco per post, in Nederland- 1,60.
Voor Noord-Amerika, Franco New-York- 3,90.
Verschynt!
Op Woensdag en Zaturdag.
idvertentlën:
10 cent voor eiken regel.
Zegelregt voor iedere plaatsing, 35 cent.
De inzending der Advertentiëo kan geschieden tot
Dingsdag en Vrijdag, des voormiddags 10 ure.
Bureaus
Zierikzee, Hoek van de Schuithaven, B, No. 94.
Brieven en logezondene Stokken Franco.
Onze tegenwoordige politieke toestand,
In verband met de aanstaande
verkiezingen.
m geweest,
•Beveland.)
In deze dagen, waarin Europa bedreigd wordt
door eenen geduchten oorlog tusschen de magtigsle
volkeren van dit werelddeel en waardoor dagelijks
nieuwe diplomatieke verwikkelingen ontstaan,
in deze dagen ontstaat in Nederland eene minis
teriële crisis.
Is overeenstemming tusschen vólks-vertegen
woordiging en regering steeds een vereischte
voor het welzijn der volkeren vooral in zulke,
als de tegenwoordige dagen is het te bejammeren
als die verbroken is. Het ministerie van de Putte,
slechts voor korten tijd opgetreden heeft reeds
zijn ontslag ingediend. Zooals wij onzen lozers
reeds mededeeldenheeft de minister van kolo
niën, de heer Fransen van de Putte, in de zitting
der Tweede Kamer van den 18 dezer de cultuur
wet ingetrokken; daartoe genoodzaakt door de
aanneming van het amendement Poortmanen
den volgenden dag zijn ontslag ingediend, terwijl
de overige ministers hunne portefeuilles ter be
schikking des konings hebben gesteld.
Was dit ministerie van den aanvang af, slechts
aan te merken als een ministerie van korten tijd,
alleen geformeerd met het oog op de cultuurwet,
de wijze waarop het thans genoodzaakt wordt af
te treden en de waarschijnlijke gevolgen daarvan
zijn zeer te bejammeren. Immers de cultuurwet
werd door den minister ingetrokken, genoodzaakt
als hij was door de aanhoudende aanvallen der
oppositie en door de noodlottige verdeeldheid, die
omtrent dit onderwerp onder de liberalen heerschte.
Hiervan maakte eerstgenoemde partij gebruik ten
einde het doel te hereiken, waartoe zij reeds zoo
langen tijd met allerhande middelen had gearbeid,
om namelijk zelve aan het bestuur te geraken.
En thans schijnt zij het doel nabij. Immers vol
gens berigten uit 's Hage is de zamenstelling van
een nieuw ministerie opgedragen aan den graaf
van Zuylen, de plaatsvervanger van den heer Groen,
terwijl daarin de heeren SchimmelpenninckMijer,
Borrel, enz. zitting zouden nemen. Ziedaar dan
de eerste wrange vrucht van de verdeeldheid onder
de liberalen. En dat geschiedt in den voor-avond
van de verkiezingen, daar in de volgende maand,
volgens den rooster, een gedeelte der leden van
de Tweede Kamer aftreden zal en zich aan eene
nieuwe verkiezing moet onderwerpen. Vooral
daarop waren ook de manoeuvres van de conser-
vativen gorigt; daarop vooral hebben ook zij het
oog gevestigdmet het doel hunne partij in de
Kamer meer en meer te versterken.
Wat wij met dit schrijven vooral op het oog
hebben is dil: om namelijk de liberale partij op
te wekken tot eendrachtig en krachtig handelen in
bet belang der zaak. Aan de stembus moet de
getuigenis worden afgelegd, dat de verdeeldheid
opgehouden heeft, opdat daaruit blijken moge dat
de liberale partij wederom met meer kracht in
de Kamer zal te voorschijn treden. Wat toch zoude
bet gevolg zijn, indien een ministerie van behouds-
mannen krachtigen steun vond in de Kamer? Wat
anders dan dat wij, hetgeen wij onder een vier
jarig liberaal ministerie hebben gewonnen, weder
om zouden verliezen? Wat hebben wij toch niet
te danken aan het liberale ministerie Thorbecke
Heeft het ons niet verlost van drukkende belas
tingen? Heeft het den handel niet ontslagen van
drukkende formaliteiten? Heeft het niet door de
afschaffing der plaatselijke belastingen vooral den
minvermogende een groot voordeel geschonken
En wat zou het ons niet hebben geschonken
(o. a. afkoopbaarstelling der tienden, vrijdom
van zegel op de dagbladen, enz.) indien het niet
gedwarsboomd ware door de oppositie, die meer
malen toonde meer de personen dan de zaken te
bedoelen.
En zouden dan nu de kiezers, die oppositie,
thans aan het bestuur komende, ondersteunen
Neen, dat zij verre. Laat ons, laat de liberale
partij krachtig de handen ineenslaan, laat aan de
stembus alle verschil verdwijnen, laten wij toonen
dat het niet met ons overeenkomt door een con
servatief ministerie van Zuylen geregeerd te wor
den daartoe moet eendragtige zamenwerking zijn,
opdat de liberale partij met nieuwe kracht in de
Kamer te voorschijn trede, en dus het overwigt
op het beleid van zaken behoude, en alzoo me
dewerken tot het waarachtig belang des lands.
Ieder zij op zijne hoedeDe oppositie, ver
metel wordende door de aanvankelijke zegepraal,
zal alles aanwenden tot bevordering harer zaak.
Daarom, de handen ineengeslagen en bij de stembus
doen blijken dat iederen kiezer aan zijnen bur-
gerpligt voldaan heeftnamelijk door mede te
werken tot versterking der liberale partij en
daardoor tot welzijn des Vaderlands.
Blijkens de kaapsche berigten heeft de Fransche zendeling
Fredoux den 19den Maart onder de volgende omstandigheden
het leven verloren: Hij was van Motito ter uitoefening zijner
werkzaamheden naar Morokwain vertrokkenalwaar hij per
telegraaf berigt ontving, dat een rondrijzende transvaalsche
handelaar. Nelson genaamd, zich bij hem zou vervoegen, doch
dat hij daarvoor werd gewaarschuwd, aaugezien die persoon
wegens zijne handelingen te Motito uit het zendelingstation
verdreven was. Nelson kwam ook werkelijk bij hem, en daar
Fredoux nu bevond, dat er redenen bestonden om hem naar
Motito terng te doen brengen, riep hij daartoe de hulp van
het openbaar gezag in. Doch Nelson wilde hier niets van
hooren, begaf zich in zijn reiswagen en maakte toebereidselen
om te vertrekken. Eredoux dit vernemende, kwam insgelijks
per rijtuig aldaar aan en vermaande hem zich te onderwerpen,
daar alle tegenstand nutteloos was. Nelsou, alsnu bemerkende
dat er aan geen ontkomen te denken viel, doordien eenige
personen tot hulp van Fredoux voor den dag kwamen, maakte
in den wagen stil een vaatje open, hetwelk 175 pond buskruid
bevatte en stak dit in brand met het gevolg, dat hij zelf,
benevens Fredoux en nog eenige personen een onmiddellijken
dood vonden en vele anderen gekwetst werden. Zes lijken
waren zoodanig verbrand en vermorzeld, dat het daarbij aan
wezige lijk van Fredoux alleen kenbaar was aan de laarzen.
Berlijn, 25 Mei. Men mag als hoogst waarschijnlijk
aannemenj dat Rusland niet het voornemen heeft om een toe
schouwer te blijven, indien Pruisen en Oostenrijk het zwaard
uit de scheede trekken. Het Russische leger, thans in Polen
bijeengetrokken, is ruim 70,000 man sterk en sedert eenigen
tijd worden de garde en andere troepen insgèlijks naar Polen
vervoerd.
Te Anthonieuhutte in Silezë is bij het vertrek der mannen,
die voor het leger opgeroepen zijn, het volgende voorgevallen.
Even als thans overal elders geschiedt, werden deze personen
tot aan het spoorwegstation begeleid door hunne echtgenooten
zusters en verloofden; toeu het oogenblik naderde dat de trein
vertrekken zou, werd het afscheid aan deze menigte jonge vrouwen
te zwaar; als door ééne gedachte bezield, klémdem zij zich
aan hare dierbaren vast en verklaarden, onder tranen en jammeren
dat zij zich nooit van hen zouden laten scheiden. Zij wilden
hen beletten te gaan of hen vergezellen. Sommige dezer vrouwen
met kinderen op den arm, hadden zich op den weg begeven
tusschen de sporen, bereid, naar het scheen, om zich door de
locomotief te laten verpletteren. De toestand van den kom-
mandant van het transport was moeijelijk. Hij kon wel aan
zijne soldaten last geven met geweld de weenende en wanhopige
vrouwen te verdrijven, doch hiervan huiverde hij terug, welligt
den indruk duchtende dien zulk eene ruwe eu wreedaardige
bejegening in geheel Pruissen, waar de bevolking toch reeds zoo
verbitterd is, te weeg zou brengen. Hij bedacht eene krijgslist
en overlegde die met den stationchef. Ledige wagens werden
nu bij den trein gevoegd, en de condukteurs riepen met luider
stemmen uit, dat het der vrouwen veroorloofd was het transport
naar Berlijn te vergezellen. Zeer verheugd namen deze daarop
in de achterste rijtuigen plaatsde trein kon vertrekken en
zette zich in beweging. Een oogenblik te voren had de stations
chef echter zorg gedragen dat de wagens, waarin de vrouwen
zaten, van de overige weder losgehaakt waren geworden.
Het photografisch portret van Ferdinand Blind ligt te
Stuttgart voor alle winkelramen te zien met immortellen om
kranst. Men noemt hem een tweeden Willem Teil.
Weenen, 25 Mei. Het tot stand komen van een congres
wordt heden als zeker beschouwd, dpch niemand beweert, dat
dit tot den vrede zal leiden. Enkele stemmen noemen den
toestand minder oorlogzuchtig en mcencn, dat de hoop op vrede
niet geheel verdwenen is, niettegenstaande de krijgstoerustingen
voortduren.
Een telegram nit Berlijn meldt: De neutrale mogendheden
droegen 2 programma's voor het congres voor. Het eerste werd
door Pruisen aangenomen en door Oostenrijk geweigerd. Het
tweede werd door beide mogendheden aangenomen. Engeland
en Rusland verklaarden geen toeschouwers te willen blijven van
den oorlog. De Engelsche gezant deed gevoelen, dat. ingeval
het voorstel van de hand gewezen werd, aan de oorlogvoe
rende partijen vredesvoorwaarden zouden kunnen worden voor
geschreven.
In eene correspondentie, den toestand besprekende
waarin Pruissen door het mobiliseren van het leger gebragt
is, worden de treurigste bijzonderheden hieromtrent openbaar
gemaakt. I)e meeste zaken staan stil, de openbare ambts
betrekkingen worden slechts ten deele waargenomen, en de
burgers worden geruïneerd. Zelfs de openbare rust wordt
bedreigd daar door het stilstaan der werkzaamheden van
verschillende groote fabrieken, de arbeiders, die niet onder
de termen van dienstpligtigheïd vervielen, broodeloos zijn
geworden. Men rekende dat alleen te Reichenbacli en Gleiwitz
20 000 arbeiders broodeloos zijn Dit getal zal spoedig nog
vergroot worden daar men voorziet dat nog veel meer fabrie
ken gedwongen zullen zijn hare werkzaamheden te staken.
De politiedienaren zijn onmagtig om genoegzaam in de
dienst te voorzien, waarom voorname inwoners onderling
een korps rustbewaarders hebben opgerigt. De kleine
kapitalisten bestormen de spaarbanken om hunne spaar
penningen op te eischen. Te Dantzig moet de toevloed
dezer lieden zd<5 groot zijn geweest, dat men de militaire
magt moest inroepen om de orde te handhaven. Hierdoor
is als door een tooverslag een massa geld uit de circulatie
geraakt, waaruit dan ook 6chaarschte aan gemunt geld
ontstaan is. Verscheidene failissementen hebben reeds plaats
gehad, en men voorzag dat er nog veel zullen volgen.
Het pruissische leger bestaat nu uit 500,000 mandie
uit de ligtingen tusschen de 20 en 32 jaren bij elkander
gebragt zijn. Dat zulkszegt de correspondentop den
fabriekarbeid een noodlottigen invloed uitoefent, kan men
nagaan, daar de gehcele bevolking van Pruissen slecht 19
millioen zielen bedraagt. Zoo Pruissen daarenboven nog
de verliezende partij mogt zijn en het leger verslagen werd,
zou dit verlies niet weder kunnen hersteld worden, zonder
het land geheel ten gronde te rigten. Daarenboven is do
bevolking, zooals bekendis, zeer tegen den oorlog; talrijke
demonstraties, die, zoowel bij het oproepen als hel vei trek
der troepen plaats hebben, geven hiervan bewijzen.
De keizer en keizerin van Oostenrijk worden te Ofcn ver
wacht, waar alles voor hunne ontvangst in gereedheid ge
bragt wordt. Men meent dat zij eerst na het uitbreken van
den oorlog daar zullen komen.
Uit Munchen schrijft men dd. 22 MeiEr beerscht
hier eene groote verbittering. De koning was met zijn stal
knecht dezer dagen afwezig, zonder dat men wist waar hij
zich ophield. De legerorde wachie op zijne onderteekening.
Hij bevond zich te Zurich bij Richard Wagner. lieden viert
hij met dezen zijn verjaardag in eene jagthut. Pfistermeister
wil niet meer blijven, ook v. d. Pfordten wil aftredeD. Beiden
zijn overeengekomen hun ontslag te nemen, als Wagner
weder invloed krijgt. De landdag komt heden bijeen, en de
koning is afwezig.
De Heer von Bismarck was tegenwoordig aan het
gala-diner gisteren door den Enge!6chen ambassadeur lord
Loftus gegeven. Het scheen dat weinig hoop op het behoud
des vredes werd gekoesterd.
Men leest in eenige feudale dagbladen, dat de koning
niet zal antwoorden op de adressen en petitien aan hem
gezonden, strekkende om hem tot den vrede te stemmen.
Frankfort, 25 Mei. Uit Berlijn wordt gemeld, dat
de Koning zich zeer ijverig bezig houdt met het ontwerpen
en teekeuen van militaire medailles en kruisen, welke moeten
verleend worden aan de dappere daden door de troepen te
verrigten. Met betrekking tot het aantal en den vorm aan de
verschillende eereteekenen te geven, is hij than9 niet meer
in twijfel, maar de kleuren aan lint, metaal email, enz., te
geven vorderen nog eenige inspanning om ook dit punt tot
eene beslissing te brengen.
Met betrekking tot de militaire maatregelen, in Oostenrijk
genomen merkt men op, dat de bekwaamste generaals bij de
noordelijke armee zijn geplaatst, welke op hare beurt uit de
be9te troepen is zamengesteld. Weldra zullen in Bohemen en
Silezie ongeveer 400,000 man bijeen zijn gebragt. Op 5 JuDij
zal, naar men verneemt, het leger volkomen uitgerust te velde
staan.
Parijs25 Mei. De Parijsche studenten hebben het
volgend adres aan hunne Duitsche en Italiaansche studie
broeders gezonden:
„Broeders
In beide landen hebt gij den oorlog toegejuicht. Het jonge
Italië en het jonge Duitschland wapenen zich tegen elkander.
De Fransche jongelingscliap ziet deze bewegiug met diepe
smart aan. Onze generatie is geroepen tot de vervulling eener
taak, die al de hoop van het menschelijk geslacht uitmaakt,
en die de vereeniging van al onze krachten vordert. Die taak,
gij miskent haar! Duitsche en Italiaansche broeders, die met
dreigende blikken 't zwaard trekt, zegt ons toch welke gevoelens
de oorzaak zijne uwer verdeeldheid Een zelfde haat brand iu
ons aller harten. Welke? antwoordt! 19 het niet de haat tegen
de onderdrukking? Wat hebben wij het meest op de wereld lief?
Wat willen wij allen in de maatschappij tot werkelijkheid bren
gen? De vrijheid en het regt! Vragen wij niets meer: we
zijn het allen eens. En waanzin is het elkander aan te vallen.
Broeders, gij zijt de dupe eener oude even ongerymde als
afschuwelijke politiek, die sedert duizende jaren de volken aanzet
tot onderlinge vernieling, onder belagchelijke voorwendsels van
nationale belangen en verschil van rassen.
Nationaliteiten, vaderland, verschillende rassen, evenwigt
groote worden zonder zin, die nooit ergen9 toe gediend hebben
dan tot een masker aan de eerzucht, aan de trotsche mono
manie van eenige onderdrnkkers.
Die oorlogen hebben plaats sinds de wereld wereld is. Wat
hebben ze opgelost? Stroomen bloeds hebben gevloeid. Wat
hebben de volken er ooit bij gewonnen
Broeders!
De tijd is gekomen, om die met de rede strijdende denk
beelden, die moorddadige vooroordeelen, af te leggen I Maken
we ons los van die oude wereld, die in duigen valt. Italianen,
Duitschers, Franschen, reeds lang genoeg hebben we gestreden
voor den roem dier ijdele titels. Werpen wij ze van ont.
Zeggen wij eindelijk, dat we eenvoudig raenschen zijn. Even
als wij slechts één gids aannemende redenverklaren wij
dat wij slechts één Vaderland erkennen: de menschheid. Al wie
vrij wil zijn, al wie met ons den weg der revolutie bewandelt,
is onze landgenoot; en de vertreders van het regt, zij die de
slavernij, de onkunde en de ellende der volken willen bestendigen,
zijn alleen onze vijanden.
Broeders van Duitschland en Italië!
Aan die vijanden den oorlog aangedaan, een onverzoenlijken
oorlog, zonder ophouden, zonder genade 1 Tot dien oorlog
noodigen wij u allen uit 1 Dat is onze heilige roeping, de roeping
der negentiende eeuw. Vereenigen wij ons en rakken wij ge
zamenlijk voorwaarts. Die oorlog zal de eenige zijn, die,
sedert de wording der dingen, zich ten aanzien der menschheid
verdienstelijk zal hebben gemaakt. En het zal de laat9te zijn
van alle oorlogenWant de onderdrukking, eenmaal vernietigd,
de vooroordeelen verdwenenhet maatschappelijke regt ver
wezenlijkt, hoe zouden de volken elkander nog willen vernielen
Hun kennelijk belang is niet in wreedaardigen kamp, maar in
vrede, bondgenootschap en broederschap.
Parijs15 Mei 1866."
Venlo, 23 Mei. Heden had alhier op het kerkhof de
lijkschonwing plaat9 van den man, die gepas9cerden Zondag uit
de Maas is opgevischt, en na bekomen informatie blijkt het
nu, dat de vrouw van den vermoorde eenige dagen geleden met
een vreemdeling het hazenpad heeft gekozenzoodat men het
bijna voor zeker kan houden, dat zij vóér hun vertrek eerst
den echtgenoot om het leven hebben gebragt.
24 Mei. Heden vernemen wij, dat de vermoedelijke dader
van den hier gepleegden moord en de echtgenoote van den
vermoorde te Nijmegen, zijn aangehouden op het oogenblik dat
zij met de boot naar Arnhem wilden vertrekken.
Den 23sten zijn bij gelegenheid van eene kermis te
Blerrick (een dorp ongeveer een kwartier van Venlo gelegen) de
inwoners en eenige cavalleristen handgemeen geworden, met het
gevolg dat twee burgers en een cavalerist aan de bekomen
wonden spoedig zijn overleden. Het kostte de gewapende magt
zeer veel moeite om de in woede zijnde partijen van een te krijgen
'9 Grave Village, 25 Mei. De Heer Mijer is bij den
Koning ten gehoore ontvangen en heeft bedankt voor de opdragt
om een kabinet zamen te stelleu. De Heer van Zuylen, van
Arnhem is daarop belast met de formatie van een ministerie
en heeft die taak aanvaard. Men zegt dat de Heer Andreae
met de portefeuille van Koloniën, de Heer Pels Rijcken met
die van Marine zijn belast.
Omtrent de ministeriele crisis vernemen wij nader, dat
tot de thans beproefde ministeriele combinatie zouden behooren,
behalve de Heer Andreae voor koloniën en de Heer Pels Rijcken
voor marine, de Heeren Heemskerk Azn. voor binnenl. zaken,
Schimmelpenninck lid der Tweede Kamer, voor financien, de
Brauw voor justitie, van Muiken voor oorlog. Voor oorlog
worden intusschen nog andere namen genoemd, in geval deze
portefeuille niet aan den heer van Muiken wordt opgedragen,
zou de Heer Borret in aanmerking komen voor justitie. Nog
wordt verzekerd, dat de Heer Mijer, die den graaf van Zuylen
had aanbevolen tot formatie van een kabinet, tot gouverneur-
generaal voor Oost-Indie zou worden benoemd.
25 Mei. Bij gelegenheid der kerkvisitatie is, in weerwil
van het vroeger door het classikaal kerkbestuur van 's Graven-
hage gevelde uitvoerige gemotiveerde vonnis, op nieuw aauklagt
ingediend tegen de predikanten Zaalberg en Hoevers. De klagers
waren ten getale van 24, zoo predikanten als ouderlingen en
diakenen, en maakten de groote meerderheid in de op verre na
niet voltallige vergadering van den algemeenen kerkeraad uit.
Werkendam. 27 Mei. GÏ9teren hebben hier de hooi-
grasverpachtingen van eenige buitenpolders plaats gehad. Er
ziju 158 bunders verpacht, welke gemiddeld ƒ60 per bunder
hebben opgebragt, hetwelk met het oog op den ongunstigen
staat van het vee in sommige provinciën een goeden prijs te
noemen is.
Dordrecht, 25 Mei. Nadat Dingsdag avond ten 10
ure door de veldwachters de herbergen op Stolwijk ontruimd
waren, liep het volk als dol met hun gelag in de hand over
het dorp, hotsende en brullende van pret; door den tuin wierp
men een 9tal ruiten bij den burgemeester in en kort daarna
kondigde de klok brand aande geheele hofstede van den
eersten wethouder, den Heer Mels Verdoolt, stond in vlam;
de bewoners, in hun eersten slaap, reddeden zich in hun nacht
gewaad, blootsvoets, en het brandend riet en hooi (er was circa
30 voer voorhanden) verspreidde zich over het dorp, daar de
