SCIIi: NIEUWSBODE
Xuturdag 1 9 November S 805.
Men abonneert zich:
In Nederland, bij den Uitgever.
Bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren.
In Noord-Amerika bij J QUINTÜS, le Grand Rapids, Slaat Michigan.
Abonnemcnts - Pr Ij 9:
Voor beide uitgaven.
Voor 3 maandenf 1,30.
Franco per post, in Nederland- 1.60.
Voor Noord Amerika, Franco New-York- 3.90.
Vcrschijnti
Op Woensdag en Zalurdag.
Advcrtentfën:
10 cent voor eiken regel.
Zegelregl voor iedere plaatsing, 35 cent.
De inzending der Adverlenliën kan geschieden lot
Dingsdag en Vrijdag, des voormiddags 10 ure.
B u r e a a t
Zierikzee, Hoek van de Schuilhaven, B, No. 94.
Brieven en lngezondcne Stukken Franco.
o
225
2sle Jaarg.
Nieuwstijdingen.
Slwtrita.
De jongste berigten uit Zuid-Amerika zijn niet zeer gunstig.
Zoowel in Peru als in Bolivia heerseht nog steeds een oproerige
geest. I)e Peruaansche president Pezet kan zich evenmin als
zijn Boliviaansehe ambtgenoot Melgarejo beroemen, eenige voor
dcelen op de insurgenten te hebben behaald. Pezet bevindt
zich wel is waar op zijn post in de hoofdstad des lands, maar
zijn toestand is daar bijna gelijk aan dien van een gevangen
mande aanvoerder der opstandelingen, Canseco, houdt hem
steeds naauw ingesloten en beheerscht den ganschcn omtrek.
Daarentegen hebben de insurgenten gebrek aan levensmiddelen,
terwijl de krijgstucht door onderlinge geschillen niet weinig
geschokt, is. Gelukt het Pezet nu zijne eigene troepen bijeen te
houden, dan zou er nog kans zijn dat hij ten slotte zegevierde.
Chili is intusschen nog voortdurend in gisting ten gevolge
van de dreigende houding, welke de gezagvoerder der Spaansche
vloot, de admiraal Pareja, onlangs weder aangenomen heeft, daar
deze ernstig voornemens schijnt te zijn in Valparaiso de aan
Spanje verschuldigde schadeloosstelling in te vorderen. Sedert
de jongste tijdingen is die gespannen toestand niet verbeterd,
zoodat men iu Chili zelf aan een oorlog de voorkeur begint te
geven boven de onzekerheid die er thans heerseht. Bij de
vastberadenheid waarmede de Chilianen besloten zijn alles ter
hunner verdediging op het spel te zetten, zou zulk een oorlog
voor Spanje, dat toch reeds genoeg met schulden belast is,
niet zeer aanlokkend zijn, vooral omdat de Spaansche koop
vaardijvloot, door het of- en defensief verhond der Zuid-Ameri-
knansche republieken, in die wateren aan groote schade zou
zijn blootgesteld.
Op het eiland Hayti eindelijk is de aanvoerder der opstan
delingen Selnave nog steeds in het bezit der hoofdstad, terwijl
de president Geffrard haar streng geblokkeerd houdt, zonder
dat het echter tot eene beslissing komt. De handelsbetrekkingen
schijnen evenwel weinig geleden te hebben, en de inlandsohe
kooplieden leggen er zich, naar men zegt, met eene bijzondere
naïveteit op toe beide partijen te vriend te houden en zoo hun
voordeel te doen. Men gelooft daarom ook, dat tnsschen Geffrard
eu Selnave ten slotte eene schikking zal tot stand komen, en
de aanhangers van laatstgenoemden aan hun lot zullen worden
overgelaten.
Deze geruchten van eene ophanden zijnde verzoening schrijft
men toe aan het vooruitzigt dat er bestaat, dat de inwoners
van San Domingo, te weten van het andere gedeelte des eilands,
van deze binuenlandsche verwikkelingen partij willen trekken
om zich van den toestand en van het geheele onverdeelde land
meester te maken. De Doininikanen zeiven wilden echter daartoe
eerst de behulpzame hand bieden zoodra de inwendige reor
ganisatie des lands, door den begaafden generaal Cabral zoo
krachtig ter hand genomen, tot een gunstigen uitslag zou zijn
gebragt.
Blijkens de berigten uit New-York van 96 Oct. heeft de
president Johnson zich openlijk verklaard tegen het stelsel om
iemand wegens zijne gelaatskleur onder de stemgeregtigde bur
gers op te nemen of daarvan uit te sluiten. Zijns oordeels
behoort het stemregt- afhankelijk te worden gesteld van zekere
algemeene vereischten, welke ook de vrijgemaakte met der tijd
door goed gedrag en ontwikkeling zal kunnen verkrijgen.
Sf&lLv
De werving van troepen voor den Kerkdijken Staat gelukt
slecht. Er zijn slechts een 600 tal Ieren aangeworven. Het
gerucht heeft geloopen, dat er eene werving van manschappen
voor het pauselijk leger in Oosteurijk was toegestaan; dit
wordt nu bepaald tegengesproken.
Brieven uit Rorae melden, dat het inschepen van troepen
den 5den zou beginnen; er zullen 3000 soldaten vertrekken,
zoodat er 14,000 overblijven.
Tc Salerno is weder een der inwoners, een
jong iiieiiscli, de zoon van tien fabrikant Werner,
mei vier personen die liet» vergezelden, door eene
iouverbende opgeligi. Deze vraagt als losprijs Ivvee
tonnen gouds De eigenaren van fabrieken nabij
de slad durven zich des avonds niet meer buiten
wagen De beer Werner beefl negen zone i, en bij
is bevreesd dal helzelfde lol aan allen ten deel
zal vallen. De ronveibende staal ouder aanvoering
van zekeren Manzo, die met de politieke partijen
in geen betrekking staal, maar bel vak v..or eigen
rekening uitoefent.
m
'uiisdilanfr.
Aan de weduwe van den mexicaanschen luitenant-kolonel
Dreetz, vroeger onder-officier bij de pruisische artillerie, is
door dc mexicaansche regering een- jaarlijksch pensioen van
1000 thaler verleend. Deze vrouw verkeerde in zeer kommer
volle omstaudighedenzij ontving de heugelijke tijding in het
werkhuis te Berlijn, waar zij vier maanden correctionele ge
vangenisstraf moet ondergaan. Sedert de verdwijning van haren
man, wiens verblijf haar onbekend was, daar zij nooit meer
iets"1 van hem vernam, bevond dc verlaten vrouw zich met
haar kind, dat kort daarna stierf, in den ellendigsfen toestand;
reeds zeventien maal werd zij wegens bedelarij veroordeeld,
zoodat het werkhuis bijna haar eenig verblijf was.
Te Simmern nabij Coblentz heeft men in dc evangelische
kerk bij het doen van opgravingen, ten einde eenige reparatiën
te bewerkstelligen, een aantal kostbare voorwerpen gevonden:
namelijk wapenen rijk met goud en edelgesteenten versierd,
gouden ringen enz. Het onderzoek wordt met ijver voortgezet,
ten einde te zien of nog meer kostbaarheden op die plaats
zijn bedolven.
dBFir&ttfifijfti
I'arijs, 5 Nov. Een nieuwe graaf de Montechrisfo
wat diens fortuin aangaat is hier opgetreden, zijnde zekere
heer Greffulke, voor de slagtoffers der cholera alleen zooveel
gegeven heeft als de geheele keizerlijke familie te zamen namelijk
50,000 francs. Dit geval heeft ons publiek zeer geïntrigeerd.
Men weet nu dat de edelmoedige onbekende een bankier is
en verhaalt dat bedrag zijner portefeuille geschat wordt op
100 millioen francs. Ifet is deze heer die het hotel Sallikoff
gekocht heeft, dat de keizer in der tijd aan den heer Billault
heeft ten geschenke gegeven. Hij is 80 jaren oud, maar leidt
niettemin nog een zeer werkzaam leven. Elk jaar schenkt hij,
naar men zegt, aan zijne beicle neven eene som vau 200,000
francs als nieuwjaarscadeau.
u.
I Ue te Antwerpen verschijnende Escaut berigt, dat de ver-
eeniging voor de stoomscheepvaart tusschen Antwerpen eu New-
York is georganiseerd met een kapitaal van 25 millioen en dat
alle maatregelen zijn genomen om de dienst zeer spoedig in
werking te brengen.
Roermond 4 Nov. Dingsdag jl. heeft de regtbank
alhier uitspraak gedaan iu de zoo veel besproken zaak van
den ambtenaar uit Vlodrop, die iu den avond van 11 Sept. 11.
j een voor hem wegvlugtenden smokkelaar zoodanig in den rug
trof, dat deze ter aarde stortte en eenige dagen daarna aan
de bekomene wonden overleed. Het is gebleken, dat de ver
wonding niet door moedwil of voorbedachten rade was veroorzaakt.
De regtbank heeft echter hij haar vonnis overwogen, dat het
in den nacht naloopen van iemand, met een geladen geweer,
waarvan zonder noodzakelijkheid de haan overgetrokken was,
eene onvoorzigtigheid is en bij gevolg den ambtenaar wegens
manslag door onvoorzigtigheid veroordeeld tot eene eenzame
opsluiting van 45 dagen eu eene boete van ƒ25.
j Den 6'leu dezer is dc staatsspoorweg van Veiilo
over Roermond naar .\laasl tic lil geopend. Volgens
een der dagbladen zijn le Roermond vele personen,
die aan den minister Tliorbeckc limine opwachting
wilden maken hierin door liet gemeentebestuur
verhinderd. Algemeen werd deze handelwijze af
gekeurd. De geestdrift, die bij den aanvang van
bel feest hcerschlc, moet spoedig vcifliauwd zijn
geworden, waarvan men hoofdzakelijk liet gemeente
bestuur de schuld geeft.
Valkenburg, 5 Nov. Gisteren werd alhier gevankelijk
binnengebragt en vervolgens naar Maastricht getransporteerd
een persoon woonachtig te Merkelbeek, gemeente Bruusum
die iu den nacht van Donderdag op Vrijdag zijne vrouw van
het leven beroofd heeft, door haar eene sterke verwonding aan
den hals toe te brengen. Deze persoon, die naar men zegt
aan zinsverbijstering lijdt, werd juist gevat op het oogeublik,
dat hij op weg was om zich door de vlugt naar Pruisseu aan
de handen der justitie te onttrekken.
Utrecht6 Nov. Een treurig ongeval greep heden
plaats; een onder-officier, waarschijnlijk het leven moede, heeft
zich voor eenen iu vollen gang zijnde spoortrein nabij deze
stad geplaatst, met het noodlottig gevolg dat het hoofd van
de romp werd gescheiden en de ongelukkige op deze droevige
I wijze om het leven kwam.
J lefSSClmonde, 5 Nov. Heden avoud ten 8 ure is
alhier een moord uit jalouzy gepleegd. Zekere H. Punt had
vroeger verkeerd met een meisje, dat thans in liefdesbetrekking
stond met zekeren Odée, die met hem werkzaam was aan
de ijzerpietterij te Capelle a/d. IJssel. Punt schijnt dit meisje
I ontmoet te hebben en bij die gelegenheid reden gegeven te
j hebben aan Odée om verstoord te geraken. Althans tusschen
hen is eene vechtpartij ontstaan waarbij Odée zijn makker
i met een zakmes zoo ernstige wonden aan borst en hals heeft
i toegebragt, dat Punt op de plaats dood bleef. De dader is
gearresteerd en nog heden avond naar het huis van arrest te
j Dordrecht overgebragt.
Rotterdam, 6 Nov. Naar wij uit eene goede bron
vernemen moet alhier van hooger autoriteit bevel ontvangen
zijn, den veel besproken Pruis Wiedemeijer op nieuw aan te
houden. Deze zou echter bereids vertrokken zijn.
De landlieden in Z.-Holland beklagen zich, dat de vee
artsen wel met veel atteutie de zieke runderen gadeslaan, maar
weinig raad geveu wat er tegen de ziekte moet gedaau worden.
Kalt-Bommel, 4 Nov. Gisteren had hier een ernstig
ongeluk plaats kunnen grijpen. De sleepstoomboot Dordrecht.
door een paar veehandelaars afgehuurd, omstreeks 10 uur met
ruim 40 ossen aan boord van wal stekende, begon zoodanig
over te hellen dat omslaan onvermijdelijk scheen Gelukkig
dat de boot nog door een touw met den wal verbonden was,
want ware het midden op de rivier gebeurd, dau zouden dc
gevolgen niet te overzien zijn geweest. De rankheid van het
vaartuig, het niet geballast zijn en te groote deklading zijn
als de oorzaak te beschouwen. Het vee is direct ontscheept
en naar Nederhemert gedreven om van daar per heusdensche
stoomboot naar Dordrecht vervoerd te worden.
Dordrecht7 Nov. Uit de provinciën Gelderland en
Noord-Brabant neemt de aanvoer van runderen, bestemd om
per boot naar de Londensche markt gebragt te worden, toe.
Gansche ladingen worden hier ontscheept en verblijven hier
een dag of langer, om dan met dc Engelsche booten te worden
vervoerd. Heden vertrekt er een extraboot, opzettelijk herwaarts
gekomen om de beesten te laden die niet met de gewone ge
legenheid kunnen vertrekken. Rotterdam is, wat het Geldersch
vee betreft, buiten de communicatie met Engeland gesloten, en
alhier is op dit oogeublik de stapelplaats van het vee uit de
zuidelijke provinciën voor de Engelsche markten bestemd. Dit
geeft nog al vertier.
Kapelle (Zuid Revf.land), 6 Nov. dc \pcpesl
is helaas ook op ons eiland uitgebroken. Tc 's Gra
venpolder is volgens do verklaring van don vooaris
eone koe aan die ziekte gestorven en zijn nog (wee
hoesten daaraan overleden Alle veehouders onder
vinden er leeds aanstonds het opgerief van daar
zij nu hun vee naar stal moeten halen, terwijl zij
wegens de weinige wiulervoeding gehoopt hadden
hel nog «enigen lijd in de weide le kunnen laten
Zierikzee 9 Nov. Door den kerkeraad der hervormde
gemeente te Renesse en Noordwelle, is op 4 dezer onder voor
zitting van den consulent den heer van Goens, predikant te
Serooskerke, het volgende twaalf-, zes- en drietal opgemaakt:
te weten de heeren Telders, kandidaat tot de heilige dienst;
van den Berghpredikant te 'tWoudt; Bommezijn, te Wou-
drichein; van Goens, te Serooskerke; van der Meij, te Kerkwervc;
Schilt, te BurghSchalier, te Eikerzee; Buijzete Hulst; de
Meijer, te Warder; Nijhojjte Drimmelen; Nieuwhof, te Haam
stede; eu Eorluyn Droogleever, kandidaat tot de heilige dieust;
de eerste zes op het zestalterwijl op het drietal waren ge
plaatst Teldersvan den Bergh en van Goens en is daaruit
met algemeene stemmen beroepen de kandidaat Telders.
De Staatscourant van 6 Nov. bevat opgaven betreffende
den veetyphus iu de provincie Zuid-Holland over de week van
22 tot 28 Oct. jl. Iu die week zijn aangetast 67S, aan de
ziekte gestorven 133, afgemaakt 133 en hersteld 77 runderen,
zoodat aan het einde der week nog 335 ziek waren.
Sedert het begin der veeziekte zijn in het geheel aangetast
6093, aan de ziekte gestorven 2121, afgemaakt 1361 en her
steld 1752 runderen.
Bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal is ingekomen
een adres van den Heer B. J. Tideman, hoofd-ingenieur der
marine, lid van den gemeenteraad van Vlissingen, die daarbij
zijn leedwezen te kennen geeft over het besluit tot opheffing
der marine-werf aldaar en eene poging wil aanwenden, om
de nadeelige gevolgendie dit voor deu scheepsbouw zou
opleveren, te keeren, door het oprigtèu eener fabriek vau
staal en ijzerwerk. Ten slotte drukt de adressant de hoop
uit, dat de regering hem ondersteuue, door het voordragen
I van wetten te dien opzigte te bevorderen. Bij het adres is
gevoegd eene brochure, over bedoelde zaak handelende, ge
titeld Het Maritiem Etablissement te Vlissingen.
Dezer dagen vervoegde zich bij den ambtenaar van den
burgerlijken stand te Veendam een persoon, uit het gehucht
Tripscompagnie, met twee getuigen, aangifte doende van de be-
valling zijner echtgenoot van een kiud van het mannelijk geslacht.
Later ontwaarden de echtelingen, dat de nieuwe wereldburger
I tot de andere kunne behoorde, zoodat er een zeer zonderling
I abuis iu dc aangifte heeft plaats gehad, hetwelk, hoe belang
rijk ook, niet zoo voetstoots voor herstel vatbaar was, omdat
de ambtenaar vau den burgerlijken stand, de opgemaakte en
geteekende akte van geboorte als een afgedane zaak beschou
wende, weigerde de fout zonder voorkennis van de arrondisse-
ments-regtbauk te herstellen.
De door de gemeenteraden van Middelburg, Vlissingen,
Zierikzee en Goes vastgestelde gemeentebegrootiugen voor 1866
wijzen de volgende totaalcijfers van inkomsten en uitgaven aan,
te weten: die van Middelburg (hetwelk eene bevolking heeft
van circa 16 )00 zielen) ƒ265,491.095; die van Vlissingen,
(bevolking circa 12000 zielen) ƒ160,066.695; die van Zierikzee,
(bevolking circa 8000 zielen) ƒ92,667.88; die van Goes,
(bevolking circa 6000 zielen) /r80,044.815. ïn laatstgeuoemde
gemeente komt het onderwijs op ongeveer ƒ20,000 aan de
gemeentekas te staan, maar er is misschien ook geene gemeente
in ons vaderland, met eene bevolking van slechts 6000 zielen,
waar het onderwijs zulk eene hoogte heeft bereikt. Aan hoofde-
lijken omslag wordt aldaar geheven f 20,000.
De Gron. Cl. geeft het volgende resumé van de lira-
burgsche kwestie
Bij herhaling hebben wij reeds de aandacht gevestigd op de
groote opgewondenheid, waarin de Limburgers verkeeren ten
gevolge van het weder indienen van het wetsontwerp tot ver-
hooging van de grondbelasting in die provincie. Men weet,
dat die provincie in de grondbelasting lager is aangeslagen
dan dc andere provinciën des rijks, en dat er daarom reed9
lang op aangedrongen is oui die ongelijkheid uit onze wet
geving weg te nemen.
Toen de minister van finantiën nu de vorige maal eeu wets
ontwerp daartoe indiende, brak er in Limburg een ware storm
los, die evenwel plotseling bedaarde, toen de verkiezingen op
handen waren. Men beweerde, dat van regeringswege de belofte
was gedaan het wetsontwerp tot verhooging der gehate grond-
belaating te zullen intrekken eu het niet weder te zullen indienen.
Of er grond voor die bewering bestaat, is niet uitgemaakt,
maar zeker is het, dat sedert de wet op nieuw is ingekomen,
geheel Limburg weer in opschudding is geraakt en er zelf9
van het inroepen vau buitenlandsche tusschenkomst gesproken
wordt om de vermeende grieven te helpen wegnemen.
Volgens het beweren der Limburgers is het wel uiet te ont
kennen, dat hunne provincie niet hetzelfde quantum betaalt
als de andere nederlandsehe gewesten van de in het kadaster
opgeteekende opbrengst der goederen, maar is de taxatie der
gronden daar 20 jareu later gedaan dan elders, toen de gronden
dus enorm in waarde en prijs waren gestegen eu is dienten
gevolge de werkelijk door Limburg betaalde belasting even hoog
als elders. Zij vorderen daarom, dat, voordat ia Limburg de
grondbelasting wordt verhoogd, eerst in de andere provincie
de taxatie van de waarde der goederen op de hoogte worde
gebragt, waarop ze in Limburg zijn gewaardeerd.
Wij hebben gemeend hier kort de gronden te moeten op
geven, waarop men iu Limburg zijne grieven steunt, omdat
het anders aan menigeen raadselachtig zal voorkomen, dat men
daar zulk eene beweging maakt naar aanleiding van een wets
ontwerp, waarbij Limburg op denzelfden voet in de grondbe
lasting wordt aangeslagen als de andere provinciën des lauds.
Wat het lager onderwijs aan Nederland kost? Niet
minder dan ƒ4,235.960, althans zoo hoog is het cijfer der
uitgaven van het rijk, de provinciën en de gemeenten over
1863, volgens het verslag door den minister van binuenlandsche
zaken bekend gemaakt.
a. Jaarwedden enz. van onderwijzers 2,299,448
b. Onderhoud van schoollocalen.
314,991
c. Nieuwe schoollocaleu- 820,668
77,035
306,591
15,969
96,252
34,134
155,594
5,100
73,161
35,011
d. Vergoeding voor vrije woning
e. Schoolmeubelen en behoeften
Sehoolcommissiën
g. Pensioenen aan onderwijzers
h. Subsidiën aan bijz. scholen
i. Opleiding van onderwijzers
j. Ouderw. gezelschappen.
k Schooltoezigt van rijkswege
Diversen
Te zamen 4,235,960
dat is 1,001,354 meer dan het lager onderwijs gekost heeft
I in 1860, het eerste jaar vau de volledige werking der wet
j van 1857. Sedert 1858, het jaar van de eerste uitvoering
I der nieuwe wet, is er in ous land voor 4,182,543 aan
1 nieuwe scholen te koste gelegd. Van de kosten voor het
lager onderwijs betaalde het rijk 398,435.245, de pro-
vincien 86,260.81, door de gemeenten 3,944,701.99,
waar tegenover weder door de gemeenten aan schoolgelden,
I subsidieu, restitutie van andere gemeenten enz. als inkomsten
ontvangen 1,042.512.615, zoodat de gemeenten eeu zuiver
bedrag aan uitgaven voor het ouderwijs hadden te lijden van
2,902,189.375.
Het getal scholieren p. m. 400,000 beloopende, kost het
lager onderwijs per leerling, met inbegrip van alle uitgaven voor
j de opleiding en bezoldiging der onderwijzers, het 9chooltoezigt,
gebouwen, enz. enz. 10.50.
Hel is nog zoo lung uiel geleden dut de Chinezen
uliijd nog vuil oieeiiing waren dut de liurbarcti op
kleine eilandjes een jammerlijk leven leden dat
slechts eenige afwisseling en beleekeuis kreeg door
den handel met China Dc oorlogen met Engeland
hebben ben echter tol dc overtuiging gebragt, dat
de Europeanen iu vele upzigten hoven hen stonden
en sinds dien lijd vond men hel ook dc moeite
waard boeken te schrijven over de barbaren, terwijl
men vroeger tevreden was met de rapporten, die
de mandarijnen voor den keizer opstelden. In die
hoeken worden aardrijkskunde, godsdienst en poli lick
dooreengemengd en in ooslcrschcn stijl bcspiokeii.
Nu onlangs is er weer een belangrijk werk over
Europa veisclieucn, gciilcld: »korle beschrijving der
omslreken van de wereldzee" in zes deelen, door