N.° mm).
Woensdag 16 D1865.
ZlllUkZIISClil NIEUWSBODE.
Men abonneert zich:
In Nederland, bij den Uitgever.
Bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren.
In Noord-Anierika, bij J. QUINTUS, te Grand Rapids, Staat Michigan.
Abonnements-Prijs:
Voor beide uitgaven.
Voor 3 maandenf 1,30,
Franco per post, in Nederland- 1,60.
Voor Noord-AnierikaFranco Nevv-York. - 3,90.
V e r s c h ij n t
Op Woensdag en Zaturdag
Advertentiën:
10 cent voor eiken regel.
Zcgelregt voor iedere plaatsing, 35 cent.
De inzending der Advertenliën kan geschieden tot
Dingsdag en Vrijdag, des voormiddags 10 ure
Bureau:
Zierikzee, Hoek van de Schuilhaven, B, No. 94.
Brieven en Ingczondcne Stukken Franco.
SM)sle Jaarg.
Redevoeringen,
uitgesproken den \sten en üden December door den
Iïcer J. J. van KERKWIJK, bij gelegenheid der
beraadslagingen over de begrooting van binnen-
landsche Zaken.
Redevoering uitgesproken bij het Hooger
onderwijs.
In de gewisselde slukken is reeds de aandacht gevestigd
op de zaak van het nosocoinium of nkadeinisch ziekenhuis
te Leiden. Hel is bekend dat sedert lang onderhande
lingen met den gemeenteraad van Leiden plaats hebben
ter beëindiging dier quaestie. Men beweert dat velen
bij deze zaak betrokken, baar op de lange baan willen
schuiven. Inlusschen mccnen de deskundigen dat zij voor
de geneeskundige faculteit te Leiden eene levenszaak is.
In de Memorie van Beantwoording zegt de Minister
»Er zijn werkelijk nadere voorstellen van den gemeente
raad te Leiden met betrekking tot de zaak van bel no-
socomiurn ontvangen, die thans bij de Departementen van
Binncnlanilschc Zaken en vau Finanticn worden over
wogen. De beslissing zal vermoedelijk niet lang meer
achter blijven."
Daar tusschen de inzending van die memorie en beden
reeds ecnigc dagen verloopen zijn, neem ik de vrijheid
den Minister te vragen, of in deze zaak reeds eene be
slissing is genomen mogt dit het geval niet wezen
dan beveel ik de zaak van het nosocomium zeer bij den
Minister aan, uit hoofde zij ccnc lcvensquacstic voor de
geneeskundige faculteit te Leiden is.
Redevoering uitgesproken hij het Middel
baar onderwijs.
Ik bob bet woord gevraagd om de aandacht van den
Minister te vestigen op bet Koninklijk besluit van 13
April 1817, no. 22, waarbij bepaald werd dat zouden
worden opgerigt: de tcekenscbolen, de teekenakademien
en de Koninklijke Akademicn van Beeldende Kunsten.
Het doel van die verschillende inriglingcn vindt men
in bet besluit zelf omschreven
Teekenscholen. Art. 1. Er zullen, zooveel mogelijk,
in al de steden van bel Rijk, welker geringe bevolking
die niet verhindert leekcnscholen zijn ten oogmerk
hebbende, om, niet alleen de jeugd, maar ook den hand
werksman onderwijs te doen genieten in de gronden
der leekenkunst, bijzonder in die van bet tncnschbceld,
cn de grondregelen der bouwkunde."
Teekenakademien. Art. 5. In de groolerc sleden des
Rijks zal dit onderwijs eenigzins uitgebreid worden, voor
zooverre zulks aldaar nog gcenc plaats beeft, en zich
uitstrekken tot het teeltenen naar bet naakt levend model,
of naar de in pleister afgegoten beelden der antieken
lot bet vollediger onderwijs in de bouwkunde, gelijk ook
in de gronden der meet- cn doorziglkuude."
Koninklijke ^dkademien aan beeldende kunsten. Art.
8. In Amsterdam zal eene zooveel mogelijk volledige
okademie van schilder- beeldhouw- bouw- cn graveerkundc
bestaan, onder den naam van Koninklijke ylkademie der
Beeldende Kunsten
Bij een later besluit van 10 October 1829, n°. 82, is
dat onderwijs eenigzins uitgebreid, voor zoover dit op de
handwerkslieden betrekking had. Ten gevolge van de
wet op liet middelbaar onderwijs zal een deel vau dat
onderligt waarschijnlijk aan de burgerscholen worden
opgedragen.
Men zou kunnen zeggen dat bet doel van die ver
schillende inriglingcn tweeledig is: de vorming cn op
leiding van den handwerksman cn de ontwikkeling der
sclioone kunsten. Hel cerslc doel zal door de oprigling
der burgerscholen worder bereikt*, te vreezen is het, dat
juist door de oprigling dier burgerscholen de genoemde
inriglingcn grootcndccls zullen verdwijnen. Het zoude
zeer te betreuren zijn wanneer daardoor tevens liet tweede
doel. de opleiding voor de sclioone of beeldende kunsten,
verloren ging,
Het is om die reden, dat ik de vrijheid neem de aan
dacht van den Minister op deze zaak te vestigen, cn dit
te meer omdat bij dit artikel sprake is van de Konink
lijke Akndemie van Beeldende Kunsten te Amsterdam.
Het is toch eene zeer bekende zaak dat die akademie
niet in den tocsland verkeert dien men met regt ma"
verwachten. Ik wijs slechts op liet rapport in 1861
betrekkelijk deze zaak uitgebragt. Bij de Slantsbegrooling
voor 1862 bad de Regering een post voorgedragen om
die akademie op nieuw te organiseren, maar die som is
door een amendement van de brgrooting afgenomen.
Ik geef den Minister in overweging, of het, met liet
oog op bet belang der sclioone of beeldende kunsten
niet raadzaam zoude zijn om de Koninklijke besluiten
n 13 April 1817 cn van 10 October 1829 in te trek
ken cn zoodanig te vervangen dat eene opleiding en
zoo ik hoop eene betere dan tegenwoordig, gegeven zal
worden aan lien, die zich op de beoefening der sclioone
ol beeldende kunsten wcnschen toe te leggen.
Redevoering uitgesproken bij het Arm-
WCECBl.
De afgevaardigde uit Assen heeft het in twijfel ge
trokken, of de tegenwoordige bepaling, dat de geboorte
plaats het domicilie van onderstand is, wel zoo drukkend
is voor de gemeenten ten platte lande. Mijne hecren
ik ben met bet platteland vrij goed bekend cn ik mag
verklaren, dat vele gemeentebesturen van gevoelen zijn,
dat bet domicilie van onderstand, gelijk liet nu geregeld
is, allernoodlottigst werkt voor de finanlieu hunner ge
meente; de armenwet is zoo als zoo even is gezegd, eene
wet, uitnemend goed voor de zeer grootc sleden, maar
ten koste van de belangen van bel platteland cn de
kleine sleden.
De afgevaardigde uil Amsterdam heeft, naar aanleiding
der klagt over den finanliclen nood der gemeenten, ge
deeltelijk veroorzaakt door de armenwet gevraagd of
daar, waar geklaagd wordt, liet gedistilleerd wel belast
was. Maar dit is belast in alle of in de meeste gemeenten
van bijna elke provincie, althans ik weet, dat zulks liet
geval is in Zeeland,Utrecht, Zuid-Holland, Noord-Brabant,
Overijssel Gelderland cn zeker ook nog elders. Men
heeft op vele plaatsen op bet platteland eene grief legen
de armenzorg in Amsterdam en andere grootere sLcden.
Men beweert namelijk le regt of ten onregte dat
aldaar armen bedeeld worden, die, wanneer men er goed
naar onderzocht had, gebleken zouden zijn vaneen kerk
genootschap onderstand le kunnen genieten. Eene andere
grief is dal men le spoedig cn le gemakkelijk bet bewijs
van onderstand afgeeft, en hiertegen moet vooral gewaakt
worden, daar de armen van bet platteland gaarne ver
pleegd worden in een gasthuis in eene groole stad, omdat
zij bet aldaar beter hebben dan in hunne armoedige
woning.
weg, dut de vooruilziglen van licl Zuiden aller-
treurigs! zijn. liet leger van Bragg was liet cenige,
hetwelk de Zuidelijken in Alabama cn Georgia
bezaten, zoodat do Noordelijken nu in die stalen
de handen vrij hebben Grant zal nu natuurlijk
trachten zich zoo spoedig mogelijk meester te maken
van die punten, waardoor hij iu slaat zal worden
gesteld de spoorweg communicatie tusschen Richmond
cn dc Golfstaten af le breken en het Zuiden zou
alsdan een schier onoverkomelijk verlies lijden.
iPoUtv»
Kicu wslijdingen
konden, 9 Dec. Sedert lang hebben wij uil
Amerika zulke belangrijke lijdingen niel ontvangen,
als die welke de mail ons heden aanbrengt. Wan
neer die juist zijn en liet heeft er allen schijn
van dan is de locstand der Zuidelijken thans
mueijclijkcr dan ooit. Volgens olTiciccI verslag van
generaal Grant de bevelhebber der Noordelijken
te Chattanooga, hebben namelijk de troepen der
Unie aldaar eene volkomen en schitterende over
winning behaald. Generaal Brag die gedurende
cenige maanden te vergeefs heeft getracht, die plaats
aan tic Noordelijken Ic ontnemen, is door Grant
uil al zijne position verdreven en heeft eene zware
nederlaag geleden. Niet alleen is zijn leger ter
sterkte van ongeveer 50,000 man verslagen, maar
volgens de laatste oflicieele depêches, is het bijna
geheel verstrooid cn gedemoraliseerd. In zijn officieel
verslag van den 27stcn November, meldt Grant,
dal hij Bragg's leger op alle punten heeft verslagen,
en dat hij zestig slukken geschut en een groot
aantal manschappen der Zuidelijken heeft gevangen
genomen. Die bcrigten worden iu zijn verslag
van den volgenden dag nader bevestigd. In andere
gewone lijdingen wordt nog nader gemeld, dat iiel
leger van Bragg zich in een verschrikkelijke!! toe
stand bevindt, doordien de manschappen bij hon
derden, ja, bij duizenden de wapenen wegwerpen
en zicli overgaven, terwijl anderen naar alle kanten
bun heil iu dc vlugl Kochten. Wal van hel leger
van Bragg nog over is gebleven wordt in die bc
rigten voorgesteld als een troep verschrikte buffels
die niet in staat zijn eenigen weerstand meer tc
bieden Al de oorlogsbeiioodigdlieden, dc transport
wagens, dc artillerie enz. moeten in handen van
de Noordelijken zijn gevallen. Misschien zijn deze
laatste beriglcn, die geen officieel karakter hebben,
wel wat overdreven, doelt volgens bet officieel verslag
van Grant, waarin bij zegt zestig slukken geschut
te hebben bemagtigd en den vijand le hebben
verslagen, is er weinig twijfel dal liet Zuidelijk
leger ditmaal veel heeft geleden. Hel spreekt wel
van zelf dat de Unionisten alhier uitgelaten zijn
van vreugde over die schitterende zegepraal van
hel Noorden. De aanhangers van liet Zuiden zijn
erg ter neer geslagen en schrijven de oorzaak van
die nederlaag toe aan de onbekwaamheid van Bragg
en dc zwakheid van het Zuidelijk leger. Dal
laatste moge nu waar zijn, doch dit neemt niet
Als een staaltje van dc wijze waarop hel ver
hoor der gearresteerde Polen up dc citadel geleid
wordt, deelt een der dagbladen een uittreksel mede
uil een brief van cencn gedeporteerde. Daarin leest
men o. a. bel volgendeOfschoon ik reeds sedert
ecnigc weken op de plaats mijner bestemming aangeko
men ben, gevoel ik mij evenwel nog niel in staal,
van liet lijden te bekomen, dal ik gedurende, mijne
langdurige gevangenschap uitgestaan heb, cn dal
mij meer dan aile vermocijenissen der reis aangetast
heeft. Algemeen pliysick lijden, dat men op de cita
del verdragen moet, wil ik onvermeld laten, daar bet
zeker door velen mijner lotgenoten voldoende be
schreven is; hetgeen echter alle begrip te boven
gaat is de wijze waarop men somtijds door Russi
sche stafofficieren, die als reglers van instructie
fungeren, verhoord wordt. Hoe weinig ik bij de
tegen mij ingestelde verhooren le bekennen litul,
daarvan zijl gij, mijne geliefden, genoeg overtuigd
doelt daar men mij voor een invloedrijk persoon
hield, wilde men mij lot eiken prijs bekentenissen
afpersen, cn gebruikte daartoe de wreedste midde
len. Menige vraag, die tol mij gerigt werd, ging j
van vuistslagen in liet gezigt cn trekken aan hel j
hoofdhaar en den haard vergezeld, zoodal ik soms j
zonder bezinning cn geheel bedwelmd naar mijn ker- j
ker Icruggcbragl werd. De wreedaard, die mij en j
waarschijnlijk nog velen mijner lolgenooten op gelijke
wijze verhoorde, heeft den rang van kolonel, en
licet Zdanowicz. Menigmaal, wanneer dc barbaar mij
■nel vurige oogen aanzag en mij woedend aan den
baard trok, was ik voornemens mij op Item le werpen
cn hein de oogen met de nagels uit te krabben,
doch de gedachte aan u, mijne dierbaren, hield mij
terug; ik wilde mijn toestand niet verergeren, en
mijn leven voor u sparen.
IWicnwcdicp, 10 Dec. Men is bier niet zonder
ongerustheid omtrent liet twee dagen vóór den storm
van liicr gezeilde barkschip Anne Sophiekaplcin
Hoekstra, waarop zich, zoo ais men weet, een de
tachement kolonialen sterk 87 man, benevens ver
scheidene passagiers bevinden. Hel scllip Alctta
August», kaptein Tin hullmede dien dag naar Indie
uilgezeild, is daags na den storm teruggekeerd en
rapporteert cerstgcnoeuiden bodem ter hoogte van
Calais, waarschijnlijk nog gezien te hebben. Kapt.
Tinlioll heeft liet toen op zee trachten te houden
en is gelukkig, hoezeer met averij, teruggekeerd.
Iiitussciien boort of leest men niets of liet scllip
met kolonialen in Hamburg of in eene haven is
binnen geloopen onk van den loodsdaar aan
boord geweest, verneemt men nietsdiens huis
gezin woont bier. Heden morgen vroeg is de sleep -
boot aan bel kruisen geweest op dc Noordzee, op
liet gerucht dat er een bark omgekeerd bij Egrnond
lag, maar deze is heden avond, zonder iels gezien
le hebben, teruggekeerd.
Met de Eugclsclie stoomboot is ook lieden een
matroos van deze plaats teruggekeerd die daags
vóór den storm met een schooner was uitgegaan
en die op de Eugclsclie kust al zijne mcdgezcllen
van boord had zien slaan, terwijl hij zelf als door
een wonder op een wrak was gered.
Omtrent het Hamburger barkschip iVilhetms
burgkapt. Kross, van Hamburg naar Australië,
den d- Dec. op Terschelling gestrand als vroeger
gemeld) verneemt incn dal zich aan boord van
dien bodem bevonden 282 landverhuizers, behalve
de kinderen, en 50 inan equipage. In liet geheel
zijn 54 mcnschen gered.
Elhurg, 9 Dec. Thans, nu liet zeewater door
den aflandigen wind merkelijk beginl te vallen
worden de verwoestingen, die het nalaat, meer cn
meer zigtbaar. In den dijk tusschen Elburg cn
Doornspijk is eene doorbraak gevallen van 20 ellen,
benevens een paar kleinere. In den dijk tusschen
deze gemeente en Kampen zijn onderscheidene door
braken ontstaan. Welligl zijn cctt gevolg daarvan,
dat dc herstellingen van de vorige vloeden nog Ic
versch waren om den hevigen aandrang des waters
te wederslaari. Hel laat geen twijfel, of de dijk
zou nog op meer plaatsen bezweken zijn, indien
zij over eene lengte van 1 of 1'/» unr niet als
slaper of overlaat gewerkt had want een gertiiincn
lijd stond de velzee meer dan 5 palmen boven de
kruin. Deze vloed heeft de beide vorige ver in
hoogte overtroffen De schade aan den gezeten
boerenstand in dezen polder loegebragt, laat zicli
eenigzins gissen, moeijelijk begroeten De grootste
nadoelen zullen zich in de twee eerstvolgende zo
mers nog het meest doen kennen want de on
dervinding heeft ons geleerd, dat bel eerste jaar de
liooiopbrcngsl, 't welk de eenigste der overstroomde
streken is, nagenoeg niets of althans zeer luttel,
en gedurende den tweeden zomer naauwelijks de
helft der gewone jaren is.
Arnhem, 11 Dec. Gisteren en lieden is voor bet
prov. gercglshof alhier behandeld de bekende zaak
van den Engelscliman Homidgcbeschuldigd van
moord op zijnen buurman den lieer Francken.
Na afloop van liet getuigenverhoor, beeft de adv -
generaal Mr. Smits, de beschuldiging volgehouden
en gerequireerd tol veroordeeling lot de straffe
des doods en eene geldboete van f50. Daarna
was het woord aan den verdediger, Mr. J. U. ilc
Kempenaar, welke trachtte te bewijzen dal hier
aan geen voorbedachten rade maar aan hevige
woede te denken was waarom hij concludeerde
tol eene minder gestrenge straf. De adv.-generaal
hield echter ook daarna zijne beschuldiging vol.
Dc uitspraak is bepaald op aanstaanden Vrijdag.
Een lal van belangstellenden woonde deze tcregt-
zilting bij cn velen waren met liet lot van den
7ljarigen grijsaard zigtbaar bewogen.
'si Elertogenbosch, 9 Dcc. Op St Nicolaas-
avond ontstond er in de gemeente Vegliel brand in
eene schuur, die met ecu daaraan grenzend huis
totaal in de asclr werd gelegd. Den volgenden dag
kwam in liet buis van arrest alhier, bij den lieer direc
teur een persoon aan, zich noemende C Boudewijus,
zeggende van Veghel tc komen en le zijn de brand
stichter van bet huis van zijn zwagerdal den
vorigen avond was afgebrand verder dal bij die
misdaad, waarbij menschenleveiis in gevaar konden
worden gebragl, bedreven bad uit wraakzucht, om
dat men hem bail tegengewerkt in de keus zijner
cerslc liefde, die daarom was overgeslagen op een
ander, waarmede bij thans gehuwd, in ongenoegen
leefde. De lieer directeur gaf daarvan kennis aan de
justitie en bleek het weldra, dat dc geschiedenis
waarheid bevatte, ten gevolge waarvan legen licm
een bevel van voorloopige aanhouding is afgegeven.
's Gravenliage, 12 Dcc. Dc Tweede Kamer
beeft lieden de begroeting voor liet dep. van
Koloniën, benevens ecnigc kleine wets ontwerpen,
aangenomen zoodal nu al dc hoofdstukken der
Slaalsbegrooliitg voor 1864 zijn aangenomen
Dc discussie over liet ontwerp lot afschaffing der
belasting op de brandstoffen zal aanstaanden Maandag
een aanvang nemen.
Werkendam, 15 Dec. In dc afgeloopcn week
is van een schip, dat le Hardinxvcld lag Ic laden,
de knechtmet een bos hout, waarschijnlijk het
cvenwigl verliezendevan de gang in de diepte
gestort en dadelijk gezonken. Niettegenstaande cr
dadelijk een aantal inenschen op dc plaats des on-
heils tegenwoordig waren, is liet niet mogen gelukken
den ongelukkige te redden.
Terzelfder tijd sloeg ook een met bout geladen
vaartuig om vóór de Wcrkendamschc zijdens; de
