Zaturdag 4- 1865.
X.» 2012.
10<le Jaarg.
Nieuwstijdingen.
SklgU.
ZIERIk/EESCIIE NIEUWSBODE.
"en abonneert zich:
In Nederland, bij den Uitgever.
Bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren,
(n Noord-Amerika, bij J. QUINTUS, Grand Rapids, Staal Michigan.
Abonnements-Prijs:
Voor beide uitgaven.
Voor 3 maanden1,30.
Franco per post, in Nederland - 1,60.
Voor Noord-Amerika, Franco New-York. - 3,90.
Verschijnt:
Op Woensdag en Zaturdag.
Advertent! If n:
10 cent voor eiken regel.
Zegclrcgt voor iedere plaatsing, 35 cent.
De inzending der Advcrlenliën kan geschieden tol
Dingsdag en Vrijdag, des voormiddags 10 are.
Bureau:
Zierikzee, Hoek van de Schuithaven, B, No. 94
Brieven en Ingczondene Stukken Franco.
Londen, 27 Junij. In liet noord westelijke «e-
declle van Worcestershire loupc» op dit oogenlilik
lussctien de 10 en 12,000 spijkermakers ledig
geschil wegens de dagloonen wordt als de voornaamste
oorzaak opgegeven.
Brussel, 28 Junij. In liet stadje Florennes
arrondissement Charleroi, heeft een hevige brand
I gewoed, waardoor 38 huizen met het grootste ge
deelte van hetgeen zij bevalleden, zijn in de asch
I gelegd. De oorzaak van den brand is onbekend.
Mcnschenlevens beeft men niet te betreurende
schade wordt op 130,000 frs. geschat.
Enschedé, 26 Junij. De dag van gisteren beeft
hier en in de omstreken veel kommer cn rouw doen
zien. In den morgen omstreeks 8 ure bad een zeer
oppassend werkman het ongeluk van een steiger bij
liet zoogenaamde Apostelengat Ie vallen, waardoor
die man zoodanige verwondingen bekwam, dat men
genoodzaakt was geneeskundige hulp in Ie roepen,
cn even ua den middag stortten vijf lieden door
liet breken van de planken aldaar naar beneden.
Gelukkig dat deze steiger niet erg boog was en zij
er (ins met den schril, zijn afgekomen. Iels later
brak bier een onweder los, dal vele onheilen deed
voorzien en ook niet zonder grond. Door den hagel,
voortgestuwd door eenen harden wind, zijn hier vele
glasruiten ingeslagen en is een geheel raam inge-
stort, terwijl het water door gebrek aan afleiding
ook nog cenige schade heeft veroorzaakt,
lu de aan deze plaats liggende gemeente Lonncker
en ook in Pruisen heeft tic hagel groolc schade
veroorzaakt aan de Ie veld staande vruchten, zoowel
aardappelen, als rogge, boekweit enz zijnde bet
treurig de kort Ie voren zoo srlioon slaande velden
Ie zien. Ook Ie Oclurop in Pruisen moet vele schade
zijn, aldaar is voor een' steciikuleiuvagcn een paard
doodgeslagen, door den'eigenaar voor cenige dagen
aangekocht voor 130 berl Ihalers Enkele liagelslce-
nen hadden de grootte van een duivenei, en na de
bui kon men ze nog met den voel opboopeu.
Amsterdam, 50 Junij. Het provinciaal gcregls-
hof van 'Noord-Holland deed beden uitspraak iu de
zaak der zeven matrozen. Het bof beeft bij breedvoe
rig gemotiveerd arrest zich verecuigd met het requisi
toir van den procureur-generaal, en derhalve de
lste. 2de, 5de, 6de en 7de beschuldigden schuldig
verklaard aan mocdwilligcn doodslag, met voorbe
dachten railc (moord) en beu veroordeeld lol de
straffe des doods, uit te voeren op ceue der openbare
pleinen in de gemeente Helder; de 5de cn 4de
beschuldigden zijn vrijgesproken.
Zutphcn, 28 Junij. Zekere M. schoenmaker
alhier, een man die zich dikwijls aan bel misbruik
van slciken drank Ie builen gaal, begaf zich gisteren
avond lusschen 6 cn 7 ure naar bei slingerboschje,
alwaar hij zich aaneen tak van een bouiri ophing!
Hij was reeds geheel bont in zijn aangezigl en schijn
baar levenloos, toen de lieer J. met den'jongenheer
R voorbij kwamen den dronkaard afsneed. M. gaf
nog eenig teeken van leven en werd kort daarop naar
zijne woning vervoerd. Onder weg kwam cenc jonge
maagd van 18 jaren den stoet legen, en vroeg wal
die drukte beduidde. Een werkman, die baar niet
kende, antwoordde kort af: »M. beeft zich opge
hangen Op liet hooren van deze woorden viel
bel arme meisje in zwijm en men bragt baar met
moeite weêr bij bet was de dochter van den zelf
moordenaar.
Leyden, 50 Junij. Heden is alhier lol doclor
in de wis- co natuurkunde bevordert de Heer N.
M. Kam geb. Ie Dreischorna verdediging van
een acad. proefschrift: ..Over de feuten in de
verdcciing der cirkels van slerrckundige wciktuigen."
'sGravenliage, 1 Julij. De eerste kamer li
lieden de definitieve bcgrooting van liet Deparlem01
van Koloniën aangenomen met 22 tegen 16 stemmen.
Rotterdam, 28 Junij. Heden middag vervoegde
zich aan liet kantoer van de Heeren Polak en Zonen
in de Hoogstraat alhier, een goed geklecdc boe
renman van een dorp nabij Zalt-Boimnel, vragende
of men Item een bank billet van f 1000 wilde wisselen
hetgeen werd toegestemd. Reeds bail men den boer
liet geld voorgeteld, toen men iu liet door dezen
overgegeven bankbiIleleen der bij 11. J. T. Malveld
Ie Leydeit uil'gcgevene nicuwjaarswenscben herkende.
De pulicic wist den Gclderschen boer ecliler spoedig
iu banden Ic krijgen en hein voorloopig de gcle-
heid te benemen zijne industrie elders voor te
zetten
Rotterdam 1 Julij De lslcn Julij dezes
jaars is een gedenkwaardige dag in de Neder-
landsche geschiedenis. De slavernij beeft heden
opgehouden in onze West Indische koloniën te lie
slaan. Welk verschil van inzigl bij de partijen
ook omtrent deze of gene kwestie moge beslaan
omtrent de afschaffing der slavernij is men bel eens.
Reeds lang was zij door allen gewenschtallen
erkenden dal Nederland die blaam niet langer op
zich mogl laten rusten. Er was, toen de wet in
behandeling ivas, alleen verschil over de wijze van
uitvoering. Gelukkig dal de vertegenwoordiging
eenige consideration van minder belang Ier zijde
stellende de regering in de mogelijkheid beeft
geplaatst den zoolang gekoeslerden wensch tut
vrijmaking der slaven Ie verwezenlijken. Gelukkig
dat eindelijk de dag aangebroken is.
Hij mogl niet, als waien daaraan geen herinnerin
gen verbonden, onopgemerkt voorbijgaan. Wij con
stateren dan ook incl genoegen dat van verscheidene
particuliere gebouwen Ier dezer stede heden de
nationale vlag wappert, als bewijs van vreugde over
ecne gebeurtenis, die ook voor onze West-Indische
koloniën een nieuw tijdvak opent.
Genderlngen, 25 Junij. Heden middag om
slreeks drie uur ontlastte zich hier ecne onweersbui,
vergezeld van be-ige stormvlagen, waardoor een
Huilen op eenigen afstand van hier ouder Aasem
geheel is omgewaaid, verscheiden daken van de
buizen stortten in en ceue menigte pannen cn
scbonrsleenen afwaaiden.
Middclbarg, 1 Julij Hel prov. geregtshnf in
Zeeland beeft heden uitspraak gedaan in de bekende
zaak van Mr. C. A IF. P. A van Bnerte
advocaat te Breda, beschuldigd van bet mishau
delen zijner krankzinnige moeder. Het bof heeft
hein veroordeeld tol ceue cellulaire gevangenisstraf
vnor den tijd van zes maanden en eene geldboete
van f8, alsmede al de kosten zoo in eet sten
aanleg als in honger beroep gevallen.
De beklaagde beeft zich van deze uitspraak on -
uiiddelijk in cassasie voorzien.
Zierikzee, 5 Julij. Z. M. heeft benoemd lot
gencesk., belast met de plaatselijke gcuccsk. dienst
op liet eiland Sl Eustatius, (West Indien) de beer
D. B. P. Zuurdeeggenees-, liccl- cn verlosk. alhier.
Dezer dagen is bij een geacht ingezeten der
slail Breda den lieer F., door een jongen een
pakje bezorgd met de boodschapdat er binnen
kort wel een gruoler hoeveelheid zoude volgen
op de vraag van wien bel kwam cn wat liet inhield
antwoordde de jongen, dal een Item onbekende lieer
liet hem zon juist Ier bezorging bad overhandigd.
Hel pakje bevatte niets dan cenige buitengewoon
groole aardbeziën, die, zooals laler bleek, met kopjes
van lucifers gevuld waren. De polilic is van een
en ander onderligt en doet ijverig onderzoek.
Zierikzee, 4 Julij. lu de zitting van de Tweede
Kamer der Stalen-Geiieraal van 29 Junij, was aan
de orde bel wetsontwerp, om van rijkswege een
subsidie Ie geven voor bel herstellen der haven
van Middelbands. De Rijkssubsidie bedroeg 90000
gulden, terwijl de provincie 45000 gulden, Som-
nielsdijk 8000 en Middelbands 22000 gulden zou
betalen. De atgevaardigde uil Steen wijkde Heer
Storm van 's Gravezandc bestreed de voordragl,
en beweerde dal de zaak niet van algemeen belang
was en Middelbands niet genoeg betaalde.
De Heer eon Kerkwijk nam terstond daarop
bet woord en verdedigde de wel in eene rede
voering, die wij hieronder mededeelen daarna
sprak dc Minister van Binucnlandsche Zaken. Dank
zij deze verdediging, slemdc zelfs de lieer Storm
van 's Gravczanie voor dc wel, die met algemeene
stemmen werd goedgekeurd.
Redevoering uitgesproken door den Heer van
Kerkwijk op den 291"" Junij.
Ik moet den geachlen afgevaardigde uit Sleenwijk her
inneren wat vroeger niet deze haven heeft plaats gehad.
Tijdens het Ministerie van Reencn bevond de haven van
Middelharnis zich in een zeer slechten toestand. Er had
zich voor de haven eene plaat gevormd en de schepen
konden daardoor moeijclijk in- en uitvaren.
Door rijksambtenaren werd een plan gemaakt tot ver
betering van de haven, hoofdzakelijk daarin beslaande
om de ha venhoofden te verlengen tot over de plaat. De
vraag rees evenwel, of het werk, volgens dat plan uil.
te voeren, geschikt zou zijn om weêrstand te bieden aan
de stormen, cn of de haven niet aan zou slibben. Velen
waren van gevoelen dat zulks niet het geval was cn
dat het om het werk in goeden toestand te houden
noodig was, dat nabij het einde van de haven ecne sluis
wierd gemaakt. Daar men evenwel geene meerdere gel
den kon verkrijgen, besloot men, hoewel met wcêrziri,
over te gaan tot de uitvoering van dat plan; men hoopte,
dal, wanneer mogt blijken dat het plan niet goed was,
de Regering het dan als ecne soort van zedelijke vrr-
pligting zou beschouwen om te hulp le komen. Het
is gebleken, dat zij, tl ie tegen de uitvoering gewaarschuwd
hadden, zich niet hadden vergist. De haven was naau-
welijks voltooid of de aanslibbing begon. Hierbij kwam
de Pinkstcrslurm en weldra was dc haven in een treu-
rigen toestand.
Thans slaat men de laatste hand aan de vollooijing
vau het plan dat in 1853 en 1854 was aangevangen
en die vollooijing bestaat iu de herstelling van de schade,
die de havendijken geleden hchlien en in het leggen van
de sluis. Als die werken voltooid zijn lijdt het geen
twijfel, of tie haven zal in een goeden toestand kunnen
gehouden worden.
Men heeft er bij dc Provinciale Stalen, toen deze zaak
ter sprake kwam, op gewezen wat in 1853 en 1854 is
geschied, eu in de zitting van 11 November 1862 heeft
de lieer Hoogendijk gezegd: «Het is mij dan ook onbe
grijpelijk, hoe vroegere plannen in hel brein van des
kundigen hehhen kunnen opkomen, zonder dc doellonzc
uitkomst te berekenen. Zoo daartoe iels ter verschjoniug
in het midden zoude te brengen zijn kan hel alleen
dit wezen dal de aangewezen middelen niet voldoende
waren voor een volledig plan. Maar mijns erachtcns
ware het dan toch verkieslijker geweest niets le doen dan
de gelden zoodanig le verspillen. Voor den oningewijde
valt hel hij een locaal onderzoek reeds dadelijk in liet
oog èn dat de haven zonder schutsluis onmogelijk op ge
noegzame diepte gehouden worden kan. èn dat de bui
tenwerken zonder krachtiger steun geen stand konden
houden.
»De uitkomst vooral van dit laatste onderzoek ver
sterkt hij mij echter volkomen het gevoelen, dal alleen
hel bestek van den ingenieur den lieer Caland het volle
vertrouwen verdient en aanbevelenswaardig is. Vroegere
bedenkingen, waarom ik een-en andermaal tegen het ver-
henen van subsidie opgekomen ben, zijn alzoo hierdoor
vervallen."
Ik haal die woorden aan, omdat men daaruit kan zien,
dal men slechts met weerzin is overgegaan om het plan
te volgen, door de Regering goedgekeurd. De gemeente
is als het ware dupe geworden en mij dunkt, nu de
uitkomst heeft aangi-toond dat het plan niet deugde,
eisclil dc billijkheid, dal de Regering de sluis daar make.
Wat het algemeen belang betreft, moet ik herinneren,
dat de Tweede Kamer in 1853 of 1854 ecu subsidie voor
deze haven heeft gegeven, en dus uitgemaakt, dat de
haven van algemeen hela»g is: wanneer nu deze Ver
gadering in 1853 of 1854 geloond heeft door het vcrlecnen
van een rijkssubsidie (ik meen zelfs dat er geene discussie
over gevoerd is en de geachte afgevaardigde uit Steen-
wijk onder de voorstemmers behoord.-), dat zij deze zaak
als van algemeen belang beschouwde, dan geloof ik dat
er geene reilen bestaat oin nu van een ander gevoelen
tc zijn het zal toch wel onverschillig zijn of in 1853
de heer van Reencn en in 1863 de heer Thorbecke
Minister was. Ik moet herinneren, dat, reeds eene halve
eeuw geleden, Napoleon «Ie overtuiging liatl, dat hel voor
deze streek van uit nemend belang was eene haven le
hehhen. Hij heeft een decreet genomen, om de haven
van Middelharnis tot een port dc l'Einpire te maken;
hij liet daar ook plannen voor ontwerpen, doch door
zijn val kwamen zij nicL tot uitvoering. Voor scheep
vaart, visscherij en landbouw geloof ik, dat die haven
van groot belang is. In dc evengenoemde zitting der
Provinciale Staten is ook aangetoond, dal, als de lunrn
niet wordt verbeterd, de visschcrs genoodzaakt zuilen
zijn zich naar Belgic le verplaatsen. De lieer Hoogendijk
zeide daaromtrent:
uBelgie slaat alles gade wat onze visscherij betreft en
is daarmede tot in de minste bijzonderheden bekend.
Laauwheid en onverschilligheid komen daar niet in Int
spel. Integendeel. Regering en Vertegenwoordigers wed
ijveren om de visscherij op le beuren en haren bloei en
welvaart zooveel mogelijk le bevorderenTen bewijze
hiervan strekt dan ook nog, dat nu reeds van wege
Belgic aan de reede van Middelharnis de voordeeligsle
aanbiedingen, zelfs partieel geschied zijn, om luch van
de aangeboden gunstige gelegenheid gebruik te maken,
en met hunne vaartuigen en manschappen derwaarts
over tc komen. Zulks geschiedt niet uit hartelijkheid
voor de reeders maar wel uit eigenbelang, hetwelk
hieraan tc zeer verbonden is. Hel initiatief is dan om
in het bezit le komen van onze zeelieden cn alzoo enie
kweekschool op tc riglcn en tc bestendigen, waardoor
hunne visscherij krachtig opgebouwd cii gegrondvest
wordt. Hoe meer Belgic zich zoo doende versterke, des
te meer worden wij verzwakt."
In het verslag over den staat der zeevisscherijrn over
1861 wordt ook gewezen op den slechten toestand der
visscherij, voornamelijk ten gevolge van den slechten slaat
der havens. Men zegt daar:
Bij deze algemeene oorzaak van verval komt voor
Middelharnis nog ecne andere van geheel plaatselijken
aard, namelijk dc slechte gesteldheid van de haven.
Slechts twee maal 's jaars komen de meeste daar le
huis behoorende sloepen in dc haven en dan nog wel
onbeladen. Bij uilgang moet men ze ledig naar buiten
brengen en daar den ballast cn andere wiglige goederen
innemen. Bij aankomst uil zee ankeren de sloepen zoowel
bij goed als bij slecht weder voor de haven, zoodal de
reeders des winters bij storm soms meer redenen vau
bezorgdheid hehhen v.ior hunne schepen, wanneer deze
te huis voor anker liggen dan wanneer zij zich le
midden op zee bevinden. Dat deze slechte toestand van
de haven zeer belemmerend is voor de visscherij en van
de reeders buitengewone onkosten vergt, zullen wij wel
niet behoeven te verzekeren."
De schepen op het Haringvliet of die hij Helvoet in
het Goerecsche gat binnen vallen kunuco iu geen haven
binnenkomen, als de wind ilit het noordwesten of noorden
waait. Als een ui aal de haven gereed is, zullen zij daar
eene geschikte schuilplaats tegen storm hehhen. Hetzelfde
kan hel geval zijn, wanneer cr ijsgang zal zijn.
Men moge zeggen, dat die haven van Middelharnis van
locaal belang is; maar men moet in aanmerking nemer»,
dal zij bijna het eenige punt is hetwelk eene geschikte
gelegenheid Lot gemeenschap met het eiland Flakkee aan
biedt, ecu eilan I met eene bevolking van ongeveer 25.000
zielen. Van Middelharnis vaart geregeld eene stoomboot
op Rotterdam en Dordrecht. Wil men op eene andere
wijze te Middelharnis komen, dan moet men mei kleine
schuitjes gaan. Het Rijk zal indirect zeer gebaat worden,
indien die dammen iu behoorlijken toestand gebragl worden,
want ongetwijfeld zal dit teil nutte van dc aanslibbing
van de G»rscn komen en zal men daardoor meer lainl
aanwinnen.
Ik geloof dat men in billijkheid niet meer van dc ge
meente Middelharnis mag vergen dan hetgeen zij nu reeds
wil betalen. Deze gemeente van ruim 3000 zielen heeft
van 1851 tol 1860 reeds ƒ50,000 aan de haven betaald;
nu nog is zij bezwaard met eene schuld van 5000 voor
het maken der haven terwijl de gewone jaarlijksehe
uitgaven reeds ƒ25,000 bediagen. Voeg! men daarbij
dat de gemeenteraad zich bereid verklaard heeft lot liet
verleunen van een buitengewoon subsidie voor de haven
van ƒ22,000, dan geloof ik dal de billijkheid medebrengt,
dat niet meer van de gemeente gevergd worde.
In liet Voorloopig Verslag is gezegd, dal bij de Pro
vinciale Staten van Zuidhollaud hel verleenen vau het
subsidie krachtigcn tegenstand had ontmoet dit is onjuist,
het subsidie is verleend met 63 legen 6 stemmen, terwijl
onder de tegenstemmers er waren, die beweerden, dat de
zaak van algemeen en niet van provinciaal belang was,
zoodat het Rijk alle kosten moest betalen.
Ik herinner nog aan de Vergadering, dat het Rijk
thans geen premien meer geeft aan de visscherij, zoodat
liet billijk is, dat de Regering te gomoet kome in het
maken van havens voor tic visschersschepcnHet Cullegie
voor de Zecvisscherijen schijnt ook dit gevoelen toege
daan tc zijn, immers het zegt iu zijn verslag aan den
Minister van Binnenlandschc Zaken over de internationale
tentoonstelling van visseherijgereedschappen in September
en October 1861 te Amsterdam gehouden: «Melde helft
van het bedrag dier premien zou nien voor al onze
vissehersplaalsen deugdelijke havens hebben kunnen
bouwen."
Ik vcrlrouw, dat door liet gesprokene de geachte afge
vaardigde uit Steenwijk overtuigd zal wezen, dat deze
Vergadering zonder inconsequent te zijn liet subsidie niet
kan weigeren.
