IVo. 900.
Maandag, 27 September 1852.
9e. Jaar
1
De Wet op het Armbestuur.
N i e u w s t ij d i n gen
:t geplaatst
NIEUWSBODE
MEN ABONNEERT ZIGH:
lo Nederland, bij den Uitgever.
Bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren,
la Noord-Amerika, bij J..QU1NTUS, te Albany,
ABONNEMENTS-PRIJS t
VOOR BEIDE UITGAVEE.
Voor 3 maanden. 1.30.
F ran cd per post in Nederland«r. 1.30.
Voor boordt-Amerika. Franco New-York. Dollars 1,10.
verschijnt
Op Maandag en Donderdag,
advertenties
10 Cent voor eiken regel.
Zegelregt voor iedere plaatsing 33 cents.
Lht inzending der Adv^rtenliën Kan geschieden tot
Maandag en Woensdag, voormiddag 11 ure*
bureau:
Zieiiktec, Hoelc v«m dc SeimitiiavetïLelt. 3, No. 94.
Brieven cu lugezouden slukkeu Franco.
Te regt en zonder zelfverheffing mogt onze
verdienstelijke volksvertegenwoordiger rnr.
S. H. Anemaet loen hij voor de vierde
'man! als lijdelijk vóoizillör de vergadering
der iweeilë kiiifi'er opende, zeggen dat door
hel Volk uitspraak is gedaan over hare han
delingen dal die uitspraak bemoedigend is,
ril de Kamer aanspoort, óm óp den iu-
gestagen weg voort te gaan en niet te ver
tragen. Dit laatste heeft zij dan ook wer
kelijk getoond: want, even mannelijk en
lier, als zij hij dé laatste sluiting harer zit
ting bij de behandeling dér wét op dén
eigendom der drukwerken, bewijzen gegeven
heeft dat zij zelfstandig weet en durft te
handelen even kloek en harer roeping ge
trouw heeft zij zich voorloopig betoond in
haar verslag omtrent het ontwerp van wét
.op het arm bestuur. Zonder aanzien toch
van personen is zij er ruiterlijk voor uit
gekomen dat zij geenszins instemt met
de zienswijze der Regering op dit onder
werp. Niet alleen dit, maar zij aarzelt niet,
rond uil te verklarendat zij irt die wet
herkent den Napoleoirtischert Céntralisatie-
geest, dat is, dat het Gouvernement in
«lat ontwerp' het Staatsgezag over dé instel
lingen vati wèfdadigheid veel verder heeft
uitgebreid dan de Grondwet bepaalt, en
het wel begrepen belang van den 8taat toe
laat.
Enin waarheidmen had het volste
regt, dit te bewelen. Art. 195 der Grond
wet t'óeh schrijft wél' eeiie regeling van
het Armbestuur voormaar het is er verre
af, dat dé heerschappij dér Wet zich on
beperkt zóüde uitstrekken over alle instel
lingen van weldadigheid' zonder onderscheid,
dat is zoó' wel óvéé dé Kevkel'ijké als
over de Burgerlijkeen dal mitsdien het
Gouvernement zich onbepaald de beschik-
king' zou kuniién en niógéb' toeëigenéif oVëf
al datgënéwat tót béiden in eenige be
trekking slaat.
Vandaar, dat Uil genöéuid artikel geens
zins is af te leiden, dat de Diaconie-be
sturen daardoor in hunne vrije behandeling
zouden worden belemmerd terwijl daar
enboven art. 147 der Grondwet, hetwelk
de otiSbhën'db'tia'rhéid dér eigendommen waar
borgt, niet miii'der'toepasselijk is op de
bijzondere instellingen die eigendommen
bezitten als op elk individu zoo als' die
wet dan ook iu het daaropvolgend artikel
de inkomsten verzekertaan de onderschei
dene gezindheden toekomende elt gevolge-
lijk aan alle- kerkgenootschappenzondór'
eetiige voorbehouding.
Deze artikelen lezende lijdt het geen
twijfel dat de instellingen van Weldadig
heid en dus ook de iiiaconicn in géén
geval in! lidar inwendig Bestuur aan het
I gezag der wet kunnen onderworpen worden,
SLomdat de Diaconiën ouderbeslauddeelen zijn
'der kerken waaruil zij hun bestaan ont-
leenen eu mitsdien moeien bestuurd wor
den naar de voorschriften der kerkbesturen.
£3®
Waar het Gouvernement zich indringt in
dat beheerdaar begaat het misbruik van
gezag, en plaatst zich op een standpunt,
hetwelk het zich niét (tuig toèëigenen, "ui-
dat hot de verkrachting zou zijn van een
regt, dat niet aan den staat, maar alleen
aan de kerk toekomt. En waar men dit
beginsel zou willen verloochenen daar zou
het gevolg kunnen zijn dat het Staatsgezag
vroeg of laat de teugels in handen nam der
kerkelijke besturen of van instellingen van
weldadigheid, en alzoo beschikken over fond
sen die aan bijzondere vereenigingen loe-
behoóieu.
Otn deze redenering weg te willen cijfe
ren op grond, dat het belang van den Staat
zulks vordertzou wel eene dwaasheid zijn,
die door niets te regtvaardigen is, omdat
iu allen gevalle daardoor eene verkrachting
der Grondwet zou begaan worden.
Neen, het is niet te loochenen het heer-
schend beginsel der wet van hel armbe
stuur moet zijn: onbelemmerde handeling der
Diaconie-besturen en der instellingen van
bijzondere weldadigheidzonder dezelve den
dwang op te leggen, zich cijnsbaar te ma-
keu aan beperkende Burgerlijke wetten.
En Wil mén het bewijs dat deze stel
ling niet uit de lucht gegrepen maar de
les der ervaring is, dan zal het genoeg zijn,
op mérkendat de giften aan de maat
schappij van weldadigheid verminderd zijn
van het ongenblik dat de staat zich heeft
vei porloold zich in haar bestuur te mengen.
Het moge waar zij a dat het in het be
heer der kerkelijke en andere daarmede ver
wante instellingen niet gaatzoo als het
behóórt,- dat er zeer veel op is af te din
gen ja dat er zélfs hier en daar grove
misbruiken en onregtvaardigheden zijn in
geslopen en plaats hebben-, doch dat neemt niet
weg dat de wet, zoo als zij daar ontwor
pen ligt-, de algemeene goedkeuring niet kan
w'èjj'dia'gén'omdat lief onverfnijdelijlt gevolg van'
hare toepassing niet anders zijn kan, dun een
verliés van iniïlóëd der kerk én vermeerde
ring van invloed van het Gouvernement
omtrent hchoefligen eu armlastigen.
Wét erkeiinén' wij, dat' liét Staatsbelang
vordert, dat er verordeningen worden in liet
licht geroepen, om de misbruiken, die er
bestaan en dé ongelijkvoróiighéid in liet
beheeren te keer te gaan. Ju, wij houden
het er voot', dal de bewijzen gemakkelijk
le vinden zijn, om aan le loonen, dat de
zorg der Diaconie voor de armen zeer veel
le wenschen overlaatvooral ten platten
lande, en daarom is het meer dan tijd, dal
eene krachtige eu doelmatige wet paal en
perk stelle aan alle die ongeregeldheden.
Eu daarom is het le bejammeren, dat hot
voorgedragen ontwerp van' wet een stelsel
op den voorgrond plaatst, hetwelk ingrijpt
iu dc teederste reg-lem en privilegiën van
anderen, évenzeer als het te wenschen is,
dat iu hetzelve zoodanige wijzigingen zullen
gebragl worden, als niet den ulgemeenen
geelst en het belang der daarbij betrokkenen
strookt; welk laatste wij niet onmogelijk
achten niet alleen, maar zelfs ernstig aan
onze vertegenwoordigers in overweging dur
ven geven, ten einde alzoo ten spoedigste
voldaan worde aan de bepaling van het
5" additioneel artikel der Grondwet.
£1 m s ri li sï,
Sheboygan, 2i Aug. Iemand heeft de moeite
genumeu, om uit te rekenen, dat, bijaldien de Ver.
Staten zoo dik bevolkt geraken als Holland, dezelve
acht honderd zeven en dertig milliocn vier honderd
drie- en dertig duizend en negentien inwoners zul
len bevatten, d. i.bijna het tegenwoordige getal
van het métischelijk geslacht.
Het New-York Day Book van den llden Aug.
zegt.' Lola Montcz ligt gevaarlijk, ziek aan eenen
aanval van cholera."
Hoe aanzienlijk het verkeer in Californie is,
kan men onder anderen daaruit opmaken, dat het
op 31 Juljj van San Francisco vertrokken stoom
schip Oregon 60,000 brieven en 30,000 dagbladen
naar de Ver. Stalen heeft medegenomen. De dag
bladen verschijnen niet zeer regelmatig omdat het
der drukkerijen in Californie dikwijls aan papier
ontbreekt.
u,
Brussel, 23 Sept. De verschillen aangaande
de in- en uitgaande regten met Frankrijk, schijnen
ongelukkigerwijze ongerustheid te baren en men
schijnt voor het behoud der rust in Henegouwen,
welke provincie bijzonder door de besluiten van
Lodelijk Napoleon lijdt, beducht te zijn. Men schrijft
het aan de pogingen der Sociélé Génerale en de te
ruggetrokkenheid der groote houders toe, dat gis
teren geene groote daling in de fondsen ter beurze
van Brussel plaats haden lieden zijn de fondsen
eindebeursten gevolge van groote verkoopen
zeer aangeboden en laag. De aeliën der Saciété Gé
nerale zijn insgelijks gedaald, evenkeer als die van
een groot aantal industriële inrigtingen van Hene
gouwen.
De lijkdienst, ter gelegenheid der September
feesten heden inde kerk van St.-üedula gehouden,
is door geen der leden van het corps diplomatique,
noch door een der leden van de koninklijke fami
lie, en evenmin door vele autoriteiten die ziel)
in vorige jaren derwaarts begaven bijgewoond. De
koning en de prinsen zijn echter met geestdrift
ontvangen hij de opening van de nieuwe kazerne
Petit Chateau.
Het huwelijk van den heer Deurne met me
vrouw de Bocariné is eene maand uitgesteld, wegens
eenige nog le vervullen formaliteiten. Men zegt,
dat de familie van de gravin met genoegen deze
verbintenis zietwelke aan den moegelijken toestand
dezer dame een einde zal maken.
Arnhem 9 21 Sept. Heden heeft liet Proviuciahl
Geregtshof uitspraak gedaan iu de zaak van Theodoras
Krciner. Het hol' heeft den aangeklaagde schuldig ver
klaard aan moed willigen doodslag gepleegd niet voorbe
dachten rade o|> deii persoon van zijnen zwager Jan van
Guijen en hen» veroordeeld tot de stValledes doods, door
middel van ophanging aan eene galg uit te voeieri binnen
de -stad Arnhem. Na het uitspreken van dit. vonnis hield
dc voorzitter Mr. W. L. F. C, van Rappard, ectie ern
stige toespraak lot den veroordeelde, welke op het talrijk
publiek ceii diepen indruk maakte eu zoo hel scheen
ook op den schuldige die zich, gedurende het regtsgeding,
als een verstokten booswicht had doen kennen. Iu hol
bijzonder maakte de voorzitter gewag van de andeie mis
daden, waarvan de veroordeelde verdacht wordtgehouden,
doch die onbewezen zijn j Z: E. Gestr. weusctile d en" De -
schnldigdè toe dat die verdeukiug valsch mogt wezen
eu wees hein op den Oppersten Regter voor wieu niets
verborgen is en wiens oordoelcn reglvaardig zijn.
Uit de instructie eu dé acte van beschuldiging waren
de volgende daadzaken gebleken de beklaagde had sedert
geruiraeii tijd grooteu haat tegen zijoeu zwager J. vail
Guijen, opgevat, uit hoofde deze hem ten lasie zoude gelegd
hébben dat hij (Kremer) met zijne eigene en volle zuster
(de echtgenoot van. van Guijeu) ongeoorloofde omgang
had eu welke verdenking van bloedschendigén omgang
maar al le zeer is gebleken niet zonder grond geweest te
zijn. Aan verschillende personen had de beschuldigde reeds
vroeger zijn voornemen om J. vau Guijèn .door schiet
geweer van het leven le berooven te kennen gegeven
vooral nadat van Guijen hem oin de opgegeven reden zijne
woning had doen verlaten. liet is almede gebleken dat
Th. Krerner iu het bezit was van twee geweren eu een
pistool. Een derzclve zijnde een dubbel percussie-geweer,
had hij weinige dagen voor déü inbord bij den gewe'ér-
maker Tukken te Doesburg, doen herstellen te kennén
gevende dat hij daarmede een groot beest moest dood
schieten.
Van. Guijeu voedde voor den beschuldigde en voor zijne
eigene vrouw, (ljens z,uster, zoodanige vrees, dat lnj zich
des avonds alleen niet buiten zijne woning durfde ^bege
ven, en steeds bevreesd was door beiden te worden ver
giftigd, waartegen hij allerlei voorzorgen nam. Door zijne
zuster, dè vrouw vau den verslagene, gewaarschuwd, heeft
de beschuldigde volgens eigene bekentenis (nadat hij reeds
vroeger met het geladen geweer zijnen zwager bij diens
woning had opgewacht, terwijl deze door zijne vrouw
onder voorgeven dat er dieven waren, was aangezocht het
huis te verlaten, waaraan hij echter toen niet voldaan had,)
iu den vroegen morgen van 18 Juuij 184S,wetende dat
van Guijen zichte Zeddam naar de kerk zoude begeven,
op weinige schreden van diens woniug, zich verborgen
hem aldaar opgewacht en hem, van achter een heg, eerst
eene doodelijke wonde iu den buik eu in de zijde toebragt
eu daarna eene tweede, toen van Guijen reeds zieltogende
op den grond lag, in het hoofd, welke laatste evenzeer
noodwendig doodelijk was, niet alleen, maar zells een
plotselingeu dood moest ten gevolge hebben, als zijnde toe-
gebragt a bout portaal; iedere loop van het dubbel ge
weer was met twee stukken gehakt lood geléden. Nadat
hij den moord had gepleegd, heeft Kremer hel lijk eerst
iu liet kooru verborgen en het daarua des nachts in eeiie
ondiepe modderige wetering geworpen, waarin het den vol
genden namiddag door eenen schaapherder is ontdekt én
later herkend. Bij die ontdekking heeft het algehieen ge
rucht dadelijk den beschuldigde als den dader eu zijne
zuster als de medepliglige aangewezen toen, ia den na
middag van deu dag der begrafenis, deze laatste vernam,
dat een gere'gtsdieuaar en veldwachter zich ten haren huize
vervoegd hadden, heeft zij zich op eene boveukamer be
geven, en aldaar niet een scheermes zicli zoodanige ver
wonding toegebragt aan den hals dat zij daaraan bijna
onmiddellijk is overl den zij vond voor haren dood uog
slechts even den tijd om te kennen te geven, dat zij en
niet haar broeder deu moord gepleegd had. Het onwaar
schijnlijke vau die opgave is spoedig èn uit cle, omstandig
heden, èn later uit de verklaringen der getuigen cu uit de
bekentenissen van deu beschuldigde gebleken. Als opmer
kelijke omstandigheden, doch die geen punt van behande
ling in de acte van beschuldiging u'itma'keu. dient vermeld
le worden,dat twaalf jaren geleden, ook de - vader van
dezen besch., met welken.lnj te zamen woonde, ecu ge
weldigen dood is gestorven, terwijl twee dagen na deu
moord, b(j den landbouwer Ilóogaarts (die geweigerd had
voor cleii kautonregter te Doesburg eene verklaring al ic
leggen, dat J. van Guijeu in staat van krankzinnigheid
verkeerde eu in het krankzinnigen gesticht te Ziitphéri
moest worden opgenomen) brand' weid geslicht, van welke
misdaad mede deze beschu'digdc en zijne zus«er Vei dacht
gehouden werden, l)e beschuldigde stond dan ook alge?
meen als een schrik in den omtrék bekend; hij liep steeds
«iet. geïadene vuurvvapen.cn loud en uitte vqorUimeiul.be-
dreigingen. Zijn zwager, de verslagene, daarentegen, hield
men voor een goéd méuscli, terwijl de huiselijke twisten
tiisschch hem cn zijne' echtgenoot aa'ii de niet ongegronde"
vroeger opgegevcné verdenking moesten geweten worden.
Na het [ilegen van deu 'nfoord heeft dé besch. zich vier
jaren lang Séliuil welen te houden, zoadat li ij eerst voor
leeuigcu tijd in handen der justitie gerankt is. De behan
deling vuur het hof vau dit schrikkelijk drama, waarin
sprake is van moord, up de naaste betrekkingen, bloed-
schande, brandstichting en zelfmoord, had eene aanzienlijke
menigte in de géregtsznal gevoerd. De beschuldigde was
koud en ongevoelig en' bekende zonder eenige aandoening
de meeste omstandigheden, ook den moord op zijnen zwager
gepleegd, voorgevende, dien gepleegd te hebben omdat
zijn zwager naar zijn leven zoude gestaan itebbcu. liet
onwaarachtige van dit voorgeven werd, le regt, dooi" deu
Voorzitter opgeinctkt, vooral uit de omstandigheid, dut de
beschuldigde van zijne woning op meer dan een uur
atslauds gelegen, naar die vau zijnen zwager gegaan was,
cil do/.e, die gerust en ongewapend zijne woiiing verliet,
verraderlijk van het leven had beroofd; de beschuldigde
kon daarenboven niemand opgeven, die imniiT zoodanige
betiioigiug duur v. Guijen geuit, \eruo:nen had, doch wei