HT0S 725.
7e. Jaarg.
Maandag5© December f850,
e.
Stedelijke Bijzonderheden.
iv Wage
Nieuwstijdingen
zoo tot voorbed) I
'ge ambtenaren,(I
dus verre hieiJ
over af.i
tement te spreken)
iju dat de ledJ
>t belangrijk oni.
tb ons besta anj
namelijk
en ieder
jaars; ik twij[t|
stelsel in
bekwame inauon
Minister op die
zoude er met ie>tj
eu de ho ,p
bcrstel van oni:
Ministers i0)
ook met re»l dj
zoowel iu Mi.
verraiuderen;
dan op pet.L
2500 gulden 'ijl
erin toestemmen,!
nen en alle be.
e hulp.
M. M.
ZlllllkZIlSCIII NIEUWSBODE
R5EN ABONNEERT ZICH
in Nederland, bij den Uitgever
Bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren.
In Noord-Araerika, bij J. QUINTUS, te Albany,
en bij C. de REGT, te Cleveland Staat Ohio
ABQNNEMENTS-PRIJS e
voor beide uitgaven.
Voor 3 maanden....ƒ1 ,30.
Franco per post iu Nederland 1,30.
Voor Noord-Amerika. Franco Ncw-York» Dollars 1,10.
VERSCHIJNT
Op Maandag en Donderdag.
ADVERTENTIES
10 Ceut vcor eiken regel.
Zcgelregt voor iedere plaatsing 33 cents.
De inzending der Advertentiëa Kan geschieden tot
Maandag en Woensdag, voormiddag 11 ure.
BUREAU:
ZiciikzeeIloelc van de Schuithaven, Lett. B, No. 04.
Brieven en Iugezoudcn stukken franco.
dslagingcn over
nogniel
rlikel, gelilcld:
ordeneerst lg!
ieoverigens,
.est.
In ons nommer van Donderdag den 3 October,
zeiden wij, dat wij onder bovenstaanden titel nu
en dan eenige verkeerdheden, misbruiken en on
geregeldheden van plaatselijken aard zouden mede-
deelen. Wij zullen ook thans aan die belofte
voldoen en de aandacht onzer lezers dezen keer
inzonderheid zoeken te vestigen op de vleeschhal
te 's Gravenhage, eene instelling, waarvan even
veel, zoo nog niet meer te zeggen valt, dan van
de Amsterdamsche banken van leening, die wij in
straks genoemd li." tot onderwerp onzer beschou
wingen namen.
Alvorens echter over die vleeschhal to spreken,
willen wij een paar woorden in het midden bren
gen over den tegenwoordigen duren prijs van het
?N en EIKES Bvleesch in de groote sleden, bepaaldelijk in de
't werkhout. I .residentie, en te Amsterdam en Rotterdam. Reeds
sints verscheidene maanden is het vee, zoo als
men weet, gedeeltelijk ten gevolge van den min
deren uitvoer, gedeeltelijk ten gevolge van de
duurte van het voeder, zeer goedkoop geweest.
Men kan aannemen, dat het Ned. pond rundvleesch
eu varkensvleesch den slagers en vleeschhouwers
in opgemelde plaatsen met inbegrip der stedelijke
zal er geen
zer uitgegeven
VAN Ml
zal. ten vcr-
Mi,,
30 December
publiek pre-
arij 1831, «F
van den Heet
ionen
KNOB-
ofslede onder belasting, en van alle onkosten van vervoer, slagten,
welkt schoonmaken enz., op niet meer dan 32 h 38
eneene ge
itede zal wol-
centen te slaan komt. Rekent men voorts, dat er
in dien tijd door de veehouders veel slagtvce ver
kocht is, dat niet regt gezond meer was, vee, dat
gelfs sommige voorname slagers en vleeschhouwers
zich niet altijd ontzien tegen een spotprijs te koopen,
dan kan men gerust aannemen, dat het genoemde
vleesch, aan den haak gemiddeld niet meer kostte,
en nog kostdan ruim 30 cents het Ned. pond.
En voor hoe veel wordt nu datzelfde vleesch
Verkocht? 't Is bijna ongelooflijk, maar 't is niet
temin volkomen waar datzelfde vleesch wordt
verkocht tegen GO a 70 cents ('neafsteek vooral
niet minder) en dus met ruim 100 procent winst.
is dat geene schreeuwende onreglvaardigheid
Is dat geen schandelijke woekerhandel?
Zoo iemand, dan zijn wij er voorstanders van,
dot ieder die een bedrijf of eene nering uitoefent,
o sielli" vee' ver(lienedat hij daarvan bij eenig
<:'mTlaats vac I ^biet en bij oppassendheid en vlijt, behoorlijk
■geld worden. J*ye" 'tan zóóveel, als hem, billijkerwijze, toe-
^'3ar eve"zper halen wij alle monopoliën, alle
A ïiitceke- J'^ernemingen, die ten doel hebben het verrijken
e van éénigc personenten koste van het algemeen.
En te meer verfoeijen wij zulks in dit geval.
goed beklante
bevragen met
ter S. J. M
igtdat Eet
3 omdat de zoo hoog opgevoerde prijzen van het
,'leesch, den arbeidsman en den daglooner, en zelfs
de zall i menig burger, die een talrijk gezin heeft, buiten
i'es Brack mogelijkheid laten, zich dat krachtige, en vooral
r dnatceketiii'B m dit saizoen voor den gezonden mensch onont-
Holloway- Mijn heerlijke voedsel, aan te schaffen, of dat te nut
's ge broos» tigen.
C be.oudercin-
nlf
Wij spraken daar van monopoliën en van on-
P1"®) detnemingen. Die benamingen houden wij staande,
onnet- ^ant lioe toch moet anders worden genoemd da'
iblT'» Gestend\g ijveren en onderling afspreken van on
de aan een ai*
egde ik
- O M««p.uac. «au uu-
<»i°tot nv»c»f <*«fscheidene slagers, om het vleesch steeds op
"enigheid uój" SjjBzelfden Imogen prijs te houden? Om, in massa
dries Brack- alle prijsvermindering tegen te gaan?
.UJZtN Ongemerkt komen wij zoo van kwaad tot erger.
f23.50 ee' mee' no° 'aot zicl1 0,er a,Semeen óe
r23,90 ?'echte en harde uitwerking van dat monopolie
'bn Boe'en in do residentie, dan in de twee voor-
bckomem uaamste handelssteden des rijks.
-rgcii-op-/-00'1 Jr. J
p. de
- jlcrt0Sea- Te Amsterdam en Rotterdam wordt voor het
i" Hollouay" v\Resch ook wel aan Land cn Stad geofferdook
iaar steekt de fiscus zijne klaauwen breed uit,
otn er van te plukken wat er gereedelijk van
LOOZd ;e plukken valtmaafv Ie 's Hage vindt men, be-
tolve die twee tree"J' -swaardoor het vleesch
tot den consument kan geraken, nog ééne: 'tis
de vleeschhal.
Niet, zoo als op andere plaatsen, mogen daar
slagers en vleeschhouwers bn uit de Hal èo uit
hunne woningen hunne begunstigers helpende
vleeschhal alléén is het, waaruit men in de re
sidentie het vleesch bekomen kan.
Die Hal is vijf dagen in de week geopend, cn
zulks telkens, behalve des Vrijdags en des Zondags
voormiddags van 9 tot 1 ure, en des avonds van
5 tot 7 ure uitgezonderd des Donderdags-avonds,
als wanneer dit tot 8 ure het geval is, cn des
Zaturdagsavonds als wanneer de Hal niet vóór
11 ure gesloten wordt.
Wat die Hal jaarlijks kostdat komt natuurlijk
ten laste van de ingezetenen van 's Gravenhage in
'talgemeen; ten laste van de gebruikers van vleesch
in 't algemeen en in 't bijzonder. En die kosten
zijn nog ai niet zeer gering. Men heeft in de
ambtrijke zetel der Hooge Regeringwaar alles
op een zoo niet grootschendan tot grooten leest
is geschoeid, niet minder, dan alléén aan die Hal
één commies-opzigtermet 1200 jaarlijksch
tractemerit; met ƒ250 voor 't schoonhouden van
het locaalmet 200 als keurmeester. Te zamen
1030, behalve 't geen er extra bijkomt. Welke
capaciteiten voor zulk eene betrekking wbrden
vereischtzal men gemakkelijk begrijpen een
weinig meer, dan de dieren bezitten wier gevilde
cn stuk gehouwen ledematen voor 'srnenschen
verslinding worden bereid. Die post dan van com
mies-opzigter, of liever commies-bewaarder der Hal
is dan ook gewoonlijk een emploi de faveur. Gunste
lingen worden er over 't algemeen mede begiftigd,
die juist geene openlijkemaar bijzondere ver
diensten bezitten. Meer dan één burger te 's Hage
is van gevoelen, dat de tegenwoordige commies-
bewaarder al io eene speciale gunst van zekere
personen moet staan, daar men veronderstelt, dat
de verandering en verfraaijing, welke de aan de
Hal gelegene woning diens stedelijken ambtenaars
(welke, vrij begrijpelijk, vrije woning heeft) in
den laatsten lijd beeft ondergaanop niet minder
dan f 'rOOO onkosten mag worden beraamd.
Ruiten dien man zijn er nog aan de vleeschhal
te 's Gravenhage van stadswege geëinploijeerd drie
keurmeesters van het vleeschieder ad f 200
jaarlijksch tracternenten twee stads-commiczen
wier gezamenlijk inkomen op ƒ800 's jaars wordt
berekend.
Derhalve, gewone uitgaven voor dat middel-
eeuwsche monopolie; ƒ800; ƒ600; ƒ1030; te
zamen 3030 per jaar. Daarbij de som der re
paration aan de Hal gemiddeld des jaars op 1000
schattende, bekomt rncn eene uitgave van vier
duizend en vijftig gulden. De daartegen overstaande
ontvangsten bedragen, aan verpachting der banken
in de Hal, jaarlijks tusschen de 5 en 6 duizend
gulden.
Voor het stedelijk budget alzoo der residentie
levert die vleeschhal weinig of schier geen voor
deel op. Ware dit voordeel echter ook wezenlijk
zeer aanzienlijk, men zoude daarop hier niet mogen
zien omdat het alleen kan worden verkregen met
het voortrekken van den rijkedie beter 100
dan de minder met aardsche goederen gezegende,
meestal een enkelen gulden betalen kan.
Er voegen zich bij dat alles nog eenige be
denkingen.
Na cn buiten het uur, dat de Hal volgens
stedelijk reglement, geopend is, kan er wel vleesch
uit dezelve worden gehaald, doch de commies
bewaarder, dan de rol van concierge vervullende,
vordert telkens voor het opensluiten der Hal en
liet overgeven van dat vleeschheeft dit laatste
ook nog zoo weinig waarde eene som van 10
centen. Die concierge heeft tevens het regt om
van hen, die op zulke buitengewone uren vleesch
wenschen te koopenen welke hij niet kent of
voor wie hij niet voorkomend wil zijn te vor
deren dat ze daarbij eerst den vleescbliouwer of
slager, waarvan ze iets begeren, in de Hal roepen,
onverschillig in welk gedeelte der stad die man
woont, en hoe ver zijne woonplaats van de 11a!
verwijderd is.
Stel n nu daarbij eens een logementhouder voor
den geestdie des avonds laat of des nachts door
vreemdelingen wordt bezocht, waarop hij niet had
gerekend en die vleesch begeren, dat niemand,
vooral in den zomer, veel in voorraad heeft;
maar vooral bedenk, dat gij ook in de residentie,
vrienden en magen kunt hebben, die plotseling
ongesteld worden of waaraan de geneesheer een
bouillon of iets soortgelijks voorschrijftop uren
of dagen.dat de Hal gesloten is, en gij zult
al het ongerief, in dezen gelegen, beseffen. Gij
zult dit nog zoo voel te meerals gij gelooven
wilt, dat er lieden zijn, die, ja, voor den zieken
bloedverwant 10 centen voor vleesch kunnen be
steden doch die een tweede tiental centen, voor
het openen der Hal. niet betalen kunnen.
Zij die denken, dat eene Hal ten minste céne
aanprijzing verdient namelijk dezedat daarin
niets, dan goed vleesch kan worden gebragt en
derhalve niets dan wat goed is verkocht ook zij
vergissen zich gedeeltelijk althans, 't Zoude, in
de eerste plaats, een wonder wezen dat er geen
enkel keurmeester van het vleesch wasdie geen
vrienden had onder de slagers of vleeschhouwers,
of die nooit de gewoonte had door de viogers te
zien 't zoude, in de tweede plaats, al een weinigje
Ie veel beleedigend zijn voor den smaak der con
sumenten dat ze op den duur zelf niet wisten
te beoordeelen, welke slagers hun al dan niet
gezond en goed vleesch leverden.
Hoe veel er overigens op dat keuren van het
vleesch te rekenen valtzal men begrijpenals
men weetdat er meer dan eens door den eenen
slager des vroegen morgens op de vleescli-marht,
dietweemaal per week buitendien te 's Hage
wordt gehoudenvleesch werd gekocht, dat werd
afgekeurdhetwelk, misschien slechts één uur
later, door een anderen slager of vleeschhouwer,
en veelligt een weinigje van uiterlijk voorkomen
veranderdter keuring in de Hal aangeboden
Werd goedgekeurd.
Na al het aangevoerde zal liet onzen lezers met
ons wenschelijk voorkomen, dat de vleeschhal te
's Gravenhagezoo ze niet ophouden als zoodanig
te bestaanalthans ophouden de éénige plaats te
zijn, waar de burger in de residentie het hem
benoodigde vleesch kan bekomen. Het zal dien
lezers, met ons niet meer dan billijk dan hoogst
wenschelijk toeschijnen, dat in allen gevalle ook
aan de woonhuizen der slagers en vleeschhouwers
in de residentie, en op welk uur dit voorkomen
kan, vleesch mag worden verkocht.
Door eene dergelijke verandering in de veror
deningen, te dien opzigte bestaande, zal de stede
lijke regering der residentie zich ineer lof verwer
ven dan door liet geven van geschenken, uit de
berooide beurzen der ingezetenen aan vorstinnen,
die met een bruidschat van ongeveer dertig mil-
lioen gulden uit het land gaan.
En nu ten slotte nog een enkel woord over de
houge prijzen van het vleesch, in de groote steden
over het algemeen.
Ook in Belgie Frankrijk en eenige streken van
Duitschland hielden de lieden wier type Eugène
Sue ons zoo treffend in zijne Mystèrcs de Paris
geschilderd heeft, de prijzen van het vleesch
exorbitant hoog. Verbale vermaningen; dagblad
artikelen alles hielp ook daar niets. Ook daar
zag de slager en vleeschhouwer als een ongevoelige
stoicijn gerust aandat zijn arme medemensch
behoefte en gebrek aan vleesch leed doordien hij
den prijs van hetzelve met onderling overleg zijner
confraters, zoo schrikkelijk hoog wist te houden.
Doch daar ginder duurde zulks niet lang,
Spoedig sloegen daar alle weldenkenden de handen
ineen, om bijzondere slagterijen op te rigten. Voor
rekening dier menschenvrienden wordt daar thans
het slaglvee gekocht, voor hunne rekening afge
maakt voor hunne rekening met eene zeer ge
ringe winst (maar nog altijd winst) verkocht.
Het gevolg daarvan is de slagers
en vleeschhouwers in ver
mindering der prijzen van het vleesch zijn over
gegaan, Dat die lieden echter daar thans zoo veel
te minder debiet hebben naarmate ze hunne
medeburgers meer vexeerden, zal wel niet anders
dan als hun verdiend loon kunnen worden be
schouwd.
Maar een ander gevolg daarvan was ook, dat
het Ned. pond rundvleesch, van goede kwaliteit,
in die landen meestal niet meer dan 28 a 30
cents kosten in kleine stedenb. v. zoo als te
Charleroi en te Ath, in Henegouwen, en in meer
soortgelijke plaatsen, tegen 19 A 20 cents verkrijg
baar is.
Een derde gevolg daarvaD is, dat thans de
handwerksman, de arbeider en de kleine burger
daar ook vleesch kunnen eten.
Weidenkenden in Amsterdam, 's Hage en in
Rotterdam en in alle plaatsen, waar zich het schrik
kelijk monopolie, hier boven door ons beschreven,
doet gevoelen, wanneer zult gij u eindelijk eens
met zulk een edel doel vereenigeu
Wij erkennen bierbij volgaarne, dat er slagers en
vleeschhouwers te vinden vullen wezen die bereidwillig
tol eene lagere prijszelling van het vlcessh zouden over
gaan doch deze worden door den grooten stroom mede-
gesleept, cn durven de eersten niet ziju om de manoeuvre
tegen te werken.
Louden, 21 Nov. Het W. I. stoomschip Avon
heelt berigten medegebragt uit Panama van 21
Nov. Jamaica 28 Nov. enz. Met deze gelegenheid
is voor 1,009,977 dollars aan stofgoud, zilver eu
specie uit havens aan de Stille Zuidzee ontvangen.
De berigten uit Californie loopea tot 1 Nov.
Er is weder eene massa stofgoud te New-York
aangevoerd en maandelijks denkt men 3 millioen
te zullen ontvangen. Vele gouddelvers keerden naar
de Ver. Staten terug ;door geheel Californie heerschte
veel ziekte.
Parijs, 2G Dcc. Een groot aantal Iiuisgcziiiucu van
landverhuizers, die iu Californie tot deerniswaardige ai-
moede zijn vervallen, hebben een verzoekschrift ouder-
teekeud, dat de opbrengst van de lotorij der goudharen
gebezigd worde, ora aan de ongelukkige landverhuizers
naar Californie de middelen te verschaffen, die zij niet
bezitten, ten eiude naar hun vaderland te kunnen terug-
kecreu.
Het aantal Zwitsersclie fabrikanten, die hunne voort
brengselen naar de Loudensche tentoonstelling zenden;
bedraagt 33G. Deze voorwerpen zullen over Frankrijk
naar Engeland gezouden worden, en de Ft arische regering
heeft toegestaan, dat deze voorwerpen van ecu onderzoek
der toibeainbteu zullen vrijgesteld ziju,.
BrilSSCl, 27 Dcc. De voornaamste slagiers van Ant
werpen hebben aangekondigd, dat zij, van 1 Januarij al
aan, het vleesch in prijs zouden veruiiuderen.
Amsterdam, 23 Dec. De Eerste Kamer der Slaten-
Generaal heelt hedeu, met 20 legen 9 stemmen, het wets
ontwerp tot afschaffing vau leges, enz., vehvorptn.
Voor de zoodanigen, die verlangen iu Zr. Ms.
zeedienst te treden, hetzij als scheeps-onderoflicicren, of
matrozen der 1ste, 2de cn 3de klasse ligl-matrozen en
jongens, bestaat voor het tegenwoordige gelegenheid. Z:j
kunnen zich daartoe aanmelden bij de kantoren van aan
neming van zeevolk te Amsterdam, Willemsoord, Hotter-
dam eu Ylissingen.
Beusiclictn, 23 Dec. II. Woensdag avond viel
alhier in de kerk du grootste der koperen licht—
kroonen neder. Naauwelijks hadden de laatste per
sonen, die ter godsdienstoefening tegenwoordig we
ren geweest, het kerkgebouw verlaten. De gerin
ge beweging, die tol het blusschcu van de licli-