TERE
6e. Jaarg.
STAATSBURGER.
Donderdag11 185®.
)OP:
ER IJ,
(tilden
Nieuwstijdingen
n
der LEK dk
7 J"l'j 1830,
terberg van J.
:oeke van den
tresenteren tu
en achtereen-
ïllen ERF,
IVSILA)!»,
bij billeltcn
Z1ËRIKZEESCHE NIEUWSBODE.
MEN ABONNEERT ZICH:
In Nederland, bij den Uilgever
bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren.
In Noord-Amerika, bij J. QUINTUS, te Albany,
en bij C. de REGT, ie Cleveland Staat Ohio.
ABONNEEIENTS-PR3JS
voor beide uitgavee.
Voor 3 maandenf
Franco j>er post in Nederland- 1.50.
Voor Noord-Amerika. Franco New-York. Dollars 1,10.
VERSCHIJNT
Op Maandag en Donderdag.
ABVEKTENTIEN
10 Cent voor eiken regel.
Zcgelregt voor iedere plaatsing 35 cents.
De inzending der Advertenli'ën kan geschieden lot
Maandag en Woensdag, voormiddag 11 ure.
BUREAU:
Zicriktee Hoelc van de SchuithavenLe^f. B, No. 9-1.
Brieven en Ingezonden st'ikkeu franco.
aan mijnen
leèrmaker al-
lecnen, af te
tide door de
eene betaling
■rALÉ.
één Lang
,ang 3,60 el
met Franco
eve-Vrouwe-
ïgeboden
;r jaar, om
aevragen bij
fto. 6
ICU VÏÏÏÏ
r Half Lot:
er vei maartl
gebrek aan
I. Bell Ie Ge-
oway's-pillen
«"Gevoel van
en bet goluk-
'chruik dezer
negen jaar in
gebrek van
iiden. Nadat
en daartegen
de pillen
lp gedurende
len hersteld,
van
5.30 ƒ23,50
- 23,90
bekomen bij
te Tholen.
's Hertogen-
Holloway's
Lllgustus
ItENMÖ-
dezes.
IIENST-
Sodsdienst
bij C,
db LOOZK.
»Een ieder kenne zijne regten, maar een ieder
keono ook zijne pligten" is cene spreuk, ont
leend aan de glorierijkste dagen onzer Republiek
Ka zoo immer de nazaat met vrucht het oog
wondt naar de geschiedrollenten einde leering te
Iputten uit de ondervinding der vaderen, dan vooral
Ij* ten huidige» dage de tijd gekomen, dat het
Koningrijk tier Nederlanden lessen zal moeten
I vragen aan de Republiek der Vereenigde Gewesten.
I De vrije verkiezingen toch openen iederen burger
Iden weg tot 's lands raadzaal, en wil hij zich tot
lm» waar staatsburger vormen, dan voorzeker zal
,'j hij nevens zijne regteniri de eerste plaats, zijne
pligten moeten leer en kennen. Het is niet genoeg,
j dat de mensch wete, welk regt hij heelt legenover
j zijne overheden; hij cliene ook te weten welk
regt zijne overheden hebben tegenover hem. Nog
weinige jaren is het geleden, dat slechts weinigen
1 deel namen aan het politiek leven, en de naam
van staatsburger is eene eigendommelijke uitdruk
king van latere jaren. Bijna een ieder kent te
genwoordig zijne regten, maar hoe weinigen zullen
er zijn, die hunne pligten pligten door die regten
als van zelve medegehragt wezentlijk kennen.
Wij willen trachten de lezers van dit veel ge
lezen blad eenig/.ins op de hoogte van die pligten
Ie brengen, in de hoop hiermede geen geheel nut
teloos werk te -zullen venigten.
Een der eerste pligten van den waren staats
burger is vrijzinnigheid. Ook dit woord is een
der kinderen van den dag.
Vrijzinnigheid is de leus, waaronder alle ideeën
van Franschen en Duitschen oorsprong in ons
land worden binnengesmokkeld.
Vrijzinnigheid is liet vendel, rond hetwelk ieder
burgerdie de partij van het jonge Holland aan
kleeft, zich wil scharen. Iedere despotieke, iedere
verkeerde handeling van de zoogenaamde partij
■van liet behoud wordt bestempeld met den naam
vari onvrij/innig [anti-liberaal); iedere poging tot
verbetering, iedere schrede op den weg des voor—
Miitgnngs van de wederpartij, door de eerste nis
vrijzinnig, ultra-vrijzinnig ultra-liberaaluitge
kreten.
Het is niet alleen de leuze maar liet is ook
j het doel van allen, die vooruitgang willen, de ver-
I spreiding van vrijzinnige denkbeelden opleiding
van allen tot erkenning van dc regten die eene
gepaste vrijheid medebrengt. En toch velen onzer,
hoe vrijzinnig wij zijn, wij struikelen dikwerf bij
de beoordeeling der wederpartij. Wij gaan dikwerf
verder, dan do beoordeeling van den staatsman
en het is eene der eerste redenen van verwijt,
I door de partij van het behoud aan de partij van
den vooruitgang aan de voeten geworpen, name
lijk dat de dagbladen der oppositie veelmalen
het huisselijk leven der partij niet hebben gespaard.
Men kan een slecht huisvader en daarom toch een
goed staatsburger zijn men kan slecht zijn in
het bijzondere, in liet burgerlijke leven, en men
I kan evenwel een wakker, een koen verdediger zijn
van de regten van den mensch men kan strui
kelen in de prnctijk der deugd, wat betreft het
leven als bijzonder persoon maar men kan daarom
toch zeer goed zeer geschikt de theorie der deugd
beoefenen op de loopbaan der staatkunde. Het
huisselijk, het bijzonder leven van ieder, wie hij
ook zij, is heilig: men mag en men moet
oordeelen over den staatsman, als hij spreekt op
•de tribune, maar men moet zwijgen wanneer hij
;>ls huisvader is binnen het heiligdom zijner woning,
ol wordt die woning dan ook dikwerf ontheiligd,
door de grofste misdrijven tegen het burgerlijke
leven. Wat de strafwet niet onder haar bereik
heeftdaarover mag de publieke opinie geen oor
deel vellenen nog veel minder de wederpartij.
Een gedeelte dier grieven kan men ook toepassen
op het vorig Gouvernement. Ook dat bestuur
heeft zich ingelaten met het huisselijk leven. Wij
hebben gezien, hoe men huisvaders, die betrek
kingen bekleedden in den staat, en door de tijds
omstandigheden werden gedrukt, die betrekkingen
heeft ontnomen, omdat zij met schulden waren
bezwaard. Men kan onvermogend zijn en toch
eerlijk; men kan een eerlijk en onomkoopbaar
regt er of ambtenaar wezen al zijn de huissclijke
omstandigheden niet voordeelig. Als zulk een man
volgens pligt en geweten handelt, zal hij in het
oog van iederdie vrijzinnig denkt, een even
goed staatsdienaar zijn als hij die door fiere
rossen getrokken en door gegalonneerde liverei-
bedienden omringd, zich henen begeeft naar de
pleitzaal of het bureau. Het staat aan het tegen
woordig Gouvernement de feilen van het vorige
goed te maken, en de blaam op zoo menigeen'
geworpen, wiens onkreukbare trouw als regtcr of
als ambtenaar, doorliet algemeen werd erkend,
al faalde hij als bijzonder persoon weg te wisschen.
Laat ons dus dien eersten pligt vrijzinnigheid
vooral verstaan in den zin van het huisselijk leven
heilig te achten en een goed staatsman niet te
verachten of te verdenken, omdat hij minder goed,
minder naauwgezet handelt in het bijzondere leven.
Een tweede soort van vrijzinnigheid is de vrij
zinnigheid van denkwijze in het Godsdienstige
De Godsdienst moet huilen het staatsleven blijven.
De geschiedenis, de leermeesteres der volken, toch
leert, dat overal, waar de godsdienst~zich vermengd
heeft met de staatszakendeze, in plaats van de
partijen te vereenigen, beide partijen tot in hun
diepste ingewand heeft verzwakt. En niet zonder
reden: bij iedere partijhoe goed vereenigd wat
liet staatkundige, wat het burgerlijke betreft, zal
verschil van meening heerschen in het Godsdienstige.
Een Protestant en een Katholijk zullen zeer eens
gezind denken zoolang zij het staatkundige be
handelen; zij zullen het daarentegen spoedig oneens
zijn als zij komen op het Godsdienstig terrein.
Als een staatsman handelt naar geweten, eed en
pligt, 't zij die eed geuit wordt met gedekte»
hoofde, als bij den Israëliet't zij hij door eene
heilige belofte de waarheid bezegelt, als bij den
Doopsgezinde of 't zij hij, door plegtige aanroeping
van het Hoogste Wezen, wordt uitgesproken als
door de overige Christenen «als de staatsman
handelt naar dmn eed, kan hij gerustelijk de
godsdienst aan de deur der raadzaal laten. Zulk
eene handeling kan op zijne meening geene andere
dan eene uitwerking ten goede hebben daar ze
hom beveiligen zal. om te twisten over punten op
die plaats van minder aanbelang. Zoo ook de
staatsburgerde kieswet, de provinciale- en de
gemeentewet, zullen hem wederom roepon tot de
uitoefening zijner nurgerpligten en wederom als
bij de vorige verkiezing, zal misschien de Proleslant
het oog hebben op zijn medcgeloofsgorioot en de
Katholijk zijne medeburgers niet willen kiezen,
omdat hij een volgeling is van de leer van Luther,
O! wat ik u bidden, wat ik 11 bezweren mag,
medeburgers! handelt toch zoo kleingeestig niet.
Separatisten der Veluwe! zijn vele leden der Kanjer
geen kloeke mannen als houden zij niet vast aan
de canones van Dordrecht; Protestanten van Hol
land en Vriesland, zijn Dommer van Poldersveldt,
Storm, en lespers mindere wakkere vertegenwoor
digers in uw onsal belijden zij de godsdienst
van Romel Catholieken van Noord-Brabond en
Limburg, is van Hoëvell u minder lief als staats
man omdat hij was... geordend hervormd predi
kant? Wij hopen van neen 1 en mogen de ver
kiezingen het bewijzen dat gij die groote pligt
begrijpt; de vrijzinnigheid in het godsdienstige.
Dan zult gij mannen zien in uwe raadzalen
die onderling niet zullen twisten over kerkelijke
leerstelsels, maar die zullen begrijpen dat allen
wezentlijke brave broeders zijn en allen kinderen
van éénen Vader Volgt allen het voorbeeld der
Amslelstaddie zelfs ren der geleerde zonen van
het vroeger zoo verachte Israël, zond als vertegen
woordiger naar 's lands raadzaal, Is hij daarom
een minder goed vertegenwoordiger omdat hij in
het godsdienstige niet de meeningen aankleeft van
de meerderheid, die hem afgevaardigd heeft?
Een andere pligt van den staatsburger is;
eerbied voor de meening van anderen. Door verschil
van meening, door wrijving en botsing van ge
dachten en woordenmoet men naderen tot de
waarheid tot de aJgeheeie volmaking. Zoo lang
er mensehen zullen zijnzoo lang zal er verschil
zijn van gevoelen. Laat ons eikanderen verdragen
te zamen de handen aan het werk slaante
zamen arbeiden ten algemeencn nutte, al loopen
ook onze wegen uit elkander. De een gaat ter
linker-, de ander ter regterzijde, maar zoo allen
uitgaan van hetzelfde punt, zoo zullen ook allen
geraken tot hetzelfde doel. Meeningen kunnen
veranderen zoowel als menschen laat dit eene
onzer stelregelen zijn en laat ons steeds bedenken
datzoo wij ons gelukkig rekenen omdat wij
meenen nader aan de waarheid nader aan de
volmaaktheid te wezen onze wederpartij hetzelfde
idéé koestert» en in haar oog, hare meening,
hare waarheid haar even dierbaar is, als die wij
ons eigendom noemen, aan ons zeiven. Laat ons
door wrijving van denkbeelden eikanderen trachten
op te leiden tot de volmaakte kennis van elkanders
beginselen, en vooral daardoor zullen wij geraken
of tot het inzien onzer eigene dwalingen of an
deren brengen tot de juiste waardering van onze
gevoelens.
Alle deze denkbeelden alle deze pligten worden
vereenigd in die ééne hoofdsom verdraagt el-
kanderen in liefdeLaat ons dus trachten naar
derzelrer beoefening en alle onze krachten aan
wenden, om vrijzinnigheidverdraagzaamheid en
onpartijdigheid bij ons zeiven en anderen trachten
aan te kweeken
Maar, al kennen wij alle deze pligtentoch
hebben wij aan die kennis niet veel zoo wij dien
éénen pligt niet beoefenen het vlijtig gebruik maken
van de verkregene regten.
Of zal het ook hier zijn als bij zoo velen
het najagen is meerder, als het genieten: zullen
wij geschreven zult gij gelezen zullen wij allen
vruchteloos gestreden hebben, om een regt te ver
krijgen, dat gij toch niet waardeert? Zult gij,
nu gij staatsburgers zijtniet bewijzen, dat gij
staatsburgers wezen wilt. Zal men de jeugd niet
opleiden zoowel tot dc kennis van de pligten
van den staatsburgerals van die van het ge
meenschappelijk leven Of zullen wij met de
handen in den schoot nederzitten en genoegen
nemen met den naam? Zullen wij den jongeling
gelijk zijn, die reikhalst naar genot, maar beeft
voor het genieten? Zullen wij het kind gelijken,
dat de hand uitstrekt naar een speelgoed en het
veronachtzaamt na ééne enkele ure van genet
Of zullen wij wat nog erger zoude wezen
zijn als de knaapdien men een mes gaf tot
speeltuig en die zich kwetste? Neen, medeburgers I
alle uitersten raken elkander; alle uitersten ver
meden! wij zijn geene kinderen meer, en wij
kunnen gerustelijk spelen met een zwaard. Wij
weten de zijde waar het kwetst en daarom ver
mijden wij die. Wij maken gebruik van dat
zwaardmaar alleen ten goede en wij trachten
zoo min anderen, als ons zei ven te wonden.
Welnu dan! laat ons eikanderen verdragen,
laat on$ onze pligten beoefenen en eikandoren.
Koning en Volk, Staatsdienaars en Staatsburgers,
door de kennis onzer regten maar ook door de
kennis onzer pligten, opleiden tot dat groote doel
Het heil van het Vaderland!
Goes6 Julij 1S50. C e.
lL«m!en, 6 Julij. Gisteren avond is het stof
felijk overschot van sir Robert Peel zonder bui
tengewone plegtigheden in eene met rood fluweel
bekleede kist geplaatst en per spoortrein naar
Tamworlh vervoerd, waar zich het familiegrafbevindt.
Het plan is gevormd om voor sir Robert Peel
een monument op te rigten uit de bijdragen van
alle standen des rijks. Iedere bijdrage mag niet
meer dan één stuiver zijn. Er heeft zich tot
ontvangst dier gelden eene commissie gevormd
waarin men lord John Russell, burggraaf Hardinge
den heer W. E. Gladstone, enz., opmerkt.
Een soldaat van het 39stc regement, in gar
nizoen te Athlone, heeft plotseling, door het overlijden
van eenen bejaarden oom op Cuba een vermogen
van 50,000 P. st. (/"G00,000), benevens twee land
goederen op dot eiland, geërfd. De gelukkige
soldaat heet Marryal en is nog slechts 20 jaren oud.
ILoraeteiï, 6 Julij. Gisteren is de graaf Severino Ber-
tola, de ex-minister van gratie en justitie der Romeinsche
republiek, voor het policie-burcau van Westminster ge-
bragt, wegens het roudv.cnden van bedelbrieven. Hij is
naar tie gevangenis vervoerd om aaustnauden Donderdag
andermaal te regt te staan.
Parijs, 6 JuIijEenige dagen geleden is nabij
het spoorwegstation der linie naar Straalsburg
voor een daar aanwezig kruis, het lijk van een
dertigjarig man gevonden, die zoo als later bleek,
een beambte bij het ministerie van buitenlandsche
zaken was. Men vond bij hem een aantal voorwerpen
van waarde, zoo dat hier aan geen moord door
roovers kon gedacht worden. De ongelukkige was
van twee geladen pistolen voorziendoch had drie
diepe dolksteken in de borst. In eene portefeuille
vond men een brief aan eene dame welke hij bad
om voortaan wegens de wijze waarop hij stierf,
niet met haat aan hem le denken. Alhoewel daartoe
niet de minst bekende reden bestondzoude deze
brief het vermoeden aan een zelfmoord doen ont
staan, ware het niet, dat het gras op de plek,
waar het lijk gevonden is, duidelijke sporen cenor
worsteling droeg en daar ter plaatse ook een dames
handschoen gevonden werd, terwijl de dolk waarmede
de steken waren toegchragt, niet te vinden was.
Dit geheimzinnig voorval heeft de algemeene nieuws
gierigheid opgewekt.
De Salut Public van Lyoll behelst liet vol^enne ar
tikeltje: Sedert liet toestaan der trneterneutsverliuo»itii:
voor den president der republiek beeft zich in alle liau-
delomzeltilltten bier ter stede onmiskenbaar eene trroolere
levendigheid vertoond. Er zijn veel orders alle werklieden
onzer zijdefabrijken hebben werk en de andere takken der
Lyonesche nijverheid verkeeren ook iu eenen verblijden
den toestand van voorspoed.
Wcencn3 Julij. De betrekkingen tusschevi
onze regering en de Sarrlinisclte worden lino langer
zoo ongunstiger en de Sardinische dagbladen voeren
tegen Oostenrijk een toon die bezwaarlijk heviger
zou kunnen zijnwanneer men met dit land in
oorlog was. Daarbij komt de omstandigheid dat
de Lombardijsclie lugtelingendie in de citadel
van Alessandria opgesloten waren door de Piemon-
tesche regering uit de gevangenis ontslagen zijn.
Uit de/e personen hebben zicli die rooverbenden
georganiseerd, welke in den laatste» tijd eenige
streken van Lombardije verontrust hebben.
Frankfort, 5 Julij. Onder de staatkundige gevan
genen le Rasta tl bevindt '/.iel» <>ok Dr. Sander «it Kothen,
die in den laalsten tijd der Badensohc oinweteling; als
minister van oorlog gefungeerd heeft. Hij word tot 2 jaren
tuchthuisstraf veroordeeld, maar de Groothertog-hceiï hem
genade verleend onder de voorwaarde, dal hij naar Amerika
vertrok en 1000 gl. schadevergoeding behaalde. In liet
algemeen wordt aan vele veroordeelden genade verleend
wanneer zij'naar Amerika willen vertrekken.
Maastl'aCkf, 5 Julij. Heden staat voor liet provin
ciaal geregtshof teregt Johanna Maria Scverius, huisvrouw
van Geiartl Schuil, oud 31 jaren, wonende te I-Iccrler-
heidc. als beschuldigd van maauslag op hare wettige moe
der. -zij heeft reeds te voren eene gevangenisstraf van twee
jar-n ondergaan, ook wegens mishandeling op hare moeder
cu ontkent ten stelligste de feilen, die haar hij de akte
van beschuldiging worden ten laste gelegd.