A. R00THAERT,
Zamen spraak
Correspondentie.
Uit de hand te koop:
Fabrijkant in Franklin's
aft
de souvereineu der aarde voor de rcgtbunk der Volkeren,
ter veranlwoortlin^ over hun gehouden gedrag, zullen ge
roepen worden, en datzelfde uur doet zich de kreet:
Rroederschcip onder Je volken! tVpurcneu die kreet zoude
geen weerklank vinden, noch iu de vergaderingen der
volks-vcrtegenwoordigersnoch in de raadzalen der vor
sten? De oogsten zijn verwoest, de steden vernield, lijken
hij duizenden bedekken den grond, de volkeren zijn in
rouw gedompeld, zij smachten tiaar het einde van zoo veel
leed, gruwelen en broedermoord, en dat nieuwe geloof,
dat tooverwoord Vrede! tusschen de volkeren! die kreet
in alle talen der wereld uitgegalmd, zoude niet gehoord
worden Die roepstem zou de geesten niet verlichten
de harten niet verteederen?
De inkomsten der verschillende landen zijn belast en
bezwaard Zij die epauletten dragenzullen dus nood
wendig den spaarpenning van den arbeider moeten opei-
schen. Zullen nu die arbeiders, welke hunne bespaarde
gelden zoozeer behoeven tot verbetering van hun lot, en
die de koorden van de beurs, waaruit geput uioet wor
den, in handen hebben, die beurs ten eeuwigen dage
laten plunderen door vaD kruid zwarte en van bloed
druipende handen? Neen! dit is een utopia, dit is een
belagclielijk droombeeld. De twijfelaars leven in hoogere
sferen zij kennen noch de neigingeu van hel mensche-
lijke hart, noch den wcrkelijken stand van zaken op
deze wereld. De wereld wil den vrede! De vrede is al
leen dan brslnniibaarwanneer het lot van de groote
massa des volks aanzienlijk verbeterd wordt. liet is de
eerste pligl der regeringen, 0111 tot het welzijn der vol
keren, de (luizende millioenenwelke de oorlog kost, te
bezigen, millioenen, die thans alleen strekken, om mil
lioenen arbeiders den fahrijk-, hand- en vcld-arbeid te
doen verlaten waardoor zij jvier ellende de voortdurende
oorzaak van alle omwentelingen was en isdubbel ver
armd worden.
Ziet! dat is de groote schandvlek, waartegen thans het
menschelijk geweten in alle wereldstreken opkomt!"
Zoo spreekt dat blad zoo spraken reeds lang de so
cialistenhet is over die groote schandvlekdat ik le-
geu het Handelsblad ga spreken omtrent de vraag: tvas
Saint-Simon een Dweeper
In de maand Maart 1820 zag het hof vail assises te
Parijs een vreemd verschijnsel: Kr was iemand aangeklaagd
van Majesteitschennis. Dit was toen ter tijd in den vol
len bloei der politieke processen wel niet vreemd maar
zonderling en opmerkingswaardig was het geschrilt, waar
op die aauklagt was gegrond.
In eene kleine brochure genaamd Parahole" waarvan
kort na de jongste revolutie bij duizenden exemplaren
ook in Belgie, werden verspreid h 5 centimen, (ruim 2 ct.)
onder den titel van: t Parole d'un morten mot het
jaartal 1600. Had iemand het durven wagen het vol
gende te zeggen: »Onderstel eens, dat Frankrijk plotse
ling verliest zijne vijftig eerste natuurkundigen zijue vijftig
eerste schilders, zijne vijftig eerste dichters, in 't kort
zijne 3000 eerste geleerdenkunstenaars en arbeiders.
Eene zware ramp voorzeker en een geheel geslacht
zoude niet genoeg zijn, die te horstellen, want met hem
zouden voor Frankrijk verloren zijn die mannen welke
de bloem der natie uitmaken, de nuttigste burgers, de
bevorderaars van den bloei en welstand des lands. Nu
eene andere onderstelling. Geelt eens toe, dat Frankrijk
behoudt alle die mannen van genie, welke het bezit iu
wetenschap en kunstmaar dat liet ougelukkiglijk op cenen
dag verliest
Monsieur, Broeder des IConings.
Monseigneur le due de Berrij.
Monseigneur, le due d'Angoulèino,
Monseigneur, le due d' Oileans.
Monseigneur, le due de Bourbon.
Madame la duchesse d' Angoulèroe.
a la duchesse de Berrij etc.
Dat het ter gelijker tijd vcrlieze alle groot-oflicieren der
kroon, alle staats-minislersalle kardinalen, aarts-bis
schoppen, bisschoppen, groot-vicarissen, kanunniken, alle
prefeeten en onder-prefecten, alle ambtenaren hij de Mi-
nisteriën en bovendieu 10,000 der rijkste eigenaars.
Natuurlijk zou dit ongeval de Franseheu ter harte gaan,
want zij zijn goedaardig, en zouden niet met onverschil
ligheid het plotseling verdwijnen van zoo vele hunner
landgenooten zien.
Maar dat verlies van ongeveer dertig duizend individu's
zoude hun nlleen uit het oogpunt van 't gevoel deren;
de staat zoude er geen kwaad hij lijden
TVaarom omdat men de vacant geworden plaatsen
zeer gemakkelijk zoude kunnen vervullen.
Er bestaan eene menigte Franschen in staat den post
van Broeder des Konings even goed waar te nemen als
Monsieur; velen zouden eveu goede Prinsen zijn als Mon
seigneur le due d'Augoulèrae, Monseigneur le duo d'Or
leans en even eens met al de overigen."
Deze zonderlinge maar geestige uitval lokte eene ver
volging uit.
En wie verscheen als beklaagde voor de balie
Het was de Graaf Claude Henri de St. Simon, de af
stammeling van Karei den Grootcn door de Graven van
Vermandois, kleinzoon van den beroemden aan het hof
van Lodewijk den XIV hooggeschntlcn Hertog de St. Simon.
Zonderling was het dien man zelfs van hooge en
iiitstekeude afkomst, wieu de titels van Hei log, van Pair
«les IIijks en grande van Spanje vóór zijne geboorte reeds
wachtten, te hooren beweren, dat de dood van den Graaf
d' Artoi.s en vau den Hertog van Angoulème minder iu
Frankrijk zouden worden gevoeld dan van eenen eenvou
dig en frab rij kant
De gezworenen spraken hem vrij. Over dien grooten
man en zijne denkbeelden weuschle ik mijne lezers eenigen
tijd te onderhouden om hen ook te laten oordeelcn over
de Divecperijwaarvan het Handelsblad gewaagt. Door
een tijdverloop van meer dan 15 jaren, sedert het uiteen
gaan -j-J van de school van St. Simon, zijn wij in staat
gesteld die denkbeelden met meer kalmte eu onpartij
digheid te beoordeelendan toen het St. Sitnonfsmus in
den vollen glans van zijnen voorspoed de verbijsterde
oogen der tijdgenoolen door het ongehoorde vreemde (eu
schijnbaar fantassische zoo als bij derzelver verschijning schier
alle nieuwe lecringen omtrent wetenschap kunst of let
teren, godsdienstof staatkundevan deszelfs beweringen
en manieren verbaasde. Het had toen voor velen iels
wilds, meeslerochtigs iels kwakzalverachtigs, ja dweep
achtig s zelfs.
(f) Opmerkelijk is het, dat Lodbwijk Philips wien8 vat door de UaD-
qnets Is voorbereid, de school van Saint-Simon ontbonden heeft, juist om
het beginaet der vrije vereeciging.
De tijd heeft over al dat zonderlinge op het effect be
rekende zijnen valen sluijer geworpen maar het wezen
do kern van het Sl. Sirnonismus weder aan den dag
gebragt. Ilel St. Sirnonismus wns ingesluimerd als eene
plant, om te herleven met talrijke spranken, eu meer en
betere vruchten voort tcbiciigeu; hetzelve openbaart zich
ouder allerlei vormen; het socialisme is deszelfs rijpste
uitdrukking, welke het tegenwoordige tijdstip moet om
vallen. Men begint hier en elders iu Diiitsclilaud en
Frankrijk te begrijpen, dat St. Simon vragen heeft behan
deld welke onze meeste deelneming verdienen. Dat
hij eene wetenschap heeft gewildwelke zich van liever
lede tot den rang verhffen zalivelke haar toekomt.
Ik bedoel de wetenschap van hel maatschappelijke leven,
het zoogenaamd socialismus.
De oorzaak dier weder opgewekte deelneming is niet
moeijelijk te raden. Zij li^t daarin dat men meer dan
ooit door allerlei redenen gedrongen den itiweudigcn toe
stand der Maatschappij liet wezen en de wederkeerige wer
king «Ier maatschappelijke belrekkiugcu eu instellingen
begint na Le vorscheuen wat in deze gebrekkig zijn
mogt zoekt te verbeteren. Het malaise drijft er ons toe.
Die navorsching nu is moeijelijk. Is er iets gemakkelijker,
denkt men gewoonlijk, dan de opvatting, de waarneming
van hetgeen bestaat. Neen, lezers! niets is tnoeij el ijker.
Er is zooveel onder het zoogenaamd bestaande ivat van
binnen ledig en dood is de wit gepleisterde graven zijn
zoo menigvuldig dat slechts een geoefend oog een. ver-
nuffige en rijpe geesthel levende te midden der bouw
vallen kan herkennen. Saint-Simon heeft het beproeft.
Met welken uitslag vraag ge. Veroorlooft mij u eenige
zijner denkbeelden, en van die zijner school mede te derden.
Zij verdienen, meen ik, de eer, ilc gedurige aandacht eener
beschaafde Maatschappij eu eener liberale drukpers bezig
te houden. Indien mijn geheugen mij niet bedriegt, werd
reeds iu 1844 geheel iu dezen geest, meer dan eenmaal
eene rede uitgesproken in de Maatschappij tot Nul van 't
Algemeen ie Rotterdam. Mogten cr eenige gevonden wor
den die vcrlaugen de vervolgstukken vroeger te lezen
zij behoeven zich slechts schriftelijk aan mijper de Re
dactie van dit blad, franco te wenden ten einde te zamen
de noodige maatregelen te nemen tot het drukken van
eenen bundelwaarvan elk alsdan een zeker getal exem
plaren ter verspreiding zou ontvangen aan de liberale
drukpers en aan allen, die de vrijheid en den welstand
der bevolking door vredelievende vereeniging der welden-
kenden hopen le hereiken. Mijn eenige bedoeling is het
verkeerde oordeel over het socialismus te verdringen en het
ware socialismus veld te doen winnen bij allen, die zeg
gen: voor hel algemeen welzijn te waken.
Cosmophil as H.
Willemstad, 28 Sept. 1849.
Mijnheer de Redacteur 1
In uwe geëerde Nieuwsbode van 24 September
jl., vonden wij een ingezonden sluk, dat als 't ware
moest dienen als repliek op het ingezondene van
10 Sept.. betrekkelijk het Onderwijs to Willemstad,
en achten ons verpligt hiertegen te velde te trek
kenterwijl wij ons overtuigen, dat de inzender
Een vriend van regtniet veel van regt schijnt
te weten, veel minder gezond verstand te bezitten,
en wij hem aldus moeten rangschikken óf onder
de protegées van van Meeuwen, ól onder de gekken,
die plaizier hebben, om maar te schrijven, zonder
den minsten grond; immers de heer Haan, werd
in 't begin door v. M. overal geroemd en geprezen,
het Nonplus ultra te zijn van geleerdheid; en
wie zon er dan aan tw ijfelen als v. M. zelf rond-
bazuind, dat H. in het fransch geëxamineerd is?
hij heeft toch zeker zijne diploma's wel gezien?
Wij vragen of dat geen fourberie is, om de ouders
iets wijs te maken om den lieer H. aan te raden:
je moet maar zeggen dat jc in 't fransch geëxa
mineerd bentwant, mundus vult dicipidecipiatur
ergot En toen nadeihand de Heer H. niet langer
more majorum wilde onderwijzen, zeide hij op eene
fatsoenlijke wijze aan v. M„ te zullen vertrekken;
toen werd hij boos (want hij had veel kinderen
meer school gekregen). Opgeblazen liep hij de deur
uit; ging bijkans overal Haan verachten, waarbij
hem vroeger geprezen had en zoo heeft waar
schijnlijk de Vriend van Regt zich ook laten mis
leiden, aangezien de Heer Haan, niet 23, maar
slechts 21 jaren telten zoodoende niet in de
gelegenheid geweest is (volgens de wet) examen
Yoor den 2d,:Q rang te doen. Wat de blaauwfjes aan
gaat, weten wij niets; maar wij kunnen toch niet
gelooven, dat het gebeurd is op een der dochters
van den Heer v, M.; althans, als wij in aanmerking
nemen hoe gaarne E. von H. een les ontving
(in 't schrijven1.) Dat de Heer v. M. de achting der
burgers geniet, dat zou hij zelf kunnen getuigen,
dat er maar enkele zijnmaar wat de achting zijner
Colléga's aangaat, daarop zeggen wij met vollen
mond amen! maar kan het minder? Koe vee!jon
gelingen zijn er uit de Willemstad die in de
Klundert hunne geleerdheid hebben opgedaan, om
niet van Bergen op Zoom. Geertruidenberg en meer
andere plaatsen te spreken. Kan het nu minder,
zeg ik, als dat zijne Collega's hem achten?
Eindelijk raden wij de Vriend van Regt. de brieven
te lezen, welke v. M. aan de Heer H. geschreven
heeft: en hij zal overtuigd zijner op geene loijale
ntanier is gehandeld. Wij roden hem verder, niet
meer in eene opgewondene stemming te schrijven,
maar liever de waarheid buide te doendoch wij
zullen het hem dezen keer vergeven met de woorden;
Errare liumanum est.
Na alles nu goed gcëxpliccert te hebben ver
trouwen wij, dat de inwoners der N. Tonge op
die vuige en lastertaal geen régard zullen slaan,
maar den boom aan de vrucht zullen leeren ken
nen; terwijl de President van het Plaatselijk school-
toezigt aldaar te overbekend is met de Willem
stad dan dat Z. E. W. met die eerrovende praatjes
zou kunnen instemmen, aangezien de bewijzen
van kunde en zedelijk gedrag te zeer bevestigd
zijn (met alleen door v. M.) maar door dezulke,
die a?» Academiën enz. hunne bekwaamheden heb
ben te danken.
Lectori Salutem.
NB. Tiet kraai jen voor of tegen Haan,
Is voortaan in ons blad gedaan
De Redactie.
tusschen
Schilder llaanes en zijnen Knecht.
Do Knecht. Baas, gij schijnt in diepe gedach
ten verzonken f
Schilder II. Overleg is soms meer dan het halve
Werk.
De Knecht. Waartoe moet dat groote bord toch
dienen
Schilder II. Dit zal ik u zeggen. Gij weet, dat
er tegenwoordig eenige tooneelliefhebbers te Axel
zijn; die groote tent op de markt, alsmede het
geen daarin nu en dan wordt opgevoerd, is u bekend.
De Knecht. O, ja I
Schilder II. Nu dan; men heeft besloten
voortaan maar hetzelfde, wat tot nu toe vertoond
is, teri tooneeie te voeren; waarom ik mij gaarne
de moeite getroost, dit hord te schilderen, hetwelk
men hoven de deur der tent zal plaatsen, om ge
durige annonces te vermijden.
De Knecht. Maar, baasi wat moet uwe schil
derij dan toch voorstellen?
Schilder H. Nog zoo weinig niet; - luisterslechts;
ln plaats van het onlangs in de Nieuwsbode
geannonceerde stuk dat nimmer zal omgevoerd
worden, zal inen vertonnenDe gebroken pol, of,
de lasteraar ontmaskerd.
Myno schilderij moet liet tooneel voorstellen
waarop de vermomde personen, die te zamen dit
stuk zullen uitvoeren. Op den voorgrond komt
eenen Ezel met oenen paauicen-staart die met
zijnen regter voorpoot den pot aan diggelen trapt;
aan zijne zijde de duivel, in de gedaante van eene
slang gekronkeld om eene ovenpaal; op den achter
grond een zeer schoone vogelde slangen-eter, of
ook wel de Secretaris-vogel geileeten.
De Knecht. Ik heb daarvan al zoo iets gehoord;
men verlangt naar den oogenblikwanneer die
schilderij zal opgehangen worden.
Ik hoop, dat gij in de uitvoering gelukkig slagen
moogt.
Thans is het schofttijd. Dag baas!
Axel, 27 Sept. 1849. X.
De kruipende vraag van den Heer van Dam,
kantonregter te Axelwie de schrijver is, van ze-
kerstuk, uit die plaats afkomstig, wordt door ons
niet beantwoord; en zulke vragen beantwoorden
wij nooit. Wij zouden ook ons zeiven moeten ver
achten, indien wij zulks deden en daardoor bet
vertrouwen der inzenders misbruiken, om hen aan
de grootste onaangenaamheden bloot te stellen.
Want dien jegens ons zoo vriendelijken kantonregter
zou jegens den schrijver, zoo hij dien kennen mogt,
vast wel iets minder vriendelijk zijn. De Heer
Kantonregter blijve ons daarom voortaan met zijne
vragen van het lijf. Meende Z. E, A. dan, dat
wij tot de justitie behoorden, om ons tot zulke
laagheden in staat te achten?
Het Artikel van de Heer Bevervoorde, iu ons
volgend Nommer,
geboren:
26 Sent. Eeo zoon van H. Leeuwe cn D. Geluk.
27 dito. Eene dochter van W. van Setteu en M. Blok.
Een zoon van J. JMeijer eu J. Lokker.
gihuwd:
3 Oct. L. 1\ Andersson en E. van de Polder,
overledeni
26 Sept. D. C. A. de Hondt, oud 2 maanden (dochter.
A. C. Koremaus, oud 3 maanden (dochter.) 28
dito. G. van Uuugcri, oud 61 jaren echtgenoot van C.
Klink. 30 dito. M. Abrahamse, oud 58 jareD, huisv,)
van C. Gans.
ADVERTENT1EN.
HKEjg Eene zeer fraaije en sterke KOLOM-
fSBS KAGCHEL; té bevragen bij den Cit-
mNsmj gever dezes.
ES5 Ue ondergetcekende maakt door dezo
aan zijne geëerde begunstigers bekend, dat hij
ontvangen heeft, eene goede sortering van IJze
ren Ketels, Kagchel-Panncn, Verglaasde
Pannen in alle soorten, Stoelen iu soort;
voorts alle soorten van GAL,WTEBH!\ eu
VERLAKTE GOEREKESf, Saaijet, Ga
ren, Rand enz. Verkoopt alles tegen zeer laag
gestelde prijzen. Hij beveelt zich in ieders gunst
en belooft eene goede bediening.
J. TAN'BEVF.REN,
te St.-Maartensd ijk
ZIERIKZEE,
maakt het geëerde publiek van Goes bekend,
dat hij is uitgepakt bij den Timmerman DEK-
KEK, op de Groote Markt alhier, niet nieuwe
modellen van Parijsche FMIVKLIW'S, of zoo
genaamde CHEMIKÉES AU S3PIRdie een
vierde meer warmte geven en een vierde minder
Brandstoffen noodig hebben dan de gewone Frank
lin's, alsmede KAflxCSlEES of zoogenaamde JPE- jn gpjjj-
BBESTAILILEM voor Ka teloren, Slaapkamers en t nog vyeinige
Stond de
Kinderkamers; zelfs zijn dezelve zooingerigt, dat
ai is de Kagchcl of Pedestal gloeijeuden de
Kinderen zonder opzigt zijn, zij zicli niet kunnen
branden. Alsmede Keuken-Fornuizen, ijzeren
gegoten Vuinbaaken, Paraplwie-Staanders, ini" °!,tsla§
VoetschrabbersEngelsche Haardstellen j^Kamer^verscb
enz. enz. ;l|s qj; waS)
Heeft ook FRAVKLUS'S, die met goed ge- ,aire schollw!
volg gebruikt kunnen worden, ais men door het rellenrftouv
rooken in den Schoorsteen niet kan stoken. slechts laten
NB. Staat voor al deze Goederen voor solidi-lbedankeno
teit en rooken iu, vermits alles bij hem ver- die alzoo ii
vaardigd wordt. Verblijft tot' den 1©* worden, en d
dezer. gezin van i
- =-= hebben ais e
s® De Marechaussee A. WARMERDAM te, brengt zu
ting aanzetter
of nog duide
een jaar lan;
Die miuist
van hun or
Kamer aan t
domheid van
toereikend gi
zelve tot de
de ministers
hunner port
Wij laten ei
verklaren h
liever aldus:
stervenligt
van politieke i
digen doodi
Sas van Gentvraagt een persoon die zijne plaats
als MARECHAUSSEE TE VOET wil ver-l
vangen, mits gediend hebbende, met storting van!
f 150.
Borstkwalen, verouderde hoest, verkoudhedenkoude
aamborstigheid worden doorgaans door de pillen aan fdol-
loivay genezen. Dit uitmuntend geneesmiddel wordt al
gemeen erkend, een zeker herstel te bewerken, bij borst
kwalen, zwaren Itoest, verkoudheden, koude, en over bet
algemeen bij alle gevallen waarbij de borst is aangedaan., r. V"
Lijders vau dien aard behoorden onuiiddctijk bunne toe-, t en c
vlngt tot de Holloway's-pitlcn te nemen. Eene matige
dosis van dezelve zal reeds spoedig verligting verschatten, Ook in te be
Maar hoed
o
aanbieden?
en indien men ccnigen tijd daarmede voortgaat, eene vol
komen genezing bewerkstelligen. Ouk bij de zoo kwaad,
aardige ongesteldheid der zoogenaamde griep jiufluenza]
zal men eene spoedige veiligtiug gevoelen door de in
wrijving vau de zalf van Hotloway [des morgens en des
avoudsl op de borst eu keel.
Duor het vermeerderd Debiet zijn de PRIJZEN van
lieden af de volgende
DoosjcsPillen van ƒ0,90 f 2,10 ƒ3,30 ƒ7,75 ƒ13.30 ƒ23.50.'
Potjes Zalf van -0,90 - 2,10-3,30 - 8,13-15,00 - 23,00.
Zijn op franco aanvragen h Comptant te bekomen bij||
de Wed. N. VAN RtJSSEL en ZOON te Tholcn,
.alsmede te Toonden, Strand 211 llolloivay's lLtablis
se ment.
Do Boekhandelaar J. C. dis BUI-
SONJÉle Vlissingcn. van plan zijnde
binnen kort eene Verknoping vau
te houden, noodigt 'diegenen uit, welke hem
met den Verkoop van een en ander willen be
lasten dezelve zno spoedig mogelijk toe te zen
den zoowel kleine als groote bijdra
gen zullen met zorg worden behan
deld. Van dezelve wordt eene gedrukte Cata
logus alom verspreidt en na den Verkoop kan
men onmiddelijk over het bedrag beschikken.
Ook koopt en verkoopt hij oude boeken.
Adres Lange Groenewoud H N.° 20.
TE ZfEKIKZEE, TER DRUKKERIJ VAN P. oa LOOZE
over ondraj
ministeriële 01
vaardige klagl
vonden, zuil
worden uit t
verligt? Zijn
Is cr waarlij
rins voor out
hooren wij U
want uwe ni
uwe beiangs
Immers geldt
smartelijk da
Landgenooten
verlangt en, i
opofferingen,
wordt in die
laatste hoopc
als 't ware d
verademing er
ren wij slecht
»Zwaar zij
»ben maar
»men van dii
ij mogen. Zij
«dat Nederlai
«bijdragen z
«kunnen ont]
»de mogelijk
«hunnen dru
«het mij niet
Is het niet
klok over ui
