ipy^A, iv i k u w s ii w e.
ZIEBIkZKESCIl E
1V.° 275.
18-40.
DONDERDAG
10 SEPTEMBER.
Nicuwstijdhigen.
GEiil UXGDE BEB1GTEN.
Derde Jaargang.
ITALIË.
DUITSE HL AND.
NEDERLAND.
IiT&aSS3iTDBlTa S73VSZ22T.
bij den
(454)
v--,;—
lie ^icittiiv/ji-r-cjuaci muu uodvjul vault uil ^i'ficven o' i
Maandag en Donderdag hij P. nr. Loozben is vei Li ijgl>;inr 1
bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren in (lil rijk. 1)'"'
SASiBrJDER,.
Donderdag 10 September. Opgang der zou Ondergang.
binnen cle.Slad,y*ötoO en /"0.Ü0 iVaneo door het gelicele Rijl>
Vtijdag
Zaturdag 12
Zondag 13
Maandag 14
Diugsdag 13
WoeDsdag 16
Laatste Kwartier. 11
i ..Jh' pr'js (,er Aclverlenliën is Tien Cents de regel, behalvc
I dj Conls «egclrcgl voor elke plaatsing; dezelve kunnen in
V gezonden worden lot Maand, en "NVoensd. middag 4 2 ure; un welk
tul IS0, niet
lijdslip zij voor hel eerst uitkomend
j den aangenomen. Brieven Franco.
meer woi-
De berigten van Bombay loopen tot 18 Julij. Zij
bevatten niets belangrijk dan dat de cholera te Ku-
radhee en Ceinde schrikbaar woedde. Binnen tien
dagen was het vierde der troepen en de helft der
inwoners weggesleept. De onmogelijkheid, om zich
spoedig ran doodkisten en andere tot de begrafenis
noodige voorwerpen te verschaffen, leide de treurige
noodzakelijkheid op, om de soldaten met bed en al
in groote in der haast gegraven kuilen, te werpen.
Men meldt een aantal trekken van meed en zelf
opoffering.
Nadat de ziekte nagenoeg acht duizend zielen ten
grave had gesleept, is dezelve afnemende. De regei-
tigd bleef aanhouden. Rust heerste algemeen in In-
die behalve in N'mzam, waar da troepen ontevreden
waren, wegens het niet ontvangen der soldij. Te
Sukkur heerste eene hevige koorts, die voor de
europescho troepen doodelijk was. Er waren heden
reeds 7U aan de gevolgen overleden. De dood volg
de doorgaans in minder dan 6 uren, nadat men er
door was aangetast. Te Lahore was het rustig.
Kiel. 1 sept. Ten gevolge van een kanselarij-schrij
ven aan den politie-commissaiis alhier, werd de re
dacteur van het uCorrespondentz-Blall," Th. Olsliau-
spii, heden voormiddag voor ons poli tie—gerigt geroe
pen, alwaar hij opgevorderd werd, om, of schrif
telijk, of op zijn woord van eer te beloven, dat hij
in het vervolg noch vergaderingen (van wie?) uitlok
ken, noch daaraan deelnemen zou. Toen hij zich
daartoe niet liet vinden, werd hij onmiddelijk van
het raadhuis, onder geleide der politie, naar de vesting
Rensburg weggevoerd, zijne woning werd terstond
rverzegeld. Men is algemeen van gevoelen, dat er
nog aan velen ontslag uit de dienst tegen hunnen
wil zal gegeven worden.
Zoo hel ioaar is, dat ons vaderlijk bestuur er op bedacht soit zijn,
om do drukpers aan den gouden band te leggen eener moordende borgstelling,
of haar hoofd, armen en bccncnafte snijden met de knijpschaar der censuur,
ware het dan niet meer ccmmode tewerk le gaan als de ktcler polit.e
Men kielhale de drukpers en vare met het wrakke staatsschip over haar
lijk: hoe meer men de kleppen sluit, hoe eerder de uitbarsting; Vidcunt
consules.
Dezer dagen stond voor de correctionele regtbank
te Zwolle iemand te regt wegens eenvoudige ver
wonding. Men had hem geboeid, op een zondag
bij liet uitgaan der kerken, met vier geregtsdienaars
naar het huis van arrest laten brengen. Zijn ver
dediger merkte op, dat zulk een maatregel, ten op-
zigte van een persoon, die slechts op presumtie was
in hechtenis genomen, zeer verkeerd was, ja hij zeide
zelfs, dat de policie dour zoodanige handelingen, ah
in dezen hadden plaats gehad, zich de minachting
en den haat der burgers zoude waardig milten, flier
viel de ambtenaar van het O. M. hem in de rede
en verzocht hiervan acte in het process—verbaal der
teregtzitting tevens wederlegde hij op eene scherpe
wijze die woorden, waarop de verdediger zijne stel
ling krachtig staande hield en zeide, steeds in dien
geest te zullen spreken.
Oocrijsset, dit feit vermeldende, vraagt, waar het
naar toe moet, indien de ambtenaar van het O. M.
ongestraft den verdediger in de rede mag vallen, of
indien het dien laatsten niet geoorloofd is, de om
standigheden, die betrekking hebben op zijnen cliënt
te verhalen, en de daarbij plaats gehad hebbende
handelingen af te keuren?
In Klein Azie heeft het manna geregendjammer
dat er zulke wolken over Nederland niet drijven
en van tijd tot tijd zich uitstorten; doch er pakken
zwarter wolken zich te zamen. Het toestel w ar het
slagtvee le Zierikzee mede gewogen wordt, is op
legt Zierikzeesch d. i. ONGESCHIKT. In de om
streken van Nieuwpoort is een prins hangende ge
vonden. Jrtje-ü' Oultremont, stief-MAMA van
Ncèrlands koning, heelt voor één millioen (balers
ingeschreven in de geopende bank—inschrijving te
Berlijn, te betalen met echte Holl. gulden. God
zij met ons, is van een gouden Willem gekruuwd.
Job-, beklaagt de slagters; vroeger werd Job beklaagd.
Ken matroos die op Z. M. schooner Banda afge
straft moest worden, is op het ooger.blik, toen die
kuur aan hem verrigt zoude worden, met de hoei-
jen aan zijne handenover bocud gesprongen on
verdronken. Te Oosterland staat thans kropsalade
aan kroppen, van zaad dat dit jaar gewonnen is.
Alvorens de runderen de eeuwigheid ingaan, moe
ten zij de laatste dagen vau hun leven met vasten en
'bi rillen dooi brengenom op de geregtigheid niet te
zwaar bevonden te worden. Volgons gezegde van
de slagters, bidden de kalveren voor het heil der
ziel van van llnll on de kneijen om verstand voor
den schatter. Niettegenstaande de belastingen met
het jaar vruchtbaarder wórden ontstaan er jaarlijksch
merkbare tekorten. De wedrennen hebben in Ne
derland luisterrijk geweest, en in Belgie de Septem
ber—feesten'.
NEDEDEKLIXG AAX DF. M15 F,KR AP PLANTERS EX ALLE
BKLANGHEBDENDEN LIJ DEZE ZOO BELANGRIJKE
CULT li Lil.
Sedert de maand ociobcr 1845 heeft men cone groote terugwerkende kracht
in de aanvragen onzer meekrappen waargenomen, ten welken gevolge de prijzen
van gereede soorten Ijj, 2/| en onberoofden van f 40 tot f 2 2 en f 20. (de 50
NI ponden gerekend) zm gedaald, en ondanksdeze enorme prijs-vcrlaging blijft
dit artikel nog voordurend zonder vraag, wat do houders van hetzelve lol hun
groot nadeel ondervinden; zelf3 hebben eenige houders beproefd bij publieke
veiling op 11 augustus 1846, gehouden te Rotterdam, h innen nog hijhebbenden
voorraad te veikoopen, doordat er geeno orders van Buitenslands inkomen; inaar
ook heeft men alweder moeten ondervinden, men bij dezo gelegenheid nog m3ar
gedeeltelijk lot do verlaagde prijzen heeft kunnen verknopen, en de aanknopen
nog mecstendeo's voor lulandscho fabrijkanten zijn uitgevoerd; vermits de in-
komeude reglcn van f 0. per 100 NI. ponden op vreemde meekrappen bepaald,
zij iu verhouding van dit hooge inkomend regt nog alleeu onze meekrappen kuu-
nen verbruiken.
Voor-produciie bestaat er niet, en men geheugd zelfs niet, zoo eene Ulcino
voorraad le bezitten; er moet dus eene hoofd-oorzaak beslaan, waarom de fa
brijkanten onze meekrappen niet meerder vragen, en al wie daarmede b keud
zijn, weten, dal den fabrijkant aan onze meekrap alleen renonceert, omdat hij
bev indl dat dezelve merkelijk nadeeliger is voor zijn emplooi als <le fransche meekrap,
doordat de laatste zuiver en g-lijk gedroogd is, en de onze sleebt en ongelijk
gedroogd wordt, en hierdoor de wortel eene smetstof behoudt die het uitkomen
der kleurstof tegenwerkt, en daarenboven geele vlakken bij het drukken geeft;
redenen waarom het debiet van onze meekrap dagelijks afneemt en niet
omdat de fransche meekrap prijswaard ger te bekomen is, want dezo wordt
sedert lang op alle Buitenl.uidsche markten, hooger in prijs als de onze verkocht
en alom met succes gedebiteerd, betgeen alwederom den prijs van 33 francs
bewijst, die inen tbaus bij kwintaal van 100 livres, te Avignon op bel land,
voor do mee-wortelcn betaalt, van het nieuwe gewas van 1846, wat rnim op
f 2-4 Nedcrlandsche courant, per 50 NI. ponden gefabriceert, in kwaliteit als
die der ouzo tot onberoofde uitkomt.
In Engeland en Uuitscbland wordt onze meekr.ap weinig cf in het geheel niet
verbruikt. e:i iu Rusland en Amerika vermindert hel debiel der onze ook dage
lijks, door bel rAéerder in gebruik komen der fransche meekrap Zoodat men
ondervindt dat ons zoo belangrijk meekrap-artikel zich in eenen allerkwijuendslen
toestand bevindt, en men te vree/en heeft dat men deze cultuur mei al wat daaraan
verbonden is, iu Nedeiland zal verliezen, en waarmede het beslaan van
•luizende menschen le loor gaat. Dit onheil ware smartelijk, maar is des te
belrcureuswaardiger, wanneer men duur hoofdigheid en onverschilligheid zulks
bevorderde, te meer,daar er middelen bestaan om niet alleen teruggang le ver
hoeden. of wat meer zij, deszelfs vernietiging te voorkomen, maar ware men
opregt gezind, de zuo dringend vereisebt wordende verbeteringen in de meestu
ren op <e riglen, zoude men hierdoor nog een veel groolcr vertier tol bestaan
bare prijzen van onze meekrappen genieten, wanneer deze maar gelijk gedroogd
en na behooren bereid wiord, daar de fabrijkanten algemeen erkennen, dat de
Nedcrlandsche meekrap in aard en deugd allo andere soorten overtreft; maar
doordien <Je wortelen ongelijk gedroogu worden, en aldus lijn gestampt, behou
den deze de voortegde smelstof. werkt bierdoor zeer nadeelig in de vcrw-
knip, cn bc.ct tiet uitkomen der kleurstof, zijnde de hoofdredenen waarom onze
meek. ap dagelijks meerder iu onbruik koint Dc redenen waarom de mee-reedcr»
tot dusverre geene ree ames gedaan hebben, om de naar den tijd vereisebt wor
dende goede droogerijen .en liereidingswcrk in de mcesloven te doen daarstcllen.
zijn wcHigt hierin gelegen, omdat men vermeent dat hunne mee wortels aan eene
meerdere uitdrooging zoude zijn blootgesteld, terwijl men juist moest in aan
merking nemen, dat eene gelijke drooging op toren en eest een veel grooter
gevvigt aanhoudt; doordien men geenc verbrande wortelen heeft, en deze een
groot verlies in hel gewigt geven. Dc droogers weten best, dat wanneer zij
de uiec-worteleu op d n bepaalden tijd, door stilte of eene dampige lucht, niet
kunnen droog krijgen, hoe vele wortelen cr door sterk te moeten stoken worden
verbrand. Dc wankleurige gcrccde soorten der meekrap bewijzen zulks ieder
kenner, daar dc meest gereed wordende mce-soorteu, geenc ri gt af geele, blanke,
b o fjend of gloeijcnde kleur hebben, en dat alleen door de ongelijke drooging
wordt veroorzaakt.
Zoo de uneslovcn aan enkele, cn nic> aan verscheidene eigenaren behoorden,
zoude men voorzeker alreeds eene doelmatige en vereischlc drooging en bereiding
voor de mec-worlclen hebben daargesteld, inaaP juist innaai dc/e panden aan di
verse deelhebbers behooren, wordt cr niets tot verbetering ondernomen, en blijft
de oude slechte droo.ing cn bereiding voortgaan, in bet groot nadeel der mee-
planlers, die daaieuboven nog gehouden zijn, om voor eene gebrekkige drooging
en bereiding van hunne mee-worlelen eene zoogenaamde reidliuur van f 33. zelfs
in sommige mcesloven van f 36 tot f 33 per 600 NI. ponden te moeten beta
len; en betzij zelfs ouvcrklaarbaar dal de mec-planlers. die allo het nadeel daar
van ondervinden, g. ene reclames doen, cn niet vorderen, dat doo. dc eigenaars der mee
sturen. spoedig oorzien. om geschikte en verbeterde vuur-ovens en Euiverings-
werktuigen' in hunne fabrijken .vorden geplaatst, daar zijmee-planIers, nu onder
vinden, dat buuiie meekrap door gebrekkige druogiiig cn bereiding, in deze da
gen meer onverkoopbaar is geworden, en zij dezelve niet meer dan lol spot
lage prijzen kunnen kwijt raken.
Nu slaat er een allerschoonst en zuiver ineckrapgcwas to velde, om uitge-
dol.vcn le worden, en alwederom moeten di_ zuivere geronde wortels in de mee—
stoven op den ouden pcbrekkigcn voel, ongelijk gedroogd eu bereid worden. Zoo
iets (e zien voortduren bij eene beschaafde natie is onbegrijpelijk, daar men
alleen door hoofdigheid om eene niets meer waardige meekrap—drooging en be
reiding te willen aanhouden, het beslaan en de welvaart van alles wal tol do
mee cultuur behoort ten eenen maalc ruïneert, niettegenstaande inen de overtui
ging hc.fl, dat den fabrijkant onze slechte gedroogde en bereide meekrappen
niet meer begeert, en zij nu en dan dezelve «Heen nog meer tot spoilage prijzen
koopen; terwijl wanneer onze meekrappen na behooren gedroogd en bereid
waren, men daar bestaanbare en hoi.gere prijzen voor zoudo bediugcu, als waar
nu de fabrijkanten de fransche meekrap voor aankoopen. Zoomen derhalve n et
zorgen dat cr spoedig een verbeterd werkingslelsel in de ui.eslovcn komt, zal
men ondervinden dal de fran-chen zich van bel gebeele meekrap debiel zulten
meester maken, en onze meeplant zal ongelukkig ophouden meer te bestaan, en
de eigenaars van de mecslove'u zullen door hun hoo digbeid om gecne uitgaven
tot verbetering in hel wcrkstelsel hunner fabrijken te willen locs aan, derzelver
bestaan almede vernietigen Ook deze laaldunkeudbeid is niet te begrijpen,
daar, wanneer men doelmatige vuur-ovens in toren en eest der meestoven
plaatsten om dc mec-worlelcu lot be>ang der rccdcrs te doen droogeu, zij,
eigenaren, 22 pGt. op de benoodigde brandstoffen daarenboven konden bezuinigen,
cn wat op iedere teelt hun veel voordeel zoude geven, maar men denkt op nuts
tot verbetering; cn de reedeis blijven de slaglofTers en moeten hunne meekrap,
welke zij met zorg eu groote kosten geteeld hebben, door slechte drooging cn
bewerking als gezegd lol onbc laanbaro lage prijzen afgeven Echo
maand verder zijn allo de meestoten in Nederland in volle werking en
worden er dagelijks 100 vaten gevuldcn men zal dan zien welke nielsbcdnidendc
prijzen er maar meerder zullen le maken zijn.
Sedert men is gewaar geworden, dal de bruikers van meekrappen de on/e niet
meer begeerden, is men bedacht geworden om de garancinc te gaan fabriceren,
maar ook de ondervinding zal dc/o fabrijkanten doen zien, dat zij geenc genoeg
zame kwaliteit opregtc kleurstof in ouzo meekrap zullen vinden, door deonégalo
drooging cn bereiding, (want halfgedroogde en ten deele aangebrando wortelen
leveren geenc kleurstof uil), en /ij dus bet ook met tegen de fabrijkanton van
dit preparaat, van Frankrijk zullen kunnen volhouden; zoodat zonder eene pri
mitieve goede égale drooging cn bereiding van onze ince-wortels. er niets in
concurrentie ni#t succes kan ondernomen worden.
Ter voorkoming tan alle verkeerde uitlegging sverdt neg opgegeven, dat
wanneer oD7e mee worlelcu naar behooren gedro gd en bereid worden, uien de
kwalilctlen ran I2. 2/j en onberoofden op de gewone manier, roet lehoud
tan beloop kan doen rceden, en den meekrap-handelaar r.aar zijne kunde daarin
kan Mijten werken, vormit.4 den f.-ibrijkar. t alleen dc waarde taxeert, itasf den
Inhoud der l.oovcelhoid kleurstof, on men flezb iüeea verkrijgt doof cvr.u
droogmgen btrctding1
T..t bev
dat in deze dagen dc meekrap door de verbruikers niet meer
wordt aangekocht, als naar bevinding dor hocteclheid kleurstof, kan moo rich
duur liet volgende al weder overtuigen:
leest ine ^VUL'®se' dcr Haarlemmer Courant, van dingsdag 18 Augustus 184C,
vkogiusima vin nr. nrpkrlandsciib maatschappij ter bevor
dering van nijverheid; 1846.
Art. 25. Aantoonendc verschillende wijzen waarop de hoeveelheid kleurstof
soort11 bepaald kan wordtu, eu well.c de gerchiksle en voor den
laurnkaiu gemakkelijk uitvoerbare wij/c is. om de waarde van de meekrap a's
vcrwstof te bepalen, de gunden medaille N o 223, btadz. 295.
Deze prijs-vraag toont aar. welke weg wij behoorer, te volgen, wil men de
waarde nog van bel produel e.langen. Gaat men dierhslvin ondanks ondervin
dingen wat den geest des tijds vordert, met eene onvoldoer.de diooging cn
bereiding der meekrappen voort, dan ral nun gcer-e prijzen tot instandhouding
der cultuur meer maken; al wicn de gevorderde slaat van het fahrijkwezen in
deze dagen onbekend zijn, vermeencn nog altijd dal dc tcgcnwoordigc lagepiijzcn
maar tijdelijk zijn zullen; en voegen er neg altijd bij. in 1 837 en vroeger hebben
wij dc mee ook wel «p f 15 eczicn, tonder te bedenken, dal cr thans als de voren
vermeld rcëele oorzaken bestaan,
fransche 1
jroin men onze meekrap in verhouding der
ransLhe meekrap, niet meer kan gebruiken; en alle die nog aan verouderde donk-
beelden verkleefd blijven, zullen zich dus ol spoedig teleur gesteld vinden, eu
hunne meekrappen, op den ouden gebrekkigen voet gedroogd en bcicid, tot spot
lage prijzen moeten verkoopen: wat ons dc tijd verder zal leeren.
Deze mededeeliiig zij ons ter plaatsing verzocht door een persoon, wien ook
mets vuriger wenscht, dan dat men spoedig al hel mogclhkc aanwende, om
het groote onheil, wat de mcokrapcullutir en deszeis handel dreiel te vernietigen
door het nemen vau doelmatige en afdoende middelen to voorkomen.
Mijnheer de Redacteur!
Bij al den druk der vruchtbare belastingen, onder
vinden wij, bewoners dor zoogenaamde dijken, dui
delijk:
Dat elk zich naar zijn lot moet voegen,
Met taai geduld en groot misnoegen.
Onder anderen moeten wij ons met do kermis
weer ten 8 ure buiten de poort laten sluiten, en,
even als soldaten aan hunne taptoe, aan het klokje
van achtten gehoorzamen. Inderdaad, hoe taai wij
ook zijn in het dragen van ons lot, veroorzaakt die
kwelling toch groot misnoegen onder ons. Sloot men
ons buiten de stads-belasting, zoo verviel do on-
regtv aardigheid oin ons buiten de stads-verniaken te
sluiten; doch dit is liet geval niet: alle belastingen
en inteekeiiingen staan voor ons open, cn waarlijk,
van de dijken wordt nog al aardig wat binnen dc
poorten gesleept.
Wat intusschen de taaiheid van ons tegenwoordig
geduld betreft, dat schijnt oenig/.ins broozer te wor
den, dewijl er thans ernstig verlangd wordt, dat de
poorten vooral in September en Maart tot
10 ure open blijven, en ten 4 ure open gaan; niet
om de stads-vermaken beter te kunnen waarnemen,
maar omdat onze werkzaamheden geregelder zouden
kunnen verrigt worden.
Onder do bezwaren welke de hoeren ondervinden,
door liet vroege poortsluiten en het late ontslui
ten, behoort, ouder anderen, dot de meeste arbeiders
in de stad wonen, zoodat men geheel afhankelijk
is van de poorten, om 's murgens te beginnen en
's avonds te eindigen met het veldwerk. En daar
er bijna niemand is, of hij heeft Wei- en Korenland
in Schouwen en Duivelaml, zoo zijn wij allen i 0o
van twéé poorten afhankelijk. Kortom, een boer
die op de dijken woont, heeft zooveel schade en
mocijelijkheden van de stads-pooi t n, dat het zoo
wel onbillijk zoude zijn als het bestuur daarin geene
verandering bragt, als dat liet onbillijk zoude zijn,
als die boeren zich onttrokken o.u naar vermogen
bij te dragen tot ondersteuning der behoeftigen. Of
evenwel liet laatste niet van het eerste afhankelijk
zal worden, is te betwijfelen, aangezien het plan
bestaat, om voor niets nicer in te teekenen, als do
poorten niet langer open blijven dan thans, ten ein
de met die gelden de schaden te vergoeden, die
door liet vroege poortsluiten ons worden veroorzaakt.
Een bewoner van den YisschersJijk.
Mijnheer de Redacteur!
Als eene zeldzaamheid kan woid-n beschouwd, dat
don C September, 's namiddags ten 2 ure, de thernio-
mether van Fharenheit, eene warmte van 80 g< adert
in eene beschaduwde plaats der open lucht teekende,
daar de zon op onze breedte slechts 13 uren 15 mi
nuten hoven den gezigteinder verblijft Bij deze ge
legenheid wil ik iets aanhalen over de afkeuring,
welke volgens algemeen inzien gelegen is in de be
paling, dat onze stads-klek niet volgens den waren
echten tijd der middagzon dient gereseld te worden,
maar naar den middelbaren tijd. Dit moge gemak
kelijk zijn voor den gang van welgestelde en gere
geld gaande uurwerken; doch wat kan dit opwegen
tegen het ongeregelde, dat uit do volging dier nood
zakelijkheid moet voortvloeijen, daardoor toch zal
n.eo op circa 30 October, des vóormiddags een half
uur langtr, en cuea 10 February een half uur hor-
ter hebben dan nadenmiddag, namelijk van zons-op-
gang tot 12 ure op de stads-klok, en van 12 uro
tot zons-omlergang. Hij zal zich dus teleurgesteld
zien. die b. v. in het laatst van October redeneert:
De zon ging dezen morgen volgens de Zierikzoerclu-
kl, k 3 minuten et6r 7 ure op, zij zal dus oer»
