6
3GUW
Akkerbouw mag door GATT-akkoord
niet verder in verdrukking raken
NAJK eist compensatie
Akkerbouw vakbond wijst
GATT-akkoord volledig af
Koninklijke
onderscheiding
voor
ir. U. Geling
Agrarische bedrijfsbeëindigers
vinden steun bij elkaar
Ondernemers moet perspectief worden geboden
GATT-akkoord getekend
Videofilm NCB over
"mineraal centraal"
"Zelforganisatie" in Zeeland
DONDERDAG 23 DECEMBER 1993
m
■Am
MM
Als blijkt dat de GATT-afspraken - in
tegenstelling tot de prognoses van
de Europese Commissie - verder
gaan dan de aanpassing van het
Europese landbouwbeleid, zal het
kabinet aan zijn toezegging van
aanvullende maatregelen worden
gehouden. De akkerbouw mag als
gevolg van het GATT-akkoord niet
nog meer in de verdrukking raken,
zo vinden de drie Centrale Land
bouw Organisaties (CLO).
Nu in GATT-verband een overeen
komst is gesloten zullen Europees
en nationaal alle mogelijkheden aan
gegrepen moeten worden om de ak
kerbouwers perspectief te bieden.
De CLO-voorzitters hebben donder
dagavond 16 december jl. in Amers
foort met de voorzitters van de
Akkerbouwcommissies overleg ge
voerd over de mogelijke gevolgen
van de handelsovereenkomst.
De nadelen van de vorig jaar over
eengekomen hervorming van het
EU-landbouwbeleid (MacSharry)
worden -in tegenstelling tot toezeg
gingen van de Europese Commissie
- reeds onvoldoende gecompen
seerd. De CLO willen nu zo snel mo
gelijk duidelijkheid over de mogelijke
consequenties van het GATT-
akkoord. Het risico bestaat bijvoor
beeld dat door het GATT-akkoord
meer grond in Europa uit produktie
genomen zal moeten worden dan in
het plan MacSharry is voorzien. Als
daar geen of onvoldoende maatre
gelen tegenover staan, zal de akker
bouw nog verder in de versukkeling
raken. Gezien de al jaren voortdu
rende malaise kan de akkerbouw
geen extra klappen meer verdragen,
vinden de landbouworganisaties.
Recente jaarcijfers van het
Landbouw-Economisch Instituut to
nen aan, dat de achterblijvende in
komens in de akkerbouw een
structureel karakter beginnen te krij
gen. Volgens de landbouworganisa
ties is een verbetering van het
rendement van de graanteelt een
pure noodzaak. Door de steeds la
gere graanprijs worden ook de prij
zen van andere
akkerbouwprodukten omlaag ge
trokken. De CLO houden daarom
vast aan hun eis, dat de hectare
toeslagen worden verhoogd.
De CLO blijven voorts aandringen
op een effectief systeem voor be
heersing van de graanproduktie in
Europa in samenhang met een sta
bilisatie van de EU-invoer van graan-
vervangers. Grond die niet meer
wordt gebruikt voor de graanteelt,
zal dan wel meer ingezet moeten
Het GATT-akkoord pakt bijzonder
slecht uit voor de agrarische inko
mens. De onderhandelaars hebben
de belangen van boeren en tuinders
verkwanseld. De aanpassingen van
de GATT-afspraken tussen de Euro
pese Unie en de Verenigde Staten
zijn geen wezenlijke verbetering.
Dat stelt het Nederlands Agrarisch
Jongeren Kontakt. Het NAJK eist
volledige compensatie voor de inko-
mensschade als gevolg van de
GATT-overeenkomst. Hiervoor zijn
keiharde garanties van de Neder
landse overheid en de EU nodig.
Zonder een redelijk inkomen kan
geen bedrijf overleven. Daarom is
het absoluut noodzakelijk dat
kostendekkende prijzen worden her
steld of gehandhaafd. De lage prij
zen op de wereldmarkt staan op dit
moment in geen verhouding met de
kostprijs. Eén van de belangrijkste
onderdelen van het GATT-akkoord
voor de agrarische sector is het ver
minderen van de interne steun met
20%. Door deze afspraak zullen de
prijzen van agrarische produkten
zakken in de richting van de wereld
marktprijzen. De EU wil aan deze
verplichting voldoen door de graan
prijs te laten dalen tot ongeveer 25
cent per kilo. Herstel van de graan
prijs is binnen het GATT-akkoord
niet meer mogelijk, tenzij de prijs
van andere produkten, zoals melk,
fors wordt verlaagd. Zo worden de
sectoren tegen elkaar uitgespeeld.
Onbetrouwbaar
Het inkomen van steeds meer agra
riërs wordt door het GATT-akkoord
afhankelijk van inkomenstoeslagen.
We hebben nu het eerste jaar van
hectare-toeslagen ter compensatie
van de graanprijsdaling achter de
rug. Het blijkt dat inkomenstoesla
gen een bijzonder onbetrouwbare
inkomensbron zijn. De opbrengsten
zijn zelfs met 10% gedaald doordat
de toeslagen te laag zijn vast
gesteld. Landbouwminister Bukman
weigert tot nu toe dit inkomensver
lies te vergoeden. In een gesprek
met het NAJK begin december ver
klaarde Bukman dat hij bewust
heeft ingestemd met onvolledige
compensatia Gezien de spilfunctie
worden voor niet-voedsel doelein
den. Volgens Doornbos worden op
het gebied van agrificatie in Europa
initiatieven eerder afgeremd dan
gestimuleerd, daarom moet meer
vaart gezet worden achter het plan
voor een lagere accijns op bio
brandstof, zoals voorgesteld door
EU-commissaris Scrivener.
Uit het overleg in Amersfoort bleek
nog eens duidelijk hoeveel waarde
de akkerbouw hecht aan een goede
suikerbietenprijs. Voor vele akker
bouwers is dit nog het enige pro-
dukt, dat een positieve bijdrage aan
het inkomen levert. Bij de invulling
van het GATT-akkoord in het Euro
pese landbouwbeleid is het zeer wel
mogelijk om de daling van de bie-
tenprijs beperkt te houden tot de nu
becijferde zes procent. Hier moet
keihard aan worden vastgehouden,
vinden de CLO.
van graan dalen andere produkten
mee in prijs.
Bovendien willen steeds meer politi
ci en beleidsmakers de toeslagen tij
delijk maken of koppelen aan extra
eisen op het gebied van natuur en
milieu. Het is de combinatie GATT-
akkoord (te lage prijzen) en het EU-
landbouwbeleid (te lage inko
menstoeslagen) die de inkomens in
akkerbouw verder onder druk zet.
Structureel lage prijzen
Vrijwel alle sectoren worden door
het GATT-akkoord getroffen. De da
lende graanprijs zal de varkens- en
pluimveehouderij buiten Nederland
sterk stimuleren. Structureel lage
prijzen voor varkens, pluimvee en ei
eren zullen het gevolg zijn. Daar
naast moet de gesubsidieerde
export beperkt worden. Export is al
leen mogelijk bij lage vlees- en eier-
prijzen. In de melkveehouderij komt
de melkprijs en de omvang van het
quotum onder druk te staan.
Ook bij dit GATT-akkoord blijft het
handhaven van de superheffing de
beste strategie om een redelijk inko
men voor melkveehouders veilig te
stellen. Voor de tuinbouw kan het
GATT-akkoord in theorie wel gunstig
uitpakken. Het is echter sterk de
vraag of het akkoord werkelijk bij
draagt tot vergroting van de afzet
van Nederlandse tuinbouwproduk-
ten tegen regelijke prijzen.
Onbegrijpelijk
De EU heeft de VS beloofd extra im
port van agrarische produkten (o.a.
kaas en varkensvlees) toe te laten.
Het NAJK neemt daar stelling te
gen. De Europese en Amerikaanse
regeringsleiders roepen al jarenlang
dat er een liberale wereldhandel
moet komen. Een vrije toegang tot
de Westerse markt moet de agrari
sche ontwikkeling in Oost-Europa
en Derde Wereldlanden bevorderen.
Daarom is het onbegrijpelijk dat de
beperkte mogelijkheden voor import
in de EU worden weggegeven aan
de VS, terwijl Oost-Europa en Derde
Wereldlanden met lege handen aan
de kant staan. De exportbelangen in
de VS en in de EU hebben het op
nieuw gewonnen van de belangen
van agrarische gezinnen.
Raymond Bruine de Bruin
Het risiko bestaat dat door het GATT-akkoord in Europa meer grond
uit produktie moet worden genomen dan in het plan MacSharry is
voorzien, aldus de 3 CLO.
U. Geling
De plaatsvervangend algemeen se
cretaris van het Landbouwschap, ir.
U. Geling uit Uithoorn, is vrijdag bij
zijn afscheid wegens pensionering
(vut) benoemd tot officier in de orde
van Oranje-Nassau. De bij deze ko
ninklijke onderscheiding behorende
versierselen werden hem opgespeld
door drs. P. Looyé, de kabinetschef
van minister Bukman.
Geling (59), tot voor kort secretaris
coördinator Akker- en Tuinbouw,
kwam in 1972 bij het Landbouw
schap in dienst als secretaris van de
hoofdafdeling Tuinbouw en Sierge
wassen. Daarvoor werkte hij als
tuinbouwconsulent in Hoorn en
Aalsmeer en als beleidsmedewerker
van de jongerenorganisatie van de
KNBTB, de KNJBTB.
Als plaatsvervangend algemeen se
cretaris van het Landbouwschap is
in de plaats van Geling benoemd ir.
H. van 't Land uit Delft, secretaris-
coördinator van de hoofdafdeling
Grondgebruik en Milieu.
Onlangs is de Genenbank voor
landbouwhuisdieren opgericht. De
oprichters hebben zich tot doel
gesteld de genetische eigenschap
pen van bedreigde Nederlandse run
derrassen en kleurslagen veilig te
stellen. De genenbank wordt be
heerd door het NRS en is onderge
bracht bij Kl-Zuid te Veldhoven.
De Nederlandse Akkerbouw Vak
bond (NAV) vindt dat de politiek
met de ondertekening van het
GATT-akkoord een principieel ver
keerde weg is ingeslagen. De NAV
wijst het akkoord in zijn geheel af,
omdat het haaks staat op een aan
tal gewenste ontwikkelingen en
doelstellingen.
Milieubeleid en duurzame landbouw
worden volgens de NAV door de
GATT onmogelijk gemaakt, omdat
binnen de GATT geen afspraken ge
maakt zijn en voorwaarden gesteld
worden t.a.v. produktiewijze. Dit
houdt in dat de Nederlandse boer,
die te maken heeft met een strin
gent milieubeleid en hoge arbeids
kosten, het af zal moeten leggen
tegen collega's die niet aan deze
voorwaarden gehouden zijn.
De inkomenspositie van akkerbou
wers wordt wereldwijd verder onder
druk gezet, terwijl deze al uitzicht
loos is. De gemiddelde Nederlandse
boer leed vorig jaar een verlies van
f 50.000,—. Met de Chinese, Ja
panse, Canadese of Spaanse boe
ren is het niet beter gesteld.
De overproduktie wordt niet tegen
gegaan. Hierdoor zullen de voedsel
prijzen op de wereldmarkt laag
blijven. Ontvolking en verpaupering
van het platteland gaan in versneld
tempo door, zo meent de akker-
bouwvakbond.
Duurzaam
De NAV pleit voor duurzame land
bouw. Dat is alleen mogelijk als de
producent tegen kostendekkende
prijzen kan produceren. Daarnaast
pleit de NAV voor mondiale verde
ling van de markt, zodat elk land of
handelsblok de mogelijkheid heeft
zijn landbouw op een duurzame ma
nier in stand te houden.
De NAV zal er alles aan gaan doen
om de negatieve gevolgen van het
GATT-akkoord voor de akkerbouw
zoveel mogelijk te beperken. Op kor
te termijn eist de bond een verho
ging van de MacSharry-toeslag,
zodat een kostendekkende graan
prijs bereikt wordt.
"Het verhaal van mineraal centraal"
is de titel van een voorlichtingsfilm,
die recent gereed is gekomen. Het is
een produktie van het Project Mine-
ralenboekhouding van het Land
bouwschap, de provincie
Noord-Brabant en de NCB. Bij tal
van bijeenkomsten zal de videofilm
worden vertoond. Aan de 15 minu
ten durende film is meegewerkt
door Lex Goudsmit, Bram Biester-
veld, Lex Wiertz en Mave van der
Steen.
Op 14 december jl. organiseerde
Zeeland Studiecentrum een studie
dag over dienstverlening aan be
drijfsbeëindigers. Voor deze
studiedag werden betrokkenen uit
diverse maatschappelijke organisa
ties uitgenodigd. Een dertigtal deel
nemers aan de studiedag
concludeerden dat in de komende
tijd veel aandacht moet zijn voor
zelfhulp van bedrijfsbeëindigers on
derling.
Ervaring in Noord-Brabant wijst uit
dat hulp van collega's aan elkaar ef
fectief is. In die provincie wordt ge
werkt vanuit een groep vrijwilligers
die, na een gedegen opleiding, hun
taak als vertrouwenspersoon naar
collega's oppakken. Het betreft
daarbij collega's die midden in het
proces van bedrijfsbeëindiging zit
ten. Het succes van de zelfhulp al
daar zit in de grote
ervaringsdeskundigheid van de vrij
willigers en in de relatief grote ver
trouwensband tussen collega's
onderling.
In Zeeland zal in de komende maan
den het Brabantse model verder uit
gewerkt worden. Zeeland
Studiecentrum neemt in dit verband
het voortouw.
Naast het idee tot het oprichten van
een zelfhulporganisatie ontstonden
tijdens de studiedag nog meer
ideeën. Zo werd vastgesteld dat de
afzonderlijke partijen rond bedrijfs
beëindiging verder dienen te worden
voorbereid op hun dienstverlening
bij bedrijfsbeëindiging.De voorberei
ding bestaat uit twee delen, name
lijk interne scholing gericht op
vaardigheden en een verkenning
van het netwerk van dienstverleners
waarnaar doorverwezen kan
worden.
Aan het eind van de studiedag werd
vastgesteld dat bedrijfsbeëindiging
als minder zwaar zal worden erva
ren indien dit vroegtijdig in én buiten
de landbouworganisaties bespreek
baar wordt gemaakt.