Stuwende kracht achter
Zeeland neemt afscheid
AOC
"Alsof er een leuning
van je stoel afbreekt"
Boerentrots
Doeleman: in het onderwijs veeI in beweging
Brief GUO ten
onrechte verzonden
A.J.G. Doeleman: Het AOC Zeeland kan voorlopig het beste zelfstan
dig blijven
Behalve het inkomen staat ook het zelfrespect van veel boeren en
tuinders onder zware druk. Van de spreekwoordelijke boerentrots is
niet veel meer over. De vraag is wat erger is: je geld verliezen of je
zelfrespect. Het zelfrespect van boeren wordt zowel van buitenaf a/s
van binnenuit ondermijnd. Van buiten, doordat de maatschappij
voortdurend laat merken dat boeren en tuinders eigenlijk een min of
meer overbodige luxe zijn geworden, die bovendien nog een boel last
veroorzaken. Maar ook in zijn eigen omgeving heeft een bedrijfsge-
noot in (financiële) moeilijkheden het niet makkelijk. In het gezin en
bij collega's liggen zulke dingen heel gevoelig en er kan nog altijd
moeilijk over gepraat worden.
Onder die omstandigheden ga je zelf geloven dat je overbodig bent,
een mislukkeling, en verlies je op den duur vanzelf ook je zelfrespect.
Diegenen die daarmee te kampen hebben gaan zich dikwijls meer en
meer uit het sociale leven terugtrekken en komen dan in een isole
ment. Dat nu is natuurlijk geen oplossing. Juist in de huidige omstan
digheden van crisis in de land- en tuinbouw moeten we meer dan
ooit de krachten bundelen om tegenwicht te geven aan allerlei maat
schappelijke ontwikkelingen die de land- en tuinbouw ondermijnen.
HoeDoor onszelf juist wèl maatschappelijk op te stellen. Door terug
te vechten, zowel individueel a/s gezamenlijk. Door ons niet weg te
laten sturen uit allerlei maatschappelijke verbanden. Kortom, door
ons zelfrespect, en dus ons zelfvertrouwen, te hervinden.
Smoes
De land- en tuinbouw is altijd sterk verweven geweest met het maat
schappelijk leven op het platteland - is daarvan het fundament en het
bindmiddel. We moeten dit niet laten vergruizen door er voor weg te
lopen. Ook niet weglopen van de landbouworganisatie met de smoes
dat "ze" toch niks doen. Dat is de gemakkelijkste weg, maar weglo
pen is het begin van het einde.
Voorzover nodig hoop ik daarom dat velen rond Kerst en de jaarwis
seling hun zelfrespect en hun zelfvertrouwen - hun boerentrots - weer
zullen herwinnen om er in 1994 - hoe dan ook - weer met frisse
moed keihard tegenaan te kunnen gaan. Oggel
"Als je 65 jaar bent geworden,
wordt het tijd om plaats te maken
voor een ander. Toch vind ik het
best jammer dat mijn werk voor het
AOC Zeeland ten einde is. Er is ont
zettend veel in beweging in het on
derwijs en het is bijzonder
interessant om daarbij bestuurlijk
betrokken te zijn". Dat zegt de heer
A.G.J. Doeleman uit Nieuwerkerk.
De oud Z LM-voorzitter is de stu
wende kracht achter het AOC Zee
land e.o. Met ingang van 1 januari
a.s. draagt hij de voorzittershamer
Ad Doeleman heeft altijd een zwak
gehad voor het agrarisch onderwijs.
"Toen ik in de zestiger jaren in het
hoofdbestuur van de ZLM kwam,
had de ZLM nog veel landbouw
scholen onder haar hoede. Elk jaar
werd er een onderwijsdag georgani
seerd. Toen ik me daar liet zien,
werd ik meteen gestrikt als voorzit
ter van de onderwijscommissie. Die
functie was altijd door een burge
meester bekleed, maar omdat er
vanwege het teruglopend leerlingen
aantal nogal ingrijpende beslissin
gen moesten worden genomen,
vond men het beter dat een bedrijfs-
genoot voorzitter werd. Dat werd ik
dus".
Toen Doeleman in 1977 algemeen
voorzitter van de ZLM werd, nam al
gemeen secretaris Oggel zijn func
tie over. Tien jaar later - Van der
Maas was inmiddels voorzitter van
de ZLM geworden - tipte Burgers,
direkteur van de Groene School in
Kapelle, Doeleman als lid van de be-
heerscommissia En toen daarna al
snel het AOC in zicht kwam, was
Doeleman de aangewezen man om
de bundeling van het agrarisch on
derwijs in Zeeland in goede banen
te leiden.
Plooien gladstrijken
"De direkties van de MAS in Goes
en de LAS in Kapelle zaten op de
zelfde lijn wat betreft toekomstige
samenwerking. Dat was bijzonder
prettig", aldus Doeleman. "Bestuur
lijk moesten er heel wat plooien
gladgestreken worden. De LAS was
een school van ZLM en NCB, de
MAS een rijksschool. Voor het AOC
moesten we ook de CBTB nog mee
krijgen. Ik heb nog altijd veel be
wondering voor de Zeeuwse
bestuurders van de CBTB, dat zij
zich achter het AOC hebben
gesteld. Zij hebben het belang van
een goede onderwijsvoorziening in
Zeeland gesteld boven het belang
van de eigen identiteit. Dat maakte
erkenning en subsidiëring, ondanks
dat we het gestelde leerlingenaantal
niet konden halen, een stuk gemak
kelijker. Bovendien zijn we er in
geslaagd om de lagere landbouw
school in Sommelsdijk bij het AOC
Zeeland te krijgen. Zij voelden zich
uiteindelijk meer op Zeeland aange
wezen dan op andere regio's. Mede
hierdoor heeft minister Braks ons
dispensatie verleend. Dat de betrok
ken besturen en de direkties uitein
delijk allemaal op dezelfde lijn zaten
heeft mij erg veel plezier gedaan. En
het gezamenlijk bouwen heeft het
mogelijk gemaakt faciliteiten te
scheppen, zoals een kas, een koude
loods en een gymlokaal, die nooit
tot stand waren gekomen als ieder
afzonderlijk was gebleven".
Doeleman vertelt dat de keuze van
een lokatie voor het nieuwe AOC
een moeilijke is geweest". Eerst
dachten we aan Kapelle, maar toen
de huidige lokatie bij het NS-station
in Goes in beeld kwam, was dat na
tuurlijk een veel betere plaats. De
gemeente Goes heeft zich bijzonder
ingespannen voor het AOC".
Zelfstandigheid
Al in de eerste gesprekken over de
vorming van het AOC Zeeland
stond zelfstandigheid voorop, on
danks het feit dat direkt duidelijk
was dat de school op basis van de
landelijke normering te weinig leer
lingen zou tellen. Die zelfstandigheid
heeft nog steeds de voorkeur van
het bestuur, al sluit men de ogen
niet voor de realiteit van schaalver
groting. Doeleman: "Fusie met één
of meer AOC's moet duidelijke voor
delen opleveren. Die zie ik op dit
moment niet. Als het om fusie gaat
zijn wij aangewezen op Breda, Dor
drecht en de Groene Delta. Kijk
eens naar de reisafstanden, die de
leerkrachten moeten afleggen. Dat
zou veel geld gaan kosten, waarmee
de voordelen weer verloren gaan".
Gelet op de steeds hoger wordende
leerlingennormen is Doeleman een
voorstander van horizontale samen
werking met andere onderwijsin
stellingen voor beroepsonderwijs in
Zeeland. "Je kunt elkaar versterken
en we zitten allemaal met dezelfde
handicap. Zeeland is nu eenmaal
een kleine provincie".
Intussen bestaat er een samenwer
king met het Scaldiscollege in Goes
ten aanzien van de milieu-opleiding,
maar een fusie zit er niet in. Doele
man: "Er blijven boven de Wester-
schelde toch nog twee instellingen
voor middelbaar beroepsonderwijs
bestaan. Eén instituut zou naar mijn
idee beter en voor het AOC aantrek
kelijker zijn. Overigens staan wij
heel positief ten opzichte van sa
menwerking op onderdelen. Dat
wordt ook vanuit het ministerie van
Landbouw gestimuleerd. Maar een
fusie is op dit moment een stap te
ver en ook een federatief verband
blijkt niet haalbaar".
Al geruime tijd is het AOC Zeeland
e.o. in gesprek met de landbouw
scholen in Brielle en Barendrecht.
Op cursorisch gebied is er al samen
werking met deze scholen. "Ik denk
dat deze nog zelfstandige scholen
nu snel een keuze moeten maken.
We kunnen niet blijven wachten, we
moeten verder".
De 4-jarige MBO-opleiding Groen
voorziening is door het AOC Zee
land binnengehaald dankzij
samenwerking met het AOC West-
Brabant in Breda. Ook een fusie met
dit AOC ligt echter niet direct in het
verschiet, al doen onderzoekers
suggesties in die richting. Wel ziet
Doeleman voordelen in samenwer
king met Breda, Dordrecht en Groe
ne Delta op bijvoorbeeld het gebied
van administratie. Daarmee kunnen
de overheadkosten worden terugge
bracht, terwijl de scholen zelfstan
dig kunnen blijven opereren.
Besparingen zijn met het oog op de
bezuinigingen in het onderwijs van
het grootste belang. "Nu al moeten
we noodgedwongen jonge leer
krachten aantrekken, omdat de
oudere te duur zijn. Ik vind dit so
ciaal bijzonder triest, maar we kun
nen niet anders. Onze financiële
speelruimte is te klein", aldus
Doeleman.
Groeiende instroom
Bijzonder blij is de scheidende voor
zitter met de groeiende instroom
van leerlingen in het lager agrarisch
onderwijs. In Goes ligt de groei op
12,5%, in Sommelsdijk op 17,7%.
Voor leerlingen, die nog niet goed
weten welke kant ze opwillen, is de
LAS een prima alternatief. In het
middelbare agrarisch onderwijs ligt
de situatie moeilijker. Dat heeft
sterk te maken met de weinig roos
kleurige vooruitzichten voor toe
komstige agrarische ondernemers.
De vernieuwingen in het onderwijs
zijn met name op middelbaar niveau
ingrijpend. De invoering van de kwa
lificatiestructuur op het AOC Zee
land is niet zonder pijn verlopen.
Deze methode heeft enorm veel ge
vraagd van de leerkrachten, die gro
tendeels zelf de leerstof praktisch
moeten invullen. Met name in een
kleiner wordende afdeling akker
bouw is dit geen geringe opgava
Een aantal leerkrachten heeft mede
hierdoor moeten afhaken. Als ge
volg van de spanningen die de nieu
we structuur met zich meebracht,
heeft ook adjunct-direkteur Van der
Jagt gemeend zijn functie te moe
ten neerleggen.
Ondanks de pijnlijke consequenties
in de persoonlijke sfeer meent Doe
leman dat de kwalificatiestructuur,
waarbij gewerkt wordt'met certifi
caten per vak, een goede invloed
heeft op de kwaliteit van het onder
wijs op het AOC. De reacties van de
leerlingen zijn positief. Het bestuur
bespreekt binnenkort een voorstel
om de problemen door het wegval
len van de lokatiedirekteur op te
vangen door de coördinatoren meer
verantwoordelijkheden te geven,
waarbij centraal direkteur ir. H. La-
ros de eindverantwoordelijkheid
draagt.
Samenwerking DLV
Eén aspect dat helaas minder uit de
verf is gekomen dan Doeleman
graag had gewild is de samenwer
king tussen het AOC en de land
bouwvoorlichting. Beide instellingen
zitten onder één dak, maar de voor
delen daarvan worden onvoldoende
uitgebuit. Er zou meer kruisbestui
ving moeten zijn. "Het is belangrijk
dat jonge agrarische ondernemers
bekend zijn met de voorlichting.
Maar aan beide kanten, zowel AOC
als DLV, is zoveel in beweging, dat
er van een goede onderlinge samen
werking nog niet veel terecht is
gekomen.
Als AOC-bestuurders hebben Doe
leman en zijn medebestuursleden
veel problemen moeten overwin
nen. "Dat kan ook niet anders als je
ziet wat er allemaal in beweging en
ontwikkeling is in het onderwijs.
Maar dat maakte het juist zo boei
end", aldus de scheidende voor
zitter.
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De direkteur van Vink Rotadruk,
Jak van Waarde, noemt het vertrek
van de ZLM "een gevoelige aderla
ting", zowel in de persoonlijke als in
de zakelijke sfeer. "We hebben het
ZLM-blad altijd met veel genoegen
gemaakt. Zeeland is een agrarische
provincie en als Zeeuwse onderne
mer waren we er trots op een bijdra
ge te kunnen leveren aan een stuk
dienstverlening voor de boeren en
tuinders in onze provincie. Ook in de
persoonlijke sfeer is de relatie met
de mensen van de ZLM altijd uitste
kend geweest. Er zijn nooit ernstige
strubbelingen geweest en als er pro
blemen waren werden die in goed
overleg opgelost. Ik wil graag mijn
dank daarvoor uitspreken. Natuurlijk
respecteren wij de beslissing van de
ZLM en de consequenties die daar
aan verbonden zijn, ook voor onze
drukkerij".
Zakelijk gezien is de opzegging van
het contract door de ZLM bij Vink
een gevoelig verlies. "Als er een we
kelijkse order wegvalt zoals de ZLM-
krant, is dat een ingrijpende gebeur
tenis. Het is alsof er een leuning van
een comfortabele stoel afbreekt.
Zo'n order valt ook niet zo maar te
compenseren. De concurrentie in de
drukkerswereld is groot. We moeten
dan ook intern verschuivingen door
voeren om de gevolgen op te kun
nen vangen".
Algemeen secretaris mr. J. Oggel,
tevens hoofdredakteur van de ZLM-
krant, vindt het eveneens jammer,
dat de relatie tussen de ZLM en
Vink beëindigd moet worden. "Het
ligt zeker niet aan de kwaliteit van
Vink dat we het drukcontract met
ingang van 1 januari a.s. hebben op
gezegd. Vink heeft door de jaren
heen goed werk voor de ZLM gele
verd. Als geboren Axelaar bewaar ik
uitstekende herinneringen aan de
Axelse drukkerij, waarmee ik altijd
een goede verstandhouding heb
gehad".
Jak van Waarde
Overigens wordt de band tussen
Vink en ZLM niet volledig verbro
ken. Vink blijft het blad Verzeke-
ringsnieuws van Verzekeringen ZLM
drukken.
Afgelopen weekend hebben fruitte
lers in het GUO district Tilburg, wel
ke hun meldingsformulieren
gelegenheidsarbeid 1993 hebben
ingezonden, een brief ontvangen
waarin door het GUO werd mede
gedeeld dat de gemelde personen
verplicht verzekerd zijn voor alle ver
zekeringswetten. Desgevraagd
heeft het GUO aangegeven dat dit
op een misverstand berust. De ge
noemde brief had niet aan de fruit
telers verzonden mogen worden.
Landelijk is in het kader van het
tuinbouwakkoord vastgelegd dat
voor de pluk van fruit in 1993 en
ook in. 1994, mits men aan de
gestelde regels van gelegenheidsar
beid voldoet, er geen verzeke
ringsplicht wordt opgelegd.
Door de ZLM is er bij het GUO op
aangedrongen om de gemaakte
fout zo spoedig mogelijk te her
stellen. ir. G. van der Schelde
