De studieclub als basis voor vernieuwing
doorzicht
Akkerbouwers op zoek naar goud!
Onderzoek naar cursusbehoefte
Bij leden ZLM, NCB en LUB
DOORZICHT
OP INZICHT
Onderneem een akkerbouwstudieclub
■I
VRIJDAG 17 DECEMBER 1993
J3
"Vijf jaar geleden zijn we met de
studieclub begonnen omdat we er
van overtuigd waren dat we samen
meer weten dan ieder voor zich.
Mijn kennis over tal van aspecten in
de boomteelt is er door vergroot.
Mijn contacten zijn verruimd. Ik heb
leren organiseren en heb behoorlijk
wat inzicht gekregen in het totale
bedrijfsgebeuren binnen de be
drijfstak boomkwekerij. De studie
club is een goede zaak voor mijn
bedrijf en mijn gezin. Die mening
geldt niet alleen voor mij, maar voor
alle overige 8 studieclubleden".
Peter van Lieshout met zijn zelf ontworpen potvork
Peter van Lieshout uit Venhorst is
voortdurend op zoek naar ideeën die
het werk op zijn bedrijf kunnen ver
beteren. Hij zoekt daarvoor contact
en overleg bij collega's. Het is dan
ook niet verwonderlijk dat hij vijf
jaar geleden een van de initiatiefne
mers was van de studieclub van
boomkwekers in Oost-Brabant. "De
bedrijfsvoorlichter van de DLV
bracht ons destijds bij elkaar. Bij het
samenstellen van de groep probeer
den we er van uit te gaan, dat we
De ZLM, NCB en LLTB starten deze
week een intensief onderzoek naar
de cursusbehoefte van hun leden.
Daartoe zullen 3600 vragenlijsten
verspreid worden in Limburg,
Noord-Brabant en Zeeland. Het on
derzoek richt zich op de sectoren
akkerbouw, vollegrondsgroente-
teelt, glastuinbouw, melkveehoude
rij, varkenshouderij en
pluimveehouderij.
Doel van het onderzoek is het ont
wikkelen van een methode om met
regelmaat de behoefte aan cursus
onderwijs bij de leden van de
standsorganisaties te kunnen bepa
len. ZLM, NCB en LLTB hopen met
het bepalen van de vraag naar cur
susonderwijs een voorzieningen
pakket aan haar leden te kunnen
aanbieden, dat beter is toegesneden
op de actuele vraag.
Het onderzoek wordt uitgevoerd
met medewerking van de vakgroep
Marktkunde, marktonderzoek van
de Landbouwuniversiteit te Wage-
ningen.
Met de vragenlijst wordt aan agrari
sche ondernemers gevraagd om
aan te geven, wat hun huidige infor
matiebehoefte is. Vervolgens wordt
hun gevraagd om aan te geven of ze
voor die informatie ook geld over
hebben. Verder wordt hun gevraagd
aan te geven waar ze een cursus
over willen volgen. Tot slot wordt er
gevraagd hoe een cursus georgani
seerd zou moeten worden wil het
voor hen mogelijk en interessant
zijn om er aan deel te nemen.
De vragenlijsten worden verstuurd
aan een aantal leden van de ZLM,
NCB en LLTB. Degenen, die een vra
genlijst krijgen toegezonden zijn wil
lekeurig gekozen door de computer.
Er is alleen een ondergrens in de be-
drijfsgrootte aangebracht. Over
twee jaar zullen 3600 andere adres
sen door de computer uitgekozen
worden voor het verzenden van de
vragenlijst.
De resultaten van de vragenlijst
worden volstrekt anoniem verwerkt.
Dit voorjaar zullen de uitkomsten
met de vaktechnische en takorgani-
saties in Zuid-Nederland worden
besproken. Daarna zullen de resulta
ten openbaar zijn.
qua bedrijven, instelling en persoon
lijke belangstelling bij elkaar pasten.
Onze groep telt nu al meerdere jaren
9 leden. De studieclub telt eigenlijk
9 gezinnen, want zowel man als
vrouw zijn sterk bij het studieclub
werk betrokken. Dat moet ook wel,
want we moeten op elkaar kunnen
vertrouwen. We zijn openlijk naar el
kaar. We zeggen elkaar de waar
heid. Bedrijfsgegevens komen op
tafel.
Elke maand komt de studieclub bij
elkaar, leder lid draagt om beurten
een bepaald onderwerp aan. Hij
zorgt er dan voor dat het benodigde
studiemateriaal over het betreffende
onderwerp er is. Hij legt de contac
ten met een deskundige als hij
meent dat die nodig is voor het be
treffende onderwerp. Hij nodigt de
studieclubleden en eventueel de
deskundige uit op zijn bedrijf. Er is
dus geen sprake van een professio
nele begeleiding. In de studieclub
komen veel zaken van verschillende
aard aan de orde. Zo was laatst ont-
ijzering punt van bespreking en de
eerstvolgende keer gaan we praten
over kostprijzen. Naast de maande
lijkse bedrijfsbezoeken gaat de
groep één keer per jaar samen met
de echtgenotes op excursie naar
een object buiten het eigen werkge
bied. Belangrijk is ook de jaarlijkse
feestavond.
Arbeidsverlichting
Peter van Lieshout, kweekt visueel
aantrekkelijke boomteeltprodukten
hetgeen betekent dat hij relatief du
re stekken als uitgangsmateriaal op
zet in het vertrouwen dat ze later
Malaise, crisis, bijstandsaanvragen,
inzakkende markten, GATT, verdrin
gingseffecten op andere markten en
onrust in de suiker. De agrarische
sector staat aan de rand van de af
grond en het moment dat de grond
onder je voeten verdwijnt lijkt nabij.
De kranten en bladen staan er bol
van. Je moet toch wel een rasopti
mist zijn om nog in een toekomst
voor de landbouw te geloven. Om in
deze negatieve stemming moed te
houden en om in zo'n tijd voor je be
drijf de toekomst zeker te stellen is
zeker niet eenvoudig.
Moet je afwachten tot het vanzelf
weer beter gaat, moet je intensive
ren, een nieuwe teelt oppakken, een
tweede tak beginnen??? Het ge
makkelijkste is om alles te laten zo
als het is, maar is dat verstandig?
Loop je dan niet het gevaar straks
de boot gemist te hebben? Investe
ren in nieuwe produktierichtingen?
Is dan het risico voor mislukking en
kapitaalvernietiging als gevolg van
marktverzadiging niet groot!
Wat men ook wil, het vraagt inzet
van jezelf om te zoeken naar de bes
te strategie. Toch hoef je dit niet al
leen te doen. Al twee jaar zijn er
ondernemersstudieclubs actief die
zoeken naar versterking van hun be
drijf. In groepsverband worden alter
natieve teelten onderzocht, wordt er
gekeken naar het huidige produktie-
proces op de bedrijven, ontwikkelin
gen op landelijk niveau (MacSharry,
mestakkoord) vertaald naar beleid
op bedrijfsniveau, etc.
Er zijn in die jaren geen revolutionai
re nieuwigheden uitgevonden, maar
in een groep kom je makkelijker tot
een bredere en diepgaandere me
ning dan wanneer je alléén op zoek
gaat. Door bedrijfsvoeringen naast
elkaar te leggen blijkt dat kostenni
veaus bij dezelfde gewassen nogal
kunnen verschillen. Door kleine wij
zigingen kan al snel een paar dui
zend gulden worden bespaard.
Zulke mogelijkheden zijn er ook op
andere vlakken, zoals bij het verge
lijken van machinekosten naar voren
komt.
Door de eigen werkmethode naast
die van anderen te leggen en na te
gaan of de werkwijze van een ander
op jouw bedrijf toepasbaar is,
maakt de afweging om al dan niet
te investeren en daarmee wat te
verdienen eenvoudiger.
Ook radicalere wijzigingen in de be
drijfsvoering, zoals andere teelten
en andere takken (recreatie, vee
teelt) werden onderzocht op hun
haalbaarheid. Bedrijven werden be
zocht, deskundigen geraadpleegd,
berekeningen gemaakt en uiteinde
lijk bezien op hun waarde voor de
ook de verwachte meerprijs opbren
gen. Containerteelt betekent veel
stekken opzetten in kleine potjes en
vervolgens steeds maar de planten
verpotten en de potten verplaatsen
om zo de kleine stekjes in enkele ja
ren tijd te laten opgroeien tot aan
trekkelijke planten.
De boomkwekerij en met name de
containerteelt is erg arbeidsinten
sief. Daarom vindt Peter dat het
werk op zijn bedrijf zo aangenaam
mogelijk moet gebeuren voor zijn
vrouw, zijn twee medewerksters en
hemzelf. "Tijdens het werk ben ik
dan ook voortdurend bezig met
ideeën om die arbeid te verlichten,
aangenamer te maken, of het vele
routinewerk sneller te doen", zegt
Peter. "Daarbij hoort ook een nette,
opgeruimde, gezellig aangeklede
kantine en een overzichtelijk kantoor
die voorzien is van de moderne
hulpmiddelen, zoals een bedrijfs-
computer en een telefax. Dat hoort
er tegenwoordig allemaal bij op een
moderne boomkwekerij". In dat
kantoor houdt zijn vrouw Manita
gedurende 15 uren per week de be
drijfsadministratie bij.
Met het verbeteren van de arbeids
omstandigheden was Peter van
Lieshout best succesvol. Zo heeft
hij een kar met twee verdiepingen
gebouwd die precies de breedte
heeft van een teeltbed. Bovendien
heeft hij een potvork gemaakt die in
een handeling een rij containers ter
breedte van het teeltbed of van de
kar verplaatst. De potvork en de kar
hebben de werkcapaciteit binnen
het bedrijfs enorm verhoogd. Maar
ook voor het stekken snoeien heeft
Peter een arbeidsbesparend
systeem ontwikkeld. Al deze initia
tieven trokken de aandacht binnen
de boomkwekerijwereld. Meerdere
malen bracht Peter zijn arbeids
besparende ideeën en initiatieven in
bij de studieclub.
Toekomstgericht
Peter van Lieshout is met zijn 31 ja
ren nog een jonge boomkweker.
Toch zit hij al van jongsaf aan in het
vak. Eerst werkte hij 8 jaar bij
boomkweker Van Sleeuwen in Boe
kei. Acht jaar geleden kon hij echter
de woning van zijn vader kopen met
In een artikelenreeks, die door
samenwerking van NCB,
ZLM, C8TB en het Consulent
schap Landbouw in Noord-
Brabant tot stand komt,
wordt de strategie van de
landbouwontwikkeüngsnota
"Doorzicht op Inzicht" uitge
dragen.
De artikelen hebben een voor
beeldfunctie. Het betreft on
derwerpen op bedrijven die
bewust een keuze maken
voor de toekomst en die op
een positieve wijze inspelen
op de mogelijkheden in hun
situatie.
Voor reacties:
Landbouwcentrum,
mevr. M. Commandeur,
tel. (013)645511.
1,5 ha grond. Dat was de basis om
een eigen boomkwekerijbedrijf te
starten. Via de studieclub, zeer ge
richte teelt- en bedrijfsbegeleiding
door de DLV en een toekomstge
richt bedrijfsmanagement in nauw
overleg met de boekhouder heeft hij
een bedrijf opgebouwd dat nog jaar
lijks haar grenzen kan verleggen.
Het bedrijfsmanagement staat daar
bij garant voor een kwaliteitspro-
dukt. Peter van Lierop mag het
kwaliteitskeurmerk voor de boom
kwekerij voeren waar hoge eisen
aan zijn verbonden.
Afzetsysteem aanpassen
In de boomkwekerijsector is volgens
Peter structureel nog heel wat te
verbeteren. Hij noemt onder meer
de nog steeds gangbare leverings
condities. Twee maanden wachten
op geld komt buiten de boomteelt
bijna nergens meer voor. In dat licht
bezien is het veilsysteem veruit te
prefereren. Bij verkoop via de veiling
heb je immers zekerheid dat je op
korte termijn wordt uitbetaald. En in
deze voor de boomteelt moeilijke
tijd, is dat heel wat waard.
Wie weet wordt de slogan "Samen
Sterk" ook nog algemeen goed in
de boomkwekerij.
Cor Rops
individuele bedrijven. Het oppakken
van zo'n mogelijkheid en de resulta
ten daarvan moeten in de toekomst
blijken.
De antwoorden op de in het begin
gestelde vragen worden dus per on
dernemer gegeven. Keuzes mede
gemaakt aan de hand van ervarin
gen met de groep. Of alle keuzes
juist zijn geweest moet de toekomst
uitwijzen. Maar juist in slechte tij
den is investeren in kennis noodza
kelijk. Beslissingen op het bedrijf zijn
juist nu extra belangrijk.
De "zoektocht" gaat door. Zoals
eerder opgemerkt spectaculair zijn
de gevonden mogelijkheden niet,
maar zo af en toe wordt er wat ge
vonden. De Akkerbouw Studieclubs
laten zich vergelijken met het zoe
ken naar goud. Alleen vind je niet zo
snel wat, met een groep kun je
meer terrein afzoeken en stimuleer
je elkaar. Af en toe worden er dan
grotere of kleinere klompjes goud
gevonden, maar een ader blijft
zeldzaam!
Wilt u meer informatie over de on
dernemersstudieclubs? Neem dan
contact op met:
Zeeland:
Jan Moggré of Luc Mangnus, tel.
01100-47758
West-Brabant:
Marga Jacobs, tel. 01650-67777
De ondernemerschapstudieclubs richten zich op het ondernemerschap van
akkerbouwers. Doel is door uitwisseling van kennis en ervaring een beter
inzicht te krijgen in de eigen bedrijfsvoering.
Onder deskundige begeleiding worden leerdoelen geformuleerd, wordt er
aan gewerkt deze te bereiken. Centraal staat de vraag "Hoe de situatie is
op de bedrijven van de deelnemers, hoe kijkt een ieder er tegen aan en zijn
er adviezen voor verandering of aanpassing?" Geprobeerd wordt om hier
over concrete afspraken te maken.
De kosten voor één jaar deelname zijn dankzij subsidiegelden laag:
f 375,—. De opbrengst is de gecombineerde kennis en ervaringen van ca.
8 collega akkerbouwers, een brede blik, kritisch positieve opmerkingen en
de steun om verder te gaan.
Voor meer informatie kunt u bellen naar:
Zeeland: L. Mangnus of J. Moggré, tel. 01100-47729.
West-Brabant: M. Jacobs, tel. 01650-67777.
U kunt zich ook opgeven met de onderstaande invulstrook. Zodra u zich
heeft opgegeven ontvangt u bericht over de aanvang van de studieclub
waar u bent ingedeeld.
Opgavestrook
Ja, ik meld mij aan voor een Ondernemerschap Studieclub
Naam:
Adres:
Postcode:
Woonplaats:
Telefoon:
Opsturen aan:
Zeeland
L. Mangnus
Cereshof 4
4463 XH Goes
West-Brabant
M. Jacobs
Zundertseweg 83
4707 PA Roosendaal
