Landbouwschap wil actieplan voor
aanpak malaise land- en tuinbouw
Alders opent nieuwbouw
Agrarische Hogeschool
"Moot zandgebieden geen
aanscherping ammoniakeisen"
Kritiek op
reorganisaties LNV
GFT en zuiveringsslib
KNLC: kwaliteit geen remedie tegen alle kwalen
Pachtnormen
Het bestuur van het Landbouw
schap wil op korte termijn een ac
tieplan opstellen om de malaise in
de land- en tuinbouw aan te pak
ken. Het plan moet een vervolg
worden op de analyse die het schap
heeft gemaakt van de sociaal-
economische moeilijkheden in de
agrarische sector. Uit dit onderzoek
is gebleken dat vrijwel alle sectoren
te maken hebben met sterk teruglo
pende bedrijfsinkomsten, een analy
se die woensdag jl. door alle
bestuursleden werd onderschreven.
Volgens het bestuur moeten nu snel
sectorplannen worden gemaakt om
te kunnen komen tot kostenbespa
ring en kwaliteitsverbetering. In sa
menwerking met het overig
bedrijfsleven zal ook worden beke
ken hoe de afzet en vermarkting van
agrarische produkten kan worden
verbeterd.
Verschillende bestuursleden spra
ken hun bezorgdheid uit over de te
rughoudende opstelling van de
overheid tot nu toe bij de erkenning
van de problemen. "De voorwaar
den voor een goed functioneren van
de land- en tuinbouw moeten maxi
maal zijn. Het ministerie van Land
bouw moet daarom niet teveel
bezig zijn met alleen het opstellen
van regels. Het is geen kwestie
meer van een opgestoken vinger,
maar van een uitgestoken hand", zo
sprak voorzitter Varekamp.
Naar aanleiding van het overleg met
premier Lubbers woensdagochtend
zei Varekamp overigens de indruk te
hebben dat de overheid de proble
men steeds meer erkent.
KNLC: kwaliteit geen remedie
In de bestuursvergadering van het
KNLC op 5 oktober kwam de zeer
slechte situatie in de land- en tuin
bouw uitgebreid aan de orde. Het
ministerie met minister Bukman
voorop legt enorm de nadruk op
kwaliteit. Als de Nederlandse boe
ren en tuinders maar kwaliteit leve
ren zijn alle problemen opgelost,
maar dat is volgens het KNLC-
bestuur niet waar. De overproduktie,
de hoge brutoloonkosten, het mi
lieubeleid en de monetaire crisis dra
gen hun steentjes bij aan de huidige
crisissituatie
Het bestuur van het KNLC vindt het
dan zeer schrijnend dat de land- en
tuinbouw in de begroting '94 van
het ministerie van Landbouw, Na
tuurbeheer en Visserij met 20% ge
kort wordt. Het Landbouwschap
moet proberen die korting ongedaan
te maken. Daarbij moet het schap er
op wijzen dat Nederland veel geld in
Europa laat liggen door maar mond
jesmaat gebruik te maken van Euro
pese regelingen. Wil er nog extra
geld voor de landbouw komen, dan
moet dat bij de financiële beschou
wingen aangekaart worden.
De behandeling van de begroting
van LNV kan alleen tot een herschik
king van middelen binnen het ministe
rie zelf leiden, maar dan komen er geen
extra gelden meer los.
Agribusiness
Opvallend is dat de netto toege
voegde waarde voor de sectoren
akkerbouw, glastuinbouw, intensie
ve veehouderij en rundveehouderij
in het begrotingsjaar 92/93 met
15% gezakt is ten opzichte van het
jaar 91/92. Het KNLC-bestuur vindt
het zeer belangrijk dat in gesprek
ken met de politiek en het kabinet
de brede sociaal-economische bete
kenis van de land- en tuinbouw be
nadrukt wordt. Het bestuur
betoogde dat'de huidige crisissitua
tie kan leiden tot ineenstorting van
het totale agribusiness-complex. Er
staan in een aantal sectoren al veel
bedrijven te koop. Ook vallen er ont
slagen, niet alleen bij de agrarische
bedrijven zelf (in de tuinbouw dit
jaar al 1500 meer dan vorig jaar),
maar ook bij de toeleverende en ver
werkende industrie. Het aantal ont
slagen in totaal kan dat van DAF ver
overtreffen.
Er zijn zware beleidsaanpassingen
nodig zowel in Brussel als in Den
Haag. Die aanpassingen moeten
verder gaan dan symptoombestrij
ding, zoals verruiming BF-beleid en
verhoging maximale BZ-lening. Be
langrijk, maar daar worden de pro
blemen niet mee opgelost.
De realiteit gebiedt te zeggen dat er
misschien niet voor alle land- en
tuinbouwbedrijven in de toekomst
meer plaats zal zijn. De sanering zal
misschien harder gaan dan de huidi
ge 2 tot 3 procent per jaar. Diege
nen die blijven moeten echter
voldoende ontwikkelingsmogelijk
heden hebben om met een lager
kostprijsniveau verder te gaan.
De problemen van de land- en tuinbouw kunnen niet opgelost wor
den door het leveren van "kwaliteit", aldus het KNLC, ook al laat de
minister niet af dat te beweren.
De buitengewoon zware ammoniak
eisen in de zandgebieden zullen
een groot deel van de agrarische
ondernemers dwingen hun bedrijf
te verplaatsen of te beëindigen. Die
eisen moeten daarom geschrapt
worden. Bedrijfsverplaatsing dient
een positieve actie te zijn en geen
afstraffing. Dit zegt het bestuur van
het Landbouwschap in een reactie
op de kabinetsbesluiten over het
Structuurschema Groene Ruimte.
Het kabinet wil dat agrarische be
drijven op 500-1000 meter afstand
van bossen, natuurgebieden en re
servaten voldoen aan een aange
scherpte ammoniaknorm. Het
Landbouwschap wil dat de Tweede
Kamer ervoor zorgt dat de financie
ring van de ambitieuze plannen uit
het Structuurschema in over
eenstemming wordt gebracht met
de uitvoering. Het schap stelt voor
alsnog vraagtekens bij een aantal
mogelijke financieringsbronnen.
Draagvlak
Het instrument landinrichting is vol
gens het schap bezig zijn draagvlak
binnen de landbouw te verliezen. De
aandacht van de overheid gaat te
veel uit naar natuur en landschap. In
zijn reactie op de nota "Landinrich
ting in de jaren negentig" verzoekt
het schap de minimale bedrijfseis
van 190 standaardbedrijfseenheden
te schrappen. Landinrichting zou
juist een instrument moeten zijn om
gebieden met een problematische
bedrijfsstructuur weer toekomst te
bieden.
Het Landbouwschap wil dat ruim
telijke ingrepen in bos-, natuur- of
recreatiegebieden in het vervolg
worden gecompenseerd met een fi
nanciële storting in het zogenaamde
Groenfonds (fonds van grondaan
koop ten behoeve van landinrichting
en natuuronmtwikkeling) in plaats
van uitruil van grond. Soms maakt
een zwaarwegend maatschappelijk
belang zo'n ingreep noodzakelijk.
Door het Groenfonds op deze ma
nier te financieren kunnen plannen
voor grondaankoop sneller worden
gerealiseerd, zo verwacht het
schap.
Het Landbouwschap vindt dat on
dernemers onbeperkt moeten kun
nen omschakelen van de ene
agrarische sector op de andere. Het
structuurschema moet flexibiliteit
mogelijk maken, zodat agrariërs
kunnen inspelen op nieuwe moge
lijkheden.
Het bestuur van het KNLC is tegen
het gebruik van landbouwvreemde
stoffen (zoals zuiveringsslib en GFT-
compost) voor de bemesting van
het land. Deze stoffen zouden alleen
gebruikt mogen worden, wanneer
uit een analyse van de af te leveren
partij blijkt dat er geen gevaarlijke
stoffen, zoals zware metalen inzit
ten. Daarbij is het belangrijk dat de
boer een schone-grond-verklaring
heeft, om in geval van foutieve ana
lyse de leverancier aansprakelijk te
kunnen stellen. Anders ligt de aan
sprakelijkheid bij de boer zelf.
Het gebruik van landbouwvreemde
meststoffen, die niet geanalyseerd
zijn, schaadt niet alleen de gebruiker
ervan, maar de hele sector kan daar
door in een kwaad daglicht ko
men te staan. Een ander probleem
is dat met zuiveringsslib vervuilde
grond ook problemen oplevert bij de
uitruil van gronden bij landinrichting.
Binnen het bestuur deed zich de
vraag voor of de voorgestelde ana
lyses niet ook voor dierlijke mest
zou moeten gelden. Deze vraag
wordt bij de diverse sectoren
besproken.
Minister Alders van Milieu opende
op 1 oktober de nieuwbouw van de
Agrarische Hogeschool Delft offi
cieel door een schep zand in een
trechter te gieten. Met deze hande
ling stelde hij een nieuwe zuiverings
installatie voor verontreinigde
grond in werking. De nieuwbouw
bestaat uit twee torens, die een
aula/congreszaal, collegezalen, een
bibliotheek en een techniekhal be
vatten. Voorafgaand aan de ope
ningshandeling had de Agrarische
Hogeschool een symposium geor
ganiseerd over Milieu en Handel.
Minister Alders ging in zijn
toespraak nog even in op het on
derwerp van het symposium. Hij be
toogde dat het spanningsveld
tussen milieu en handel ligt in het
feit dat relevante instrumenten van
milieubeleid, zoals subsidies en hef
fingen dezelfde zijn als de instru
menten die we in het kader van
verdergaande liberalisatie juist wil
len afschaffen. Alders vindt dat er in
principe geen strijdigheid hoeft te
zijn tussen een open handels
systeem en een verantwoord milieu
beleid. Hij kiest mede uit het
oogpunt van milieubeleid in principe
zelfs voor handelsliberalisatia Een
vooruitstrevend milieubeleid hoeft
volgens Alders niet verstorend te
zijn voor de handel als alle landen
maar dezelfde gecoördineerde mi
lieudoelstellingen hanteren. Een
open multilateraal handelssysteem
kan doelmatig gebruik van natuurlij
ke hulpbronnen bevorderen en zo
verspilling te voorkomen.
Hij voegde er wel aan toe dat de mi
lieukosten ten volle in de prijzen
moeten worden doorberekend en
dat uitputting van grondstoffen
moet worden verhinderd. Helaas
wordt hieraan op dit moment nog
nauwelijks voldaan. De GATT en de
EG-regels vormen geen belemme
ring voor een goed milieubeleid. Een
land mag ter bescherming van het
eigen milieu hoge normen stellen
aan de eigen produkten en produk-
tieprocessen, maar er mag niet ge
discrimineerd worden tussen
binnenlandse en buitenlandse pro
dukten.
Op het symposium sprak dr. H. Ver-
bruggen, plv directeur van het Insti
tuut voor Milieuvraagstukken, over
de kansen van Nederland als han-
delsland, prof. G. van Dijk, directeur
van de Nationaal Coöperatieve Raad
belichtte de milieucoöperaties. De
voorzitter van het KNLC en van de
Agrarische Hogeschool Delft, M.
Varekamp opende het symposium
en fungeerde als forumvoorzitter.
KNLC betreurt decentralisatie Landinrichting
Het interprovinciaal overleg (IPO) en
het ministerie van LNV zijn overeen
gekomen om de bevoegdheden van
de provincie ten aanzien van de in
richting en beheer van het landelijk
gebied aanzienlijk te vergroten. In
de nieuwe constructie zijn de belan
gengroepen, zoals landbouw, na
tuurbeheer en recreatie wat op
afstand geplaatst. Het bestuur van
het KNLC, dat op 8 oktober verga
derde, betreurt dit in hoge mate en
vindt dat er alles aan gedaan moet
worden om dit ten goede te laten
keren.
Als de plannen van het Ministerie
van Landbouw doorgaan worden de
Landinrichtingsdienst en de Directie
Beheer Landbouwgronden samen
gevoegd en verzelfstandigd. De
maatschappelijke organisaties zoals
de CLO krijgen geen directe verte
genwoordiging in de Raad van
Bestuur van deze Gemeenschappe
lijke uitvoeringsdienst. Verder komt
er een Groenfonds, dat een centrale
rol krijgt bij de financiering en wor
den de Centrale Landinrichtings
commissie en de Commissie
Beheer Landbouwgronden opgehe
ven. De inbreng van de CLO moet
dan gaan via een op te richten Lan
delijk Overlegplatform.
In dit landelijk overlegplatform zal
het Rijk ten behoeve van beleidsvor
ming en uitwerking nota's en pro
gramma's inbrengen. Verder komen
er ook in de provincie gremia die de
inrichting en het beheer van het lan
delijk gebied ter plekke zullen
regelen.
Het KNLC vindt het zeer belangrijk
dat het landelijk overlegplatform
voldoende zwaar wordt. Samen met
Natuurmonumenten, de Stichting
Natuur en Milieu en de Stichting Re
creatie hebben de CLO hier overleg
over met het IPO en het ministerie
van Landbouw. Het bestuur is van
mening dat de zaken eerst landelijk
goed geregeld moeten worden,
voordat er provinciaal zaken kunnen
worden gedaan. De CLO moeten
hier aan vast houden. Voorkomen
moet worden dat de inrichtingen en
het beheer van het landelijk gebied
afhankelijk wordt van de 'kleur' van
de provinciale staten. De belangen
groepen moeten een zeer belangrij
ke inbreng kunnen blijven hebben bij
de inrichting en het beheer van het
landelijk gebied.
LNO
Er bestaan zeer ver gevorderde plan
nen om de provinciale directies LNO
op te laten gaan in een groter regio
naal geheel. Het bestuur van het
KNLC vindt het een pluspunt dat
door deze reorganisatie de beleids
vorming meer in de regio zal gaan
plaats vinden, dat er meer macht in
de regio komt en dat de regio dich
ter bij het Haags gebeuren komt te
staan. Er bëstaat echter een gevaar
dat de vaak goede contacten met
de achterban die er nu zijn, zullen
verdwijnen. Het bestuur zal dit be
treuren.
Daarbij worden de provincies be
leidsmatig steeds belangrijker een
LNV-apparaat op afstand kan dan
slecht werken, vooral omdat er veel
op de sector afkomt. Mochten de
plannen doorgang vinden, dan vindt
het bestuur het zeer belangrijk dat
huidige netwerken in stand blijven.
Het ministerie mag in de provincie
het contact met de achterban niet
verliezen.
Het is nu wel zeker dat minister
Bukman het pachtnormenbesluit dit
jaar niet terugdraait. Hij heeft voor
volgend jaar een evaluatie aange
kondigd, waarbij hopelijk het huidi
ge besluit teruggedraaid wordt. Het
bestuur van het KNLC, op 5 oktober
in vergadering bijeen betreurt dit in
hoge mate. Er zijn veel problemen
met de verhoging van de pachtprijs.
Het blijkt dat het ministerie het
besluit niet wil terugdraaien omdat
het geld, dat men door de hogere
pacht denkt binnen te krijgen, al is
uitgegeven.
De ZLM gaat door met de voorge
nomen juridische procedure tegen
het besluit. Veel landbouworganisa
ties raden hun boeren aan om niet
te tekenen of in ieder geval onder
protest te tekenen. Vooral in de Fle-
vopolders wordt hier massaal ge
hoor aan gegeven.
