Zeeuwschen Landbouw
Combibaan is voordelig voor werkgever en werknemer
doorzicht
op inzicht
Een exportslachterij in Vlissingen
Geschiedenis
van de ZLM
DOORZICHT
OP INZICHT
Afscheid
milieu-inspecteur
Van de exportmaatschappij, die
ik vroeger reeds heb genoemd,
hoorde men weinig meer, maar
thans werd de aandacht getrok
ken door de plannen van den
heer Knuttel uit Ede (G), om te
Vlissingen een exportslachterij te
stichten. Nathan had reeds po
gingen gedaan om een geregel-
den uitvoer van varkens te
krijgen en toen bleek, dat men,
wanneer dat gelukte, op Schou
wen gaarne tot de varkensfokke
rij zou overgaan; maar de
exportslachterij te Vlissingen zou
nog veel beter zijn, inzonderheid
voor het geval, hetgeen zoo dik
wijls gebeurde, dat de grenzen
voor uitvoer van ons levend vee
gesloten waren. Men kon dan
immers toch nog het geslachte
uitvoeren. De Z.L.M. was dan
ook zeer verheugd, toen in 1898
te Vlissingen het abattoir was
gebouwd: wij zullen straks zien
hoe men met den directeur der
exportslagerij over verbetering
van ons varkensras handelde
Ook de zorg voor de paardenfok
kerij ging voort. Ged. Staten wil
den geen subsidie bevorderen
wanneer er een verbod bleef om
afgekeurde hengsten te gebrui
ken. Toen echter eindelijk de Mi
nister geen rijkssubsidie meer
wilde verleenen, wanneer niet
dat gebruik werd verboden, leg
de men het hoofd in den schoot.
In de landbouwkringen was er
strijd geweest over dit punt,
maar de meerderheid van hen,
die het wel meenden met de
paardenfokkerij, was toch op
den duur eveneens voor het ver
bod geweest.
Het landbouwonderwijs nam re
gelmatig toe, maar het gebrek
aan landbouwleeraars was
V ww««w.. t-v*.
In onze serie over de
eerste 80 jaar van de
ZLM naderen we de
eeuwwisseling. Het
ZLM hoofdbèstuur richt
de blik nadrukkelijk op
het buitenland, zet zich
in voor beter landbouw
onderwijs en heeft het
moeilijk met de vraag of
afgekeurde hengsten nu
wel of niet mogen wor
den gebruikt voor de
fokkerij. Ook deze afle
vering is ontleend aan
de jubileumrede van de
voorzitter, uitgesproken
in 1923.
groot. Daarom stelde de Z.L.M.
een premie van f 25,— op het
behalen der landbouwacte en
gaf zij haar bemniddeling om
cursussen op te richten, voor
opleiding tot die acte, waaraan in
Ter Neuzen b.v. door 43 onder
wijzers werd deelgenomen. Ge
leidelijk nam het aantal
cursussen toe K. vd. Slikke te
Wolphaartsdijk werkte met zeer
veel vrucht. Jeugdige krachten
wijdden zich meer en meer aan
het grootsche werk: de ophef
fing van den Zeeuwschen land
bouw! J. de Bruijne, De Die, J.
de Bats, de veeartsen L. Boo
gaard en L. Louter, en C.F. de
Deckere van Clinge, A. Wolfert
van Hoek, C.N. Jansen van Roo
sendaal te Axel, J.J. van Aren-
thals van Hontenisse traden op
als bestuurders, of als leeraars
aan cursussen, of als keur
meesters op de tentoonstellin
gen. Voor die laatsten kocht het
Bestuur een verplaatsbare tent
bij Van Malzen in Den Haag, die
zeer goed voldeed.
Het ledental nam toe, maar de
Voorzitter wil er veel meer heb
ben. 23 Juni 1897 heette het uit
zijn mond: De boerenbonden
vinden in Zeeland geen steun,
een kleine 100 personen traden
slechts toe. De toekomst zou
den beminnelijken optimist be
schamen. De tweespalt werd
grooter en de door velen kwalijk
begrepen antithese werd toege
past en aangehangen in zaken
waarin de eenheid en het sa
menwerken eisch en plicht zijn
voor de welvaart der maat
schappij.
Op de verkeersmiddelen en -
wegen bleef de Z.L.M. letten. Bij
herhaling werd de verbinding
van Vlissingen met het buiten
land toegejuicht. Voordeelen
moesten daarvan geplukt en een
commissie moest onderzoeken
welk nut de landbouw zou trek
Boeren slachtten hun varkens lange tijd zelf op het eigen
bedrijf.
ken of kunnen hebben van het
Vlissingsch abattoir. J.W. van
Oeveren zag blijde de wereld in
en wees, in navolging van C. van
Oeveren, op Australië, hetwelk
ook geslacht vee naar Londen
vervoerde Hij achtte het hoog
tijd te zorgen, dat ons vee altijd
naar het buitenland kon, zoo niet
levend, dan geslacht. Vorster-
man van Oyen onderzocht het
en rapporteerde (zie almanak
1898) over de soort van vleesch
die men in Engeland verlangde
en adviseerde in verband daar
mede omtrent de vetmesting.
De paardenliefhebbers passiso-
neerden zich hoe langer hoe
meer. N.-Beveland en Schouwen
streden over de plaatsing van
Brillant. Cavour van A. de Kraker
te Zaamslag werd afgekeurd en
verwekte geen gering discours
op de markten van Ter Neuzen
en Axel. Cavour (de naam zal er
bij sommigen wel zinnebeeld van
zijn geweest) had bokspooten
(of liever hoeven) en bolspatten,
en ofschoon er over wat een
bolspat is volgens Van Weel on
der deskundigen geen verschil
bestaat, werd Cavour toch 1e
plaatsvervanger voor den provin
cialen prijs van f 300,— Maar
hij zou worden herkeurd om te
zien of hij wel in het Stamboek
kon blijven! Die hengsten! die
hengsten! 177 stemmen waren
in de afdeelingen uitgebracht
voor het verbod van gebruik van
afgekeurde hengsten en 95 er
tegen. Het uitvoerend deel 'van
het Hoofdbestuur had liever vrij
heid gewild - evenals Ged. Sta
ten van Zeeland - maar men
moest wijken. Ik zeide het reeds,
omdat ook de Minister het
eischte.
Als stagiair van het leerlingstelsel te
Schijndel werkte Erik van Riel uit
Diessen van 1987 tot 1989 op het
bedrijf van Antoon Schepens in
Diessen. Antoon Schepens had een
arbeidsintensief bedrijf met fokzeu-
gen en 70 vleesstieren. De arbeids-
verlichting die Erik aan Antoon gaf
was zeer welkom, want Antoon
kreeg destijds steeds meer rug
klachten. De oorzaak daarvan voert
hij terug naar het zware werk op zijn
bedrijf met name bij het voeren en
uitmesten van het veestallen. Zoals
op veel bedrijven zette ook op zijn
bedrijf arbeidsveriichting pas de
laatste jaren krachtig door. Na de
stageperiode en na het beëindigen
van de opleiding wilden Erik en An
toon de ontstane werksituatie voort
zetten, hetgeen betekende dat Erik
één dag in de week bij Antoon in
loondienst zou komen. Antoon was
lid van de Bedrijfsverzorgingsdienst
en informeerde naar de moge
lijkheden.
Theo van Aaken uit Hulsel heeft een
gemengd bedrijf met fokzeugen ak
kerbouw. Met een extra werkkracht
gedurende twee dagen in de week
is het vele werk rond te zetten.
Theo had van 1986 tot 1989 een
combiwerker voor twee dagen per
week. Deze beëindigde het contract
na drie jaren omdat hij samen met
een broer een bedrijf opstartte.
Theo diende in 1989 bij de Bedrijfs
verzorgingsdienst meteen een
nieuw verzoek in om een opvolger
in het kader van het combinatieba
nenplan. Helaas was de vraag naèr
combiwerkers zo groot dat hij op de
wachtlijst moest worden geplaatst.
Het duurde 2 jaar voordat de pas
sende combinatie gevonden werd.
Erik ging in 1991 aan de slag zowel
bij Theo van Aaken, Antoon Sche
pens en niet te vergeten bij zijn ei
gen vader.
Het ouderlijk bedrijf van Erik van
Riel is een zogenaamd gesloten be
drijf met fok- en mestvarkens. Erik
kan thuis een aantal dagen worden
gemist en werken bij derden bete
kent geld verdienen dat nu en later
zeer welkom is. Theo, Antoon en
Erik zijn best te spreken over de huidi
ge wijze van samenwerken.
Coördineren
Frans van de Pas is coördinator bij
de Bedrijfsverzorgingsdienst voor
Noord-Brabant. Samen met mevr.
Annemarie van de Broek uit Zundert
en Arjen de Wit uit Oisterwijk coör
dineert hij het werk van de combi
werkers in Noord-Brabant.
Bovendien doet Frans voor het com
binatiebanenplan de eindcoördina-
tie. Vraag en aanbod van
arbeidskrachten in de agrarische
sector sluiten niet altijd op elkaar
aan en het is niet de bedoeling dat
de combiwerkers grote reisafstan
den overbruggen. Dat is niet pro-
duktief en bovendien erg duur.
De coördinator brengt werkgevers
en werknemer bij elkaar. Daarbij
tracht hij verbanden te smeden
waarvan hij verwacht dat zij goed
met elkaar overweg kunnen. Mocht
dit onverhoopt tegenvallen dan
zoekt de coördinator naar nieuwe
combinaties. Maar dit is volgens
Frans van de Pas slechts in hoge uit
zondering nodig.
100 Bedrijven in Noord-Brabant
De Bedrijfsverzorgingsdienst Noord-
Brabant voert het combinatiebanen
plan uit. Jan van Hooren is secreta
ris van de Bond voor
Bedrijfsverzorging in Noord-Brabant
waaronder het combinatiebanen
plan ressorteert. In Noord-Brabant
doen momenteel 100 bedrijven
mea De 50 combiwerkers zijn in
dienst bij de Bond voor Bedrijfsver
zorging.
Het combinatiebanenplan is zo'n
tien jaar geleden ontwikkeld door de
Bedrijfsverzorgingsdienst in samen
werking met de Stichting Agrari
sche Projecten (STAP) en het
Arbeidsbureau. Enerzijds was het
de bedoeling bij de start van STAP
om jeugdwerkloosheid te bestrijden
en jongeren snel aan een vaste baan
te helpen. Anderzijds was het ook
een doelstelling om ondernemers in
de landbouw ter laten gewennen
aan het omgaan met vreemde ar
beidskrachten. Het waren redenen
voor de landelijke overheid om het
combinatiebanenplan aanvankelijk
te subsidiëren.
Jan van Hooren zegt dat het combi
natiebanenplan zowel voordelen
heeft voor de deelnemende boeren-
en tuinders als voor de combiwer
kers. De werkgever kan de werkdruk
beter verdelen. Hij weet immers
wanneer hij bepaalde werkzaamhe
den samen met de combiwerker
kan aanpakken. Anderzijds heeft hij
geen zorgen om de werving en se
lectie van de juiste medewerker en
ook heeft hij geen administratieve
en juridische rompslomp. Naast het
loon volgens de CAO-landbouw be
taalt hij daar een bepaald bedrag
voor. Een combinatiebaan wordt in
beginsel aangegaan voor de periode
van een jaar en kan vanzelfsprekend
verlengd worden. De werknemer
doet werkervaring op. Hij vergroot
daarmee zijn kans op een vaste
baan. De Bedrijfsverzorgingsdienst
zorgt er voor dat aan de wettelijke
bepalingen en verzekeringen is
voldaan.
Het combinatiebanenplan is flexibel
in de werkafspraken. Meestal werkt
de combiwerker dus gedurende een
of meerdere dagen per week op
meerdere bedrijven. Maar het is ook
mogelijk dat een combiwerker bij
voorbeeld een aantal maanden op
bedrijf A werkt en de rest van het
jaar op bedrijf B. Ook komt het wel
voor dat een combiwerker zijn
deeltijd-baan combineert met een
deeltijdopleiding.
Het combinatiebanenplan brengt
meerdere werkgevers en een werk-
In een artikelenreeks, die door
samenwerking van NCB,
ZLM, CBTB en het Consulent
schap Landbouw in Noord-
Brabant tot stand komt,
wordt de strategie van de
landbouwontwikkefingsnota
"Doorzicht op Inzicht" uitge
dragen.
De artikelen hebben een voor
beeldfunctie. Het betreft on
derwerpen op bedrijven die
bewust een keuze maken
voor de toekomst en die op
een positieve wijze inspelen
op de mogelijkheden in hun
situatie.
Voor reacties:
Landbouwcentrum,
mevr. M. Commandeur,
tel. (013)645511.
nemer bij elkaar. In de praktijk blijkt
dat deze bemiddeling en begeleiding
naar tevredenheid functioneert,
want de deelnemers zijn tevreden.
Volgens Jan van Hooren kunnen
nog veel meer boeren en vooral
boomkwekers en tuinders een be
roep doen op het combinatiebanen
plan dan nu het geval is.
Cor Rops
De regionaal inspecteur milieuhygië
ne in Zeeland, ing. H.G. Bomhof,
neemt op 29 oktober a.s. afscheid.
Hij gaat met de VUT. De afscheids
receptie vindt plaats in het Abdij
restaurant te Middelburg en duurt
van 16.00 tot 18.30 uur.
V.ln.r: Erik van Riel, Antoon Schepens, Theo van Aaken en Frans v.d.
Pas
