Zien we perspektief?
Het is deze zomer geen bonenweer geweest
Bieten leveren tot na de kerst?
Over kwaliteit
gesproken
Wetenschapper
op bedrijfsbezoek
VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1993
Het centrum van WEST ZUID-
BEVELAND fungeerde als middel
punt voor de viering van 150 jaar
ZLM. Mede door de aanwezigheid
van H.M. de Koningin was er veel
belangstelling in de Grote Kerk. Ook
bij de taptoe hebben velen zich ver
maakt. Er was behoorlijke belang
stelling, niet-ZLM-ers waren in groten
getale aanwezig!
Als betrokkenen van de ZLM zijn we
aan de ene kant trots op het compli
ment dat minister Bukman uitsprak
tijdens zijn toespraak aan de ZLM,
aan de andere kant zijn we zeer te
leurgesteld in zijn uitspraken. Kort
om afgelopen weken zijn vele
donkere wolken verschenen, zowel
in letterlijke als figuurlijke zin. Op
het land zijn tussen de buien door
toch wat werkzaamheden gedaan.
In deze periode zijn veel extra ar
beidskrachten nodig voor handmati
ge werkzaamheden, voor het
ruiteren van bonen wat hier en daar
gebeurt en bij de fruittelers. De fruit
telers hebben het momenteel erg
druk met het plukken en afvoeren
van hun overvloedige oogst. Ook zij
voelen de nadelen van overpro-
duktia
Om ons heen komt het oogsten van
zaaiuien in volle gang. Om de kwali
teit en de kleur goed te houden is
een korte veldperiode gewenst. We
hopen dat bovengenoemde inspan
ning een positief resultaat geeft op
de financiële opbrengst na de be
waarperiode. Men spreekt over top-
opbrengsten per ha. Momenteel is
de prijs voor direkte levering mini
maal. Toch besteden we in deze tijd
weer aandacht aan het verzorgen
en bemesten van de akkers. We pro
beren onze percelen in optimale
conditie te brengen voor het volgen
de seizoen. We maken gebruik van
diverse soorten mest waaronder
GFT compost. Het is financieel aan
trekkelijk, maar het risico dat we
daarbij soms op de koop toe nemen,
is niet in te schatten. Het wordt ver
oorzaakt door het feit dat bij afleve
ring soms blijkt dat de compost is
samengesteld uit GFT èn industriële
afvalstoffen. Ondanks donkere wol
ken, risico's en veel regels, richten
we ons op het afwerken van de
oogst en treffen we voorbereidingen
voor het volgende seizoen!!
De meeste uien zijn op dit moment wei gerooid en ingeschuurd. De
prijs af tand is niet best, maar dat kan door de goed lopende export
alleen maar beter worden (Foto Peter Mastenbroek).
Op THOLEN en ST. PHILIPSLAND is
men deze week gestart met het
•rooien van consumptie-aardappelen
die in de cel bewaard moeten wor
den. Dat is heel vroeg, maar heel
veel percelen Bintje zijn al helemaal
afgestorven, zodat sommige blok
ken zelfs gerooid kunnen worden
zonder ze dood te spuiten, mits
men overigens geen onkruid heeft.
Wij verwachten een goede op
brengst zonder meer. Dat betekent
dat de Bintjes heus wel goed zijn,
maar daar houdt het dan ook mee
op. Beslist geen superopbrengst, zo
als sommigen hebben voorspeld. De
veronderstelling dat de verlaging
van het consumptie-aardappelareaal
gecompenseerd zou worden door
een aanzienlijke hogere kg-
opbrengst is zeker niet juist. Ook
buiten ons eigen gebied hebben we
geconstateerd dat vooral de Bintjes
de laatste weken erg snel afsterven.
Dit in tegenstelling tot een aantal
AM-rassen. Wij kunnen ons toch zo
langzamerhand niet meer aan de in
druk onttrekken dat het Bintje ver-,
drongen gaat worden door andere
nieuwe rassen die vrijwel altijd AM-
resistent zullen zijn wat ook voor
het milieu doorgaans beter uit zal
komen.
Wat de phytophthora-gevoeligheid
betreft, is in veel gevallen nog niet
zo veel gewonnen want voor de
meeste nieuwe rassen geldt toch
een strak spuitschema. Overigens
denken wij dat een beter op het
weer afgesteld spuitpatroon van
aardappels best nog wel eens te
overwegen zou zijn. Als we goed op
onze tellen passen kan best met een
paar bespuitingen minder worden
volstaan.
Volgende week start de bietencam
pagne. CSM bijt het spits af op 9
september en SU volgt op 16 sep
tember a.s. Er wordt een overvloedi
ge oogst verwacht en de fabrieken
zullen dan ook een lange campagne
moeten draaien. CSM denkt zelf
aan 9 perioden van veertien dagen
dus 18 weken. Volgens de planning
zullen er dus nog bieten geleverd
moeten worden na de Kerst en na
Nieuwjaar. SU denkt aan 14 week-
termijnen en zij kunnen dan mis
schien nog voor 1994 klaar komen.
De meeste bietenleveranciers zijn
niet zo blij met de kans om bieten te
moeten leveren rond of na de Kerst
dagen en velen vragen zich dan ook
af waarom SU ook niet start op 9
september. Velen hebben bij de ver
wachte goede oogst toch geen pro
bleem om hun quotum vol te
leveren, dus de druk om vroeg te le
veren is ontstellend groot. De inde
lers voor de bietenrooicombinaties
hebben het er moeilijk mee. Mis
schien kan de industrie best eens
overwegen om de vroegleve-
ringspremies wat lager te stellen,
dan wordt de druk om nog te leve
ren misschien wat kleiner.
De prijsontwikkeling van de agrari
sche produkten is desastreus, alleen
de melkveehouderij doet het nog
goed. Het ziet er naar uit dat we het
tweede slechte jaar ingaan en dat
zal meer slachtoffers vragen dan vo
rig jaar. Bukman wil nog niet spre
ken van een landbouwcrisis, zegt hij
tegen het Landbouwschap en in
Goes tijdens de stijlvolle herdenking
van het 150-jarig bestaan van de
ZLM heeft hij dat nog eens her
haald. De oud-Landbouwschaps
voorzitter heeft zelfs geen poging
gedaan om ons een hart onder de
riem te steken. Wat moeten wij met
zo'n minister van landbouw? Zijn
oproep om als verschillende land
bouworganisaties de gelederen te
sluiten en meer eensgezind op te
treden, sneed overigens hout. Land-
bouwvoormannen let op uw zaak!!
We zitten momenteel 6 weken na
St. Margriet en volgens de oude
weerspreuk zou dan het boerenver
driet, d.w.z. het onstandvastige
weer, voorbij moeten zijn. Op WAL
CHEREN is daar momenteel weinig
van te merken. Niet dat het nu echt
nat is, maar door de te lage tempe
raturen, de koude noordenwind en
nu en dan een buitje is het geen
weer voor begin september. Andere
jaren kon de temperatuur nog tot
zomerse waarden oplopen.
Afgelopen weekend, van vrijdag op
zaterdag, viel er een flinke bui met
plaatselijk 10 mm neerslag, zodat er
zaterdag weinig werk kon gebeuren.
Een vrije zaterdag in ons gebied, als
die al ooit is geweest, is vandaag de
dag, zeker in de zomer al lang verle
den tijd. De zaterdag is voor veel
part-time boeren en hun gezinsle
den, die een andere werkkring heb
ben, juist een dag waarop veel werk
op het bedrijf moet gebeuren. Ook
een teken van de veranderende om
standigheden.
Behalve van het weer valt er ook
vanuit de praktijk weinig opwek
kends te melden, zij het dat de graan
oogst gelukkig aan de kant is. Dit
in tegenstelling tot het noorden en
midden van het land. Wat dit betreft
zitten we in een bevoorrechte posi
tie. Door de goede tot zeer goede
graanopbrengsten zou de optelsom
van kg maal prijs hectaretoeslag
het saldo van vorig jaar wel eens
kunnen evenaren of zelfs over
treffen.
De aardappelprijs bevindt zich nog
steeds op een veel te laag niveau.
Toch zullen gemiddeld niet die op
brengsten worden gehaald waarvan
in de prognoses melding werd ge
maakt. Veel percelen zijn vroeg ver
sleten en hebben er in augustus
weinig kilo's bij gekregen. De grote
vraag is wat de opbrengsten in de
ons omringende landen zullen zijn.
Uien geven hoge tot zeer hoge op
brengsten. Toch blijkt er minder are
aal in Europa te zijn en loopt de
export goed. Wellicht dat de zelfbe-
waarders daarom in de loop van het
verkoopseizoen voor hun zelfopslag
worden beloond. De prijs af land is
momenteel om te huilen. De indruk
bestaat dat dit mede wordt veroor
zaakt doordat de uienhandel goed
op één lijn zit. Het areaal bruine bo
nen is weer afgenomen, mede door
de prijs van de laatste jaren. Bij veel
telers worden of zijn ze nu geschof
feld of gemaaid en aan de ruiter ge
zet. De opbrengst blijkt matig te
worden. De bonen zijn te klein van
stuk. Het is ook geen bonenweer
geweest deze zomer. Nog even en
Van kwaliteit moeten we het heb
ben, aldus Bukman. Ben ik volledig
met hem eens, het kan nog veel be
ter, maar het is ook al jaren onze
sterke kant. Kwaliteit maar ook
kwantiteit voor een toch wel lage
prijs. Maar waarom kunnen we on
ze kost ook in de kring Hulst dan
niet meer verdienen? Ligt dit niet
voor een groot deel aan de kwaliteit
van onze volksvertegenwoordigers
en ook aan de kwaliteit van het
EEG-beleid. Ligt het niet aan de
kwaliteit van lobby en onder
handelen?
Bukman ging naar Zuid-Afrika met
een hoop kwaliteit aan Nederlandse
boerenkennis en kwam met een o
zo kleine order terug. Als hij ons
moet vertegenwoordigen in Brussel
weet hij van toeten noch blazen.
Zou dit niet aan de kwaliteit van on
ze landbouwminister liggen? En hoe
staat het verder gesteld met onze
regeerders? Een gezond boeren
verstand zou zeggen: "Je moet eens
aan de kostenkant kijken? Maar nee,
hun koetje is blijkbaar nog niet op
gedroogd. Ons landelijk tekort is in
tussen wel opgelopen tot 300
miljard. Bij volgende verkiezingen
zullen we toch meer op de kwaliteit
moeten letten.
de bietenoogst gaat weer van start.
Ook hier goede oogstverwachtin-
gen, maar de som van tonnen maal
prijs zal ook hier het uiteindelijke fi
nanciële resultaat bepalen.
Afgelopen week hebben veel ZLM-
ers de herdenking van het 150-jarig
bestaan van de ZLM bijgewoond.
De aanwezigheid van H.M. de Ko
ningin gaf deze herdenking een ex
tra feestelijk karakter. Minder
feestelijk was de rede van de minis
ter van Landbouw. Naast de vrien
delijke woorden tot de jubilerende
ZLM gericht, was de boodschap de
ze: "De land- en tuinbouw moet zelf
uit de impasse komen". Hij sprak
niet van een crisis want dan ben je
als overheid verplicht er extra geld
in te steken, "maar als jullie als
land- en tuinbouw nu maar intensi
veren en nog betere kwaliteit leve
ren dan redden jullie het wel". Een
slecht verhaal.
Van de praktiserende aanwezige
ZLM-leden waren er weinig die deze
boodschap geloven en andere aan
wezigen die verder van de praktijk
afstaan worden hierdoor op het ver
keerde been gezet. Juist die secto
ren waar de laatste jaren wel en veel
geïntensiveerd en geïnvesteerd is,
vaak met vreemd vermogen, zitten
nu het meest in de knel. Het goede
nieuws dat de minister meebracht
was de wel verdiende hoge ko
ninklijke onderscheiding voor onze
algemeen voorzitter. Terecht typeer
de Bukman hem als een bestuurder
die soms emotioneel, soms ratio
neel de ZLM boerenbelangen lande
lijk voortdurend behartigt. Een boer
die veel vergadert maar ook te mid
den van het praktiserende boeren
bedrijf is blijven staan. Een mooie
afsluiting, wellicht toch ook met een
beetje weemoed van een carrière
als laatste voorzitter van de ZLM.
Van der Maas, ook vanuit Walche
ren gelukgewenst!
Dr.ir. K.O.P. in 't Zand, een gere
nommeerd wetenschapper,
heeft besloten om een aantal ak
kerbouwbedrijven in Zeeland te
bezoeken. Zodoende komt hij op
een zonnige maandagochtend
aan op het bedrijf van boer
Smallegange. Smallegange heeft
de graanoogst er net opzitten.
Het gesprek gaat dan ook over
de graanoogst. "Hoe was de op
brengst, Smallegange", vraagt
dr.ir. K.O.P. in 't Zand. "Ach, ik
mag niet klagen" zegt Smalle
gange, "Arminda bracht dit jaar
ruim 9 ton op". "Maar waarom
heb je voor Arminda gekozen",
vraagt In 't Zand, "Vivant bij
voorbeeld geeft toch veel hogere
kg-opbrengsten". Smallegange
legt uit dat het hem niet zozeer
om de kilo's te doen is, maar dat
Arminda zeer geschikt is als dek-
vrucht voor graszaad en dat het
bovendien een ras is dat weinig
ziektegevoelig is. "Daardoor kan
ik kosten besparen op het ge
bruik van bestrijdingsmiddelen".
"Maar een goed ondernemer
streeft toch altijd naar hoge op
brengsten", denkt dr.ir. K.O.P. in 't
Zand hardop. "Er zijn inderdaad
boeren die persé 10 ton graan
willen telen. Die blijven rijden
met de kunstmeststrooier en de
spuitmachine. Het is een manier,
maar niet mijn manier van boe
ren. Ik ben een zunige boer en bij
mij staat kostenbesparing voor
op", reageert Smallegange.
"Dan heb je die hoge opbrengst
zeker te danken aan een gedeel
de stikstofgift", zegt de weten
schapper. Smallegange
antwoordt: "Voor een deel heb
ik in de Arminda met een gedeel
de stikstofgift gewerkt. Maar ik
heb dit jaar voor het eerst een
deel met dierlijke mest bemest.
Een voorjaarsbemesting met var-
kensdrijfmest. Die ervaring heb
ik opgedaan met de tarwe die ik
teel voor de Zeeuwse Vlegel".
Dr.ir. K.O.P. in 't Zand laat blijken
dat hij nog nooit van de Zeeuw
se Vlegel heeft gehoord. Smalle
gange legt uit dat het een
project is waarbij op milieuvrien
delijke wijze - geen kunstmest
en hooguit een bodemherbicide
voor opkomst - baktarwe wordt
geteeld, die als grondstof voor
het Vlegelbrood dient. Dr.ir.
K.O.P. in 't Zand reageert vol on
geloof: "Baktarwe telen in Ne
derland kan toch helemaal niet.
En zeker niet zonder kunstmest
en bestrijdingsmiddelen. Dan
krijg je toch onherroepelijk pro
blemen met schimmelziektes en
onkruiden". "Nee hoor", zegt
Smallegange, "dat hebben we al
lemaal goed onder controle.
Doordat we met een voorjaars
bemesting werken, staat het ge
was wat schraler dan gangbaar
geteelde tarwe. Daardoor is de
ziektedruk al minder groot. Het
onkruid kunnen we met een on-
kruideg redelijk onder controle
houden. En het is natuurlijk een
kwestie van een ras met de
juiste eigenschappen kiezen. Al
met al hebben we met dit project
aangetoond dat je wel degelijk
baktarwe kan verbouwen in Ne
derland. En de bakkers zijn erg
tevreden over de kwaliteit van
het Vlegelmeel".
"Wat voor opbrengst haal je dan
met die Vlegeltarwe en wat voor
ras zaai je", wil dr.ir. K.O.P. in 't
Zand weten. Zijn gelaatsuitdruk
king verraadt inmiddels dat hij
van de ene verbazing in de ande
re valt. "De gemiddelde op
brengst ligt rond de 6 ton. Deze
lagere kg-opbrengst wordt ge
compenseerd door een hogere
prijs per kg. Die hogere prijs kun
nen we krijgen omdat we het af
zetkanaal zo kort mogelijk
houden en omdat de prijs van
het Vlegelbrood iets hoger ligt
dan de prijs van gewoon volko
renbrood. En wat het ras betreft,
ik teel het zomertarweras
Arcade".
Dr.ir. K.O.P. in 't Zand pakt de
rassenlijst erbij en merkt ver
baasd op dat Arcade niet in de
rassenlijst staat vermeld. Hoe
Smallegange op dat ras komt,
wil hij graag weten. "Een voor
lichter uit Zeeuws-Vlaanderen at
tendeerde ons op dat ras. Hij
kent de tarweteelt in België rede
lijk goed en daar hadden ze goe
de ervaring met Arcade a/s
baktarweras", antwoordt Smal
legange.
"Smallegange, ik stap weer
maar eens op", zegt dr.ir. K.O.P. in
't Zand, "bedankt voor je duide
lijke verhaat". "Graag gedaan",
antwoordt Smallegange en ter
wijl hij dat zegt, denkt hij: "Je
hebt er totaal niets van begre
pen. Je mag dan wel twee titels
voor je naam hebben, maar van
bedrijfsvoeringen die afwijken
van de boekjes heb je nog nooit
gehoord". "Belgische tarwe, niet
spuiten, alleen dierlijke mest, on
kruideggen in tarwe en op
brengsten van slechts 6 ton",
mompelt dr.ir. K.O.P. in 't Zand,
terwijl hij hoofdschuddend naar
zijn auto loopt, "geen wonder
dat het slecht gaat met de
Zeeuwse akkerbouw".
Han Wiskerke
