Varvhet-KNLG
KNLC-bestuur zeer bezorgd
Bestuurders Landbouwschap namen
kijkje op Zeeuwse bedrijven
KNLC
De situatie
en de reactie
Economische situatie land- en tuinbouw erg slecht
VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1993
_5 P
Het bestuur van het KNLC heeft tij
dens de vergadering van 30 augus
tus uitgebreid gesproken over de
huidige malaise in de land- en tuin
bouw. In een aantal sectoren, zoals
akkerbouw, fruitteelt, glasgroente
en veredelingslandbouw gaat het
zeer slecht. De problemen zijn vol
gens voorzitter Varekamp niet al
leen structureel van aard. Alle
regionale organisaties kwamen met
oplossingen voor de huidige pro
blemen.
Varekamp vertelde dat het bestuur
van het Landbouwschap in het ge
sprek met minister Bukman van 30
augustus aangedrongen had op het
beter functioneren van een aantal
regelingen, zoals het Borgstellings
fonds, het Bijstandsbesluit Zelfstan
digen en de lOAZ-regeling voor
uittredende zelfstandigen. Ook zou
den de banken meer genegen moe
ten zijn liquiditeitskredieten te
verstrekken, maar niet via de dure
rekening courant.
De minister zou er alles aan doen
om deze regelingen te verbeteren,
hoewel bij de BZ-regeling ook de ge
meenten een taak hebben. Dit zijn
korte termijnzaken, de minister
vroeg zich echter af of de proble
men wel structureel van aard zijn.
Hij signaleerde ook incidentele en
conjuncturele problemen, zoals het
imago/kwaliteitsprobleem bij de
glasgroenten, de blaasjesziekte in
de varkenshouderij en het ontbre
ken van agrificatiemogelijkheden
voor de akkerbouw.
Varekamp noemde als andere nega
tieve punten: de ontwikkelingen in
het agro-monetaire beleid, waardoor
bepaalde landen forse prijsstijgin
gen hebben geïncasseerd, maar in
Nederland van een prijsdaling spra
ke is. Hij vertelde het bestuur dat
het Landbouwschap nog steeds een
claim van 150 miljoen bij de minister
van Landbouw heeft liggen. De mi
nister erkent die claim niet, maar
wijst een dergelijke claim niet op
voorhand af, wanneer de huidige
valutaschommelingen daarom
vragen.
Varekamp vindt dat de verschillende
sectoren zo snel mogelijk een inven
tarisatie moeten maken van de pro
blemen in die sector. Aan de hand
daarvan kunnen per sector oplos
singen worden gevonden. Hij vroeg
de regionale maatschappijen oplos
singen voor de problemen aan te
dragen.
Spilfunctie
"Herstel van de spilfunctie van gra
nen. Alleen dan kan de negatieve
spiraal doorbroken worden", was
het hartstochtelijke pleidooi van
Huib van der Maas van de ZLM, Al-
bert Lanting (NUO), Johannes Pan
man (LMF) en de jongerenvertegen-
woordiger Henk Luth sloten zich
hierbij aan.
Varekamp had al eerder gepleit voor
het minder snel aanscherpen van de
milieu-eisen. De organisaties waren
het hier van harte mee eens. Ook
het maximaal benutten van de EG-
fondsen, een wens van Van der
Maas, vond veel bijval (Nederland
laat gelden in Brussel liggen, omdat
de overheid geen geld heeft het ver
eiste andere deel te betalen), even
als het voorstel van Albert Lanting
om de EG-regelingen maximaal op
te rekken.
De toeslagen en premies volgens de
MacSharry regelingen moeten de
prijsdalingen van de boeren com
penseren. Ze zijn nu veel te laag.
Berend-Jan Warmelink, afdelings
voorzitter veehouderij vond dat er
bijvoorbeeld bij de stierenpremie
nog eens naar het landenquotum
gekeken moet worden. Waarom
kunnen er geen hogere bedragen
gegeven worden voor mensen die
minder produceren?
Ook de problemen veroorzaakt door
de valutaschommelingen zaten de
meeste dwars. "Hier moet zo gauw
mogelijk compensatie voor komen".
Henk Torsius wees in dit verband op
de vleeskalverhouderij, die veel naar
Italië exporteert. Door de dure gul
den wordt het Nederlands kalfs
vlees daar duurder.
BF en BZ
Anjo Geluk, vertegenwoordigster
namens de Nederlandse Bond van
Plattelandsvrouwen, hamerde op
het belang van het verbeteren van
de BF- en BZ-regeling. De BF-
mogelijkheden voor de akkerbouw
moeten verruimd worden. "Het zijn
tenslotte niet de minste boeren die
daar gebruik van maken". Henk
Slijkhuis van de OLM sloot zich hier
bij aan. Anjo Geluk wees ook nog
op het belang van een goede beëin
digingsregeling. Ook een goede be
geleiding door de SEV is gewenst.
Johannes Panman van de LmF pleit
te ervoor om op korte termijn in
Europees verband aardappelen uit
de markt te nemen. De overproduk-
tie, die mede veroorzaakt wordt
door de produktiviteitsstijging, kan
alleen zo gestopt worden. De jonge-
renvertegenwoordiger noemde dit
ook als mogelijke oplossing. Maar
de quotering moet, volgens hem, in
eerste instantie voor een jaar
gelden.
Albert Lanting van de NLTO vond
het zeer belangrijk om het grote pu
bliek te doordringen van de huidige
crisis in de Landbouw. Hij pleitte
ook voor het meer regionaal oplos
sen van de problemen. Dit is ook
een wens van Brussel. Nationaal
zouden er maatregelen moeten ko
men in de belasting en heffin
gensfeer.
Henk Slijkhuis van de OLM pleitte
voor een onderzoek naar de concur
rentiepositie van Nederland. In an-
Het dagelijks bestuur van het Land
bouwschap deed vorige week een
half dagje Zeeland. De bestuurders
kwamen zich op de hoogte stellen
van nieuwe ontwikkelingen in de
Zeeuwse land- en tuinbouw en be
zochten in dat kader een drietal be
drijven op Schouwen Duiveland en
Noord-Beveland.
Om te beginnen kreeg het gezel
schap een toelichting op het project
Zeeuwse Vlegel bij monde van pro
jectcoördinator J. Koeman. Daarna
namen ze een kijkje bij de maat
schap Hanse te Bruinisse, een be
drijf met akkerbouw- en
vollegrondsgroenteteelten. Hanse
teelt o.a. broccoli en radicchio rosso
voor Grobeka BV, het bemiddelings
bureau voor vollegrondsgroenten in
Zuidwest-Nederland. Algemeen ma
nager Kornet was aanwezig om het
project toe te lichten. Ook het
inpak- en verwerkingsbedrijf
Oosteriand BV te Sirjansland werd
door de Landbouwschapsbestuur
ders bezocht. Als laatste ging het
gezelschap naar het akkerbouwbe
drijf van M.J. Breure in Kats. Daar
kregen ze uit de praktijk te horen
hoe moeilijk de situatie in de akker
bouw op dit moment is.
Voorzitter M. Varekamp moest bij
dit werkbezoek verstek laten gaan
wegens ziekte. Wel aanwezig waren
de heren Doornbos (CBTB), Mares
(KNBTB), Jaarsma (KNLC), Loosman
(CNV), Kok (algemeen secretaris),
Egberink (secretaris Bedrijfsontwik
keling en Agrarische Voorlichting)
en Moerman (secretaris afdeling
Akkerbouw). Ook de voorzitter en
secretaris van de Gewestelijke Raad
in Zeeland, resp. J. Kodde en J.
Boom en de secretaris van de Takor-
ganisatie Akkerbouw Zeeland, ir. G.
van der Schelde, namen deel aan
het werkbezoek.
dere landen zijn de regels vaak veel
soepeler, dat verstoort onze positie.
Er moet eens onderzoek gedaan
worden naar de wet- en regelgeving
in de andere EG-landen.
Sectoren
Torsius weet een deel van de proble
men in de varkenshouderij aan de
omwisselingsfactor, waardoor er
scheefgroei in met name de zeugen-
houderij is ontstaan. Gerrit Pol wees
namens de Geldersche op de grote
problemen in met name de zeugen-
houderij. De nood op die bedrijven is
zeer hoog. De Geldersche zal de af
deling veredelingslandbouw een
noodplan voorleggen.
Barend Wegman vertelde dat zich in
de tuinbouw niet in elke sector pro
blemen voordoen. In veel gevallen
doet de markt zijn werk wel, zie de
witlofteelt. Er is in de glasgroente
nogal wat concurrentie uit Frankrijk.
Hij wees op de problematiek van
oudere tuinders, die hun bedrijf wil
len of moeten beëindigen, maar
vaak te maken krijgen met een grote
fiscale claim in verband terugbeta
ling van de BTW en soms WIR. Van
de overheid kan een soepele hou
ding worden gevraagd zodat tot
schuldsanering kan worden geko
men en er geen faillissement komt,
veroorzaakt door fiscale claims. Al
leen dan kan er overtollig glas opge
ruimd worden.
Varekamp sloot de inventarisatie af
met de opmerking dat de situatie
zeer zorgelijk is. Hij constateerde
ook dat er in de verschillende secto
ren verschillend gedacht wordt over
de oplossingen, maar dat ook bin
nen de sectoren verschillend ge
dacht wordt over de crisis.
Wolleswinkel van het ULG vertelde
dat bijvoorbeeld sommige pluimvee
houders een lage eierprijs niet als
negatief zien. "Dan gaan er een
aantal weg en dan gaan de prijzen
weer omhoog". In de tuinbouw le
ven bij sommigen soortgelijke ge
dachten. "Moeten we de realiteit
niet onder ogen zien dat er een aan
tal boeren en tuinders verdwijnt?",
vroeg Varekamp tot slot. Want de
productiviteitsstijgingen gaan door.
Het gaat er om de beste kwaliteit te
leveren voor de laagste produktie-
kosten.
Ingeborg Schuitemaker
De bestuurders van het Landbouwschap op bezoek in het inpak- en verwerkingsbedrijf Oosteriand te Sir
jansland, waar o.a. broccoli verzendk/aar wordt gemaakt. Bedrijfsleider Sloof (op de rug gezien) geeft
uitleg
l^nmmpntQQr
TvUïTTrTTnTTt aai
Niet onopgemerkt is gebleven,
ook in 't zogenaamde 'grote'
nieuws, de economische en fi
nanciële situatie in een aantal
van de agrarische sectoren. De
aandacht is op zich juist en te
recht, al zal er voor gewaakt
moeten worden hier ook met de
juiste maat mee om te gaan. Dat
geldt zowel voor de stellende zij
de a/s voor de reagerende kant.
De situatie is bij sommige secto
ren en deelsectoren (en dus op
een groot aantal bedrijven) zor
gelijk en bedreigend, maar het
gaat te ver om alles ook weer a/s
hopeloos te verklaren. Daarnaast
zullen we moeten voorkomen
dat we elkaar onnodig de put in
praten en met zaken om gaan
dia als een zelfvervullende profe
tie gaan werken. Immers, wat dit
laatste betreft is de economie en
de handel mede gebaseerd op
psychologie en manipulatie. El
kaar bijvoorbeeld een uitbundig
aardappeloverschot aanpraten
kan mede een oorzaak zijn van
lage aardappelprijzen.
Cluster van oorzaken
Duidelijk is echter dat een groot
deel van onze boeren en tuinders
dit jaar een fors inkomensverlies
lijdt of mogelijk gaat lijden. De
beroepen op de sociale vangnet
ten zoals het Bijstandsbesluit
Zelfstandigenen Borgstellings-
fondsregelingen naast extra ban
caire faciliteiten zijn daar
sprekende voorbeelden van,
waarbij akkerbouw, intensieve
veehouderij en glastuinbouw wel
het meest kenmerkend in 't oog
springen.
Natuurlijk wordt daarbij (terecht)
naar oorzaken en schuldigen ge
zocht. Voor sommigen is dat
soms heel simpel en dus lijkt ook
de oplossing simpel. Persoonlijk
vind ik dat we daar wat voor
zichtig mee moeten zijn. Omdat
in een sterk veranderende we
reld, met een eveneens sterk ver
anderende maatschappij en
economie, er een aantal factoren
is die in wisselende samenstel
ling en zwaarte per sector tot
een verschillende duster van
oorzaken leidt.
Eén van de oorzaken lijkt mij wel
dat door de voortgaande produk-
tietechnologie onder andere de
oogstzekerheden overal groter
worden naast dat produktivitei-
ten blijven toenemen en dat dus
via overschotten concurrentie
c.q. verdringing toeneemt. Deels
gebeurt dit in sectoren die altijd
via concurrentie hun positie heb
ben verworven, deels in sectoren
waar de positie is gebaseerd op
een stuk ordening door de over
heid. Vandaar ook dat per sector
de discussie nogal verschillend is
ten opzichte van de vraag hoe
uit de problematiek te komen.
Voor de een de markt, voor de
ander door meer c.q. betere or
dening.
Pas op de plaats
Snel zullen we wel tot realisti
sche conclusies moeten komen
om op de markt beter te opere
ren en/of om via ordening van
markt- en prijsbeleid (voorzover
het in de Nederlandse invloed
ligt) tot bijstelling te geraken.
Wat dat betreft moet mij van 't
hart dat de politici en onze eigen
minister van LNV zich nogal af
standelijk opstellen. Soms krijg
je 't gevoel dat zij zich vooroor
logs confessioneel opstellen.
De markt kan dit niet in alle ge
vallen alleen opknappen, maar
eveneens is het te simpel om al
leen via nadere ordening tjót een
oplossing te komen. En evenmin
kunnen lastenverzwaringen
voortvloeiend uit een terugtrek
kende overheid en milieubeleid
via de automatische piloot nu
onverkort doorgaan. Daarmee
zeg ik niet, en ik wil dit on
derstrepen, dat milieudoelstellin
gen (indien en vóórzover
onderkend door het land- en
tuinbouwbedrijfsleven) nu in
eens van tafel zijn. Maar daar
waar dat in verband met bedrijfs-
continu niet nodig en wenselijk
is moet ten aanzien van uitvoe
ring een pas op de plaats wor
den gemaakt.
Het milieubeleid mag geen aso
ciaal beleid worden voor de be-
drijfsgenoten in de land- en
tuinbouw, hoewel ik me soms
niet aan de indruk kan onttrek
ken dat sommigen a/s 't moet
zover willen gaan.
(Marius Vare kamp
Voorzitter KNLC
