Niet groot en modern
maar wel goede resultaten
Methode om houdbaarheid
anjer te verbeteren
Kwaliteit hortensia's beter
SNUROZENBEDRUF VAN DER WEL IN LEUSDEN:
"Volgende Floriade
moet er komen"
Leny en Piet van der Wel: "Met de rozenteelt kunnen we goed de kost verdienen en we hebben bovendien
plezier in ons werk."
Zes jaar geleden schakelden Piet en
Leny van der Wel over van trosan-
jers op kleinbloemige rozen en tros-
rozen. Het bleek een goede keus,
waarvan ze geen spijt hebben. "We
hadden het eerder moeten doen",
aldus het tuindersechtpaar uit
Leusden.
Bij het maken van een afspraak voor
een interview waarschuwt Leny:
"We zijn geen groot of modern be
drijf, met de nieuwste snufjes.
Eigenlijk zijn we nog ouderwets be
zig. We kunnen er echter goed de
kost mee verdienen en hebben ple
zier in ons werk." Ondanks (of juist
dank zij?) hun manier van werken
zijn de resultaten van het rozenbe-
drijf van Piet en Leny van der Wel
goed. Ze leveren constant een prima
kwaliteit en staan hierdoor goed
aangeschreven op de bloemenvei
ling, hetgeen beloond wordt met
een paar cent extra per roos. "We
zijn niet ontevreden", meldt Piet.
"Er zit nog steeds groei in ons be
drijf. Ten opzichte van vorig jaar
hebben we hogere opbrengsten en
een lichte prijsverhoging."
Eerste prijs
Piet en Leny telen kleinbloemige ro
zen en trosrozen onder 4500 m2
glas. De kleinbloemige rozen Motrea
(steenrood) en Carolien (rose) ver
dragen elkaar qua temperatuur
goed. Ook de opbrengstprijzen val
len mee. "De laatste jaren is er veel
Motrea en Carolien gerooid, wel
zo'n 25 30%, vertelt Piet. "Daar
door stegen de opbrengstprijzen.
Dat was dus puur toeval." Daar
naast wordt de trosroos Evelien ge
teeld: een rose licht geurende roos,
die vorig jaar tijdens de Floriade een
eerste prijs toegekend kreeg.
Rozen telen is arbeidsintensief. Je
moet er eigenlijk zeven dagen per
week doorheen. Dat weerhield de
familie Van der Wel er in eerste in
stantie van, om over te schakelen
op rozen. "Toen ik nog in de anjers
zat, zei ik altijd: rozen telen, dat
nooit. Vooral het werken op zondag
stond me erg tegen", aldus Piet.
"Vroeger teelden we grootbloemige
anjers en later trosanjers. Met anjers
moet je vaker wisselen en de perio
de tot je kan gaan snijden komt va
ker voor dan bij rozen. Toen de
laatste winters de prijs van de anjers
zakte, onder andere door de import
van trosanjers, begonnen we de ro
zenteelt serieus te overwegen. Als
rozenteler krijg je wat meer financië
le armslag en daardoor zouden we
een medewerker in dienst kunnen
nemen."
Leny vult aan: "Met de anjers had
den we twee piektijden. Net na
moederdag twee maanden lang en
later nog eens twee maanden. Met
rozen heb je zes keer een piek. Het
risico is nu dus meer gespreid." Piet:
"Weet je wat ook een leuke bij
komstigheid is? Anjers hebben 's
winters een temperatuur van 7°
8° C nodig. Dat is koud hoor om
in te werken. Rozen teel je met
20° C en dat is 's winters wel lek
ker".
Vertrouwen
Afhankelijk van het soort gaan ro
zenstruiken 6 a 8 jaar mee. Als ze
onrendabel blijken te zijn, worden ze
natuurlijk eerder gerooid. De Van
der Wel's betrekken de struiken, die
in Limburg worden opgeteeld, van
een handelaar. "De voorlichting ad
viseert altijd om ter plaatse te gaan
kijken", zegt Piet, "maar dat hebben
we nog nooit gedaan. Het is immers
een zaak van vertrouwen. We heb
ben nu driemaal rozen via dezelfde
handelaar gekocht en het is steeds
goed bevallen.
Meestal poten we de struiken in de
kerstvakantie. Er zijn dan genoeg
scholieren om ons te helpen. Eind
maart kunnen we dan de eerste ro
zen snijden. Tot en met november
hebben we om de zes weken een
piektijd. Daarna is het weer tijd om
te snoeien."
Er groeien 18 rozenstruiken op elke
vierkante meter in de kas bij Van der
Wel. Gewoon in de grond, want
"dat geeft de beste resultaten."
Piet: "Wij telen de rozen liever in de
grond dat op steenwol en willen dat
graag blijven doen. De teelt op de
grond is minder kwetsbaar dan
substraatteelt, die veel meer sto-
ringgevoelig is. Bovendien werk je
bij substraatteelt met voedingsu
nits. Als je schade krijgt, betreft het
direct een grotere oppervlakte.
Grond heeft gewoon de beste voe
dingsstoffen en geeft de beste bu-
fer."
Het afschaffen van Methylbromide
als ontsmettingsmiddel voor de
grond kan in de toekomst proble
men gaan opleveren voor dit bedrijf.
"De aaltjesbestrijding is de grootste
plaag", aldus Piet. "Er is wel een
ander middel in plaats van Methyl
bromide, maar daarmee is nog wei
nig ervaring opgedaan. We proberen
nog de grond te stomen. Als dat
niet meer lukt, zullen we toch moe
ten overschakelen op substraat
teelt."
Nieuwe middelen
Verder kunnen de Van der Wel's nog
aardig uit de voeten met de toe
gestane gewasbeschermingsmidde
len. Piet: "Er zijn middelen
geschrapt, maar gelukkig komen er
ook weer nieuwe bij, onder andere
op aandringen van de landbouwor
ganisaties. Vroeger duurde het jaren
voordat een nieuw middel de toets
der kritiek had doorstaan en toege
laten werd. Dat vergt nu minder tijd.
Met het huidige middelen bestand
moeten we het wel onder controle
kunnen houden. Ik denk bijvoor
beeld aan het bestrijden van meel
dauw, spint en trips. Bovendien
wordt op proefbedrijven gewerkt
aan geïntegreerde gewasbescher
ming. Die bestrijding blijkt echter in
een kas met drie soorten rozen
moeilijker te gaan dan in een kas
met bijvoorbeeld alleen maar toma
ten."
Over gewasbescherming wil Leny
graag het volgende kwijt: "Er wordt
nog te veel gedacht dat tuinders
maar aan rommelen met gewasbe
schermingsmiddelen. Dat is onte
recht, want het zijn allemaal heel
dure middelen. Daar knoei en rom
mel je niet mee. Daar ben je juist
zuinig op. Bovendien werk je er zelf
midden in, dus je kijkt wel uit! Ge
lukkig worden de nieuwe middelen
wat zachter, dus milieuvriendelij
ker."
Kracht van het bedrijf
De familie Van der Wel heeft geen
speciale belichting in de rozenkas
die verdeeld is in drie afdelingen.
"De kosten van belichting komen er
bij dit soort rozen niet uit", vertelt
Piet. "De kracht van ons bedrijf is
dat we met slechts drie personen
werken. In een groot bedrijf met
veel personene moet je meer produ
ceren. Voor die bedrijven is assimila
tiebelichting aantrekkelijk." "Wij
hebben dus geen problemen met de
buren...", voegt hij er aan toe.
Piet en Leny werken samen in een
man-vrouw-maatschap en hebben
een vaste medewerker in dienst.
Verder wordt af en toe gebruik ge
maakt van de diensten van stagiai
res. Op zondag wordt zo weinig
mogelijk gewerkt. In de piektijden is
het zes dagen per week rozen snij
den en sorteren met behulp van een
machine. Hierna gaan de rozen de
koelcel in. Drie keer per week voert
Piet zelf de rozen op de bloemenvei
ling in Vleuten aan. "Dit jaar hoop ik
de mijlpaal van een miljoen rozen te
bereiken", zegt hij. "De laatste jaren
is er gelukkig niets doorgedraaid.
We staan vrij goed aangeschreven
op de veiling. Een goede kwaliteit
krijg je onder andere door goed te
sorteren."
Piet voelt het niet als een gemis dat
hij buiten de bestaande tuinbouw
gebieden, zoals Maarssen en Vleu
ten/De Meern, zit met zijn bedrijf.
"Met de auto ben ik in een halfuur
in Vleuten. Vroeger bracht ik de
bloemen voor mijn vader naar de
veiling in Amersfoort. Dat duurde
ook een halfuur, met de bakfiets."
Flexibel
Als voordeel van een klein bedrijf
noemen Leny en Piet ook de moge
lijkheid van flexibele werktijden, bij
voorbeeld als het mooi weer is.
Leny: "We beginnen dan 's mor
gens om zes uur met het rozen snij
den en houden er om één uur weer
mee op. We pakken de auto, doen
de fietsen er op en trekken er op uit.
Dat kun je doen als je maar één me
dewerker hebt." Het echtpaar Van
der Wel is zeker geen slaaf van het
bedrijf. Ze nemen de nodige vrije tijd
en gaan graag uit. Op vakantie, naar
de schouwburg, naar vrienden of
zomaar een stuk fietsen. Piet: "We
SÉ jjonüfr-
ÜBBi
laten het leven niet aan ons voorbij
gaan. Ook vroeger, toen de kinderen
nog klein waren, gingen we er al op
uit."
Als nadeel van een gezinsbedrijf
noemt Leny het feit dat je "als man
en vrouw constant op eikaars lip
zit." "Daarom vind ik het belangrijk
dat ik, naast mijn werk in de kas en
de huishouding, ook nog nevenacti
viteiten heb en daarmee leuke con
tacten maak. Dat begon vroeger al
met de oudercommissie van de
school. Momenteel zit ik in het
bestuur van de Leusdense vrouwen
raad. Dat ervaar ik als heel verrij
kend. Je moet niet alleen maar met
je eigen bedrijf bezig zijn."
Piet (52) beaamt dit volmondig.
"Daarom heb ik tot mijn 50e ge
voetbald. Ook ik heb in diverse
besturen, onder andere van de vei
ling, gezeten. Momenteel zit ik nog
in de Commissie Tuinbouw van het
De kwaliteit van hortensia's is de
laatste jaren beter geworden. Dat is
de mening van bloemisten in Neder
land en Duitsland. Zij voorzien dan
ook een toenemende afzet van hor
tensia's. Wel vragen ze om steeketi-
ketten bij de planten met tips voor
de verzorging.
Dit blijkt uit een onderzoek dat het
Produktschap voor Siergewassen
heeft gedaan voor Bloemenbureau
Holland. Per land zijn tweehonderd
bloemisten ondervraagd die allen
Het Wageningse onderzoekcentrum
CPRO is er in samenwerking met
enkele anjerverdelingsbedrijven in
geslaagd methoden te ontwikkelen
die het mogelijk maken één enkel
gen over te brengen in bestaande
anjerrassen. Via een dergelijke
transformatiemethode is het denk
baar om ieder denkbaar gen over te
brengen, maar het onderzoek is in
eerste instantie gericht op verbete-
ULG." Piet maakt ook deel uit van
een studieclub van telers en trosro
zen. Een groep die begeleid wordt
door de DLV. "We komen 10 12
keer per jaar bijeen en bezoeken dan
eikaars bedrijven om de resultaten
te vergelijken. Daarvan houden we
overzichten bij. Met z'n allen beta
len we de voorlichter voor zijn bege
leiding. We nodigen ook wel eens
iemand van de veiling uit."
Geen opvolger
Grote plannen voor de toekomst
heeft dit tuindersechtpaar niet. Le
ny: "We hebben geen opvolger en
onze leeftijd gaat ook meespelen.
Onze dochters van 23 en 24 jaar
hebben allebei een goede baan en
wonen niet meer thuis. In bedrijfs
overname zijn ze niet geïnteres
seerd, zeker niet toen we nog anjers
teelden. Sinds we overgeschakeld
zijn op rozen, vertellen ze wel wat
vaker dat hun vader rozeteier is."
"Toch willen we het bedrijf niet la
ten verpauperen. Het moet een le
vensvatbaar bedrijf blijven, dus we
willen wel wat blijven investeren",
zegt Piet. "Zo willen we het oudste
gedeelte van de kas vervangen. Het
betreft een houten kas van 26 jaar
oud. Die afdeling stamt nog uit de
tijd dat mijn vader hier tuinder was.
Het bedrijf is destijds gesplitst. Mijn
broer heeft ook de helft overgeno
men. Hij heeft hiernaast een eigen
bedrijf. Verder hebben we plannen
om de sorteer- en koelruimte uit te
breiden. Voorlopig gaan we er dus
nog even tegenaan."
Terwijl Piet een prachtig boeket ro
zen voor zijn bezoek samenstelt,
geeft Leny nog even een goed ad
vies. "Rozen doen het goed in lauw
water met chrysal. Ze staan mooi in
een glazen vaas en moeten schuin
worden afgesneden. Er mag geen
blad in het water staan. Neem altijd
schone vazen, want vuile vazen zijn
funest voor rozen." Dilia van Dijk
Het overgrote deel van de inzenders
van "Floriade 1992" wil dat er een
volgende Floriade komt. Vooral in
zenders van boomkwekerijproduk-
ten hebben zich hiervoor
uitgesproken.
Dit blijkt uit een enquete die is ge
houden door het Produktschap voor
Siergewassen. Voor de enquete
werden bijna tweehonderd inzen
ders en ruim achtduizend bezoekers
van de tuinbouwtentoonstelling on
dervraagd.
Uit de enquete blijkt ook dat het
overgrote deel van de 3,3 miljoen
bezoekers tevreden is over de ten
toonstelling.
hortensia's verkopen. In Nederland
verkoopt 90 procent van de bloe
misten de plant en in Duitsland 77
procent.
Bijna driekwart van alle ondervraag
den is content over de kwaliteit van
de Nederlandse hortensia's. De
bloemisten die ontevreden waren,
klaagden over de houdbaarheid, de
stevigheid, de bladkwaliteit en de
schommelingen in de kwaliteit. Ook
komen blindgangers voor: stelen
zonder bloemknop.
ring van de houdbaarheid van de
anjer. Het milieu-onvriendelijke voor-
behandelen is dan niet meer nodig,
aldus de onderzoekers.
De transformatiemethode zou ook
gebruikt kunnen worden voor het
inbrengen van resistenties tegen
ziekten en plagen. De genen die
hiervoor kunnen zorgen heeft men
echter nog niet 'in handen'.
