Sperziebonen blijven
goed aan de prijs
Let op schimmelziektes in bloemzaden
De Vlijtige Liesjes doen het weer een keer goed
Communicatie
Prijs plantuien gehalveerd
De regenrijke julimaand heeft ook
op THOLEN behoorlijk wat schade
gegeven aan diverse gewassen.
Vooral de zaadteelt is hier dan ook
het meest kwetsbaar, er komen dan
ook veel schimmelziekten en water-
plekken voor bij deze gevoelige ge
wassen. Op uitgebloeide bloesem
ontstaat gemakkelijk botrytis die
van daaruit de gehele bloemstengel
aan kan tasten. Andere schimmels
zoals collectotrichum, sclerotinia,
alternaria en dergelijke kunnen ech
ter soms catastrofaal een gewas
aantasten.
Meestal wordt een bespuiting hier
tegen te laat uitgevoerd. Een regel
matige controle van de gewassen is
onder alle weersomstandigheden
noodzakelijk, met warm droog weer
zijn het hoofdzakelijk insekten en
met nat weer de schimmels die men
in de gaten moet houden en even
tueel bestrijden.
Er is ook behoorlijk wat minder
zaadzetting geweest tijdens de laat
ste weken. De ene bloem is hier
weliswaar gevoeliger voor dan de
ander, want in bijvoorbeeld violen
zijn momenteel nog weinig zaad-
Communicatie is het woord van de
laatste jaren. De RBT-veiling in de
BARONIE speelt daar ook op in. Dit
in de vorm van het RBT-infobuiletin.
Dit bulletin verschijnt 8 keer per jaar
met een oplage van zo'n 3000
stuks. Het bulletin is aan zijn 13e
jaargang bezig, wat toch aangeeft
dat het zijn nut heeft.
Wat kan men vinden in het infobul
letin? Produktnieuws, nieuws van
het Centraal Bureau Produkt Advies
Commissie (P.A.C.), nieuws, alge
mene zaken, stand van de bouw
van het IABC, jubilea van perso
neelsleden, MBT-richtlijnen, omzet
cijfers en aanvoertijden. Op gezette
tijden zijn er dan ook nog reportages
of verslagen van de ledenraads- of
afdelingsvergaderingen, bezoek van
hooggeplaatste personen, nieuwe
verpakkingen, nieuwe produkten
enz. Onlangs, is toegevoegd mede
delingen of ander nieuws vanuit de
telerskringen-werkgroepen. Al met
al een behoorlijke brok informatie.
Maar alleen informatie is niet altijd
communicatie Voor een goede
communicatie moeten alle betrok
ken partijen hun zegje kunnen doen.
Op de RBT kan dat door middel van
PAC's (Produkt Advies Commis
sies). In de commissies hebben een
aantal telers zitting met minimaal ai-
tijd een dagelijks-bestuurslid. Voor
bijna alle gewassen is er wel een
PAC. In deze commissies worden al
le produktzaken behandeld. Telers,
die ergens een probleem mee heb
ben, kunnen hun vertegenwoordi
gers in het PAC daarvoor
aanspraken. Deze moeten dat dan
op de eerstevolgende PAC-
bijeenkomst op tafel leggen. Het
DB-lid kan dit probleem meenemen
naar de direktie en het DB-overleg.
Een goede vorm van communicatie.
Vanuit de afdelingen van de RBT
hebben personen zitting in het
hoofdbestuur en ledenraad. Ook via
dit kanaal is er communicatie moge
lijk. Eenmaal per jaar is er een ge
sprek tussen de veiling en de
tuinbouwvakorganisatie. Daar
wordt dan gepraat over algemene
zaken.
Naast alle bovenstaande zaken zijn
er dan nog het jaarverslag, informa
tiebrochures, circulaires, publikatie-
borden etc. Na veel overleg is het
zogenaamde "spoorboekje" tot
stand gekomen. In dit spoorboekje
staat en ik citeer uit het RBT-
bulletin: "alles over verantwoorde
lijkheden, de struktuur van de orga
nisatie en de communicatie en
overdracht van informatie." Dit
"spoorboekje" is tot stand geko
men met inzet van bestuur en te
lers. Een goede zaak. Al met al
wordt er heel wat gedaan aan com
municatie. Een goede communicatie
is alles waard..
knoppen te vinden. Er kunnen echter
nog wonderen worden verricht bij
deze bloemen wanneer het weer
deze maand goed blijft. Een mooie
nazomer kan bij veel gewassen nog
veel goed maken, waardoor ook tij
dens de oogst minder verloren gaat.
De bloemenzaadteelt onder glas
doet het momenteel goed. Deze
staan dan ook beschermd en heb
ben deze zomer geen extreme hitte
te verdragen, zodat de zaadzetting
over het algemeen goed is. Vooral
het Vlijtig Liesje doet het over het
algemeen met het koele weer goed
want ze worden nu goed door de
bijen bevlogen. De zaadzetting gaat
bij dit gewas nog tot in september
door zodat er tot half oktober heel
wat zaad gevormd kan worden. Met
de warme zomers van de afgelopen
jaren is bij dit gewas de zetting in di
verse kassen een probleem ge
weest, zodat er in extreme gevallen
zelfs zonder oogst geruimd moest
worden.
Ook de knrips kunnen tot nog toe
goed in de hand gehouden worden
met de biologische bestrijders. Dit is
erg verheugend, want de ervaring
van de laatste jaren heeft wel ge
leerd, dat wanneer dit lastige insekt
de overhand krijgt, dan blijft er van
het gewas en de zaadvorming wei
nig meer over. De biologische insek-
tenbestrijding is in de meeste
gevallen een uitkomst voor de zaad
teelt onder glas. Er is in de eerste ja
ren zeker leergeld betaald en duur is
het van z'n eigen al. Zeker wanneer
er verschillende insekten uitgezet
moeten worden.
In een aantal gewassen verloopt
ook nu de bestrijding niet naar
wens. Het heeft ook in de vrucht
groenten jaren geduurd voor het
hier goed ging. Daar is dan ook veel
onderzoek aan vooraf gegaan. Dit is
er in de bloemenzaadteelt niet zodat
de teler veelal aangewezen is op ei
gen inzicht of overleg met collega's
en de DLV-voorlichters.
Met opwieden en een bespuiting met bladcelvoeding proberen sper
ziebonentelers de groei in hun gewas te houden.
De WEST-BRABANTSE telers van
plantuien die niet tijdig verkocht
hebben moeten hun produkt nu
voor aanmerkelijk minder van de
hand doen. Binnen veertien dagen is
de prijs gehalveerd. Lange tijd
schommelde het bedrag rond de 30
cent. Het kon niet kapot dachten
verschillenden en stelden de ver
koop uit of schuurden hun partij in.
Dit lange wachten heeft geld
gekost.
Het vertrouwen in een eventueel
herstel bij de plantuien is weg.
Langzaam begint de handel in zaai-
uien op gang te komen. Telers die
normaal gesproken hun uien geheel
opslaan proberen nu alvast een ge
deelte te verkopen. Dit valt niet
mee Zowel in kwalitatief als kwan
titatief opzicht hebben de uien het
tot heden toe bijzonder goed ge
daan. Nu maar afwachten of kwali
teit werkelijk betaald wordt. De
legio lezingen en beleidsvisies ston
den er afgelopen seizoen bol van.
"Wil een boer overleven dan moet
hij zich toeleggen op kwaliteit".
Na publicaties in diverse landbouw
bladen dat er dit jaar 350 ha winter
peen meer is, is de vraag geheel
weggevallen. Handel en verwerken
de industrie nemen een afwachten
de houding aan. Op termijn
verandert geen peen van eigenaar.
Wat weggaat gebeurt met dagprij
zen. Ook van winterpeen is te mel
den dat zowel opbrengst als
kwaliteit veelbelovend is. Verschil
lende telers vragen zich nu af of het
wel verstandig is om melding te ma
ken van een aanzienlijke areaalsuit
breiding. Al vaker is gebleken dat
artikelen over oogstverwachtingen
uiterst nadelig kunnen werken voor
stemming en prijsvorming. Telers
van aardappelen, knolselderij en ui
en kunnen erover meepraten. Veel
telers bieden hun peen momenteel
bij de handel aan. Het enige ant
woord dat zij krijgen is "Even af
wachten. Ik doe mijn best". De prijs
van vrije B-peen is inmiddels bene
den de 10 cent beland. Er worden
opbrengsten verwacht van boven
de 80 ton per ha.
Ijsbergsla is de laatste week aange
trokken tot boven de 50 cent. Door
het natte weer is er een gat gevallen
zodat het aanbod momenteel be
perkt is. Telers van spinazie ontvin
gen vorige week f 3,— per kg. Vaak
is zo'n forse prijsverhoging maar
van korte duur maar voor tuinders
die dan toevallig leveren is het mooi
meegenomen. Wil je met tuinbouw
de kost verdienen dan is het nood
zakelijk om wekelijks te veilen. Met
een flink areaal gokken op een be
paalde periode kost zo goed als ze
ker al bij voorbaat geld.
Telers van sperziebonen voor de
versmarkt zijn tevreden. De vrije bo
nen brengen vrijwel dagelijks f 1,50
per kg op. Door de aanhoudende re
genval is de groei uit het gewas zo
dat vraag en aanbod in evenwicht
is. Voor de late bonen worden geen
hoge opbrengsten meer verwacht.
Het rendement van de contractbo
nen zal dit jaar laag uitvallen.
Het afzetseizoen voor onder plastic
gezaaide bonen is half juni maar
matig gestart. Telers van vroege bo
nen stonden niet te juichen. Hun
produkt bracht amper f 1,50 op en
dat is bij 6 ton per ha te weinig.
Vanaf half juli ging het beter. De op
brengsten stegen tot 8 ton en de
prijs bleef stabiel met zelfs uitschie
ters tot f 2,50. Wisselende weers
omstandigheden hebben veel
percelen geen goed gedaan. Op veel
plaatsen zijn waterhoeken te zien.
Bonen kunnen geen natte voeten
verdragen. Er onstaat zuurstofge
brek zodat het gewas geel gaat ver
kleuren en bij een warme periode te
snel in de bloem schiet. Met bespui
tingen met bladcelvoeding en wie
den is getracht de groei erin te
houden. Ondans regelmatige toe
diening van middelen tegen schim
mels e.d. slaat botrytus en
rattekeutel toe. Het uitvalpercentage
ligt hoger en de vele kromme en ge
vlekte bonen zorgen dat de kwaliteit
van veel percelen maar matig is. De
prijs echter maakt veel goed. Vorig
jaar lagen de kilogramopbrengsten
in augustus boven de 10 ton met
prijzen van 43 cent, nu 3 ton lager.
Daar komt nog bij dat het areaal in
1993 10% lager is.
Ingewijden verwachte dat de prijs
zich het verdere seizoen zal handha
ven. Dit ondanks het gegeven dat er
een aanzienlijke oppervlakte late bo
nen is uitgezaaid. Volgens verschil
lende telers zullen deze bonen niet
meer geven dan 5 ton per ha. Daar
zijn de weersomstandigheden te on
gunstig voor geweest.
Voor de telers van contractbonen
heeft de regen veel schade ge
bracht. Zij moeten het juist hebben
van een hoog hectaregewicht. Te
genvallende opbrengsten en een ho
ger tarracijfer dan gebruikelijk zal
het gevolg zijn. Verwerkers van bo
nen hebben overigens dit jaar min
der aanmeldingen van
akkerbouwers gekregen om geheel
of gedeeltelijk voor eigen risico te
telen. Wel veel aanbod om land te
huren. Nu de malaise in de akker- en
tuinbouw toeslaat spelen velen lie
ver op safe en telen op contract of
schrappen de grillige teelt. Sperzie
bonen kunnen een aardig saldo
opleveren maar ook regelmatig zit er
een jaar tussen dat er geld bij moet.
J.v.T.
Na een natte periode was het einde
lijk goed weer voor de graanoogst,
en dan wordt er ook nog een excur
sie georganiseerd door de zaad-
teeltstudieclub "Eiland Tholen"
naar diverse percelen met eenjarige
zaadteeltgewassen. Gezien het
mooie weer was er met 35 deelne
mers nog ruim belangstelling. In
verband met de voorspoedige be-
gingroei is de gewasontwikkeling
zover dat de excursie een week
werd vervroegd. Was er in de voor
zomer sprake van droog en groei
zaam weer, na een natte periode is
er in veel gewassoorten wel narig
heid te vinden, m.n. schimmelaan
tastingen.
Eerst werden enkele problemen ge
toond: in koolzaad zat alternaria en
meeldauw, hetgeen wel gelijktijdig
bestreden kan worden. In Echium
werd de sclerotina (rattekeutelziek-
te) aangetoond, in de stengel waren
de schimmelophopingen (de "keu
tels") duidelijk te zien. Deze aan
tasting is eigenlijk een
zwakteschimmel, hij komt het
mee6t voor op o.a. natte plekken,
voor de dam, op het kopeind e.d.,
dus de plaatsen met de mindere
structuur. Ook muurbloem is gevoe
lig voor natte voeten, en hierin zat
de sclerotinia minor met tevens flink
botrytus. Wordt een dergelijke aan
tasting verwacht (de schimmelspo
ren blijven in de grond over) dan kan
eventueel voorbehoedend worden
gespoten tot uiterlijk begin bloei.
Veel gewassen waren er waar in
meer of minder mate een meeldauw-
aantasting in zat. Gewezen werd
op de meeldauwplekken die na een
bespuiting door zijn, het wit van de
meeldauw wordt bruinachtig.
Bestrijding van meeldauw moet
voorbehoedend, is er een besmet
ting in het gewas, pas dan midde
lenkeuze en dosering aan. De groep
kwam in diverse percelen phlox, en
na een vlugge begingroei ziet het er
naar uit dat dit gewas toch weer vrij
laat geoogst kan worden. Ook hier
kwam weer de meeldauw ter spra
ke, soms in combinaties met
bottytus.
Is het gewas te vroeg onder de
meeldauw gelopen, dan uit zich dat
in een verlaagde kg-opbrengst; zit er
echter een verontreiniging van on
kruidzaden in, dan kan de partij door
de afnemer geweigerd worden. In
de phlox is dit vooral de zwarte
nachtschade en het perzikkruid, de
ze kunnen niet of zeer moeilijk uit
het zaad geschoond worden.
Blauw is de kleur voor trips; en
wanneer blauwe viool en lobelia bij
elkaar liggen is het zaak hier op te
letten. Tijdens de excursie bleek dat
de trips volop aanwezig was.
Wegspuiten lukt niet, maar wel is
het mogelijk om de populatie in te
binden. Een warme meimaand geeft
vaak vroege trips, voor bestrijding
wel letten op de aanwezigheid van
bijen in de buurt, of in elk geval we
ten op welk tijdstip van de dag ze
op het gewas vliegen.
Phizoctona-aantasting komt naar
voren op plaatsen met minder struc
tuur. Het gewas kan volledig afster
ven, terwijl een bespuiting eigenlijk,
niet doenbaar is. Elk gewas heeft
z'n eigen probleem, bij de Adonis
(kooltje vuur) worden er 3 ge
noemd: in het voorjaar boven krij
gen (kiemduur kan tot 6 weken), in
het najaar in de zak krijgen en in het
volgende seizoen de opslag. In leeu-
webek was door botrytus een heel
eind van de zaadstengel leeg, ook
dit is een probleem wat wel eens
onderschat wordt. Als regel worden
afstervende of beschadigde plan
tendelen het eerst aangetast, daar
na worden ook gezonde
plantendelen snel geïnfecteerd. De
afgevallen bloemblaadjes welke aan
het bloemhoofd blijven plakken vor
men een ideake voedingsbodem. De
eerste schimmelsporen worden via
de lucht aangevoerd, en na infectie
gaan de aangetaste plantendelen
rotten. Onder warme, vochtige om
standigheden (zwaar gewas) breidt
de schimmel zich snel uit. Kenmer
kend is de aanwezigheid van grijs
schimmelpluis.
Als gevolg van de vroege en forse
mineralisatie van stikstof staan veel
gewassen aan "de zware kant",
vooral bij zo'n gewasontwikkeling
dient men schimmels in de gaten te
houden, op het eind van de groei
wordt het zaad vol en zwaar, maar
daar blijft echter wel bladgroen voor
nodig.
Veel zaadteeltgewassen worden ka
rig bemest, laten weinig of geep
oogstresten achter, velen hebben in
de zomer het veld niet dicht; alle
maal factoren die de bodemvrucht
baarheid niet ten goede komen.
Benut daarom ook bij zaadteelt de
mogelijkheid van organische mest
met inzaai van groenbosters. Een
goede bodemgesteldheid geeft
meer opbrengst dan matige grond
met veel bemesten.
L. Bijnagte
