Tuinbouwcommissie
op bezoek in West-
Zeeuws-Vlaanderen
Grote belangstelling voor
proeven in de zaadteelt
Weer Holland primeur voor
bedrijf uit Oud-Vossemeer
Frans Haverbeke speurt met de loep naar roofmijten. Vanwege aantasting door rondknopmijten zijn
deze enkele jaren geleden in de haze/notenaanplant uitgezet. De roofmijten zijn nog in grote getale aanwe
zig, zo bleek.
Woensdag 21 juli hield de Tuin
bouwcommissie van de ZLM haar
jaarlijkse excursie, dit maal in West
Zeeuws-Vlaanderen. Per bus wer
den drie bedrijven bezocht, de
champignonkwekerij van Johan Ris-
seeuw te Retranchement, het eco
logische bedrijf met hazelnotenteelt
van Frans Haverbeke te IJzendijke
en het fruitteeltbedrijf van de ge
broeders Lako te Aardenburg.
Het eerste reisdoel was de cham
pignonkwekerij. Risseeuw is
destijds begonnen met 22 ha akker
bouw, in combinatie met andere ac
tiviteiten als loonwerk, strohandel,
het 's winters werken bij het be-
drijfslaboratorium Oosterbeek en
het verrichten van veldkeuringen
voor de NAK Goes. Hij wilde graag
op het eigen bedrijf iets erbij doen,
vandaar het initiatief om met cham
pignons te beginnen, nu vier jaar ge
leden. "Dat is nu duidelijk de
belangrijkste tak geworden, de ak
kerbouw schiet er zelfs wel eens bij
in".
Risseeuw heeft vier cellen met elk
200 m2 teeltoppervlak. Hij vult de
teeltbakken met verse compost, die
hij daarna gedurende een week
pasteuriseert en vervolgens ent met
champignonbroed. Een teeltcyclus
duurt elf weken: zeven weken voor
bereiding en vier weken oogst. Eind
november schakelt hij over op geën
te compost. Pasteuriseren is dan
niet meer nodig, waarmee de teelt
cyclus een week wordt verkort. Nog
een stapje verder is het overgaan op
doorgroeide compost. Risseeuw
heeft echter geen plannen in die
richting, omdat dit voor zijn bedrijf
een te sterke produktie-uitbreiding
(40 procent) zou bétekenen. De af
gewerkte champignonmest gebruikt
de teler als organische mest op het
land. Dit hoeft niet te worden on
dergewerkt.
In het begin leverde Risseeuw de
champignons aan de RBT te Breda.
Momenteel gaat veel weg op con
tract. Hij brengt ze zelf naar Yerseke,
waar ze worden verladen. De afre
kening van de contracten loopt nog
wel via de RBT. "Het is ook in de
champignonteelt geen rozegeur en
maneschijn", zegt Risseeuw. "Maar
als ik hetzelfde geld vier jaar gele
den in de akkerbouw had geïn
vesteerd had ik het nu heel moeilijk
gehad. De champignons brengen in
ieder geval ruim voldoende op om
de rente en aflossing bij de bank te
kunnen betalen".
Ecologisch
Het bedrijf van maatschap
Haverbeke-Peters was en is een ge
mengd bedrijf. Het bestaat nu uit 60
ha akkerbouw, wat mestvee en 214
ha hazelnoten. Gedurende vier jaar
heeft het bedrijf gefungeerd als in-
novatiebedrijf geïntegreerde akker
bouw. Sinds vorig jaar wordt op een
deel van het bedrijf (25 ha) ecolo
gisch geteeld, op de resterende 35
ha wordt nog geïntegreerd geteeld.
Door die - bij wijze van spreken -
ene bespuiting die op het geïnte
greerde bedrijf nog werd toegepast,
achterwege te laten, mogen de pro-
dukten worden voorzien van het
predikaat 'ecologisch', en brengen
ze iets meer op. "We hielden er toch
al niet zo veel van om bestrij
dingsmiddelen te gebruiken, en dan
is zo'n stap niet zo heel groot", al
dus Frans Haverbeke
Ook in de hazelnoten gebruikt hij
geen chemische middelen meer. "In
juni is het dan niet altijd even leuk
om door de aanplant te lopen, om
dat er veel luizen in zitten, maar de
struiken komen daar wel weer door
heen". Een gedeelte van het plant
goed is afkomstig uit Frankrijk, en
hierin zaten rondknopmijten. Deze
zijn bestreden door roofmijten uit te
zetten. Dit werkt goed. Verschillen
de leden van de tuinbouwcommis
sie hadden een loep bij zich, en
signaleerden een groot aantal roof
mijten op de bladeren van de haze
laars. Waarschijnlijk hebben deze
ook spintmijten op hun menu staan,
want die zaten er ook.
De eerste jaren hield Haverbeke de
strook onder de struiken zwart. Hij
bestreed het onkruid met een
zwenkschoffel, "maar dat was
niks". Het onkruid, vooral de muur,
stond zo hoog dat oogsten niet mo
gelijk zou zijn. Nu staat er gewoon
gras onder de struiken, dat eens per
twee weken wordt gemaaid met
een zwenkmaaier, "en dat werkt
goed". Er loopt nog wel steeds een
flinke koppel kalkoenen in de boom
gaard. Die zorgden en zorgen dat de
muur kort gehouden wordt.
De notenoogst lijkt dit jaar kleiner te
worden dan vorig jaar. Volgens Ha
verbeke komt dat door het druilerige
weer tijdens de bloei. "Het was
slecht weer voor de bestuiving. Vo
rig jaar hingen er veel trosjes van
vier of vijf noten, maar nu zijn het
vooral enen en tweeën".
Dijkje met onkruid
De heer Lako hanteerde de micro
foon in de bus. De route doorkruiste
een landbouwgebied dat door de
natuur- en milieulobby geclaimd is
om er natuurgebied van te maken.
In de ogen van Lako moet de land
bouw veel te veel concessies doen.
"Daarginds ligt al een bosje, maar
dat is op slechte grond. Hier is de
grond goed. Maar ik hoop en ga er
van uit dat het om financiële rede
nen niet mogelijk zal zijn hier natuur
te maken". Ook bij het passeren van
een onder het onkruid verscholen
dijkje (in het kader van een ruilverka
veling onder beheer van Het
Zeeuws Landschap) of een golfter
rein (intredegeld f 8.000,-), gaf La
ko een deskundig en vaak
humoristisch commentaar.
Het bedrijf van de gebroeders Lako
te Aardenburg was het laatste ex-
cursiedoel. Dit bestaat uit 40 ha ak
kerbouw en 11 ha fruit: appels,
peren en - gelukkig voor de bezoe
kers! - ook een klein stukje Opal
pruimen. De commissieleden na
men een kijkje in de spiksplinter
nieuwe schuur/bewaarplaats:
oktober vorig jaar ging de oude door
brand verloren. De fruitcellen achter
de schuur bleven behouden, maar
de buitenmuur was wel in die mate
beschadigd dat er een extra muur
omheen gebouwd moest worden.
Na lange periodes van droog weer
heeft de zaadteeltstudieclub
"Eiland Tholen" de excursie naar
het proefveld gehouden in een
gestaag neervallende regen. Het
"slechte" weer onthield de 52 deel
nemers er niet van om de resultaten
van teeltjaar 1993 aan te horen. Tij
dens de middaguren waren de fi
nanciële sponsors ontvangen.
Ook dit jaar ligt de grootste opper
vlakte weer ingevuld voor herbiciden-
onderzoek: in 21 gewassen
worden onkruidbestrijdingsmidde
len toegepast, er is een ziekteproef
in lavatera, stikstofbemesting in
zaaiviool, proefje met afgemaaid
gipskruid, terwijl het geheel wordt
opgesierd met een assorti-
mentstuin: een grote verzameling
van eenjarigen welke direct ter
plaatse zijn gezaaid.
De onderzoeker van ROC "Rusthoe-
ve" ing. M. Tramper gaf aan wat
voor middel op welk tijdstip was
gespoten met als zichtbaar bewijs
het bewuste veldje. Bestuurslid (en
bestrijdingsmiddelenhandelaar) Wil
Boogaart gaf bij elk gewas een prak
tische samenvatting. De resultaten
zijn haast allemaal behaald met mid
delen die geen toelating hebben
voor de praktijk, gebruik ervan is
dan dus wettelijk verboden. De le
den van de studieclub hebben tij
dens de excursie wel kunnen zien
welk middel eventueel perspectief
biedt.
In gipskruid is een maaiproef aange
legd, dit n.a.v. geruchten dat een
perceel gips na veel hazenschade zo
enorm uitstoelde dat er veel meer
zaad zou zijn geoogst. Nu ligt er een
strook onbehandeld, een strook af
gemaaid op 20 cm hoogte en
een strook gemaaid op 10 cm
hoogte. Nu maar afwachten welke
strook de meeste opbrengst geeft.
In de zaaiviool is er een vervolg op
de N-proef, nu is er een ander uit
gangspunt met een bodemvoorraad
N-min van ca. 20 kg N/ha. i.p.v. 140
kg/ha in 1992.
Ziekteproef Lavatera
Al een lange reeks van jaren vinden
er proeven plaats om de beruchte
schimmelziekte Colletotrichum in
de lavatera de baas te worden. Dit
jaar is echter voor een totaal andere
proefopzet gekozen; de achterlig
gende gedachte is de levenswijze
van de schimmel. Deze zit in het
zaad, en zaaizaadontsmettingen ko
men niet tot onder de zaadhuid, dus
de kiemplant welke groeit uit een
besmet zaadje is al geïnfecteerd als
hij boven de grond komt. Door
sporen-groei welke o.a. door spatten
van regendruppels wordt verspreid
is de naast liggende plant ook aan
getast, vandaar het voorkomen in
besmettingshaarden.
De proefopzet is enkel gericht op
mechanische maatregelen, inzet
van dure schimmelbestrijdingsmid
delen wordt nu niet meegenomen.
Er is gezaaid op 4 verschillende af
standen: 2, 4, 8 en 14 cm en dat
weer in 3 herhalingen. Op het mo
ment van de excursie was duidelijk
zichtbaar de aantasting in het dikst
gezaaide deel, terwijl het dunst ge
zaaide gewas nog gezond was (het
zelfde uitgangsmateriaal). Een
naastliggende proef is uitgebreid
met het handmatig verwijderen van
de zieke kiemplanten. De proef
wordt gedaan met zowel de rose als
de witte lavatera. Voor conclusies is
het nog te vroeg, de eerste resulta
ten zijn zeer hoopgevend.
Uitdragen resultaten
De resultaten zullen deze winter nog
een keer worden behandeld, en als
blijkt dat een middel minimaal drie
achtereenvolgende jaren goed heeft
voldaan, dan wordt er via de PD een
toelating aangevraagd, en is het
middel "praktijkgeschikt". De in
verslagen genoemde resultaten
hebben betrekking op slechts één
beproevingsjaar. Bij twijfel kunt u de
DLV-bedrijfsdeskundige zaadteelt de
heer J. Wals raadplegen. Hij is be
reikbaar via DLV-kantoor te Horst,
tel. 04709-87500.
Volgende excursie staat gepland op
do. 5 augustus a.s. Info over de stu
dieclub via de secr. L. Bijnagte, tel.
01666-2181.
L. Bijnagte
Enige tijd nadat de gepasteuriseerde compost met champignonbroed
is geënt wordt er een laag dekaarde op aangebracht. Deze hoop is
voldoende voor één cel van 200 m2 teeltoppervlak. Op de achter
grond de tuinbouwcommissie, met geheel rechts Johan Risseeuw.
Voor de derde keer is een kweek-
produkt van maatschap Hommel uit
Oud-Vossemeer door Bloemenvei
ling Holland onderscheiden met de
kwalificatie 'Holland primeur'. Het
gaat om een nieuwe Solidagosoort
(Solidago is ook bekend als gulden
roede), die de naam S. Golden Bum-
blee heeft gekregen.
Lang niet ieder nieuw kweekpro-
dukt dat op Bloemenveiling Holland
wordt aangevoerd wordt een Hol
land primeur, vertelt mevrouw Hom
mel. De plant of bloem moet
daarvoor aan hoge kwaliteitseisen
voldoen. Het bijzondere van de nieu
we Solidagosoort is dat deze een af
wijkende bloeiwijze heeft, en ook
een andere kleur geel. Alle Solida-
go's zijn geel, maar toch heeft geen
enkele soort precies dezelfde kleur.
De vorige keren dat mts Hommel
een Holland primeur had was dat
met een Phlox en eveneens een So
lidago. Op het vijf ha grote bedrijf
worden snijbloemen en vaste plan
ten geteeld, die allemaal worden ge
veild op Bloemenveiling Holland in
Naaldwijk.
