"Men schuift de rekening voor
ganzenschade door naar boer"
Meer concentratie van natuur bij
uitwerking NPB Zeeuwsch-Vlaanderen
Boeren in Biesbosch van alle kanten belaagd
PCBL verwerkt inspraakreacties
Mees Burgers op zijn boot aan de loswal, waarmee hij naar zijn land op Zuiderklip vaart
Mees Burgers is bepaald geen
doorsnee-akkerbouwer. Hij boert al
25 jaar midden in de Biesbosch. In
een kwart eeuw heeft hij veel zien
veranderen in de Biesbosch. Spaar
bekkens en natuurontwikkeling dre
ven de landbouw terug in enclaves
en zullen in de komende jaren nog
meer vruchtbare cultuurgrond
opslokken. De vraag hoe lang hij
nog boer in de Biesbosch kan blij
ven, spookt hem dagelijks door het
hoofd.
Burgers is verantwoordelijk voor het
uitstekend gemechaniseerde land
bouwbedrijf van de drinkwater
maatschappij Biesbosch. Dit bedrijf
heeft 70 ha grond in polder Maltha
en nog eens 185 ha, in de Zuider
klip, verdeeld over de polders Turf-
zakken (110 ha), De Lepelaar en de
Plomp (samen 75 ha). Hij teelt er
graan, bieten, graszaad, aardappels,
conservenerwten en dit jaar ook
spinazie. Samen met een medewer
ker runt hij het bedrijf en 's avonds
en op zaterdag steekt ook zoon Bur
gers de helpende hand toe.
Burgers is een boer, die nogal wat
reisuren maakt. Niet per trekker of
in de auto, maar op de boot. De pol
ders op Zuiderklip kunnen namelijk
alleen over water bereikt worden.
Met de kleine boot doet Burgers er
15 tot 20 minuten over om daar te
komen. Als er machines naar het
land moeten, duurt de tocht met de
grote boot wel een uur. Burgers en
zijn medewerker zijn dan ook de he
le dag van huis. Mevrouw Burgers
houdt thuis aan Lijnoorden de
wacht.
Natuur en water
Zowel de polder Maltha als de pol
ders op Zuiderklip staan op de no
minatie om vroeg of laat hun
agrarische bestemming te verliezen.
Zuiderklip is aangewezen als lokatie
voor het vierde Biesbosch-
spaarbekken voor de drinkwater
voorziening. Maar als natuurbe
schermers hun zin krijgen gaat het
spaarbekken op die lokatie niet door
en wordt het gebied voor natuuront
wikkeling aangewezen. Voor het
spaarbekken moet dan een andere
lokatie worden gezocht.
Ook de polder Maltha dreigt voor de
landbouw verloren te gaan. In het
kader van het Natuurbeleidsplan en
aanwijzing van de Biesbosch tot Na
tionaal Park, liggen er plannen klaar
om een groot deel van de Noord-
waard, waarvan Maltha deel uit
maakt, als natuurgebied in te rich
ten. Het westelijk deel van de
Noordwaard moet een open verbin
Eind 1992 heeft de Provinciale
Commissie Beheer Landbouwgron
den van Zeeland (PCBL) het
voorontwerp-beheersplan
Zeeuwsch-Vlaanderen '93 en het
begrenzingenplan Zeeuwsch-
Vlaanderen opgesteld. De plannen
zijn opgesteld op basis van de
"Zeeuwse uitwerking Natuurbe
leidsplan". Het voorontwerp
beheersplan beslaat een oppervlak
te van 2507 ha, waarvan 876 ha is
aangeduid als beheersgebied en
1631 ha als reservaatsgebied. In
het voorontwerp-begrenzingenplan
is de begrenzing aangegeven van
568 ha natuurontwikkelingsproject.
Het gaat hier met name om kreek-
resten, inlagen en oudland.
Na de vaststelling van de plannen
wordt aan de grondgebruikers de
mogelijkheid geboden op vrijwillige
basis een beheersovereenkomst te
sluiten met het Bureau Beheer Land
bouwgronden (BBL).
Voorlichting
Eind januari en begin februari van dit
jaar zijn in Zeeuwsch-Vlaanderen
door de PCBL acht voorlichtingsbij
eenkomsten gehouden over de
plannen. In totaal zijn deze bezocht
door ca. 1000 belangstellenden. Tij
dens de voorlichtingsbijeenkomsten
zijn vele aandachtspunten naar vo
ren gebracht. Veel terugkerende on
derwerpen waren:
Invulling goed nabuurschap
Vanuit de landbouw werd de vrees
ding krijgen met de Merwede en
wordt daarmee onderhevig aan het
zoet watergetijde Dwars door de
Noordwaard komt een nieuwe dijk
op deltahoogte te liggen.
Burgers wordt van al deze plannen
niet vrolijk. "Het is toch eeuwig
zonde Eerst wordt er ten koste van
veel geld en inspanning land inge
polderd om er gewassen te kunnen
telen, daarna wordt er nog eens fors
geïnvesteerd in verkaveling en nu
moet het weer natuur worden. Re
ken maar uit wat dat allemaal kost.
Ik ben 55 jaar, ik zing het nog wel
uit. Maar mijn zoon had hier graag
boer willen worden. Jammer dat hij
dat vooruitzicht kwijt is".
Uniek
Burgers geniet nog dagelijks van zijn
werk in dit waterrijke gebied. Het
varen met of zonder materiaal, de
aan- en afvoer van de produkten
over het water, het werken in pol
ders waar nauwelijks mensen ko
men. Het zijn zaken, die het boeren
in de Biesbosch uniek maken.
Wat de bedrijfseconomische kant
betreft krijgt Burgers de vrije hand
om het landbouwbedrijf naar eigen
geuit voor overlast vanuit de natuur
gebieden, met name in de vorm van
wildschade en veronkruiding. Door
de PCBL is aangegeven dat het stre
ven er op gericht is om overlast zo
veel mogelijk te voorkomen door
middel van het kiezen van een logi
sche begrenzing. Daarnaast is de
commissie Nabuurschap ingesteld
die als taak heeft eventuele knel
punten te signaleren en door te ge
ven aan de betrokken instanties, het
opstellen en toezicht houden op
"spelregels" omtrent de invulling
van goed nabuurschap en het advi
seren en stimuleren van voorlich
tingsactiviteiten over natuurbeheer.
Vrijwilligheid
Bij een aantal ondernemers bestaat
de vrees dat de vrijwilligheid van de
uitvoering van de plannen zal wor
den ondermijnd vanuit de planologie
en de waterhuishouding. In de PCBL
zijn echter duidelijke afspraken ge
maakt dat een wijziging van de be
stemming en het peilbesluit ten
behoeve van de natuur pas plaats
inzicht te runnen. In de schuur bij
zijn bedrijfswoning aan Lijnoorden
en op Zuiderklip staat een indruk
wekkend machinepark. Het water-
winbedrijf bemoeit zich alleen op
afstand met de gang van zaken.
Burgers bepaalt het bouwplan en
maakt de afspraken met leveran
ciers en afnemers. Over investerin
gen doet het waterwinbedrijf niet
moeilijk.
Burgers zou het mooi vinden als hij
het bedrijf over een paar jaar over
zou kunnen dragen aan zijn zoon.
Maar hij is realist genoeg om te we
ten dat het niet zal blijven zoals het
nu is. De oprukkende natuurontwik
keling en de inmiddels vaststaande
aanleg van het vierde spaarbekken
maken het voortbestaan van het
landbouwbedrijf hoogst onzeker.
Ganzen
Die onzekerheid lijkt hem en zijn
echtgenote meer bezig te houden
dan de dagelijkse zorgen voor het
bedrijf. Ondanks het feit dat die zor
gen niet gering zijn. Vooral de gan
zen maken hem het leven
voortdurend zuur. "Steeds meer
vindt na realisering van de grond
verwerving. Dit heeft als
consequentie dat optimale inrich
ting en beheer van de natuurgebie
den pas zal kunnen plaatsvinden
nadat een voldoende grote eenheid
is verworven. Begrenzing als relatie-
of natuurontwikkelingsgebied legt
geen beperkingen op aan de agrari
sche bedrijfsvoering. Zowel het slui
ten van een beheersovereenkomst
als het eventueel verkopen van
landbouwgrond aan BBL geschiedt
op geheel vrijwillige basis.
Rol omliggende landbouwbedrij
ven in natuurbeheer
Veel belanghebbenden hebben de
wens geuit om betrokken te worden
bij het natuurbeheer. De betreffende
ondernemers zijn van mening dat op
deze manier tevens beter invulling
kan worden gegeven aan het goede
nabuurschap. Door het sluiten van
een beheersovereenkomst kunnen
de belanghebbenden invulling geven
aan deze wens. Daarnaast zijn er
binnen de PCBL afspraken gemaakt
ganzen en steeds minder vergoe
ding", stelt Burgers kernachtig vast.
De Biesbosch is een ideaal foura-
geergebied voor de moeilijk te beja
gen ganzen, waarvan een deel
overzomert. Jaar in jaar uit veroor
zaken ze voor tienduizenden gul
dens schade aan gewassen, vooral
in de wintertarwe.
Burgers: "Tot voor kort had ik eigen
lijk weinig klagen over de afwikke
ling van de ganzenschada Mede
aan de hand van de opbrengsten
van de polder Maltha, waar weinig
wild zit, werden de vergoedingen
door de wildschadecommissie vast
gesteld. Maar de laatste jaren zijn
de normen verscherpt. Men gaat uit
van regiogemiddeldes. Verder be
roept de wico zich nu ook op droog
te en ziekta Alles bij elkaar moet er
nu geld bij".
Zelf valt Burgers weinig te verwij
ten. Hij heeft alles al geprobeerd om
de ganzen van zijn land te houden.
Maar niets helpt. Bij wijze van pre
ventieve maatregel gebruikt hij extra
zaaizaad en extra stikstof om een
dichter gewas te krijgen en op die
manier de gevolgen van de ganzen-
schade te elimineren. Tot voor enke
met de terreinbeherende instanties
dat, waar mogelijk, de plaatselijke
ondernemers zullen worden betrok
ken bij het eindbeheer.
Inspraakprocedure
In de periode van 1 februari tot en
met 15 maart is de mogelijkheid ge
boden schriftelijk te reageren op de
voorontwerp-plannen. Van deze
mogelijkheid hebben in totaal 167
belanghebbenden en instanties ge
bruik gemaakt. De inhoud van de
schriftelijke reacties komt in grote
lijnen overeen met de punten die tij
dens de voorlichting naar voren zijn
gekomen. Daarnaast is er vanuit
verschillende instanties voor gepleit
om te komen tot meer concentratie
van de natuurgebieden. Een voor
deel hiervan is dat grotere aanéén
gesloten natuurgebieden beter
beheersbaar zijn en minder rand-
lengte met landbouwgronden
hebben.
Een tweede in het oog springend
aspect bij de inspraakreacties
bestaat uit een groot aantal aanvul
le jaren kreeg hij deze extra kosten
vergoed. Maar ook dat is afgelopen.
Burgers: "Het is elk jaar weer vech
ten voor weinig centen. Van een
vergoeding van 80 gulden per ha
kun je geen sigaren roken".
Bot gevangen
Burgers is vorig jaar twee keer bij de
bezwaarschriftencommissie van het
Jachtfonds geweest om hogere ver
goedingen los te krijgen over de ja
ren 91 en 92. Beide keren ving hij
bot. Dit jaar pakt hij het anders aan.
Hij laat Gropatax een tegentaxatie
doen en heeft daarmee materiaal in
handen om zijn verweer bij de com
missie te ondersteunen. Vraagte
kens zet Burgers bij de wijze van
taxatie Voorheen taxeerde men tij
dens of na de oogst, nu taxeert men
al in mei af.
Burgers wil best meewerken aan
een gedoogbeleid voor ganzen, zo
als dat bijvoorbeeld op Tholen en
St. Philipsland wordt uitgeprobeerd.
De boer krijgt dan een vaste vergoe
ding voor die percelen waar ze niet
verjaagd worden, zodat de ganzen
naar men hoopt op andere percelen
wegblijven. Tot nu toe was de ani
mo voor zo'n regeling in de Bies
bosch niet bijster groot, maar daar
lijkt nu enige verandering in te ko
men. Burgers twijfelt: "Ze willen
wel veel ganzen, maar het mag
niets kosten. Men schuift de reke
ning door naar de boer".
Spuiten
Boer zijn midden in een waterrijk na
tuurgebied legt beperkingen op. On
danks het feit dat het onkruid
(distels, kleefkruid) gemakkelijk
overwaait naar de akkers kan en
mag Burgers bij de gewasbescher
ming niet het onderste uit de kan
halen. Hij is gebonden aan de nor
men die gelden voor een waterwin
gebied. Vliegtuigspuiten is uit den
boze, hoewel dat gelet op de grootte
van de percelen praktisch zou zijn.
Sommige middelen mogen niet
worden gebruikt. Het waterwinbe
drijf wil dus mondjesmaat gebruik
van bestrijdingsmiddelen en heeft
daar ook wat voor over. Tot het ma
chinepark behoort bijvoorbeeld een
kostbare injectiespuitmachine met
tec-air.
Kortom, aan de machines ligt het
niet en aan werk- en ondernemings
lust evenmin. Ook over de mede
werking van zijn "baas", het
waterwinbedrijf, heeft Burgers niet
te klagen. De enige vraag die hem
dwars zit, is: "Hoe lang kan ik hier
in de Biesbosch nog boer blijven?"
Wie het weet mag het zeggen.
lende begrenzingsvoorstellen voor
beheersgebied. Deze voorstellen
hebben met name betrekking op
verspreide graslanden, dijken en
kreekranden.
Wijzigingsvoorstellen
De PCBL hecht veel belang aan een
goede terugkoppeling van de wijzi
gingsvoorstellen naar de streek.
Daarom wordt de mogelijkheid ge
boden om van 5 tot en met 23 juli
1993 de kaarten waarop de wijzi
gingsvoorstellen zijn aangegeven in
te zien op de secretarieën van de
betrokken gemeenten en water
schappen en op het provinciehuis te
Middelburg. De direct betrokken on
dernemers krijgen de kaarten met
de wijzigingsvoorstellen zoveel mo
gelijk thuisgestuurd. Tevens is de
mogelijkheid geboden zitdagen te
bezoeken. Degenen die verhinderd
zijn om deel te nemen aan één van
de zitdagen of de behoefte hebben
om na de zitdagen hun mening
schriftelijk kenbaar te maken kun
nen schrijven naar het secretariaat
van de PCBL, postbus 6, 4460 AA
Goes.
Verdere procedure
De verwachting is dat het be
heersplan Zeeuwsch-Vlaanderen
'93 en het begrenzingenplan
Zeeuwsch-Vlaanderen per 1 okto
ber 1993 in werking zullen treden.
