Akkerbouwer zocht alternatief
buiten de landbouw
doorzicht
Agrificatie moet en kan, maar
politiek doet (bijna) niets
Voorzichtig met
bestrijdingsmiddelen
Jos Akkermans koos voor recreatie
DOORZICHT
OP INZICHT
Veel akkerbouwers zijn op zoek naar
een passende neventak. De moge
lijkheden liggen bepaald niet voor
het oprapen. Behalve een flinke do
sis inventiviteit moet de wil aanwe
zig zijn om de bedrijfsvoering aan te
passen. Akkerbouwer Jos Akker
mans uit De Heen in de westhoek
van Brabant is één van de weinigen
die met succes een neventak heeft
opgezet. Zijn onderneming "Akker-
mans Recreatie" begint bekendheid
te krijgen, zodanig zelfs dat het 25
hectare grote akkerbouwbedrijf zo
langzamerhand als neventak kan
worden bestempeld.
In 1972 ging Jos in De Heen voor
zichzelf boeren. Naast de traditione
le akkerbouwgewassen nam hij
bloemzaden en groenten in zijn
bouwplan op om de rentabiliteit op
te vijzelen. Dit bood echter voor de
toekomst geen zekerheid. "De 35 a
40% afslibbare grond was geen
goed uitgangspunt voor alternatieve
gewassen", zegt Jos. "Vanaf 1972
ben ik voortdurend met alternatie
ven bezig geweest. Witlof en cham
pignons hebben serieus in het rijtje
gestaan. Maar uiteindelijk kwam ik
tot de conclusie dat het alternatief
buiten de landbouw moest worden
gezocht".
Kleinschalig
Vijf jaar geleden legden Jos en Mi-
mie Akkermans 1000 m2 kampeer
terrein aan. Al direct sloten zij zich
aan bij de Stichting voor Toeristisch
Kamperen. Zo werd meteen een
keuze gemaakt voor een goed opge
voed kampeerpubliek dat rust als
hoogste prioriteit stelt. Inmiddels is
er een kampeerruimte van 1 hectare
en een vergunning voor 30 eenhe
den. Door het kleinschalig te hou
den kon het bestemmingsplan
gewijzigd worden, 's Winters is het
idyllisch aangelegde terrein
gesloten.
"Met alleen een kampeermogelijk-
heid ben je er niet", merkt Jos op.
"Dat alleen levert geen boterham
op. Investeren in toegevoegde waar
de is belangrijk. Het landelijke ri
viertje De Vliet ligt hier 1500 meter
vandaan. Op zich vormt de afstand
een handicap, maar door te investe
ren in kano's is de bezetting de laat
ste twee jaar sterk verbeterd. Je
moet de trends volgen en hier met
een op inspelen. Korte vakanties en
doe-vakanties zijn in. Recreatie biedt
vele mogelijkheden".
Deze mogelijkheden worden door
Akkermans opgepakt. Naast 80 ka
no's is er momenteel ruimte om zich
te bekwamen in handboogschieten.
Een muur voor sportklimmers is in
aanbouw. Door fietsen te verhuren,
kunnen de gasten genieten van de
prachtige Zuidwesthoek van Bra
bant. Sinds kort verhuurt Akker
mans kano's op de markt in Breda
voor Singeltochten. Het is een
In een artikelenreeks, die door
samenwerking van NOB,
ZLM, C8TB en het Consulent
schap Landbouw in Noord-
Brabant tot stand komt,
wordt de strategie van de
landbouwontwikkelingsnota
"Doorzicht op Inzicht" uitge
dragen.
De artikelen hebben een voor
beeldfunctie. Het betreft on
derwerpen op bedrijven die
bewust een keuze maken
voor de toekomst en die op
een positieve wijze inspelen
op de mogelijkheden in hun
situatie.
Voor reacties:
Landbouwcentrum,
mevr. ML Commandeur,
tel. (013)645511.
Jos en Mimie Akkermans op het kampeerterrein bij hun boerderij in De Heen
constant zoeken om de periode
april-oktober beter op te vullen. Zijn
oorspronkelijk hoofdberoep akker
bouw is op de achtergrond geraakt.
Het bouwplan kent alleen nog ex
tensieve gewassen als wintertarwe,
suikerbieten, consumptieaardap
pelen en maïs.
Andere invulling
"Aardappelen vereisen nogal wat
controle, maar daar kom ik eigenlijk
niet meer aan toe. Ik overweeg om
het aardappelland te gaan verhuren.
De spuitwerkzaamheden zullen
straks door de loonwerker worden
gedaan. Een plan om een totaal an
dere invulling aan de grond te ge
ven, ligt in de broedmachine. In de
akkerbouw is immers geen boter
ham meer te verdienen".
De overstap naar de recreatie heeft
voor Jos en Mimie Akkermans goed
uitgepakt. Ze begonnen in 1988
met 500 overnachtingen. Vorig jaar
lag dit cijfer al op 5.000. Daar moe
ten ze een deel van het jaar dan wel
zeven dagen per week paraat voor
zijn.
Plannen, telefoneren en promoten
vergen de meeste tijd in huize Ak
kermans. Het gevaar van teveel hooi
op de vork is dagelijks aanwezig.
"Een niet te onderschatten be
zwaar", vult Jos aan. "Er zijn met
de huidige totale bedrijfsvoering
nauwelijks rustpunten. Voor de ei
gen gezondheid betekent dit roof
bouw". Over enige tijd hopen Jos
en Mimie orde op zaken te hebben.
Financieel is het tot nog toe krau
wen geweest. Er is een onderne
mingsrapport opgesteld en dat biedt
perspectief.
Goede voorbereiding
Aan collega's geeft Jos de raad niet
onvoorbereid in de kampeerwereld
te stappen. "Recreatie is niet direct
een oplossing voor de malaise in de
akkerbouw. Beginners moeten op
alle fronten ruim denken. Met een
stulje land alleen kom je er niet.
Voor kamperen bij de boer is een
markt, maar niet voor iedere boer.
De plaats is essentieel voor wat je
te bieden hebt. En op welke doel
groep je wilt mikken. Alle gasten
moeten gelijk gestemd zijn. In de re-
creatiemarkt is het verzadi
gingspunt waarschijnlijk nog niet
bereikt, maar toch speelt ook hier
het verdringingseffect mee".
Een vooraf goed opgezet plan met
bijbehorend draaiboek mag volgens
Jos Akkermans niet ontbreken. "De
drie P's zijn hierin erg belangrijk:
Prijs, Plaats en Promotie".
J. van Tilburg
Stigas adviseert voorzichtig om te
gaan met bestrijdingsmiddelen. He
laas gebeuren er in de land- en tuin
bouw nog steeds ongelukken. In
1991 zijn 37 gevallen bekend van
acute vergiftiging door bestrij
dingsmiddelen. Vooral technische
onvolkomenheden liggen hieraan ter
oorzaak. Dat blijkt uit onderzoek
van het Nationaal Vergiftigingen In
formatie Centrum (NVIC). Maar ook
de gebruiker gaat in een aantal ge
vallen nog steeds onzorgvuldig om
met gewasbeschermingsmiddelen.
Twintig procent van deze ongeluk
ken zijn te wijten aan de onbekend
heid met gevaren van
bestrijdingsmiddelen en met onjuist
gebruik. Met name insekticiden en
herbiciden zijn "boosdoeners".
Vooral wanneer die gebruikt worden
in vloeibare vorm tijdens voorberei
dende activiteiten zoals de transport
van bestrijdingsmiddelen, het aan
maken en vullen van de spuit-
vloeistof en het testen van de
apparatuur.
Stigas adviseert om de volgende
punten in acht te houden:
Gebruik altijd persoonlijke be
schermingsmiddelen
Gebruik bij spuitwerkzaamheden
een trekker met gesloten cabine
Controleer regelmatig de spui
tapparatuur op gebreken
Gebruik zoveel mogelijk gesloten
vulsystemen
Stigas heeft informatiemateriaal
over veilig werken met bestrij
dingsmiddelen. Er is ook een video
film over dit onderwerp ter
beschikking. Voor meer informatie
kunt u bellen: 070-3526636.
Vorige week had ik het genoegen
aanwezig te mogen zijn bij het agri-
ficatiedebat, georganiseerd door de
stichting PR land- en tuinbouw en
het Landbouwschap. Een prima ge
organiseerde en opgezette middag.
De minister van Landbouw Bukman
beet als spreker de spits af. Hij gaf
aan dat agrificatie wel nodig is,
maar dat het saldo uit de markt
moet komen. Dit betekent dat de
minister wel voor enkele projecten
wat startsubsidie wil geven, maar
daar houdt het verhaal dan ook mee
op. Dus geen exploitatiesubsidie of
accijnsverlaging.
De heer Van Zijl, Tweede Kamerlid
voor de Partij van de Arbeid, gaf de
zelfde richting en koers aan. Agrifi
catie moet, het kan de akkerbouw
redden, maar we moeten het terug
brengen naar enkele, drie of vier
kleinere projecten, en daar startsub
sidie aan geven. Geen exploitatie
subsidie. De projecten die
startsubsidie krijgen moeten vol
gens Van Zijl aangewezen worden
door een breed gevormde stuur
groep. Het leek wel dat er een won
der zou gebeuren, als deze
stuurgroep nu maar opgericht
mocht worden. Dus meneer de mi
nister: geef eindelijk toestemming.
Ja, denk ik dan, waar praten we nog
over? De boeren voorhouden dat
agrificatie zo goed is en dat het
moet, maar als het op de centen
aankomt is men niet thuis.
De heer Oosterhuis van Suikerunie
hield een warm pleidooi voor agrifi
catie en drong aan op actie ten aan
zien van grootschalige projecten,
zoals het SER-advies ook heeft aan
gegeven.
De heer Doornbos, voorzitter van de
taakgroep agrificatie van het Land
bouwschap, ziet veel mogelijkheden
voor de produkten welke de laatste
jaren zijn beproefd. Hij noemde on
der andere olifantsgras, hennep,
crambe en karwij. Hij wil nu graag
dat zijn taakgroep wordt omge
vormd naar een stuurgroep zodat
men ook daadwerkelijk over geld
kan beschikken.
Mijns inziens houdt de politiek ons
een lolly voor die uit los zand zal blij
ken te bestaan. Grote woorden, het
moet en het kan, maar niet daad
werkelijk aansturen. Kijkend naar
het buitenland zie ik dat agrificatie
daar wel grootschalig van de grond
komt. Zo las ik in LBAktualiteiten
dat er in Frankrijk een wetsontwerp
is ingediend omtrent bio brandstof
fen. Dit ontwerp houdt in: een bij
menging van 10% diester met
diesel is verplicht volgens een tijd
schema oplopend in drie jaar, dus
eerste jaar 2%, tweede jaar 5% en
het derde jaar, nadat de wet van
kracht is 10%. Tevens een verplich
te bijmenging van ethanol of etylte-
riobutylester oplopend naar 5%. De
accijnzen welke men mist, kunnen
worden aangevuld door de accijn
zen op rookwaren te verhogen, al
dus het wetsvoorstel.
In Italië is het fiscaal mogelijk ge
maakt om bio-diesel aan te bieden
tegen dezelfde prijs als conventione
le diesel. In 1993 wordt al een pro-
duktie verwacht van 200.000 ton
diester. Er zijn tevens wetsverande
ringen in voorbereiding om het ge
bruik van bio-alcohol mogelijk te
maken door te werken aan accijns
verlichting. Duitsland teelt momen
teel 70.000 ha koolzaad voor
omestering door Fina. België teelt
3.000 ha koolzaad voor omestering
Oleofina.
Nederland kent een drie jaar durend
experiment met drie streekbussen
op alcohol! Nederland is uitermate
geschikt voor fijne agrificatie. Onze
akkerbouw is te kleinschalig voor
bulkproduktie. Toch zou het in Ne
derland geteelde graan en/of een
deel van de suikerbieten en het
koolzaad ook verwerkt kunnen wor
den tot bio-brandstoffen. Op het
moment dat politiek Nederland
besluit dat akkerbouw kansen moet
krijgen, zal men tevens net als in an
dere Europese landen moeten
besluiten om financiële stimulansen
te geven. Het milieu staat altijd
hoog in het vaandel bij onze politici.
Het is voldoende bewezen dat bio
brandstoffen, afbreekbare plastics,
vezelmaterialen van vlas of hennep
milieuvriendelijker zijn dan de tradi
tionele produkten. Toch durft men
tot op heden toe geen verplicht ge
bruik in te stellen in Nederland. Ook
geeft grootschalige verwerking tot
biobrandstoffen en verwerking tot
fijne agrificatie enorm veel werkge
legenheid. Het is nodig dat geldstro
men omgebogen worden richting
agrificatie. Onze landbouworganisa
ties en de nieuwe akkerbouwvak-
bond zullen een zeer sterke lobby
moeten inzetten om Nederland niet
geheel achterop te laten raken in het
agrificatieproces.
Jammer dat er op het agrificatiede-
bat maar een enkele ZLM-er aanwe
zig was. Dit terwijl er toch een 250
landbouwvoormannen, milieumen
sen, agro-industriële vertegenwoor
digers en geïnteresseerden naar
Den Haag waren gekomen.
Aly Wisse
