Ministerschap voorzitter Pické
duurde maar enkele weken
Den Zeeuwschen Landbouw
In Zeeland nog 1.200 drinkputten
Geschiedenis
van de ZLM
Economisch interessant voor de landbouw?
Mr. C.J. Pické, Voorzitter 25
Maart 1863 tot 28 maart 1866.
Zouden wij C. Vis de centrifuga
le of de middenpuntvliedende
kracht kunnen noemen, v.d. Lek
de Clercq de goedwillige, Fokker
de correcte HoogEdel Gestrenge,
Pické is de orateur, de vurige, be
zielende speecher.
Hij was in staat den door Fokker
wederom in 't goede spoor gelei
den wagen voort te duwen. Be
langstelling en ledental neemt
aantonds toe. De Voorzitter kon
bij zijn optreden reeds consta-
teeren, dat de toestand der
Maatschappij goed was en voor
uitgaat. Een beminnelijk opti
misme en hem, Pické, trouwens
eigen met de noodige geestdrift;
een geestdrift voor het schoone
en edele, is de moeder van kloe
ke daden.
De belangstelling werpt zich - en
het is wederom Hulst, dat hier
den toon aangeeft - op de paar
denfokkerij. Er moet onderzocht
worden naar middelen ter verbe
tering van het paardenras. A.
Hombach te Hulst en Jhr. C. de
Maere en Dr. L.H. Jansen te Axel
zullen dat doen.
Maar er komt nog iets nieuws.
De Peruguano doet haar intrede
in de landbouwwereld. Men wil
een depot te Middelburg vesti
gen. Maar A. Hombach is er al
lang mee bezig. Hij is agent voor
een dergelijken verkoop en wil
wel, als hij er een vertrouwd per
soon vindt, in elke afdeeling een
depot vestigen.
Waar de belangstelling toenam
in Westelijk Zeeuwsch-
Vlaanderen was de fut er nog
uit. Oostburg wilde nog geen
tentoonstelling hebben, waarom
men naar Zierikzee ging. Het be
langrijkste voorstel, hetwelk hier
ter tafel kwam, was invoering
van verplichte hengstenkeuring.
Mr. Vis en Mazzure uit Zierikzee
willen vrijheid. Het onderwerp is
nog niet rijp en er zal heel wat
over gesproken worden alvorens
de verplichte hengstenkeuring
met verbod van gebruik van af
gekeurde hengsten zal zijn inge
voerd. Hulst blijft meeleven. De
familie Van Waesberghe sloot
zich in landbouwambitie bij de
anderen aan.
Zij keurde dapper en gestreng op
de Hulster expositie. De draina
ge, hoe kan het anders, wordt
weer besproken en de zeer ver
standige opmerking gemaakt,
dat er voor gezorgd moet wor
den, dat een pachter bij het ver
laten der hofstede de kosten
vergoed krijgt door hem aan
drainage besteed. Hoeveel land
bouwers zijn thans nog de dupe
in dezen van hebzuchtige eige
naren, die op een anders kosten
hun landen willen verbeteren.
Een andere vraag stelt men te
Hulst aan de orde, die een der
eerste verschijnselen is van een
nieuwen tijd, die van den suiker
bietenver bouw. Een nauw ver
band werd gelegd (men vindt
dat nog in vele nu verouderde
pachtcontracten) tusschen de
zen verbouw en de bemesting
van den bodem en oordeelde al
gemeen, dat deze verbouw niet
Mr. C.J. Pické was gedurende twee
In de jaren 1863 tot 1866
staat de ZLM onder leiding
van een nieuwe jonge
voorzitter mr. C.J. Pické.
Hij brengt weer leven in de
brouwerijzodanig zelfs
dat hij geroepen wordt tot
het ambt van minister....
Ook deze aflevering uit de
geschiedenis van de ZLM
is ontleend aan de jubi
leumrede die de toenmali
ge voorzitter uitsprak bij
het 80-jarig bestaan van
de ZLM in 1923.
in 't landbouwbelang is, dewijl
daardoor den grond meer ontno
men wordt dan door mest er kan
worden ingebracht. Ook hierin
zouden de denkbeelden inzon
derheid na invoering van kunst
meststoffen spoedig zich
wijzigen.
Inderdaad er komt meer leven.
Oostburg stuurt weer eens na
langen tijden een afgevaardigde
naar het Hoofdbestuur en wel
zijn voorzitter Benteijn en hij ant
woordt den Algemeenen Voor
zitter op zijn verwelkoming, dat
hij hoopt Oostburg tot een der
bloeiendste afdeelingen te
maken.
Een ander bewijs van leven is,
dat Noord-Beveland, waar nog
nooit de algemeene vergadering
en een tentoonstelling gehouden
werd, hoe men ook bevreesd is
voor het goed gelukken, die toch
wel hebben wil. Het leven mag
echter niet te duur worden. De
afdeeling Kruiningen had te Bath
wegens verteer f 108,- gebruikt.
Dat zou grootendeels voor wijn
geweest zijn. De waakzame
Voorzitter oordeelt dat niet oir-
baar. De gebruikers moeten dat
zelf betalen. Men zal het onder
zoeken, maar op een volgende
veragdering verdedigt de be
dachtzame Vogelvanger Kruinin-
periodes voorzitter van de ZLM.
gen. De leden dier afdeeling
hebben nuttig werk gedaan. Zij
hebben een rondrit gemaakt
door het land van Hulst. Vogel
vanger was er zelf bij en weet,
dat er van een braspartij geen
sprake is geweest. Het geld is
goed besteed. Het uitstapje was
nuttig en aangenaam.
Het was 24 Maart 1866. Mr. Vis
presideert, want Mr. Pické is be
noemd tot Minister van Justitie
Vis houdt een éloge op hem,
men stuurt hem een telegram
van hulde. Het ministerschap
duurde slechts enkele weken.
Het ministerie viel zoo spoedig.
De benoeming van Pické had
ook ontstemming gewekt, dewijl
hij nog een jong rechterlijk amb
tenaar was. Het verhaal loopt
nog in Zeeland, dat Pické in Den
Haag ijnde door een zijner vrien
den (was het Fransen v.d. Put
te?) werd aangeroepen: "O, zijt
gij hier, ge kondet wel eens Mi
nister van Justitie worden!" en
alzoo geschiedde. De mogelijk
heid is niet uitgesloten, dat Pic
ké, die vroolijk was, ook in zijn
vertellen, het zelf zoo heeft voor
gesteld, maar... si non e vero, e
bene rovato!
Nieuwe Voorzitter dient geko
zen. Vogelvanger bedankt weer.
J. Hoogenboom bedankt ook.
Jhr. Mr. C. van Citters neemt het
aan, aanvankelijk voor een jaar,
opdat de Maatschappij niet zon
der Voorzitter zal zijn. Hij blijft
het tot 1 Januari 1875.
Van Mr. Pické nemen wij nog
geen afscheid. Spoedig komt hij
terug. Reeds 6 November 1867,
als Vice-Voorzitter, hetgeen hij
blijft tot 5 November 1873. Mr.
Vis, die uitermate goed bevriend
met Pické schijnt geweest te
zijn, heeft wellicht opzettelijk als
Vice-Voorzitter bedankt, om Pic
ké wederom een plaats te geven
in het bestuur.
Vroeger was een drinkput de enige
mogelijkheid het vee in de wei van
drinkwater te voorzien. Het water in
de sloot en het grondwater waren
te zout. In de loop der jaren zijn veel
drinkputten uit het Zeeuwse land
schap verdwenen. Dat kwam ener
zijds door de komst van de
waterleiding, anderzijds door het
omzetten van weiland- in bouwland
en het verdwijnen van de gemeng
de bedrijven. Toch zijn er in Zeeland
nog ruim 1.200 drinkputten.
Over drinkputten is pas een uitvoeri
ge brochure uitgegeven door de pro
vincie Zeeland. Het betreft een
herdruk van een eerste uitgave, die
in 1987 is verschenen. De tekst van
de brochure is geschreven door de
Stichting Landschapsverzorging
Zeeland. Het met veel foto's geïl
lustreerde boekje geeft informatie
over de geschiedenis van drinkput
ten, de betekenis, de bedreigingen,
de functie van drinkputten voor de
hedendaagse landbouw, onderhoud
en aanleg.
Hoe zinvol is een drinkput nog voor
de landbouw nu zoet water per tank
kan worden aangevoerd en op som
mige plaatsen een put kan worden
geslagen? De brochure gaat uitvoe
rig op deze vraag in. Hieronder wor
den vier mogelijkheden vergeleken
wat betreft kosten en bedrijfs
voering.
De kosten
Voor het gebruik van waterleiding
water moet een aftakking worden
gemaakt vanaf de hoofdleiding. Ver
der is een opvangbak of zelfdrinker
nodig. Uitgaande van de aanleg van
50 meter buis belopen de kosten
volgens de Delta Nutsbedrijven zo'n
f 2.350,—. Dan zijn er nog de
kosten die elk jaar terugkomen; het
vastrecht en het verbruikte water,
tesamen ongeveer f 305,— per
jaar. Om bevriezing te voorkomen
moeten bovendien de meters die
niet in een meterkast onder de
grond zijn geplaatst vóór de winter
worden afgesloten. De kosten voor
het wegnemen en - in het voorjaar -
het herplaatsen (in totaal f 62,—
per jaar) zijn voor rekening van de
eigenaar.
Zelf met een tank water naar de wei
brengen betekent gemiddeld één
keer per drie dagen rijden. Dat
neemt al snel een half uur in beslag.
In geld uitgedrukt kost zo'n ritje
f 20,— aan water, transport en ar
beid. Per jaar zal zo'n 60 keer moe
ten worden gereden.
De kosten voor het aanboren van
een zoetwaterbei wisselen sterk.
Op de zandgronden in Zeeuwsch-
Vlaanderen zal het goedkoper zijn
dan in de Yerseke Moer. Een put
slaan van zo'n tien meter diep komt
op f 2.200,—, inclusief twee proef
boringen (raming firma De Ruiter
Halfweg). Dan is er ook nog een
pompje met zelfdrinker nodig:
f 400,—. Bij dit systeem zijn er
geen jaarlijkse kosten meer.
Het graven van een drinkput ge
beurt tegenwoordig met een hy
draulische kraan. Dit neemt
ongeveer vier uur in beslag, het
voorrijden inbegrepen. Eén keer in
de acht jaar zal de put moeten wor
den geschoond; dit kost zo'n
f 200,—. Een put neemt ook ruimte
in. Het opbrengstverlies - waar een
put ligt kan geen gras groeien - be
draagt voor een put van 150 vier
kante meter ongeveer f 45,— per
jaar.
Worden de kosten vergeleken, dan
is een drinkput verreweg het meest
voordelig. In theorie is het slaan van
een waterput over een periode van
35 jaar even duur, maar de buis en
het pompje zullen het waarschijnlijk
niet zo lang zonder onderhoud uit
houden. Bovendien kan het onder
houd van een drinkput geheel
worden vergoed.
In het gebruik
Economisch blijkt een goede drink
put rendabel te zijn. Maar er kleven
ook enkele nadelen aan in het ge
bruik. Overigens kunnen bij de alter
natieven ook enkele kanttekeningen
worden geplaatst.
De waterleiding levert altijd vol
doende water van een goede kwali
teit. Probleem is de vroege afsluiting
(half november) en late aansluiting
(half april) van de watermeter. Ook
liggen niet langs alle wegen water
leidingbuizen waarvan kan worden
afgetakt.
Op het eerste gezicht lijkt wateraan-
voer per tank een goedkope oplos
sing. Als ook de arbeid wordt
gerekend, is het echter relatief duur.
Het kost van alle methoden de
meeste tijd. Ook moet steeds in de
gaten worden gehouden of er ge
noeg water is. Het oppompen van
water is bedrijfszeker. Maar er moet
op niet al te grote diepte voldoende
zoet water zijn. En dat is in grote de
len van Zeeland een probleem.
Drinkputten hebben als nadeel dat
ze vervuild kunnen raken, het ge
vaar lopen brak te worden en droog
vallen. De andere methoden zijn dan
ook meer bedrijfszeker. Toch func
tioneert het grootste deel van de
putten goed, ook in droge zomers.
Hoewel het soms als nadeel wordt
genoemd, levert een drinkput geen
gevaar op voor leverbot. De oevers
zijn te klein; leverbot komt vooral
Drinkput in een weiland in Vrouwenpolder
voor op uitgestrekte, vochtige en
modderige plekken, bijvoorbeeld in
laaggelegen weilanden langs de
randen van kreken.
Combinatie
In een aantal gevallen zal de combi
natie van een drinkput met een an
dere methode een goede oplossing
zijn, bijvoorbeeld een combinatie
van een put en een waterleiding. In
voor- en naseizoen wordt de drink
put gebruikt, in de zomer de water
leiding. Droogvallen en brak worden
van de put is dan geen probleem
meer, het vroege afsluiten en late
aansluiten van de meter evenmin.
Een goedkope combinatie is die van
drinkput en aanvoer per tank. Maar
ook twee putten op een perceel kan
een goede en goedkope oplossing
zijn.
Tenslotte nog een waarschuwing.
Van te zout water drinken gaat een
koe of een schaap dood. Zorg er
dus voor dat er altijd zoet water is;
als het water in de drinkput dan
brak is, zal het vee normaal gespro
ken alleen het zoete water drinken.
Aanleg- en onderhoudskosten aanvoer
drinkwater (in guldens)
aanleg- jaarlijkse
kosten kosten
Veedrinkput 600 70
Waterleiding 2.350 365/305 1
Aanvoeren
per tank 1.200
Put slaan 2.600
1! Respectievelijk zonder en met me
ter put.
