Deeppitstal voor
scharrelkippen
op zolder
Riant onderkomen voor
schapen in Baambrugge
Schapenhouderij in oude rundveestal
VRIJDAG 28 MEI 1993
Aan het bedrijf is in eerste instantie niets bijzonders te zien, of het moesten de Rode Lakenve/ders zijn
die in het wei/and voor de boerderij lopen. Pas op het erf ziet men de bijzondere stal (geheel links
In Barneveld, aan de Engelsestad-
weg, woont de familie Van Ingen.
Wanneer je naar het gemengde be
drijf toe rijdt, zie je niets bijzonders.
Of het moeten de Rode Lakenvel-
ders zijn die in het weiland voor de
boerderij lopen. Pas wanneer je op
het erf komt en de gebouwen be
kijkt valt er wel wat op. In een grote
schuur worden namelijk op de be
gane grond mestvarkens en vlees
kalveren gehouden, terwijl er op
zolder kippen rond scharrelen. De
schuur valt verder niet uit de toon
in vergelijking met de andere
schuren.
Gerard van Ingen heeft, zoals hij dat
zelf zegt, belangstelling voor het on
bekende. Twaalf jaar geleden begon
hij met Lakenvelders, waarvan hij er
op dit moment 21 heeft. "Er waren
toen nog maar zo'n tachtig Laken
velders in Nederland. Het scheelde
een haar of ze waren verdwenen.
De Lakenvelder sprak me erg aan.
Het zou jammer zijn, wanneer ze he
lemaal zouden verdwijnen. Daarom
ben ik er mee begonnen. Het We
reld Natuur Fonds is druk bezig met
het beschermen van dieren in alle
werelddelen, maar onder andere het
oudste veeras van Nederland, de La
kenvelder vergeten ze".
Bij de ingang van het bedrijf hangt
dan ook een bordje met de tekst: er
kend fokcentrum Stichting Zeldza
me Huisdierrassen. De Lakenvelders
zijn z'n grote hobby; hij heeft ze
voor de aardigheid. Er moet echter
ook brood op de plank komen en
daarom houdt de Veluwenaar ook
110 vleeskalveren, 100 mestvar
kens en nog eens 2200 scharrel-
kippen.
Scharrelkippen op zolder
In 1969 heeft Van Ingen naar eigen
ontwerp de hoge stal laten bouwen.
De schuur was bedoeld voor het
huisvesten van vleeskalveren en
mestvarkens. "De schuur viel een
beetje groot uit. Toen zijh we boven,
op zolder, maar legkippen gaan hou
den", vertelt Van Ingen. Het stalge-
deelte voor de kippen bleek slecht
droog te houden en daarom heeft
Van Ingen er later een deeppitstal
voor de scharrelkippen van ge
maakt. "Voor zover ik weet, ben ik
de enige in Nederland die een deep
pitstal heeft voor scharrelkippen",
zegt Van Ingen.
De stal heeft een lengte van ruim 35
meter, is 15 meter breed en onge
veer 9 meter hoog. Deze stal, waar
bij alle ruimte optimaal wordt benut,
bevalt hem goed.
Gewild produkt
Over een breedte van drie meter en
over driekwart van de lengte van de
stal ligt een rooster. Het grootste
gedeelte van de kippemest valt door
dit rooster zo'n 2,5 meter omlaag.
Beneden kunnen de groene luiken
open en kan men zo met een shovel
de kippemest naar buiten rijden. De
mest die niet via het rooster in de
mestput komt, blijft op de vloer lig
gen en wordt gedroogd door de li
chaamswarmte van de kippen. Deze
mest moet met de hand worden
weggehaald. Voor dit droge kippe-
mestprodukt heeft Van Ingen ook
belangstellenden. De droge mest
wordt gezeefd, in zakken gedaan en
aan huis en aan tuincentra ver
kocht. "Het is een mooi, droog pro
dukt en via mond-op-mond reclame
komen steeds meer mensen hier de
mest halen om in hun tuin te gebrui
ken. Je begint met iets nieuws en
dan kost het enige tijd voordat de
mensen je weten te vinden. Nu
loopt het goed".
De containers met eieren worden
door middel van een lift naar bene
den gebracht.
Harmonie
"Ik probeer een ouderwets ge
mengd bedrijf in stand te houden en
dit in harmonie te brengen met de
omgeving. Rondom het bedrijf zijn
jonge bomen gepoot. Achter de
schuur staan de krenteboompjes en
populieren, langs de rand van het
weiland zijn eiken gepoot en langs
het pad staan nu platanen. Alles
groeit en bloeit. Ik vind hen dan ook
een trieste zaak dat Milieu-offensief
mijn bedrijf weg wil hebben. Ik heb
volgens hen te veel vee en een te
hoge ammoniakuitstoot. Zij zijn van
mening dat iedere boer vervuilt en
dus moet verdwijnen. Ik heb twee
zoons. De jongste wil boer worden.
Ik geef hem nu het advies, doe maar
even rustig aan".
Josien van Riemsdijk
Op deze foto is het aparte van de schuur goed te zien. Via de luiken
boven worden de kippen in de stal gedaan en er weer uitgehaald. Om
op de zolder te komen moet de lift gebruikt worden
De ronde stal aan de voorkant
Al speurend naar bijzondere agrari
sche bouwwerken kwamen we te
recht in het Utrechtse Baambrugge,
onder de rook van de stad Amster
dam. Achter de boerderij van de fa
milie Vedder aan de Rijksstraatweg
staat namelijk een ronde stal, ge
bouwd en gebruikt voor rundvee,
maar de laatste jaren in gebruik als
schapenstal.
De schapenstal van de familie Ved
der is een heel apart gebouw, maar
valt met zijn rieten dak toch niet uit
de toon in de prachtige omgeving
en bij de bijzonder fraaie boerderij
Paddenburg. Wel is het bouwwerk
beeldbepalend. Vanuit de trein
Amsterdam-Utrecht heb je er een
goed zicht op. Een ingemetselde ge
denksteen laat zien dat deze stal in
1908, tegelijk met de boerderij, is
gebouwd. Gemetselde muren, met
groen geverfde ramen en deuren er
in, dragen het grote rieten dak. Het
geheel heeft een doorsnee van 19
meter en is erg hoog.
Lekker koel
Volgens overlevering was er destijds
ruimte voor 40 koeien. Het voer
werd middenin de stal gedeponeerd
en de koeien stonden er omheen,
met de kop naar het midden. Aan
de achterkant liep een grup.
"We hebben altijd, en ook nu nog,
veel plezier van deze stal gehad",
vertelt Willem Vedder, die in 1962
trouwde met Bregje Soethout. Boer
derij Paddenburg was een paar jaar
daarvoor in het bezit gekomen van
Willems vader.
Willem: "Wij gebruikten de stal 's
zomers als melkstal. Je had er nooit
last van regen en wind en door het
rieten dak blijft het binnen altijd lek
ker koel. 's Winters verhuisden we
de koeien naar het achterhuis van
de boerderij. De stal werd dan ge
bruikt voor de jonge kalfjes en de
schapen. En in het voorjaar lammer
den de schapen er".
Melk verkocht
In de loop der jaren is de rund
veestal van de Vedders steeds meer
een schapenstal geworden. Nadat
de melktank op het bedrijf zijn intre
de had gedaan, werd er in de ronde
stal niet meer gemolken. Sinds
1988 melkt de familie Vedder nog
maar één koa Het melkquotum en
een stuk land hebben ze verkocht.
Er hoort nu nog 14 ha land bij de
boerderij. Hierop worden 90 fok
schapen, zoogkoeien en vetweiders
gehóuden.
De ronde stal van de familie Vedder is beeldbepalend. Als je in de trein van Amsterdam naar Utrecht zit
heb je er goed zicht op
"Ik heb wel eens even plannen ge
had om de stal plat te gooien", ver
telt Willem Vedder, "maar
uiteindelijk ben ik blij dat ik het niet
gedaan heb. We kunnen deze stal
nog goed gebruiken".
Rieten dak
Er hoefde maar weinig te gebeuren
om de rundveestal als schapenstal
te kunnen gebruiken. "We hebben
een stukje grup weggehaald, maar
verder zit alles er nog", vertelt Breg
je. "Kijk maar, de melkleiding hangt
er nog, alleen de motor hebben we
weggedaan".
Bregje toont ook de extra sparren en
de ijzeren ring die ze hebben aange
bracht aan de binnenkant van het
rieten dak. Op deze manier blijft het
riet beter en langer zitten en het dak
heeft meer draagkracht. Het geheel
maakt een degelijke indruk. Ook de
inrichting van de stal ziet er efficiënt
uit. Voor de indeling zijn handige
koppelhekjes aangebracht. Hiermee
kunnen de scheidingswanden ge
makkelijk en vlug worden veran
derd. Het geheel biedt een goed
onderkomen voor de schapen,
waarvan de meeste nu in de wei lo
pen. 's Zomers is de stal, na het
scheren van de schapen en het ont
smetten, helemaal leeg.
Dilia van Dijk
