Koelcel voor fruit in voormalige meestoot
Vooraanzicht van meestoof "De Nijverheid" Uit niets blijkt dat in de droogtoren 50
ton appels ligt opgeslagen. De zijgebouwtjes deden vroeger dienst a/s woning. Vooral
het siermetse/werk (neo-rondboogstijl) geldt a/s zeer bijzonder.
Achteraanzicht van de meestoof.
Inzet: Het windvaantje op de schoorsteen van de meestoof vermeld het jaar van
oprichting: 1871.
Opname in de koelcel. De kuubkisten kunnen net door de deur.
Bij hoge uitzondering worden er in de meestoof nog appels gesorteerd. Onlangs ge
beurde dat toen er een zending Golden Delicious werd klaargemaakt voor export naar
Polen. Men wilde de appels in standaardkisten, en deze stonden nog in de meestoof
opgeslagen, vandaar.
Fruitteler A. Nijsse uit het Zeeuwse
Kapelle heeft 20 jaar geleden een
koelcel gebouwd in de voormalige
meestoof "De Nijverheid". In de
ruimte waar in de vorige eeuw de
meekrapwortels werden gedroogd
staan nu elke winter zo'n 50 ton ap
pels. Hoe het komt weet Nijssen
niet, maar de appels komen er na de
winter lekkerder uit dan uit een ge
wone koelcel. Van de buitenkant
wijst niets erop dat er in de
meestoof appels bewaard worden.
Het uiterlijk moet overigens intact
blijven, want het gebouw staat op
de Monumentenlijst.
Nijssen gebruikte de meestoof aan
vankelijk alleen als werkruimte en
ook als opslagruimte. Rond 1970
veranderde dat, toen hij in de droog
toren van de meestoof een koelcel
bouwda Dat gedeelte van het ge
bouw leent zich goed om er produk-
ten in te bewaren, dat gebeurde in
het verleden ook. De dikke muren
hebben een isolerende werking, en
die is nog verbeterd door een extra
isolatielaag (kurkkorrel) aan te bren
gen. In verband met de beperkte
ruimte is de deur van de koelcel niet
zo breed. De kuubkisten kunnen er
net door.
De zogenoemde 'koude stoof' - het
gedeelte van de meestoof waar de
wortels voor het drogen zolang wer
den opgeslagen - bleef werkruimte
tot 1982. Door het definitief door
gaan van de ruilverkaveling Kapelle
kreeg Nijssen in dat jaar de zeker
heid dat zijn bedrijf veel meer aan
eengesloten kwam te liggen. Toen
Fruitteler A. Nijssen bij de gedenksteen van meestoof "Den Berg", die in 1854 mede is opgericht door
zijn overovergrootvader Arij Nijssen. In tegenstelling tot "De Nijverheid" is deze stoof niet bewaard geble
ven. Op de plaats waar "Den Berg" heeft gestaan (tussen Kapelle en Goes) kwam daarna een café met
de naam "De Vriendschap". De drinkgelegenheid stond in de volksmond bekend a/s café 't Stoofje', a/s
herinnering aan het verleden.
had het zin een nieuwe schuur te
bouwen centraal op zijn bedrijf. "In
een moderne schuur is het natuur
lijk veel praktischer werken dan in
een ruimte met allemaal stutten in
het midden."
Nu worden er nog hoogst zelden
appels gesorteerd in de meestoof.
Behalve de toren, waar de appels
liggen, dient het gebouw nog uit
sluitend als opslag van kisten en an
dere materialen. In de zijgebouwtjes
woonden vroeger twee volledige
gezinnen. Deze ruimten zijn nu ook
in gebruik als opslagruimte. Nog
zichtbaar is dat er in de muur tussen
het linker zijgebouw en de droogto
ren een gat heeft gezeten. Via deze
(afsluitbare) opening controleerde
de droger de oven.
Een van de oprichters van meestoof
"De Nijverheid" was A. Nijssen Az,
de overgrootvader van de huidige
fruitteler. De stoof is in 1871 ge
bouwd. Het gebouw is echter nog
geen tien jaar in gebruik geweest
om er meekrapwortels in te drogen.
Voor de rode kleurstof die hiervan
werd gemaakt was namelijk in
Duitsland een synthetische - veel
goedkopere - vervanger gevonden,
waardoor de meekrapteelt in korte
tijd volledig in elkaar stortte. In 1880
was de meekrapteelt al geheel ver
dwenen. Consequentie hiervan is
dat "De Nijverheid" nu een van de
jongste medstoven is. "Vlak na
1870 zijn er nog wel enkele stoven
gebouwd, maar niet veel meer,"
zegt Nijssen.
Nijssen kan erin meegaan dat het
onderhoud van het historische ge
bouw wat meer kost dan van een
modern gebouw. Wel zou de over
heid zich wat loyaler kunnen opstel
len. Toen hij een aantal jaren
geleden het in elkaar gezakte dak
door een nieuw dak verving moest
hij vervolgens nog jaren op de toe
gezegde subsidie wachten.
Lex Kattenwinkel
VRIJDAG 28 MEI 1993
