£*F«
Land van onbegrensde moeilijkheden
Snel erop uit naar bruisend Parijs
Tuinbouw en toerisme in Israël in opmars
J. Goetstouwers bij de klaagmuur in Jeruzalem
Een open hangar a/s veestalling op de kibboets
Sinds de oprichting in 1948 heeft
Israël zich sterk ontwikkeld. Op het
gebied van voedselvoorziening is
het land zelfvoorzienend. Door opti
male benutting van het schaarse
water ligt de land- en tuinbouwpro-
duktie hoog. Forse investeringen
vinden plaats om toerisme te stimu
leren. Jan en Riet Goetstouwers uit
Rucphen vertoefden er 14 dagen.
"Israël is een land van onbegrensde
moeilijkheden", merkt Goetstou
wers op. "Hoewel het land een vre
dige indruk maakt gaat het meeste
geld naar defensie".
Naast zelfstandig gespecialiseerde
gezinsbedrijven vindt er op de coö
peratief ingestelde kibboets groot
schalige landbouw plaats. Een
kibboets is een kolonie van pioniers
die particulier bezit en hiërarchie
hebben afgeschaft. Goetstouwers
heeft op de grootste kibboets een
kijkje genomen. De leefgemeen
schap telt 750 inwoners. Zij verdie
nen de kost in eigen bedrijven als
veehouderij, wegenbouw, hotel, ed.
Er is een school en een eigen zie
kenhuis. Over loon wordt niet ge
praat. Alle voorzieningen zijn gratis.
Maandelijks krijgen de bewoners
een toelage om iets voor zichzelf te
kopen.
In rundveehouderijtak geven 300
hoogwaardige melkkoeien, op jaar
basis, 10.000 liter melk. Zij verschij
nen driemaal per dag in de melkstal.
Het vet- en eiwitgehalte bedragen
resp. 3,4 en 3,2%. Als voedsel krij
gen de dieren gras, luzerne, afval
van de katoenteelt en citruspulp
verstrekt. Door het gunstige klimaat
is de stal alleen maar overkapt. Op
de kibboets werken kinderen vanaf
12 jaar één dag per week op de be
drijven.
Bevloeiing
Door middel van bevloeiing kan Is
raël hoge opbrengsten behalen in de
land- en tuinbouw. Water is schaars.
60% van de waterbehoefte komt
uit het meer van Galilea. In het ge
hele land, ook in steden en dorpen,
liggen leidingen om het water op te
vangen en op te slaan, leder land
bouwbedrijf heeft een eigen water
quotum. Sommige gaan elders
werken en verhuren hun quotum.
Vooral door het optimale gebruik
van water behaalt de tuinbouw en
bloementeelt kwalitatief hoge resul
taten. Veel teelten vinden plaats in
plastic tunnels. Meloenen, tomaten,
bloemen en kruiden zijn sterk in op
mars. Israëlische bloemen verschij
nen dagelijks voor de klok te
Aalsmeer. Uitbreiding van export in
de tuinbouw zorgt voor een welko
me aanvulling van de broodnodige
dollars. Volgens Goetstouwers zal
Nederland voor verschillende groen
ten een geducht concurrent hebben
aan Israël. "Eigenlijk is dat niet ver
wonderlijk. Op heel veel bedrijven
staat een oud-Nederlander aan het
hoofd. Zij gaan hun in Nederland
opgedane kennis in Israël produktief
maken".
Sinds de aanstelling van een milieu
minister vindt er een verschuiving
plaats in het bouwplan. Zo krimpt
de katoenteelt, een veelbespoten
gewas, in. Vooral bij de export
groenten wordt de ecologische
teeltmethode gestimuleerd. Sinaas
appelen zijn op de wereldmarkt
goedkoop zodat het kweken van
o.a. meloenen ervoor in de plaats
komt. Aardappelen kunnen op de
vruchtbare geestgronden tweemaal
per jaar geoogst worden. De teelt
van suikerbieten heeft afgedaan. Er
is te weinig geschikte grond om dit
gewas grootschalig te telen en ver
werken. Een experiment om met
opgepompt brak water van 60 gra
den C specifieke vleestomaten te
kweken, lijkt succesvol.
Leger
Hoewel tegen de toerist niet over
oorlog gesproken wordt, brengt
iedere Israëliër een groot gedeelte
van zijn leven in het leger door. De
dienstplicht bedraagt er voor jon
gens 3 jaar en voor meisjes 2 jaar.
Tot de 45-jarige leeftijd is een jaar
lijkse herhalingsoefening van drie
weken verplicht. Militairen nemen
hun geweer mee naar huis. Kibboet
sen zijn met een hekwerk afge
maakt. Er is permanent bewaking.
Opvallend vindt Goetstouwers dat
zelfs bij groepen scholieren, die op
excursie zijn, een bewapende bevei
ligingsbeambte is. "Je merkt wel dat
ieder hoekje van het land contro
leerbaar is". Toch gaat Israël zijn
deuren voor de toeristen ver open
zetten. Een manier om aan goodwill
en centen te komen. Momenteel
wordt er enorm veel gebouwd en
gerestaureerd. Veel overblijfselen uit
de oudheid moeten als trekpleister
gaan dienen. Zo zijn de oudste stad
ter wereld, Jericho, evenals Jeruza
lem met zijn klaagmuur, de opgra
vingen van Caesarea, de zoutpilaren
van Lot en de Dode Zee vaste excur-
siepunten. De werelddiamanthandel
is voor 80% in handen van Israël.
"Ons imago moet veranderen", zei
een gids. "Israël wordt al te dikwijls
ten onrechte in een kwaad daglicht
gesteld. Op de televisie zie je vaak
dezelfde beelden.
Opbouw
Vol bewondering spreekt Goetstou
wers over de inzet van de bevolking,
"ledereen heeft een taak. De wil om
te werken is groot. De gehele bevol
king werkt mee aan een verdere op
bouw van het land. Inmiddels is
hewt bevolkingsaantal opgelopen
tot 5>2. miljoen. In 1948 telde Israël
nog 500.000 inwoners. Dit mede
door de remigratie van Russische jo
den. Door zich te wijden aan de op
bouw en exploitatie van Israël
hebben zij nu een hogere welvaart.
In schril kontrast tot de vrij moderne
bedrijfsvoering van land- en tuin
bouw staat de levenswijze van de
bedoeïenen. Deze nomadenstam
leeft nog uiterst sober in krotten en
verdient de kost met de handel van
schapen, geiten en kamelen.
Waar Goetstouwers zich aan stoor
de waren de hopen schroot die
langs de kant van de weg lagen.
"Dat past niet bij dat land en brengt
de algehele indruk om laag. Overal
zie je hopen oud ijzer. Oude werktui
gen, auto's, koelkasten ad. liggen
tegen de taluds".
Een belevenis vond het Rucphense
echtpaar een zwempartij in de Dode
Zea "Van zwemmen is geen spraka
Je blijft drijven. Het zout- en minera-
lengehalte ligt boven de 40%. De
waterspiegel is strak, er zijn geen
golven".
J.v.T.
In prijs verlaagd: Parijs, 19-23 april,
5-daagse busreis/4 overnachtingen
in Parijs. Beleef deze fascinerende
stad met de Eiffeltoren, Are de Tri-
omphe en de Notre Dama Program
ma aa. 1e dag: op weg naar Parijs
bezoek agrarisch bedrijf; 2e dag:
rondrit door het prachtige Parijs; be
zoek museum Louvre met aa. de
"Mona Lisa"; 3e dag: bezichtiging
van de centrale voedselbevoorra-
dingsmarkt voor Parijs in Rungis;
bezoek agrarisch bedrijf; boottocht
op de Seine; 4e dag: rondleiding
Versailles, het indrukwekkende pa
leis van Lodewijk XIV; vrije tijd om
de mooie stad zelf te ontdekken; di
ner en avondvoorstelling in Belle
Epoque; 5e dag: bezoek aan Mu
seum du Cheval Vivant in Chantilly,
een belangrijk trainingscentrum
voor paarden. Goedkoper. Meldt u
nog snel aan!
Voorbespreking voor: Rocky Moun
tains, Verenigde Staten, 18 juli- 2
augustus, 16-daagse vliegreis/bus
reis. Heerlijke reis door een mooi ge
bied, waar Nederlandse agrariërs
zich gevestigd hebben. Er worden
verschillende natuurreservaten be
zocht aa. Glacier National Park,
Grand Teton National Park, Water
ton National Park. De Lieutenant
Govenor van de staat Montana ont
vangt u in de State Capitol aan het
begin van de reis. Tijdens de reis be
zoekt u de Hutterite Kolonie, een
heuse rodeo, een Ghost Town (ver
laten gouddelvers-stadje), een kerst
boomkwekerij, aardappelbedrijf en
de ex-Nederlanders. Tijd om te ont-
eiland in de Middellandse Zee met
een zonnig klimaat en omgeven
door glashelder water is een heerlijk
reisdoel. 2e dag: bezichtiging pre
historische tempel Ghar Dalam Ca
ve; boottocht langs de schitterende
steile kust met de "Blauwe Grot";
3e dag: bezoek aan de kleurrijke
groente- en fruitmarkt; rondleiding
door glasblazersfabriek; bezoek
agrarisch bedrijf; 4e dag: tocht naar
de mooie hoofdstad Valletta, al
gesticht in 1566, met vele indruk
wekkende oude gebouwen; 5e dag:
boottocht naar Malta's zustereiland
Cozo, waar o.a. een veehouderij en
aardappelteler worden bezocht; 6e
dag: excursie naar Mdina, de oudste
stad van Malta, gelegen op een
rotsplateau; ontmoeting met de
heer F. Serraccino van het Ministerie
van Landbouw; 7e dag: bezoek koe
pelkerk St. Mary in Mosta; folklo
ristische avond met dans en diner.
Zon, zee, schilderachtige stadjes,
geschiedenis, folklore en de échte
malta's.
Kent, Verenigd Koninkrijk - tuinen-
reis, 10-15 mei. Heerlijke reis naar
Zuid-Engeland, met bezoeken aan
Engelse tuinen. De overtochten zijn
échte cruises.
Voor nadere informatie of uw aan
melding, kunt u bellen naar het Se
cretariaat van Agrarische
Studiereizen, Kleine Oord 179, 6811
HZ Arnhem, tel... 085-512087. Nu
ook geopend op zaterdag,
9.00-12.30 uur. Op werkdagen,
08.30-17.30 uur.
In de tweede helft van juli gaat Agrarische Studiereizen naar de Rocky Mountains. Tijdens deze reis wor
den ook enkele natuurreservaten bezocht.
spannen is er bij de warmwater- Voorbespreking: 24 april 1993, Amersfoort-Zwolle. Als u komt, belt
bronnen en prachtige meren. 10.15-12.30 uur. Postiljon Nulde, te u dan: 085 - 512087.
Pioniersreis! Nulde-Putten, aan de A28 Malta, 8-15 mei. Dit prachtige
