DL>
Onkruidbestrijding in zaaiuien
Herziene druk "veldziekten
aardappelen" verschenen
In Engeland veel
uien in voorraad
Lironion verdwijnt, nog beperkt beschikbaar
n
Uienexport
valt tegen
Bij de onkruidbestrijding in zaaiuien
wordt, afhankelijk van het toepas
singstijdstip, een aantal aktiviteiten
onderscheiden. Zo zijn er maatrege
len die voor de opkomst van het ge
was plaatsvinden en ook
behandelingen die over het gewas
worden uitgevoerd. In dit artikel
besteden we aandacht aan de
bestrijding van het onkruid vanaf
kort na de opkomst van het gewas.
De keuze van het middel en het
tijdstip van aanwending wordt be
paald door het feit of onkruid al dan
niet aanwezig is en hoever het ge
was is ontwikkeld. Een gunstig uit
gangspunt is een onkruidvrije grond
tijdens en kort na de opkomst van
het gewas. Gedurende een aantal
jaren was het onkruidvrij zijn van
het perceel op dat moment een
minder dwingende eis. Het was en
is mogelijk, direkt na de opkomst
van het gewas, doorkomend on
kruid te bestrijden met kleine hoe
veelheden propachloor en Lironion.
Voor het seizoen 1993 is. echter de
beschikbare hoeveelheid Lironion
beperkt. Dit feit zal een andere stra
tegie en/of inzet van andere midde
len vragen.
Onkruidvrije grond
Reeds jaren is bekend dat vanaf een
gewaslengte van 6 cm op onkruid
vrije grond, kan worden gespoten
met 8 I propachloor of 4-6 I chloor-
profam (chloor IPC)/ha. Deze me
thode werd in de praktijk weinig
toegepast om de simpele reden dat
bij een gewaslengte van 6 cm vrij
wel nooit sprake is van onkruidvrije
grond, mits het onkruid met een
contactmiddel is vernietigd.
De oplossing voor dit probleem
werd gevonden in de toepassing
van een mengsel van betrekkelijk
kleine hoeveelheden propachloor en
Lironion vanaf een moment kort na
de opkomst van de uien (kramstadi-
um). In genoemd kramstadium van
de uien, wat praktisch gezien bete
kent dat nog een klein gedeelte van
de uienplanten moet boven komen,
wordt op doorkomend onkruid
gespoten met een mengsel van 2 I
propachloor 0,5 kg Lironion per
ha. Gewasschade blijft daarbij be
perkt of geheel achterwege, mits
minimaal 400 I water per ha wordt
gebruikt. Gezien het feit dat Lironi
on in 1993 voor het laatst en in be
perkte hoeveelheden beschikbaar is,
moet het volgende worden overwo
gen. Als in het kramstadium van de
uien het perceel onkruidvrij is, kan
zonder bezwaar voor het gewas een
lage dosering propachloor worden
aangewend. Het is echter bekend
dat propachloor een aantal onkrui
den niet of onvolledig bestrijd.
Om aan dit euvel geheel of groten
deels tegemoet te komen, kan een
hoeveelheid van het sinds kort in ui
en toegelaten middel chloridazon
(Pyramin) worden toegevoegd aan
propachloor. De samenstelling van
het mengsel, aangewend in het
kramstadium van uien, bedraagt 1 I
propachloor 0,5 kg Pyramin per
ha. Als daarna de situatie "onkruid
vrij" gehandhaafd blijft, kan vanaf
het moment dat het eerste echte ui-
enpijpje aanwezig is, de bespuiting
worden herhaald en de dosering
De Engelse uienvoorraad bedroeg
op 1 maart jl. bijna 70.000 ton te
gen 57.000 ton op dezelfde datum
in 1992. De oorzaak van deze be
trekkelijk grote voorraad is de grote
oogst in dit seizoen (255.000 ton).
Als gevolg van de ruime oogst is de
Nederlandse export naar Groot-
Brittannië dit seizoen tot nu toe klei
ner dan in 1991/92. Tot en met ja
nuari van dit seizoen exporteerden
Nederlandse exporteurs bijna
37.000 ton uien naar Engeland te
gen 44.000 ton in dezelfde periode
van 1991/92. Net zoals in Nederland
liggen ook in Engeland de uienprij-
zen dit seizoen op een erg laag
niveau.
Bestrijding van onkruid in uien met een onkruidstrijker
worden verhoogd tot 4 I propa
chloor 1 kg Pyramin per ha.
De laatste jaren is bij het onderzoek
aandacht besteed aan de toepas
singsmogelijkheden van mengsels
van middelen in lage doseringen. In
bepaalde mengsels was één van de
komponenten chloorprofam (chloor
IPC). Uit de resultaten mag worden
afgeleid dat, onder de bij het onder
zoek geldende omstandigheden, de
inzet van lage doseringen chloorpro
fam in een jong uiengewas moge
lijkheden biedt. Ervaringen bij recent
onderzoek komen in grote lijnen
overeen met die uit de praktijk, op
gedaan veel jaren geleden.
Toen Lironion nog niet beschikbaar
was werd met name in het Zuid
westelijk kleigebied in een jong ui
engewas gespoten met lage
doseringen (1 - 1,5 l/ha) chloorpro
fam. Uitgangspunt daarbij was de
toepassing op onkruidvrije grond.
Wanneer het middel op een gunstig
moment werd toegepast, namelijk
in de avonduren, werden doorko
mende kiemplantjes van bepaalde
onkruidsoorten (zwaluwtong, per-
zikkruid en zwarte nachtschade)
soms zeer sterk in ontwikkeling ge
remd. Deze groeiremming was in
veel gevallen zodanig dat die onkrui
den na een herhaalde bespuiting af
stierven.
Voorzichtigheid met chloorprofam
was en is echter geboden. Wanneer
kort na de toepassing van dit middel
- ook in lage doseringen - neerslag
van enige betekenis valt, kan ge
makkelijk gewasschade ontstaan
met als gevolg groeivertraging en
uitdunning van het gewas. Ook kan
de gevoeligheid van diverse gewas
sen een belemmering voor het ge
bruik van chloorprofam zijn. Schade
aan deze gevoelige gewassen ont
staat niet alleen door overwaaien
van het middel, maar wordt overwe
gend veroorzaakt door de dampwer-
king van chloorprofam die op kan
treden na de toepassing. Of en in
hoeverre schade aan buurgewassen
ontstaat, is afhankelijk van de af
stand, de mate van dampvorming,
windrichting en thermiek. Alvorens
chloorprofam te gebruiken dient
men er zich voldoende van te over
tuigen dat geen schade aan andere
gewassen kan worden toegebracht.
Aanwezigheid klein onkruid
Bij de bestrijding van bovenstaand
onkruid is gedurende een groot aan
tal jaren gebruik gemaakt van dife-
noxuron (Lironion). De grootte van
het onkruid alsmede de gewasont
wikkeling waren bepalend voor de
dosering. Lironion werd overwe
gend toegepast in kombinatie met
propachloor. Helaas heeft de fabri
kant van Lironion besloten het mid
del niet langer te produceren. Dit
betekent dat in 1993 niet onbeperkt
over Lironion kan worden beschikt.
Voorzichtige schattingen leiden tot
de veronderstelling dat voor dit sei
zoen 60-70% van de in 1992 ge
bruikte hoeveelheid beschikbaar zal
zijn. Er van uitgaande dat het ge
middelde gebruik in 1992 1,5 kg per
ha bedroeg, zou de beschikbare
hoeveelheid voor dit jaar neerkomen
op 1 kg per ha.
Het is niet reëel te veronderstellen
dat alle telers over voldoende Lironi
on zullen beschikken. Daarom zal in
een aantal gevallen naar andere mo
gelijkheden moeten worden geke
ken. Hierbij moet de achterliggende
gedachte steeds zijn het verkrijgen
van een acceptabele onkruidbestrij
ding, waarbij de gewasgroei een on
gestoord verloop heeft. Bij de
bestrijding van doorkomend of klein
onkruid zal voorzover nog mogelijk
is een keuze moeten worden ge
maakt uit de volgende moge
lijkheden.
In het kramstadium van de uien kan
doorkomend onkruid worden
bestreden met een mengsel van 2 I
propachloor 0,5 kg Lironion per
ha. Dit mengsel moet met een mid
den grove druppel in minimaal 400
I water per ha worden verspoten.
Een herhaling van de behandeling is
mogelijk vanaf het moment dat het
eerste echte pijpje 2-3 cm lang is.
Wanneer op dat moment de onkrui
den voor genoemde doseringen te
groot zijn, kan de dosering worden
opgevoerd tot 4 I propachloor 1
kg Lironion. Is daarbij sprake van af
harding van het gewas en onkruid,
dan kan 0,5 k Exell per ha worden
toegevoegd. Ook bij deze toepas
sing een midden grove druppel en
minstens 400 I water per ha gebrui
ken. In bovenstaande is sprake van
twee aanwendingstijdstippen.
In de daar tussenliggende fase, het
zogenaamde vlagbladstadium, moet
in verband met de kans op gewas
schade een bespuiting ten sterkste
worden afgeraden. Problematischer
wordt de bestrijding van klein on
kruid in een jeugdig gewas als geen
Lironion beschikbaar is.
In de jaren 1991 en 1992 is bij het
onderzoek veel aandacht besteed
aan de opsporing van een Lironion
vervangende oplossing. De tot nu
toe bereikte resultaten bieden nog
geen mogelijkheid tot het geven van
Op 1 maart jl. was er nog ongeveer
185.000 ton Nederlandse uien voor
export beschikbaar. Het uitvoerto-
taal van maart, april, mei en juni
1992 - de laatste vier maanden van
het uienafzetseizoen - bedroeg
175.000 ton. De indruk bestaat dat
de export in de afgelopen maand
(waarschijnlijk ruim 40.000 ton)
kleiner was dan in maart 1992
(47.000 ton). Het exportteampo zal
dus opgevoerd moeten worden. Vol
gens de handel vallen er op dit mo
ment slechts exportzaken te doen
als er prijsconcessies worden ge
daan. Het optimisme over een ver
der oplopen van de uienprijzen is
dan ook danig getemperd.
een waterdicht advies. Van een aan
tal toepassingen wordt, zoals het
zich nu laat aanzien, perspectief
verwacht. Voor een afgeronde advi
sering zal echter nog nader onder
zoek nodig zijn. Toepassingen die
perspectief lijken te bieden en waar
mee bij het ontbreken van Lironion
kan worden geëxperimenteerd zijn:
2 I propachloor I. ioxynil
1,5 I chloorprofam I. bentazon
0,5 kg chloridazon I. bentazon
Deze mengsels zijn in de onderzoek-
jaren ingezet op doorkomend on
kruid in een gewas in het
kramstadium, waarbij de toepassing
enige malen is herhaald. Een
bespuiting in het vlagbladstadium
van de uien moet vooralsnog wor
den afgeraden. Gespoten moet wor
den met een midden grove tot grove
druppel en minimaal 400 I water per
ha. Afhankelijk van de weersom
standigheden moet rekening wor
den gehouden met kans op
gewasbeschadiging. Naarmate bij
hogere temperaturen wordt gespo
ten mag doorgaans een beter on-
kruidbestrijdingseffekt worden
verwacht, maar moet met een toe
nemende kans op gewasschade re
kening worden gehouden. Bij
gebruik van mengsels waarvan
chloorprofam deel uitmaakt, kan
wanneer na de toepassing regen
valt, met name op lichtere gronden
gewasbeschadiging ontstaan.
Aanwezigheid groter onkruid
Vanaf een gewaslengte van 6 cm
kan onkruid tot maximaal in het
2-bladstadium worden bestreden
met 3,5 kg Lironion 0,5 I Exell per
ha. Bij groter onkruid en onder afge
harde omstandigheden kan gebruik
worden gemaakt van 5 kg Lironion
5 I minerale olie per ha. Gezien de
schaarste van Lironion zal deze
bestrijdingswijze wellicht niet meer
mogelijk zijn. Ook de aan deze me
thode verbonden kosten zijn te
hoog. Uit een en ander moet wor
den geconcludeerd dat een adequa
te bestrijding van het onkruid vanaf
kort na de opkomst van het gewas
alle aandacht verdient.
Op in meer of mindere mate vervuil
de percelen kan in een goed afge
hard gewas met een lengte van
12-15 cm een bespuiting worden
uitgevoerd met Basagran of ioxynil
(Certrol-Actril). Dit soort toepassin
gen moeten uitdrukkelijk worden
gehanteerd als noodmaatregel. De
kans dat gewasbeïnvloeding ont
staat, die leidt tot groeistilstand en
daardoor een verlate afrijping, is
groot. Voor welk middel wordt ge
kozen in een dergelijke probleemsi
tuatie is afhankelijk van het
onkruidassortiment en de ontwikke
ling van de onkruiden.
Ook is in zaaiuien een mengsel van
5 I propachloor 0,5 kg Lironion
toegelaten. Het uiengewas moet
een lengte hebben van 10-15 cm en
sterk zijn afgehard. De bespuiting
dient te worden uitgevoerd met een
grove druppel en met minimaal 500
I water per ha. Wanneer wordt ge
kozen voor laatstgenoemde moge
lijkheid kiest men tevens voor een
bijna zekere gewasbeschadiging die
uitdunning, verlating van de oogst
en oogstdepressie tot gevolg kan
hebben.
D. Hoek,
DLV-team Akkerbouw Westmaas
Bij uitgeverij Misset is een geheel
herziene uitgave van het boekje
Veldziekten van Aardappelen van
ing. H. Glas verschenen. De vorige
editie van dit boekje was volledig
uitverkocht. De nieuwe uitgave is
sterk aangepast en uitgebreid.
leder die met aardappelteelt te ma
ken heeft, krijgt met dit boekje een
beknopte handleiding in handen,
waarin de symptomen van vele aan
doeningen van het aardappelgewas
worden beschreven. Niet minder
dan 450 kleurenfoto's vormen een
duidelijke illustratie bij de teksten.
Naast "Veldziekten" heeft Misset
enkele jaren geleden al een boekje
uitgegeven onder de titel "Aardap
pelknollen, ziekten, gebreken en
aantastingen". Dit boekje is nog
steeds verkrijgbaar. Samen geven
deze uitgaves een compleet beeld
van alle ziekten en plagen die in de
aardappelteelt voorkomen.
De prijs van "Veldziekten" is
f 29,50. "Aardappelknollen" kost
f 22,50. De boekjes kunnen recht
streeks bij Misset worden besteld
(afd. verzendboekhandel).
