Twee Bressiaanders bij de Indianen in Zuid-Amerika
Azijn
onder redaktie van de Perskommissie* ^dr
Bond van Plattelandsvrouwen
voor Zeeland en Noord-Brabant.
pge-Stols
g 2, 4424 CH Wemeldinge
Wat doen twee Bressiaanders in
Zuid-Amerika? Sterker nog, wat
doen Omèr Gielliet en Arie Boeck-
hout bij de Yanomani, een India
nenstam in Venezuela? Omèr
Gielliet is om te beginnen niet zo
maar iemand. Op de eerste plaats is
hij priester, pastoor te Breskens. Be
kend, beroemd of berucht? Wie zal
het zeggen?
Een kunstenaar is hij ook. Eén ding
is zeker, hij kan uit zomaar een stuk
hout iets bijzonders maken. Zoals in
de laatste maanden van het voor
gaande jaar tijdens zijn verblijf van 8
weken bij de Indianen. Uit een ge
deelte van de stam van een grote
oude boom is onder zijn handen een
beeldhouwwerk gegroeid. Deze
keer met hulp van de Yanomani-
mensen, dat was een groot genoe
gen voor beide partijen. Door het
samen bezig zijn, kon Gielliet de
mensen echt ontmoeten, stond hij
tussen hen in. En met name die ont
moetingen waren het doel van zijn
reis.
Slechts met moeite geraakten Omèr
Gielliet en Arie Boeckhout voorbij
een starre commandant van politie
en een even starre bisschop ter
plaatse, Venezuela binnen. Via Cara
cas naar missiepost Esmeralda al
waar een missionaris uit Twente
reeds 28 jaar lang met de
Yanomani-indianen werkt. Op het
schooltje volgen kinderen college
vanaf hun zevende tot hun achttien
de jaar. Voor een deel in hun eigen
taal het Urihiri. Ze zijn heel begerig
om te leren, ze zijn slim, willen
graag weten. Na enkele jaren op
school kunnen de oudere kinderen
op hun beurt de kleintjes weer iets
bijbrengen. Daarnaast krijgen ze ook
Spaanse les. Dat was dan ook de
taal waarmee de twee Bressiaan
ders zich enigszins verstaanbaar
konden maken.
Een vergelijking van het leven van
de Yanomani met onze westerse le
venswijze. is. absoluut onmogelijk.
Telkens weer probeer je die vergelij
king te trekken. Tevergeefs. Deze
mensen staan anders in het leven.
Rijkdom of armoede, het verschil
kennen ze niet. Zij noemen goed
wat waarde voor hen heeft. Dat kan
net zo goed een steentje zijn als een
klompje goud. Hebben ze het niet
meer nodig dan laten ze het liggen.
Het zijn andere mensen met een an
dere inhoud, ze hebben andere
waarden.
Trots zijn ze, waardig, mooie men
sen, kinderen van God. Ze zijn vro
lijk en blij. Maar de gemiddelde
leeftijd is slechts 45 jaar. Klein van
postuur zijn ze, vrouwen worden
1.35 m, mannen 10 cm langer. Zelfs
de stand van de voeten is anders
geven de Yanomani hun kinderen
pas na 2 of 3 jaar een naam, want
als het dood gaat kan een boze
geest er bezit van nemen. Pas als
baby's moedermelk gedronken heb
ben, zijn ze mens. Eerder niet. De
kinderen drinken bij hun moeder tot
ze ongeveer 3 jaar zijn. In geval er
een tweeling geboren wordt, moet
er een van de twee dood. Met twee
is het moeilijk overleven in het
woud. Het laat zich raden wat ze
met gebrekkige of te vroeg geboren
baby's doen.
Is er iemand overleden, dan wordt
het lichaam verbrand. De as daar
van wordt vermengd in hun voedza
me bananepap. Dat vinden wij op
z'n minst vreemd. Zij echter eren
daarmee hun doden en leven op die
manier met hen verder. Om de
geesten niet te tarten wordt er ver
der niet meer over de dood
gesproken.
Vechten is de Yanomani ook niet
vreemd. Vaak gaat het gevecht om
een vrouw en dan één van 'n ande
re stam. Van zachtzinnigheid is
geen sprake. Ze slaan elkaar voorna
melijk op het hoofd, zowel vrouwen
als mannen, met knuppels als het
ernstig is. Gevolg gapende hevig
bloedende hoofdwonden, die echter
na twee dagen volkomen genezen
zijn.
Hoe meer littekens op hun hoofd,
hoe meer aanzien ze hebben. En al
les wat ze doen is niet goed en niet
kwaad, want dat doen de geesten
in hen!
Zo ook was het een geest van hen
in Omèr Gielliet die er voor zorgde
dat hij een prachtig kunstwerk voor
hen maakte. Een beeldhouwwerk
voorstellende de maan. Zij zeggen
dat de maan vroeger op aarde liep,
in een gevecht is hij dood gegaan.
Een druppel bloed viel op de aarde,
waaruit de mens geboren werd. Al
les wat met hét leven van de
Yanomani-indianen te maken heeft
is door Omèr Gielliet verwerkt in de
houtsnede (zie foto). Herkent u de
druppelvorm? Daarin is in de vrouw
nieuw leven te zien.
Door invloeden van buiten hun volk
wordt de Yanomani-stam bedreigd
door malaria. Voor bloedonderzoek
zijn microscopen nodig. Gielliet
heeft naast het verlangen naar her
nieuwde ontmoetingen nu een
tweede reden om nogmaals naar
Venezuela te gaan. En dat is om het
geld te brengen dat hij "verdient"
door dia-avonden te geven voor
groepen mensen zoals voor onze af
deling van de Nederlandse Bond van
Plattelandsvrouwen te Westkapelle.
G.W. Vandenkerckhove,
presidente afd. Westkapelle
van de N.B.v.P.
Omèr Gielliet is ook kunstenaar. Dit beeldhouwwerk maakte hij samen met de Yanomani.
dan de onze. Ze hebben brede voe
ten, de tenen wijd. Een soort eende
voeten.
Er komen veel wormen, schurft en
zandvlooien voor. De kinderen zijn
erg ontvankelijk voor nieuwe din
gen, aanhankelijk ook en heb je hun
hart eenmaal gestolen dan zijn ze
graag bij je in de buurt. Maar o wee
als je even een kind op de arm
neemt, dan zit je onder de vlooien.
Een plaag, moeilijk kwijt te raken.
Zel,f bijten ze als een vorm van so
ciaal contact bij elkaar de vlooien uit
de huid en eten die dan op. Zo vin
den ze rupsen die ze uitknijpen en
opeten een delicatesse.
Hé, hékura
De Yanomani-indianen en ook ande
re stammen zoals de Sjabono zijn
een apart, vrijgevochten volk. Vrij
heid is voor hen van grote waarde.
Het verschil tussen goed en kwaad
is ze onbekend. De een is nog beter
dan de ander, dus komen ze alle
maal in de hemel, die kinderen van
God. Door hun rijke fantasie hebben
ze veel met geesten van doen. De
kinderen spelen met geesten. Goé
de geesten zijn hékura's. Waait er
een frisse wind in hun warme kli
maat, 35 graden in de schaduw,
dan zeggen ze: hé, hékura!
Maar boze geesten boezemen hen
de meeste angst in. Om die reden
Azijn is een vloeistof die bepaald
geen geschikte voedingsbodem is
voor bacteriën! Vandaar dat er ve
le dingen voor een onbepaalde
tijdsduur in kunnen worden be
waard. Het wordt dan ook veel ge
bruikt in onder andere de keukens
van de restaurants. Vooral de
meestal zelf samengestelde krui-
denazijn, die niet alleen gustig
werkt op de eetlust, maar boven
dien ook nog de spijsvertering be
vordert! Een reden te meer om
diverse gerechten door middel van
kruidenazijn een bijzonder fijne
smaak en geur mee te geven.
Azijn wordt hetzij door micro
biologische verzuring van wijn,
hetzij door vergisting van suiker
houdende vloeistoffen verkregen,
zoals druiven, rozijnen of appel
most, rozijnennat, mout (bier) en
dergelijke. Ook wordt er verdunde
alcohol langs micro-biologische
weg omgezet in azijn. Ook schei
kundig bereidt men azijn die even
als door gisting verkregen azijn,
gewone of tafelazijn wordt ge
noemd, en die 4% azijnzuur
(kenmerkend bestanddeel van
azijnbevat.
Misschien aardig om te weten dat
er ook kunstazijn bestaat. Dat
wordt verkregen als bijprodukt van
droge destillatie van hout of che
mische synthese. Wijnazijn bevat
5/2% azijnzuur, inmaakazijn daar
entegen bevat zelfs 6 a 8% azijn
zuur. Deze azijn wordt ook wel
dubbele of spritazijn genoemd.
Let er bij inkoop op, dat azijn hel
der is en geen bezinksel bevat. De
azijn kan bijvoorbeeld ook gezou
ten of gearomatiseerd zijn (bruin
of geel). Bewaar de azijn op een
liefst koele en donkere plaats
voorzien van een goed sluitende
dop of kurk. Dit in verband met
het glasaaltje, een klein draadvor
mig glashelder diertje. Familie van
de draadwormen, ze leeft als para
siet in plant en dier. Het is beslist
niet giftig en men herkent het als
de azijn troebel wordt. Verwijder
het door de azijn op te koken of te
passeren door middel van een kof
fiefilterzakje. Gebruik voor uw in
maak alleen azijn van zeer goede
kwaliteit. Voegt men azijn toe aan
warme spijzen, doe dit dan met
mate, daar door de hitte de smaak
vele malen wordt versterkt.
Hieronder enige suggesties voor
het maken van diverse soorten
kruidenazijn. Gebruik hiervoor de
biologisch gewonnen, gerijpte en
gesteriliseerde azijn.
Dressing voor groene sla
7 liter azijn
1 ragfijn gesneden ui
laat het 10 a 14 dagen trekken
Dressing voor grillades en vis
7 liter azijn
1 teentje ragfijn gesneden
knoflook
Z2 thee!, dragon gedroogd
Z2 theeI. tijm gedroogd
Z2 theel. rozemarijngedroogd
Z2 thee/, zout
Z2 theel. witte peper
10 a 14 dagen trekken
Voor diverse soorten rundvlees of
wild
7 theel. gehakte peterselie
1 laurierblad
3 kruidnagels
4 gekneusde jeneverbessen
6 gekneusde zwarte peper
korrels
Z2 theel. zout
14 a 20 dagen trekken
Geschikt voor bietjes, haché, rode
kool en diverse stoofpotjes
7 liter azijn
1 eet!, suiker
Z2 theel. zout
10 kruidnagels
1 rode spaanse peper (heel)
3 laurierbladen
2 kaneelstokken
2 a 3 weken trekken
Voor garnalen en haring
7 liter azijn
Z2 theel. zout
2 rode spaanse pepers (comrok)
3 laurierbladen
1 ui ragfijn gesneden
10 a 14 dagen trekken
Dressing voor o.a. komkommers,
courgettes en ijsbergsla
7 liter wijn-azijn
1 eeti. suiker
2 rode spaanse pepers
2 laurierbladen
Z2 theel. basilicum
Z2 theel. gemberpoeder
Z2 theel. mosterdzaad
3 a 4 weken trekken
Voor meloen, peren e.a. of voor
lamsvlees en varkensvlees
7 liter azijn
4 eetI. suiker
2 pijpkaneel
6 a 8 kruidnagels
Z2 theel. gemberpoeder
Z2 theel. kerriepoeder
10 a 14 dagen trekken
Bij bovenstaande recepten geldt
niet alleen het zeven van de azijn
door een fijn zeefje of koffiefilter
zakje, maar ze moet ook regelma
tig geschud worden.
