De eerste tuinbouw RAI Liever een losse dan een verpakte appel
Waar liggen onze belangen?
Een stormachtig begin
Produktschap Siergewassen
investeert f 90 miljoen
Hogere omzet
Champignon Beurs
Handel betaalt mee
aan gezondheidszorg
Heffing op royalties
in bollensector
De jaarlijkse NTV in Bleiswijk was al
vele jaren ook voor de glastuinders
op THOLEN een gelegenheid om de
nieuwigheden op het gebied van
onder andere techniek en kassen
bouw te bezichtigen. Maar ook de
aanwezige zaadselektiebedrijven
zijn altijd een trekpleister geweest
waarbij bestaande en nieuwe ras
sen getoond worden.
Een tuinder zal echter zelden een
ras zaaien of planten omdat deze er
zo mooi bij ligt op de stand. Een
proefje kan dan wel eens aange
praat worden door de vertegen
woordigers zodat een jaar later er bij
goede resultaten op eigen bedrijf of
bij collega's mee geteeld gaat wor
den. De groenteteeltrassen volgen
elkaar soms in snel tempo op. Elk
gebied heeft dikwijls zo zijn eigen
voorkeur, wat soms te maken heeft
met de teeltperiode, de zaai- of
plantmethode, maar ook voor met
name radijs en sla is de grondsoort
nog van invloed op de keuze.
Een zaadbedrijf kan soms jaren met
geen enkel ras sla of radijs meedoen
in een gebied, zoals bijvoorbeeld
Rijks Zwaan, terwijl dit hier momen
teel weer wel in beide gewassen de
boventoon voert. Daarentegen komt
Royal Sluis met zijn hier voorheen
overwegend geteelde radijsras Novi-
red niet meer aan bod. Het belang
voor een zaadbedrijf is dan ook bij
zonder groot om in te spelen op de
geluiden die er tijdens de contacten
zijn.
Bij bijvoorbeeld machines en kas
senbouw ligt dit duidelijk anders,
die kunnen soms wel degelijk wat
nieuws laten zien op een beurs,
waarbij in de kassenbouw de licht-
winst met tevens een goede storm-
vastigheid nog steeds aktueel is.
Er hebben overigens een aantal kas
senbouwers verstek laten gaan op
de eerste NTV in de RAI-gebouwen.
In de eerste plaats, waarschijnlijk
door de hogere kosten. Een stand
voor een kassenbouwer met alles
erop en eraan komt daar al gauw op
een ton. Maar ook door de prij
zenslag die hier momenteel heerst
door weinig werk. Hoewel er op de
beurs zelf zelden een kas verkocht
wordt, kan dit later wel plaats
vinden.
Mede gezien het succes met de rui
me opzet van deze tentoonstelling
De Champignon Beurs Holland BV
(CBH) heeft in 1992 een omzet ge
realiseerd van 59,2 miljoen gulden.
Dit betekent een groei van ruim
40% ten opzichte van het jaar 1991.
In dat jaar bedroeg de omzet 41,9
miljoen gulden.
De CBH, opgericht door de tuin
bouwveilingen in Breda, Bemmel en
Zaltbommel, bemiddelt bij de con
tractverkoop van champignons.
In 1992 heeft de CBH 23 miljoen ki
logram champignons geleverd voor
de verse markt en de conserven-
markt. In 1991 is er een kwantum
van 16,7 miljoen kilogram champig
nons afgezet.
De bloembollenhandel betaalt vanaf
dit jaar mee aan de bedrijfsgezond
heidszorg van de Stichting Gezond
heidszorg Agrarische Sectoren
(Stigas). Het Produktschap voor
Siergewassen draagt voor deze
groep in 1993 veertigduizend gul
den en in 1994 vijftigduizend gul
den bij.
Weliswaar werkt Stigas van ouds
her alleen voor telers, maar in de
bloembollensector zijn teelt en han
del vaak met elkaar verweven. Tot
nu toe heeft de handel niet of nau
welijks voor deze diensten betaald.
De financiers van Stigas vertegen
woordigen alleen de telers.
in de RAI, zullen deze bedrijven er
waarschijnlijk de volgende keer ook
wel weer zijn, want de tuinders lie
ten in elk geval geen verstek gaan.
Zo kon er vanwege de grotere af
stand ook uit ons gebied een bus
georganiseerd worden, waarmee
men er op een gemakkelijke manier
kon komen. Daar de beurs een
trekpleister is voor personen uit heel
de wereld kunnen de grote aantallen
bezoekers hier beter verwerkt wor
den dan voorheen, op zowel de toe
gangswegen als in de veilinghallen.
Of dit evenement weer elk jaar van
wege het hogere kostenplaatje ge
organiseerd gaat worden is nog de
vraag. Dit zal waarschijnlijk ook
weer afhangen hoe het loopt in de
glastuinbouw en hoeveel er geïn
vesteerd zal worden, want daar
moeten de meeste standhouders
het van hebben.
We hebben in de BARONIE de nodi
ge regen en wind al achter de rug
en bij het schrijven van dit stukje
wakkert de wind weer aan tot
kracht 9. Als het nieuwe groeisei
zoen ook zo stormachtig verloopt
als het weer van januari, dan staat
ons nog wat te wachten.
De nieuwe glasteelten zijn bijna alle
maal weer opgestart. Komkommer,
tomaat, paprika, aubergine, de kas
sen staan weer vol. De meeste al
weer enkele maanden. Wat gaan de
ontwikkelingen toch snel! Tot voor
enkele jaren werd er meestal in ja
nuari/februari geplant. Nu is het no
vember/december. Dit is voor een
groot gedeelte te danken aan de la
ge gasprijzen. De plantjes, die nu
worden uitgeplant zijn ook veel jon
ger dan voorheen. Dat is voordeliger
in aankoop. Ook de arbeid van de
vaste medewerkers telt mee. Met
deze teeltwijze is de vaste arbeid op
het bedrijf rendabeler. De arbeid kan
zinvol worden besteed en voor de
werknemers is het werken met zulk
jong materiaal zeer plezierig.
Wat het nieuwe teeltseizoen zal
brengen, is koffiedik kijken, maar als
je de publikaties een beetje volgt,
ziet het er niet al te glorieus uit.
Voor de Nederlandse glastelers zal
het werken aan kwaliteit een nog
hogere prioriteit moeten krijgen (als
dat nog mogelijk is). Voor de volle-
grondstelers is er nu natuurlijk de
prei- en spruitenoogst nog. Met het
weer van de afgelopen tijd is dat
niet altijd even gemakkelijk. Eerst de
vorst en daarna de regen. De
meeste prei is de vorst goed door
gekomen. Dat kan van alle spruiten-
percelen niet worden gezegd.
Hiervan is nogal wat verloren
gegaan.
De prijzen zijn gelukkig wat aange
trokken. Vooral voor prei is de prijs
in het najaar slecht geweest. De
weeuwen bloemkoolplanten staan
er goed bij onder het plantglas. Al
leen moet scherp worden gelet op
valse meeldauw. Bij zulke extreem
hoge temperaturen en een hoge
luchtvochtigheid heeft deze schim-
Niet alleen in WEST-BRABANT heb
ben tuinbouwbedrijven te maken
met een overaanbod aan groenten.
In Nieuw-Zeeland brengen de kiwi's
momenteel vrijwel niets op. Landen
in Zuid-Amerika en zelfs Frankrijk
hebben de teelt overgenomen met
als gevolg een instortende markt.
De tijd dat een kiwi per stuk ver
kocht werd ligt achter ons.
Vijfentwintig jaar geleden was deze
veredelde kruisbes een luxe. Het
heeft tuinders in Nieuw Zeeland
goud opgebracht. Lang ontvingen
zij voor één kiwi een gulden per
stuk. Vijf jaar terug was de prijs al
gezakt naar 50 cent. Nu liggen voor
dit bedrag de kiwi's in de Neder
landse winkelschappen. Bij emi
granten die al hun geld in de
kiwiteelt hebben gestoken staat nu
de deurwaarder voor de deur. Ook
mei vrij spel. Voor de teler betekent
dat extra aandacht voor bestrijding
hiervan. Eigenlijk moest er nog een
korte hevige vorstperiode komen.
Met veel zon, dat is voor ieder het
beste.
Meestal ploegen tuinders hun land
al om voor de winter invalt. Maar
met de vele regen van het afgelopen
najaar is daar in de Baronie nog niet
veel van terecht gekomen. Dus als
het maar even goed droog is, zie je
de trekkers en ploegen op het land
verschijnen. Het is immers over een
maand 6 weken weer hoog tijd
om te gaan planten in de vollegrond.
En als het even kan, moet de grond
dan "gezeten" zijn.
Voor de bloembollensector gaat
vanaf juni dit jaar een heffing op
royalties gelden. Het Produktschap
voor Siergewassen heeft hiertoe
besloten.
Royalties zijn vergoedingen voor het
veredelingswerk. Voorheen waren
deze vaak in de verkoopprijs van
bollen opgenomen; over die prijs
wordt heffing betaald. Nu worden
de royalties steeds vaker apart in re
kening gebracht. Daarvoor geldt
nog geen heffing, zodat voor som
mige bedrijven de royalties wél be
last zijn en voor andere niet.
De heffing gaat ook gelden voor de
jaarlijkse vergoeding die de verede
laar vraagt voor de oppervlakte
waarop 'zijn' bloembollen geteeld
worden. Ze wordt in rekening ge
bracht bij de koper en de verkoper.
Die betalen elk 2,1 procent van de
waarde.
De opbrengst is, zoals voor de hele
vakheffing geldt, bestemd voor de
bloembollensector. Van de heffing
betaalt het produktschap onder
meer promotie, onderzoek; onder
wijs, milieuprojecten, voorlichting
en kwaliteitszorg.
dit is weer een negatief voorbeeld
van enthousiaste, hardwerkende on
dernemers die het voortouw heb
ben genomen. Soortgelijke
voorvallen doen zich in Nederland
met andere groenten vrijwel dage
lijks voor.
Nog een mooi voorbeeld is de afzet
van kiwi's. Toen de prijs hoog was
werden kiwi's per stuk verpakt en
verkocht. Alleen bij feestelijke ge
beurtenissen kwam dit luxe produkt
bij de doorsnee burger op tafel. De
verpakking alleen al fleurde een
feestje op. Nu gebeurt de handel in
kiwi's per kilo of per kist. Iets min
dere partijen komen zelfs niet meer
op de markt.
In Nederland zie je momenteel het
omgekeerde. Een produkt als fruit is
altijd per kilo verkocht. Dit ongeacht
de prijs. Nu de afzet, mede door
De fruittelers op ZUID-BEVELAND
zitten midden in de snoeiperiode en
ook de afzet van de oogst 1992 vergt
veel arbeidsuren op de bedrijven.
In de maand januari is een lichte
prijsstijging van zowel appels als pe
ren ingezet. Hopelijk zet deze trend
zich voort, want een hogere kg-prijs
van een paar dubbeltjes dekt nau
welijks de koelkosten. De voorraden
fruit. Europees gezien, zijn hoger
dan in alle voorgaande jaren. Hier
door staat ons maar één ding te
doen: regelmatig afzetten van een
goede kwaliteit appels en peren.
De hardheid van de vruchten gedu
rende de afzetperiode wordt een
steeds belangrijker factor.
In de wintermaanden worden door
de aktieve leden van de organisaties
de vergaderingen van afdelingen en
kringen bezocht. Op onze afdeling
was onze voorzitter de heer Van der
Maas de eer toebedeeld de plussen
en minnen van de landbouw in zijn
totaliteit anno 1993 toe te lichten.
Hij deed dit door in meer dan twee
uur onafgebroken aan het woord te
zijn en toch de toehoorders te boei
en en aan het denken te zetten. Veel
positieve zaken waren er niet te
melden. Is het dan allemaal kommer
en kwel of ontstaan er juist in moei
lijke tijden nieuwe ideeën en krij
gen de ondernemers in de land- en
tuinbouw nieuwe impulsen om de
zaken anders aan te pakken?
We hebben in de afgelopen perio
den van bloei gekend. Niet alleen de
kg-opbrengsten per ha zijn enorm
gestegen, dit alles gestimuleerd
door de overheid om een zo goed
koop mogelijk voedselpakket te ga
randeren voor de steeds groeiende
bevolking. Alles in de agrarische
sector is meegegroeid. Zo ook de
handel, die onze produkten via aller
lei handelskanalen bij de consument
brengt. Coöperaties zijn uitgegroeid
tot gigantische ondernemingen, van
Het Produktschap voor Siergewas
sen (PVS) besteedt dit jaar negentig
miljoen gulden aan de sierteeltsec
tor. Daarvan is ruim de helft, 47 mil
joen gulden, bestemd voor
marktonderzoek en voor promotie.
Dit blijkt uit de begroting voor
1993.
Voor onderzoek op proefstations en
instituten is ruim zeventien miljoen
gulden uitgetrokken. Ongeveer de
helft van dit bedrag is ingezet voor
de oplossing van milieuproblemen.
Met kwaliteitszaken is een bedrag
gemoeid van tien miljoen gulden;
hiervan is een groot gedeelte
bestemd voor de keuringsdiensten
en voor extra inspectie bij export
naar Japan en de Verenigde Staten.
Zeven ton wordt gespendeerd aan
voorlichting, onder meer door de
Dienst Landbouwvoorlichting. Het
concurrentie met het buitenland,
stroever gaat verlopen moeten de
telers het gaan zoeken in de toege
voegde waarde. Appels worden per
stuk verpakt en steeds meer per
een of twee stuks verkocht. De
fruitteler zelf wordt er niet beter
van. De kosten van luxe afzet lopen
zo hoog op dat de appel steeds
duurder gaat worden. Dit ondanks
een overaanbod.
De praktijk heeft geleerd dat door
dit afzetsysteem de consumptie vrij
wel niet oploopt. Bij aardappelen zie
je hetzelfde. Van een normale groen
te die vaak bij de burger op het me
nu verschijnt gaat de producent zelf
een luxe maken. Een logisch gevolg
hiervan is dat de consumptie terug
loopt. Een losse appel in het mandje
wordt eerder gepakt dan een
verpakta
oorsprong bedoeld om onze produk
ten, met zo weinig mogelijk kosten
tot meerwaarde te brengen. De coö
peraties op land- en tuinbouwge
bied, inclusief veilingen, hebben
zich ontplooid tot vestigingen, veel
kapitaal vergend, waar leden aan de
basis nog steeds garant staan bij
eventuele calamiteiten. Je kunt je
afvragen: zijn de gigantische coöpe
raties vandaag aan de dag nog
steeds intensief bezig om voor hun
leden te streven naar een zo'n hoog
mogelijke prijs voor hun produkten
of moet de coöperatie groeien in
aanzien door nieuwe vestigingen en
uitbreidingen. Met als doel?
Als producent kan een investering in
je afzetsysteem een goede zaak zijn,
maar het moet dan wel tot uiting
komen in een betere prijsvorming
voor je produkt. Zo zijn er veel coö
peraties, organisaties en instellin
gen, die direkt of indirekt te maken
hebben met de landbouw groot ge
worden.
Aan de basis zijn er moeilijke tijden
aangebroken. Vandaar ook de vraag
of er ruimte zou zijn voor kleine coö
peraties, of onderlinge samenwer
kingsvormen om zowel grote
coöperaties als vrije handel tegen
spel te bieden. Zolang we bestaan
zijn er mogelijkheden om aan zet te
komen!
onderwijs vergt een uitgave van bij
na twee ton. Het PVS-kantoor kost
in 1993 negen miljoen gulden. Van
hieruit behartigen 75 werknemers
de belangen van de bloembollen-,
bloemen- en bomensector.
Het geld voor zijn investeringen
haalt het produktschap uit de op
brengst van heffingen.
Personeelsproblemen in de tuin
bouw verdwijnen niet met een be
leid dat zich beperkt tot het
oppakken van illegalen en het te
werkstellen van werklozen. Het is
beter te werken aan de kwaliteit van
de arbeid, het imago van de sector
en andere methoden van arbeidsbe
middeling. Dit am. blijkt uit een on
derzoek dat is uitgevoerd in de regio
Aalsmeer.
Mede vanwege de hoge kosten heeft een aantal kassenbouwers ver
stek laten gaan op de eerste "tuinbouw-RAI"
