Anjers als neventeelt op een akker bouwbedrijf
doorzicht
op inzicht
Teruglopende economie speelt
bol- en bloemenhandel parten
Side-shift op pallettruck
Leliekweker P de Vries uit Wouwse Plantage
Piet en Diny van Meer: 'Het hele jaar door anjers'
Aan de voet van het viadukt van de
Langeweg over Rijksweg 16, onder
Zevenbergschenhoek ligt de mooie
boerderij 'Peppelhoeve'. Het is het
akkerbouwbedrijf van Piet en Diny
van Meer. Inderdaad nog steeds een
akkerbouwbedrijf in het Westbra
bantse zeekleigebied, waar gewas
sen als aardappelen en suikerbieten
worden geteeld. Sinds twee jaar
wordt de aandacht op het bedrijf
evenwel nadrukkelijk opgeëist door
de neventak anjerteelt.
Twee jaar geleden behaalde zoon
Bernard zijn einddiploma aan de
MAS in Dordrecht. Bernard koos be
wust voor een opleiding aan de
MAS in Dordrecht omdat hij daar
zich kon specialiseren in akkerbouw
en vollegrondsgroenteteelt. Een
maal afgestudeerd in 1990 wogen
vader en zoon verschillende alterna
tieven af zoals fors investeren in
witlofwortelenteelt en -trek, een
hok bouwen voor vleeskuikenshou-
derij, ofwel specialiseren in de
tuinbouw.
Piet teelt al sinds 1963 knolselderij.
Hij was daarmee pionier in de streek
en heeft van dat gewas in de loop
der jaren een grote vakkennis opge
bouwd. Met knolselderij kende hij
goede jaren, maar deze werden af
gewisseld met jaren van diepe cri
sis. Produktie en vraag bleken maar
al te vaak niet op elkaar te zijn afge
stemd, met enorme prijsschomme-
lingen als gevolg. Ook is Piet al vele
jaren contractant van de Coöpera
tieve Kruidendrogerij van de NCB in
Uden. Voor de kruidendrogerij teelt
hij gewassen als kervel en digitalis.
Anjers in de volle grond
Zoon Bernard was het die zijn vader
inspireerde om voorzichtig te begin
nen met de teelt van trosanjers in de
volle grond. 'Anjers telen is wel even
wat anders dan akkerbouwgewas
sen. Je mag de anjerteelt dan ook
niet benaderen als akkerbouwer',
zegt Piet. 'Ik moest een heel nieuw
vak leren en dat kost tijd en veel in
zet. Ik moest me de teelt in al zijn
facetten eigen maken, zoals de keu
ze en de bewerking van de grond
om deze geschikt te maken voor de
anjerteelt, de keuze van het plant-
materiaal, het uitplanten van de
stekken, het toppen van de planten
om daarmee de groei zoveel moge
lijk te reguleren en de oogst te sprei
den, de bemesting, de beregening
en de oogst van het gewas. Daar
mee was ik er nog niet want het ge
was wordt afgezet via de
bloemenveiling Holland te Bleiswijk
en ik werd dus lid van die veiling'.
Naast de structurele afzet via de
veiling worden met name door me
vrouw Van Meer in het weekend de
nodige bosjes anjers aan huis ver
kocht. Het uitzoeken van de rassen,
variëteiten en kleur is meer het werk
van Bernard. Het maakt bijvoor
beeld veel verschil in hoeverre je
snelle of trage groeiers uitplant'.
De anjerteelt vereist veel voorlich
ting en vooral in het begin heb je in
tensieve begeleiding nodig van
deskundigen. Deze wordt verzorgd
door anjervermeerderingsbedrijven.
Start in 1991
Het eerste jaar 1991, deden Piet en
Bernard de anjerteelt op bescheiden
schaal. Eind april werden de eerste
anjerstekken uitgeplant op 1.000
m2. 'Ze waren juist geplant toen we
zware nachtvorst kregen. Dankzij
beregening is er toen niets bevroren.
Aan het eind van het jaar hadden
we een mooi resultaat en veel
geleerd'.
Arbeidsintensief
De meeste anjerstekken worden in
april/mei geplant. In 1992 is 1.500
m2 aangeplant, waarvan een ge
deelte reeds in het najaar van 1991
en de rest in april/mei 1992. De
oogst werd daarmee verlengd en
uitgespreid van juli tot half oktober.
Gedurende de oogstmaanden sne
den vader, zoon en een stagiaire da
gelijks de trosanjers vanaf zes uur in
de ochtend. Het is behoorlijk zwaar
werk, omdat je voortdurend de
oogstbare takken moet zoeken, ver
volgens moet je je bukken en met
een hand door het gaas de stengel
op de juiste hoogte afsnijden. Eerst
moeten de stengels eerwaantal uren
drogen voordat de plastic hoezen er
omheen gaan. Een vrachtwagen
haalt de bossen tegen de avond op
en brengt deze naar een koele
plaats op de veiling in Bleiswijk,
waar ze de volgende ochtend wor
den geveild en hun weg vinden naar
de bloemist.
Rendement
In het algemeen lijkt de populariteit
van de anjer als bloem iets over haar
top heen te zijn. De prijzen staan
wat onder druk. De anjerteelt als
kasteelt is nog maar nauwelijks ren
dabel. De teelt in de kassen is de
laatste jaren dan ook afgenomen.
De vollegrondsteelt is daarentegen
toegenomen omdat de kostprijs van
buitenanjers lager is. Bovendien
hoeft de kwaliteit van buitenajers
zeker niet minder te zijn.
DOORZICHT
OP INZICHT
Ir» een artikelenreeks, die door
samenwerking van NCB, ZLM,
CBTB en het Consulentschap
Landbouw in Noord-Brabant
tot stand komt, wordt de stra
tegie van de landbouwontwik-
keBngsnota "Doorzicht op
Inzicht" uitgedragen.
De artikelen hebben een voor
beeldfunctie. Het betreft on
derwerpen op bedrijven die
bewust een keuze maken voor
de toekomst en die op een po
sitieve wijze inspelen op de
mogeüfkheden in hun situatie.
Voor reacties:
Landbouwcentrum,
mevr. M. Commandeur,
tel. (013)645511.
De toekomst
Piet van Meer, 55 jaar en zoon Ber
nard, 22 jaar, dachten samen aan
een toekomst als akkerbouwers op
het bedrijf de 'Peppelhoeve' met an
jerteelt als neventak. Toch heeft,
nog zeer onlangs een ingrijpende
nieuwe ontwikkeling op het bedrijf
plaats gevonden. De belangstelling
en verdieping van Bernard in de an
jerteelt is ook het anjervermeerde-
ringsbedrijf M. Lek Zonen in
Nieuwveen opgevallen. Sinds enige
maanden heeft Bernard een volledi
ge baan bij dit bedrijf als voorlich-
ter/fieldman.
Deze nieuwe bedrijfssituatie zal Piet
er niet van weerhouden om de an
jerteelt in 1993 voort te zetten. Er is
immers de nodige kennis en ervarin
gen met de teelt opgedaan en bo
vendien waren de resultaten
bepaald interessant. De anjerteelt
heeft een bijzondere plaats verwor
ven binnen het gezin Van Meer in
Zevenbergschenhoek.
Leliekweker Piet de Vries verwacht dat de leliemarkt zich voorlopig
nog niet zal herstellen.
Het areaal lelies in Nederland blijft
met 2200 ha. vrij stabiel. Noord-
Holland is nog steeds het belangrijk
ste teeltgebied, maar daar begint
verandering in te komen. Milieu
maatregelen maken een ruimere
vruchtwisseling noodzakelijk. Dit
was voor de gebroeders Klaas, Paul
en Piet de Vries in 1980 een van de
redenen om vanuit 't Zand, een
dorp onder de rook van Den Helder,
naar Wouwse Plantage te verhui
zen. Zij kochten daar het 30 ha gro
te bedrijf van Johan van Heyst,
oud-hoofdbestuurslid van de ZLM.
Op 20 ha en in 5000 vierkante me
ter kas kweken en vermeerderen zij
12 hoofdsoorten en een aantal klei
nere variaties lelies.
"Vruchtwisseling is erg belangrijk
voor de lelievermeerdering", zegt
Piet de Vries. "In Noord-Holland
ging dat voor ons problemen geven.
In Wouwse Plantage kregen wij de
mogelijkheid het bedrijf verder uit te
breiden. Door te ruilen met akker
bouwers en veehouders in de om
geving hebben we de
vruchtwisseling van 1:5 naar 1:8 ge
bracht. Strengere milieu-eisen die op
de tak afkomen zijn gedeeltelijk op
te vangen door ruimer te telen".
Het vermeerderen van uitgangsma
teriaal voor de bloemenkwekers is
een intensieve bezigheid. Naast de
broers De Vries zijn drie vaste perso
neelsleden en tijdens de oogst, van
half oktober-eind december, losse
werknemers op het bedrijf werk
zaam. Bij De Vries loopt de hoeveel
heid werk extra op doordat zij de
veredeling tevens in eigen hand
hebben gehouden.
Bollen die dienen als uitgangsmate
riaal voor de bloemenkweker wor
den in het najaar uit de grond
gehaald. Na een wasbeurt gaan ze
de mechanische koeling in. Daarna
volgt de intensieve bewerking van
schubben. Een bol bestaat uit onge
veer 20-30 schubben die met de
hand afgepeld dienen te worden.
Een temperatuur van 23 graden
Celsius zorgt ervoor dat de schub
ben na drie maanden nieuwe bolle
tjes hebben gevormd met een
wortelstelsel. Een tienweekse kou-
deperiode van 5 graden Celsius is
nodig om ze de noodzakelijke win-
tercyclus te geven. Met een halfau-
tomatische zetter kan hierna alles
de grond weer in.
Een tijdrovende bezigheid is voorts
de stelen uit de leverbare bollen te
trekken, een werk voor de nazomer.
Na 2 3 jaar is een bol geschikt om
naar de bloemkweker te gaan. Afle
vering geschiedt hoofdzakelijk in de
maten 12-14, 14-16 en 16 tot 18 cm
omtrek. Een strenge keuring ge
beurt door de Bloembollen Keurings
Dienst. Evenals bij aardappelen kan
deklassering en zelfs afkeuring vol
gen. Het virusvrij houden van de
bollen is een eerste vereiste.
Van een hectare komen ongeveer
200.000 verkoopbare bollen. Ge
middeld bedragen de totale kosten
rond de f 50.000,— per ha. De prijs
van een bol varieert van 10 cent tot
een gulden per stuk. Afhankelijk van
de maat kan een bloemenkweker
een tak met 2 tot 10 leliebloemen
van één bol snijden.
"Strenge vorst is op ons bedrijf niet
welkom", merkt Piet de Vries op.
"Om risico te spreiden rooien we
een gedeelte om vorstvrij op te
slaan. Bollen die in de grond blijven
worden voorzien van een grasdek.
Beregening is noodzakelijk om zwa
re nachtvorst in april-mei te kunnen
weerstaan".
Afzet
De afzet van de bollen op leliebedrijf
De Vries is in handen van een ex
porteur. 60% gaat naar landen als
Japan (sterk in opkomst), Italië en
Frankrijk, 40% blijft in Nederland en
gaat richting bloemenkweker.
"Zij hebben geen goed jaar achter
de rug", benadrukt Piet de Vries.
"Afhankelijk van het ras moet een
lelie ongeveer f 1,00 opbrengen om
uit de kosten te komen. Vorig jaar
lag de prijs dichter bij de 50 cent
dan de gulden. Wij gaan nu duidelijk
de economische achteruitgang mer
ken. Ook in het buitenland. De con
sument heeft minder te besteden en
dan behoren bloemen bij de sluit
post. Nieuwe afzetgebieden of in
krimping van het areaal kan
uitkomst bieden". Voor 1994 ziet de
Wouwse kweker weinig herstel in
de markt. "Tegen een afnemende
vraag staat nog een te groot aanbod
van bloemen. De tak moet de kans
krijgen zich te herstellen".
Milieu
Om op de wat langere termijn aan
de milieu-eisen te voldoen staat het
leliebedrijf een investering te wach
ten van f 40.000,—. Bollen mogen
straks niet meer in kisten ontsmet
worden. Voor dit doel is nu een
lopende-bandsysteem in ontwikke
ling. Filters moeten zorgen dat de
stank in de schuur binnen de perken
blijft. Lekbakken zijn nodig om de
vloeistof automatisch geschikt te
maken voor hergebruik.
Het bestrijdingsmiddelengebruik is
al fors teruggelopen bij De Vries. Te
gen normaal eenmaal per week
vindt nu nog eenmaal per veertien
dagen een bespuiting plaats tegen
schimmels. Tegen luizen worden de
planten beschermd met een vrien
delijke minerale olie.
Omdat in Noord-Holland de ruimte
beperkt gaat worden brengen kwe
kers elders in het land op contract
basis bij akkerbouwers bollen onder.
"De prijs is aantrekkelijk om bollen
voor één jaar te verzorgen", zegt
Naast de succesvolle TSE-14 van fa
brikant CV komt er nu ook een
electro-pallettruck die zal worden
uitgerust met een side-shift. De vor
ken kunnen naar beide zijden 3,5
cm bewegen en de capaciteit be
draagt 1400 kg.
Het grote voordeel van deze truck
komt het meest tot uiting bij het la
den en lossen van pallets met los
stapelbare goederen. Hierbij valt te
denken aan de kartonnen dozen die
op groente- en fruit veilingen wor
den gebruikt. Tijdens het vervoer
zakken deze dozen uit en komen zo
muurvast te zitten.
Normaal gesproken kan dan slechts
met grote inspanning een pallet uit
de vrachtwagen worden gehaald.
Met deze nieuwe electro-
Piet de Vries. "Voor akkerbouwers
is het toch gevaarlijk om ermee te
beginnen. Zij onderschatten niet zel
den het schubben en de stee! uit de
bol trekken. Op deze manier kunnen
zij hun verplichting niet nakomen,
met alle gevolgen van dien".
J.v.T.
pallettruck, uitgerust met side-shift,
kan dit voortaan probleemloos.
Voor meer informatie: Van Eijle Mo
biel Intern Transport, Vlaardingen,
tel. 010-4347522.
