De Jager: sectoren landbouw
moeten eensgezind optrekken
De kunst van veredelen is het weggooien
Grote Zeeuwse deelname
hengstenkeuringen WPN
Copa ontmoet nieuwe
landbouwcommissaris
Ontwikkelingsdag fruitteelt Kapelle
Unieke soortkruising
bij tulp geslaagd
Veilingen fuseren
Het Centrum voor
Plantenveredelings- en reproductie-
onderzoek (CPRO-DLO, voorheen
het IVT) besteedt bij de veredeling
van appels veel aandacht aan de re
sistentie tegen schurft en kanker.
"Veredelingstechnisch is schurftre-
sistentie geen probleem", aldus dr.
J. Janse van het Wageningse on
derzoekcentrum. Zij hield op de
zuidwestelijke Ontwikkelingsdag
voor de fruitteelt een boeiend be
toog over het maken van resistente
rassen.
Alle zaailingen ondergaan als ze
twee a drie weken oud zijn de
schurfttoets. Ca. één op de drie
planten doorstaat de schurfttoets,
en hiermee gaat men verder. In de
jaren daarna vallen de meeste zaai
lingen af vanwege andere bezwa
ren. Ongeveer een op de 100.000
zaailingen levert een nieuw ras op.
Voor het CPRO betekent dit eens
per vijf jaar een nieuw ras. "De
kunst van het veredelen is het weg
gooien", aldus mevrouw Janse.
Zij noemde een aantal veelbeloven
de nieuwe selecties, die dus ook al
lemaal schurftresistent zijn. Een
bepaald nummer, dat bijzonder
wordt geprezen om zijn vruchtkwa
liteit, komt waarschijnlijk binnen
twee jaar op de markt. Deze selectie
is overigens niet resistent tegen
meeldauw. Voor meeldauw en kan
ker heeft het CPRO nog geen echte
toets beschikbaar. Op deze ziektes
worden de zaailingen pas in de
boomgaard getoetst. Het onderzoek
richt zich nu o.a. op het verkrijgen
van een goede toets voor meel
dauw en kanker.
Het CPRO onderzoekt ook de mo
gelijkheden van biotechnologie als
hulpmiddel bij de veredeling. Drie
kwart jaar geleden is men bij de ap
pel begonnen met proeven om via
een bacterie een nieuw gen in de
plantecel over te brengen. Zowel het
overbrengen als het isoleren van het
gen is technisch zeer ingewikkeld.
"Als techniek voor de veredeling
van appels staat de biotechnologie
nog in de kinderschoenen", aldus de
medewerkster van het CPRO.
Licht en produktie
Mevrouw P.S. Wagenmaker van het
Proefstation voor de Fruitteelt hield
daarna een interessante inleiding
over de hoeveelheden licht in ver
schillende plantsystemen en de in
vloed daarvan op de produktie. In
het traject tot 4.500 bomen per ha.
neemt de produktie toe met de ho
gere plantdichtheid, zowel in jonge
als in volwassen beplantingen. Ook
financieel zijn plantdichtheden met
4.000 bomen per ha. gunstiger dan
met 2.000 bomen per ha., zo heb
ben proeven uitgewezen.
Bij dichtheden boven de 4.000 bo
men per ha. komt het erg aan op de
lichtbenutting. "Het is niet het ene
plantsysteem dat beter is dan het
andere, maar het gaat erom dat het
licht optimaal benut wordt", aldus
mevrouw Wagenmaker. Hiervoor
geldt: hoe vierkanter hoe beter, on
afhankelijk van plantdichtheid. Van
een vierkant spreekt men als de af
stand tussen de bomen in de rij
even groot is als de afstand tussen
de rijen. "Houdt u zich aan zo vier
kant mogelijk, dan lijken intensive
ringen tot 6.000 en misschien wel
10.000 bomen per ha. zinvol", aldus
de onderzoekster. In een enkele rij is
dit niet mogelijk, maar in bedden
wel. Dat de meerrijen met lengte
paadjes er naar verhouding gunstig
uitkomen is bemoedigend omdat dit
systeem in de toekomst meer mo
gelijkheden van mechanisatie
inhoudt.
Het middaggedeelte van de ontwik
kelingsdag werd besloten door Ko
Reinhoudt van de Stichting Bedrijfs-
begeleiding Fruitteelt. Hij schetste
aan de hand van LEI-cijfers de mo
gelijkheden en onmogelijkheden van
het fruitbedrijf. Zoals gebruikelijk
vond 's morgens en 's avonds in de
hal van veiling CHZ Kapelle een
fruitteeltmechanisatiebeurs plaats.
Een goede regeling voor gelegenheidsarbeid is voor de fruitteelt van
levensbelang.
Het is belangrijk dat wij als totale
landbouw gezamenlijk optrekken.
Deze oproep deed voorzitter W. de
Jager van de NFO-kring Zeeland en
West-Brabant tijdens de jaarlijkse
Ontwikkelingsdag voor de Fruit
teelt. "Als we nu eens dié groep la
ten vallen en morgen een andere,
zullen we niet alleen een speelbal
van maatschappij en politiek wor
den, maar wat nog veel erger is, el
kaar gaan verketteren," aldus De
Jager vorige week vrijdag in de
Vroone te Kapelle.
De oproep van De Jager hield ver
band met de massale steun die de
fruitteelt heeft gekregen tijdens
haar pogingen om een goede rege
ling voor gelegenheidswerk in de
benen te houden, een regeling overi
gens die de laatste jaren al was te
ruggedrongen tot een
'fruitplukregeling'. Volgens de kring
voorzitter van de Nederlandse Fruit
telers Organisatie is de wens van
minister De Vries van Sociale Zaken
om de al sinds mensenheugenis be
staande regeling voor gelegenheids
werk te willen beëindigen "de
grootste bedreiging waar de Neder
landse fruitteelt eind vorig jaar te
genaan is gelopen".
De Jager beperkte zich niet tot het
bedanken van de andere agrarische
bedrijfstakken voor de steun. Hij
voegde er voor zijn gehoor van fruit
telers aan toe dat andere sectoren
die het moeilijk hebben, en die zijn
er zat, "ook door ons wel eens posi
tiever benaderd mogen worden; wat
mentale steun kan soms veel goed
doen".
Ook de standsorganisaties maken
zich sterk voor een goede regeling
voor gelegenheidswerk. Ze weige
ren dan ook om het tuinbouwak-
koord - waar het laten vallen van de
fruitplukregeling onderdeel van uit
maakt - te ondertekenen. Volgens
De Jager moet het mogelijk zijn
door middel van overleg tot een
aanvaardbare oplossing te komen,
omdat alle partijen graag willen dat
het tuinbouwakkoord ondertekend
wordt.
Geen schouderklopjes
Als de overheid de fruitteelt kapot
wil hebben, en ons niet de moeite
waard vindt voor een redelijke be
handeling, laat ze dat dan openlijk
zeggen, aldus De Jager. Uit zijn
woorden viel op te maken dat de
overheid daar wel hard mee bezig is,
door de fruittelers met veel admi
nistratieve rompslomp op te zade
len, die nog eens veel geld kost ook.
Tijdens de eerste ontmoeting met
de nieuwe landbouwcommissaris
René Steichen eerder deze maand
heeft het Copa gewaarschuwd voor
de grote gevolgen van het landbouw
akkoord dat tussen de VS en de
EG is gesloten.
Het akkoord gaat veel verder dan de
hervorming van het EG-
landbouwbeleid, aldus het Copa. De
Europese boerenorganisatie roept
daarom de Europese Commissie
(het dagelijks bestuur van de EG) op
de details van het akkoord te publi
ceren, en een uitgebreide en gedo
cumenteerde analyse te maken van
de gevolgen voor de agrarische sec
tor en het platteland. Volgens het
Copa zijn de economische en maat
schappelijke gevolgen van het land
bouwakkoord desastreus, en zal het
platteland ontvolkt raken. Copa
roept de EG-onderhandelaars en po
litici op bij het nemen van beslissin
gen hiermee rekening te houden en
En dat terwijl de omringende landen
België en Duitsland regelingen voor
gelegenheidswerk hanteren die nog
veel gunstiger zijn dan onze oude
regeling. "Op deze manier verwor
den schouderklopjes dat we zo
vooruit lopen met het milieu en het
landschap zo prachtig aankleden tot
schijnheilige frasen".
Dat de sector het moeilijk heeft
blijkt ook uit de resultaten in het
huidige jaar ('92/'93). Als de fruitte
ler per kg appels 40 ct tekort komt,
en dat is krap berekend, betekent
dat een verlies voor de gehele sec
tor van meer dan f 200 miljoen.
Oorzaak van de slechte prijzen is de
grote Europese appeloogst: 10 mil
jard kg tegen nog geen 6 miljard het
vorige seizoen. Hoe de afzet hiervan
zal verlopen is nog niet precies te
voorspellen. In ieder geval zal de
markt het hele seizoen ruim voor
zien zijn, want er is veel goede be-
waarruimte voorhanden (niet alleen
in Nederland, ook in België, Frankrijk
en Italië) en door de slechte prijzen
wordt er verlaat geruimd. Kwali
teitsproblemen zijn er weinig, de
ULO-bewaring biedt de mogelijkheid
tot het nieuwe seizoen excellente
kwaliteit te blijven leveren. Er zal
dan ook geen ruimte voor import uit
landen van het Zuidelijk Halfrond
ontstaan, aldus De Jager.
De afzet van de peren verloopt mo
menteel wel redelijk naar wens en
tegen stabiele prijzen.
Vlindermerk
De fruitteelt werkt aan een verdere
uitbreiding van de milieubewuste
teelt, afgekort MBT. Dit is hetzelfde
als wat voorheen geïntegreerde
teelt werd genoemd. Het MBT-fruit
is in het handelskanaal herkenbaar
aan het vlindermerk. Naar verwach
ting 80 tot 90 procent van de ap
pels zal het komend seizoen onder
dit merk in de winkel liggen. Overi
gens wordt er nog geen reclame
voor gevoerd.
De NFO-kringvoorzitter hoopt dat
de milieumeetlat binnenkort beschik
baar komt als maatstaf voor de mi
lieubelasting. Het is een
bebouwbaar hulpmiddel om aan
voer en afvoer van mineralen te be
palen, "waarmee elk bedrijf de
milieulast veel verder terug kan
brengen dan de overheid verlangt".
De milieumeetlat kan dan in de
plaats komen van de reductienor
men uit het Meerjarenplan Gewas
bescherming, die volgens De Jager
nergens op slaan door de zeer sterk
verschillende omstandigheden per
bedrijf.
het akkoord af te wijzen, en in
plaats hiervan de GATT-
onderhandelingen te voeren op ba
sis van uitgangspunten die voor de
Europese landbouw aanvaardbaar
zijn.
Het presidium van het Copa sprak
zijn waardering uit voor de betrok
kenheid van de nieuwe commissaris
met het platteland en het belang dat
hij hecht aan de betekenis van de
landbouw voor de plattelandsge
bieden.
Onderzoekscommissie
Afgelopen maandag heeft de raad
van landbouwministers besloten het
landbouwakkoord voor te leggen
aan een speciale onderzoekscom
missie, die moet bekijken of het ak
koord in overeenstemming is met de
hervorming van het EG-
landbouwbeleid. Het instellen van
de onderzoekscommissie gaat in te
gen de wens van de Europese Com
missie.
Voor schurft kunnen de chemische
middelen nog niet gemist worden.
Al enkele jaren neemt de schurft-
druk toe, en veebedrijven hebben
als gevolg hiervan dit jaar een flinke
schadepost geleden. Goede schurf-
tresistente rassen zijn nog niet be
schikbaar, maar in de toekomst gaat
dat veranderen, zo viel af te leiden
uit het betoog van inleidster dr. J.
Janse van het Centrum voor
Plantenveredelings- en Reproductie-
onderzoek (zie elders op deze
pagina).
Met spanning zien de fokkers en op-
fokkers van warmbloed paarden de
hengstenkeuringen van het KWPN
(Koninklijk Warmbloed Paar
denstamboek Nederland) tegemoet,
zeker ook de Zeeuwse fokkers en
opfokkers. Dit jaar zijn er zo'n 900
nog niet eerder goedgekeurde
hengsten aangemeld voor de keu
ringen. Deze moeten een heel
selectie-systeem doorlopen, voor
dat ze tot de dekdienst worden toe
gelaten.
Voor een eerste bezichtiging wor
den de hengsten verwacht op 21,
22 en 23 januari in Zuidlaren, en 29
en 30 januari in 's Hertogenbosch.
Alle hengsten die voor een tweede
bezichtiging zijn aangewezen, wor
den op donderdag 4 februari en vrij
dag 5 februari verwacht in de
Brabanthallen in 's Hertogenbosch.
Zaterdag 6 februari is de finaledag
in die Brabanthallen, een derde be
zichtiging dus. Uit die derde bezich
tiging wordt de nieuwe jaargang
aangewezen. Die hengsten gaan
naar het verrichtingsonderzoek in
het Federatiecentrum in Ermelo.
De hengsten van 6 jaar en jonger
moeten daar een verrichtings
onderzoek ondergaan van 70 da
gen. Zo ongeveer tien procent van
de aangemelde hengsten voor de
hengstenkeuring gaan naar Ermelo,
waar in dat verrichtingsonderzoek
nogmaals een strenge selectie
wordt toegepast.
Dit jaar gaat een uitzonderlijk hoog
aantal hengsten uit Zeeland naar die
keuringen. Het zijn: Ihorn (v. Ahorn),
opfokker J. de Jonge, Breskens;
Ivormin (v. Animo) opfokker A. de
Buck, Oostkapelle en C. Paauwe,
Yerseke; Iros (v. Chronos) fokker en
opfokker A. Lantsheer, Aagtekerke;
Ino (v. Esteban) fokker A. de Nooijer,
Gapinge; Ibrahim (v. G. Ramiro Z)
fokker en opfokker J. Verboom, 's
Heer Arendskerke; Irodin (v. Julio
Marinier xx) fokker en opfokker I. de
Landmeter, Aagtekerke; Intenzo (v.
Landlord Z) fokker en opfokker D.
Bakker, Goes; Index (v. Mijtens xx)
fokker Chr. de Feijter-Seydlitz Axel;
Idial (v. Pion) fokker P. den Hamer,
Zaamslag; Intermezzo (v. Saros)
fokker M. de Feijter Terneuzen, op
fokker Th. Perdaen, Sas van Gent
en C. Kerckhaert Westdorpe; Increa
se (v. Saros) fokker en opfokker E.
van 't Westeinde, Terneuzen; Icarus
(v. Sit This One Out xx) Fokker H.
Picavet Hulst, opfokker R. de Badts;
lbor (v. Wagenaar) opfokker M.
Broodman, Breskens; Huytens v.
Mijtens xx) opfokker J. Cornelis-
sens, Nieuw Namen; Impertinent (v.
Ekstein) fokker M. van Doorn-
Dieleman, Axel; Icarus (v. Calypso)
fokker F. Thijs, Hulst; Iglesias (v.
Calvados) opfokker U. Wolschen-
dorf. Hulst.
Onderzoekers van CPRO-DLO zijn er
als eersten in geslaagd om de tulpe
soorten Tulipa gesneriana (de voor
snijbloemen gangbare tulp) en Tuli
pa praestans (een meerbloemige
tuintulp) met elkaar te kruisen. Voor
deze unieke kruising maakten zij ge
bruik van respectievelijk de rassen
'Christmas Marvel' en 'Zwanen
burg'. De onderzoekers gebruikten
daarvoor nieuwe in vitro technieken.
Door dit succes ontstaan veel meer
mogelijkheden voor het uitbreiden
van het tulpensortiment en het in-
kruisen van gewenste eigenschap
pen zoals resistenties tegen ziekten,
houdbaarheid en trekduur.
De veiling Groningen gaat meedoen
aan het fusieproces van de veilingen
KZIJ en Utrecht. Men wil komen tot
één veilingvereniging, die drie bedrij
ven exploiteert: Utrecht, IJsselmui-
den en Groningen. Ook de
bemiddelingsaktiviteiten worden sa
mengevoegd. Daarnaast zal er een
BV worden opgericht voor voorlich
ting aan akkerbouwers, die over
stappen op tuinbouwteelten. De
fusie moet in de eerste helft van
1993 worden afgerond.
