De overheid en uw bedrijf
SEV bijlagG
Als de SEV naast je staat
Ontwikkelingen gaan snel. Overal
om je heen zijn de voorbeelden zo
op te noemen. In de land- en tuin
bouw gaat het zeker zo hard. De
boeren- en tuindersgezinnen komen
daarom steeds vaker onder druk te
staan. Want het is moeilijk om
oplossingen te bedenken en keuzes
te maken. Dit komt vooral omdat de
beperkingen zo groot zijn.
Er is een tijd geweest dat het accent
meer lag op de 'E' van SEV, de eco
nomische kant van de Sociaal-
Economische Voorlichting. Tegen
woordig wordt meer aandacht be
steed aan de menselijke aspecten,
zonder de zakelijke kant van het ge
heel uit het oog te verliezen. De SEV
is deskundig om de verbinding te
leggen tussen de sociale en econo
mische aspecten. Het verbin
dingsstreepje is er dan ook bewust
tussen gezet: Sociaal-Economische
Voorlichting.
Praktijk
Mensen op het platteland wonen,
werken en leven in hun eigen om
standigheden en omgeving. Niet al
leen in het gezin, maar ook in de
buurt en de gemeenschap waar ze
zijn geboren en getogen. Waar
iedereen opgegroeid is met de nor
men, waarden en opvattingen van
die streek. Toch verandert alles heel
snel om je heen. Wat is eigenlijk niet
in beweging? Hoe meer onzekerhe
den van buitenaf op je afkomen, des
temeer komt het aan op de zekerhe
den en de antwoorden die je zelf
kunt geven. De vraag is hoe je daar
handen en voeten aan moet geven.
In deze ingewikkelde maatschappij
heb je vaak iemand van buiten no
dig om je verder op weg te helpen.
De SEV komt regelmatig bij de ge
zinnen thuis. Een groot aantal on
derwerpen wordt dan besproken. Te
denken valt bijvoorbeeld aan bedrijfs
opvolging, regelingen in het gezin,
de invloed van wet- en regelgeving,
erfrecht, huwelijksgoederenrecht,
bedrijfsbeëindiging, echtscheiding,
financiële en fiscale regelingen en
aanpassing van het bedrijf.
Emoties
Bij veel onderwerpen kunnen de
emoties van grote invloed zijn voor
dat beslissingen kunnen worden ge
nomen. Door vergaande wet- en
regelgeving en door verandering van
beleid wordt de bestaanszekerheid
van het bedrijf bedreigd.
Bovendien kunnen menselijke con
flicten een belangrijke rol spelen.
Tussen mannen en vrouwen, tussen
de oude en de jonge generatie, in de
familie, tussen buren. Dan moeten
de emoties de vrije loop kunnen ne
men. Je moet van je af kunnen pra
ten, je kunnen uiten. Een onderwerp
bespreekbaar maken. Een goede
SEV-er weet hier mee om te gaan.
Door de juiste vragen te stellen,
door inzicht in menselijke relaties en
karakters, door rekening te houden
met leeftijd en positie, door de men
sen te plaatsen in hun situatie en
omstandigheden.
Wanneer een echt gesprek óp gang
komt met diepgang en openheid,
kunnen zaken reëel worden bena
derd. Het is alsof je een spiegel
wordt voorgehouden.
Naast de economische, fiscale, fi
nanciële en juridische aspecten
wordt gesproken over de sociale en
emotionele veranderingen. Gespreks
onderwerpen zijn dan bijvoorbeeld
het wonen, de huidige en toekom
stige familieverhoudingen, het nale
ven van de huwelijkse voorwaarden,
de positie van de andere kinderen,
toekomstverwachtingen, maat
schappelijke ontwikkelingen en de
persoonlijke visie van de onderne
mer. Maar ook het afscheid nemen
van het bedrijf en de vertrouwde
omgeving en het voorbereiden en
toeleven naar een volgende le
vensfase.
Maar daar blijft het niet bij. De vra
gen en problemen vragen wel om
een uitwerking en een oplossing.
Daarom brengt de SEV-er ook zijn
vakinhoudelijke kennis in. De SEV-er
ondersteunt en adviseert de onder
nemer en zijn gezin in het nemen
van beslissingen. De ene keer om
het bedrijf over te nemen, of soms
om gedurfde beslissingen te nemen
met het oog op de toekomst, en een
andere keer om het bedrijf te
beëindigen.
Agrariërs stellen een vertrouwelijk
gesprek met de SEV vaak op prijs.
Het vloeit voort uit de centrale
plaats die de SEV inneemt bij beslis
singen voor bedrijf en gezin.
De artikelen in dit thema-nummer
beschrijven situaties, waarin sociale
en economische vragen en proble
men in hun onderlinge samenhang
aan de orde komen. De rol van de
SEV wordt daarbij duidelijk in beeld
gebracht. De SEV hoopt dat u met
belangstelling van de inhoud van dit
themanummer kennisneemt.
Metske Koopmans
De SEV komt regelmatig
bij de gezinnen thuis.
Heeft u ook zo af en toe dat gevoel,
dat de overheidsinstanties u het
boeren onmogelijk willen maken?
Dat er steeds opnieuw regels
gesteld worden die ingrijpen in uw
bedrijfsvoering en u belemmeren in
uw vrije ondernemerschap? Regels
die soms uw eigen toekomstplan
nen doorkruisen. Het voelt aan alsof
de overheid tegenover u staat, récht
tegenover u en u belemmert.
U bent vrij ondernemer en het eigen
bedrijf staat voor u voorop. U heeft
uitgestippeld hoe u met uw bedrijf
op de lange termijn verder wilt. U
heeft de grote lijn voor de eerste 10,
-15 jaar uitgezet. Daarbij heeft u di
verse keuzes gemaakt, keuzes zoals
"ga ik verder met de ontwikkeling
van de melkveehouderijtak of ga ik
mijn tweede tak, het vleesvee, meer
uitbreiden". Op basis van uw lange
termijn-visie heeft u een investe
ringsplan voor de komende jaren
opgesteld. En voor dat plan werkt u
hard. U bent ervan overtuigd dat uw
bedrijf toekomstmogelijkheden
heeft en zal houden.
Tegenvaller
En dan komt er opnieuw een bericht
van de gemeente c.q. de provincie
met een wat hardere ondertoon. U
wordt bijvoorbeeld verplicht om bin
nen twee jaar de vereiste milieu
investering, een deugdelijke
mestopslag, te hebben gepleegd. Of
er wordt aan u bijvoorbeeld meege
deeld dat u uw bedrijf niet zoals u
wenste in een bepaalde richting
kunt uitbreiden omdat u in dat geval
teveel "mollen" (zuur) zou gaan
produceren.
Een klap in uw gezicht. U had ge
hoopt op meer uitstel, of liever nog,
afstel van de verplichting tot de
milieu-investering. Of u had erop ge
rekend dat de gemeente u de ruimte
zou geven uw bedrijf uit te breiden.
Zo'n bericht doorkruist uw hele toe
komstplan. De door u gewenste in
vesteringen moeten plaats maken
voor de door de overheid vereiste in
vesteringen, omdat u eenvoudig
weg niet alle investeringen tegelijk
kunt dragen. Of, bij het tweede
voorbeeld, moet u de door u zo ge
wenste uitbreiding van het bedrijf
definitief uit uw toekomstplannen
schrappen. U bent van mening dat
■dit de ontwikkeling van het bedrijf
niet ten goede komt. Juist die in
vesteringen die uw bedrijf kunnen
versterken zullen gedaan moeten
worden. Uitstel daarvan kost geld,
zo bent u van mening.
Kwaad
U raakt geïrriteerd, u bent het zat
om steeds maar weer extra kosten
te moeten maken. Langzaam maar
zeker krijgt u aversie tegen alles wat
met het milieu te maken heeft. U
verliest uw loyaliteit ten opzichte
van de overheid. Er is een span
ningsveld ontstaan tussen uw be
langen, uw streven en de belangen
van de gemeenschap.
En begrijpelijk, in de afgelopen jaren
is er veel gebeurd op het gebied van
het milieu en er zijn dientengevolge
veel (milieu)regels die u en uw colle
ga's beperken. Om dan toch steeds
maar weer enthousiast door te
gaan, is niet altijd even gemakkelijk.
U besluit om een afspraak te maken
met de voorlichting van uw organi
satie om eens door te praten op
welke wijze u verder kunt gaan. Of
misschien zou u maar beter hele
maal met het bedrijf moeten stop
pen, als het zo moet in Nederland,
denkt u nog kwaad.
Alternatieven
In het gesprek met de voorlichter
wordt duidelijk dat u het bedrijf niet
wilt opgeven. Doorgaan met het be
drijf blijft voor u het devies. Dit bete
kent wel dat u toch anders verder
moet dan u zich had voorgesteld.
Een niet gemakkelijk te accepteren
feit. Samen met de voorlichter zoekt
u naar mogelijke oplossingen.
Oplossingen die passen bij u, uw
bedrijf en uw omgeving. Er wordt
afgesproken dat de voorlichter voor
u op een rij zal zetten wat de gevol
gen van de verschillende plannen
voor u, uw bedrijfsresultaat en uw
liquiditeitsontwikkeling zullen zijn.
Bij het eerste voorbeeld blijkt uit het
rapport van de voorlichter dat de
consequenties van het bouwen van
de deugdelijke mestopslag meeval
len. Inderdaad, de posten zoals ren
tekosten, onderhoudskosten,
afschrijvingen en aflossingen wor
den hoger, maar het effect op het
resultaat en de liquiditeit valt gunsti
ger uit dan u gedacht had. En bij het
tweede voorbeeld, waar de ge
wenste uitbreiding niet was toege
staan, blijkt dat er een interessant
alternatief voor u is, dat de resulta
ten benadert van de door u verlang
de uitbreiding.
Bij de bespreking van het rapport
worden de verschillende berekenin
gen toegelicht. Steeds duidelijker
wordt welke investering u zult gaan
plegen om met uw bedrijf verder te
kunnen gaan.
Toch bouwen
Een half jaar na het afrondende ge
sprek met de voorlichter wordt er bij
u gestart met de bouw. Al met al
vindt u dat u er goed aan heeft ge
daan de voorlichting van uw organi
satie in te schakelen. De feiten zijn
voor u duidelijk op een rij gezet. De
(financiële) consequenties van de
verschillende mogelijkheden blijken
goed uit het rapport en worden
steeds toegelicht. U vindt dat u een
weloverwogen keuze heeft kunnen
maken. De persoonlijke gesprekken
hebben u daarbij gestimuleerd.
Gestimuleerd om door te gaan, bin
nen de mogelijkheden van uw be
drijf èn de regelgeving, ook wanneer
het soms anders loopt dan u wenst.
Alleen dan kunt u uw gestelde doel
blijven nastreven.
Elène de Groot
