Uit de praktijk
Alleen de rekeningen blijven
aan de hoge kant
Over drie jaar hoeft het niet meer
Grootste crisis sinds 1945
Hoe zuidelijk blijft de ZLM?
Commissie: AID en ECD kunnen
worden samengevoegd
VRIJDAG 23 OKTOBER 1992
Het natte najaarsweer heeft ook in
de kring THOLEN EN SINT PHILIPS-
LAND toegeslagen. Nadat het vori
ge week van woensdag op
donderdag een 15 mm had gere
gend, is daar telkens wat bijgeko
men zodat het op maandagmorgen
zo'n 35 mm in totaal had geregend.
Op zich geen grote hoeveelheid,
maar bovenop valt het toch tegen
wat de begaanbaarheid van de
grond betreft. Vooral het bewerkte
bieten- en aardappelland was wat
aan de droge kant om tarwe te zaai
en, maar voorlopig is de geploegde
grond daarvoor nog niet geschikt.
Hoeveel braak er in ons gebied zal
komen is nog moeilijk te zeggen,
maar of dat ook effect zal hebben
t.a.v. de totale opbrengst valt steeds
sterker in twijfel te trekken, nu de
opbrengstgegevens van Ritmo en
de andere nieuwe rassen zo veel ho
ger uitvallen. De DLV verkondigt
daarbij ook dat wie hoge produktie
kan behalen met weinig kosten wel
licht beter maar niet kan braken.
Zou er op Europese schaal wel veel
gebraakt worden, dan zou dat wel
eens een prijsverhogend effect kun
nen hebben en 11.000 maal een
cent is toch ook weer f 110,—. Ve
len zullen wellicht deze gok het eer
ste jaar wagen, anderen wellicht
pogen om met braakpremie en teu
nisbloemen tegen de helft van de
thans gebruikelijke prijs aan een ho
ger saldo te komen. Maar wat be
reikt men er uiteindelijk mee op
langere termijn? Interen op het ei
gen vermogen?!
De aardappeloogst is voor 99,9%
gedaan en veelal op dit moment al
droog geblazen. Het weer van de
laatste weken heeft zich daarvoor
uitstekend geleend. Hoewel de lage
prijzen er niet toe leiden om veel
aandacht aan dit produkt te beste
den, gebeurt dit in de praktijk toch.
De schrik zit er toch wat in, nu er
steeds meer verhalen komen over
sterke phytophthora-aantastingen
aan het eind van het seizoen.
Besmette partijen zullen eerst ge
ruimd worden, hetgeen zeker niet
bevorderlijk is voor een verbetering
van de markt.
De suikerbieten- en cichorei-oogst
verloopt voorspoedig. Het suikerge
halte in ons gebied blijft te ver ach
ter. Toch halen de goede percelen
d.m.v. een hoge kilogramopbrengst
toch de 10 ton suiker per ha. T.a.v.
de cichorei zijn er hier en daar toch
wat klachten over de lange ligtijd
aan de hoop. De opbrengsten lijken
goed, het is te hopen dat door de
wat hogere opbrengsten dan ver
wacht, de campagne niet te lang
gaat duren i.v.m. de dan toenemen
de vorstkansen.
De oogst van bolgewassen stag
neert ook wat. Ook hier hoort men
van droevige prijzen spreken. Mo
menteel lijkt het erop dat alleen de
rekeningen die men moet betalen
aan de hoge kant zijn. Velen kunnen
ze nu nog binnen een redelijke ter
mijn betalen, maar hoe lang nog?
Bij dit schrijven zijn we op
SCHOUWEN-DUIVELAND in half
oktober terecht gekomen. De werk
zaamheden gaan in snel tempo
voort. Deze week zijn de laatste
aardappelen gerooid, hoofdzakelijk
Agria's, die door de gunstige weers
omstandigheden goed konden wor
den ingeschuurd. Over het
algemeen is de phytophthora-
aantasting in de Agria's veel minder
dan in de Bintjes. Ook is de op
brengst en het percentage 50 mm
opwaarts zeer hoog.
De bewaring van de aardappelen
vergt de nodige aandacht. Plaatse
lijk komt er nog al wat phytophthora
voor in de aardappelen en sommige
teelten zullen op de stort terecht ko
men (het water loopt eruit). On
danks de minimumprijs is dit voor
de betreffende teler toch een zeer
kwalijke zaak.
Verder hoorde ik deze week dat er
aardappelen (voor het rooien) weg
gegeven zijn. Ik vraag mij af of het
niet mogelijk is dat de coöperatie en
de handel de krachten bundelen en
samen een zetmeelfabriek oprich
ten. Om ieder jaar een gedeelte van
de consumptie-aardappelen te ver
werken en tevens proberen de EG-
subsidie hiervoor binnen te halen.
Hierdoor gaat de grootste druk van
de markt af en men kan de mindere
kwaliteit verwerken, waardoor men
met een beter produkt op de export
markt kan komen.
Ook de uienmarkt zit in een diep dal
met vooroorlogse prijzen. Het bieten
rooien gaat gestadig voort al wordt
er nog weinig op voorraad gerooid.
Dit kan in een natte periode wel
eens tot problemen leiden. De op
brengst is zeer hoog (naar schatting
meer dan ruim 70 ton per hectare)
terwijl het suikergehalte varieert van
14 tot 17%.
Ondanks dat men dikwijls onder
gunstige omstandigheden heeft ge
rooid, .valt het tarra-percentage ze
ker niet mea Velen hebben schone
bieten op de hoop (verwachting
was 10 12%) waar men toch een
tarra-percentage thuis gestuurd
krijgt van 16%. Achteraf denk ik dat
men toch meer aandacht aan de
koptarra moet besteden? Bedenk
wel dat teveel tarra veel geld gaat
kosten.
De regen die we de laatste dagen
hebben gekregen, maakt het be
hoorlijk spekkig in WEST ZEEUWS-
VLAANDEREN. Het vocht zit vooral
bovenop, in de grond is het betrek
kelijk droog dankzij de lage grond
waterstand. Ook de wegen zijn hier
en daar behoorlijk glad door opgere
den slik. Het zou de veiligheid ten
goede komen als de beschikbare
waarschuwingsborden (vraag de af
delingssecretaris) geplaatst werden.
Elke slippartij die voorkomen kan
worden is winst.
Op het land vordert het werk
gestaag, de aardappeloogst is afge
rond en de grond bewerkt. Daar
waar de grond dat toelaat is niet ge
ploegd om de grote hoeveelheid
doorval bovenop te houden. Het
ploegen gaat redelijk goed hoewel
hier en daar de natte graanoogst en
de natte perioden van deze zomer
nog zijn terug te vinden in de vorm
van blinkende sneden van voor naar
achter. Een mooie vorst kan dat
weer herstellen.
Het tarwe zaaien is ook al op gang
gekomen. Het mooie weer van vori
ge week nodigde ook wel uit maar
het was toch nog erg vroeg. Het is
toch wel bekend dat de latere tarwe
weliswaar wat langer onderweg is
maar meestal wel veel gezonder is.
Het door luizen verspreide gerste-
vergelingsvirus wordt al in het na
jaar overgebracht, maar het lijkt ook
niet denkbeeldig- dat de vele roest
op onder andere opslag nog over
waait naar een jong gewas. We kun
nen uiteraard spuiten, maar de
omstandigheden dwingen wel tot
twee keer nadenken voor je de spuit
pakt.
Het ziet er trouwens naar uit dat er
een record-uitzaai van tarwe zal ko
men. De invulling van het
MacSharry-plan geeft daar ook alle
ruimte voor. Het was misschien wel
het doel: nog meer produktie, dus
lage prijzen voor de industrie en
consument. In de pers verschijnen
nu berichten dat er een tekort aan
Arminda-tarwe dreigt voor de
biscuit-industria Op dit soort
jammer-verhalen zitten we niet te
wachten. Het zou moediger zijn in
de bladen te adverteren met een
stuiver per kilo premie voor een be-
Plaatselijk wordt er al veel tarwe ge
zaaid, anderen vinden het nog te
vroeg en lopen het risico dat men
straks in de slik moet zaaien, met al
le gevolgen van dien (water op het
land). Van de oude rassen wordt
weinig gezaaid. De rassen Ritmo, Vi-
vant en Hereward enz. zullen een
groot deel van de markt veroveren
en rassen als Arminda zullen het on
derspit moeten delven. Vele colle
ga's zitten te worstelen met het
plan MacSharry en weten nog
steeds niet of ze wel of niet mee
doen aan de braakregeling.
In de veehouderij lijkt alles rustig al
is dit maar schijn. Varkenshouders
hebben nog steeds problemen met
de blaasjesziekte. Pluimveehouders
zitten ook met ziekteproblemen en
de negatieve publiciteit via radio en
televisie doet hier zeker geen goed
aan. Ook de mestproblemen kan
men nog steeds niet de baas, daar
verwerking in fabrieken veel te duur
wordt. Daarom pleitte "onze Lucas"
deze week voor de televisie maar
weer eens om de veestapel met een
kwart in te krimpen. Wanneer "onze
Lucas" ook eens zou pleiten om de
prijs een kwart te verhogen zou dit
zeker geen probleem zijn. Al met al
zijn we in de landbouw in een ge
weldige crisis terecht gekomen, die
men na 1945 niet meer heeft ge
kend. Grotendeels veroorzaakt door
het gevoerde EG-beleid. Men heeft
al 30 jaar enkel een consumenten
beleid gevoerd en de producenten
van agrarische produkten laat men
aan z'n lot over.
Men vraagt zich als landbou
wer/veehouder op het moment wel
eens af wat men moet doen. Even
een opsomming: aardappelen, uien
5 6 cent; graanprijs moet naar
30 cent; teveel witlof, spruiten, win
terpeen, prei enz. alles gaat ver on
der de kostprijs; een gewas als
gladiolen kan men nauwelijks een
prijs voor krijgen; biggen en scha
pen zijn bijna waardeloos; vleesvee
gaat ver onder de kostprijs. Zo kan
ik nog wel even doorgaan. Dit alles
is grotendeels het gevolg van een
beleid dat van hoger hand voor ons
is geregeld en waar zeker ook het
Landbouwschap en in mindere mate
de organisaties een rol in gespeeld
hebben. Wel duidelijk is dat de boer
met de problemen blijft zitten.
paald ras. Dan had de boer een goe
de reden om bij het oude ras te
blijven en de biscuit zou er nauwe
lijks of niet duurder van worden. De
invulling van de braak met non-food
zal ook extra druk op de markt ge
ven omdat ook een paar gulden ex
tra voor de individuele boer
meegenomen is.
Bij de bietenoogst is het hollen of
stilstaan; tijden van niet leveren en
dan liefst het halve kwantum in
eens. Ook voor de loonwerkers is
het niet eenvoudig, mooie weken
gaan voorbij als in een bepaald ge
bied de laadkraan niet langs komt.
In de praktijkbijdragen van collega's
uit andere gebieden werd twee we
ken geleden geroepen actie te voe
ren. Zeer begrijpelijk nu ook de vrije
markt volledig op zijn gat zit, begint
het zelfs de meest marktgerichte
boer zwart voor de ogen te zien. Al
vorens er nu iets ondernomen
wordt, zal het toch eerst eens dui
delijk moeten zijn wat we willen en
op wie we in onze organisatie kun
nen rekenen. Want hoewel de spon
taniteit en solidariteit toendertijd erg
motiverend en bemoedigend was,
veel opgeleverd heeft het niet. Eén
van de hoofdredenen was volgens
mij het gebrek aan een goed om
schreven en door alle gebieden ge
dragen maatregelenpakket.
Hier ligt voor de provinciale en lan
delijke organisaties een laatste mo
gelijkheid om zich voor de
akkerbouw te bewijzen. Het moge
duidelijk zijn dat er geen tijd meer is
voor ellenlange discussies en me
tersdikke papierstapels. Over drie
jaar hoeft het niet meer.
Er is de afgelopen weken al veel
tarwe gezaaid. Het lijkt er op
dat het areaal wintertarwe in het
Zuidwesten niet afneemt. De
animo onder te akkerbouwers in
het zuidwestelijk kleigebied om
grond braak te leggen lijkt
gering.
Op enkele percelen na zitten de
aardappelen in WEST-BRABANT-
ZUID in de schuur. Een paar telers
wachten nog op een hogere af land
prijs. Valt de opbrengst tegen dan is
het niet lonend om voor hogere
kosten te rooien. Mindere partijen
die rechtstreeks naar de veehouderij
zijn gegaan hebben problemen ge
geven. Na eenmaal door de stortbak
te zijn gegaan bleken de verontreini
gingen nog van dien aard te zijn dat
de smakelijkheid te wensen overliet.
Echt veel animo om voeraardappe-
len aan te kopen is er niet. Pulpbrok
en andere restprodukten zijn goed
koop aan te schaffen en geven geen
enkele risico.
De laatste goede percelen snijmais
zijn voor iets meer dan f 1.500,—
per ha verkocht. Voor de telers een
verliespost. Komt er een subsidie op
mais dan zal dat geen rendements
verbetering voor de verbouwer be
tekenen. Men verwacht dat het
steunbedrag direct van de voeder-
waardeprijs zal afgaan.
De jaarlijkse rondgang langs de krin
gen in West-Brabant stond in het te
ken van de malaise in de landbouw
en de op handen zijnde fusie van de
ZLM. Een aanwezige fruitteler
kwam met een oplossing voor het
landbouwvraagstuk. "De poppetjes
binnen het politieke schaakspel
moeten veranderen", zo bracht hij
naar voor. "Een akkerbouwer moet
de post van minister van Landbouw
gaan invullen, een veehouder minis
ter van milieu en een tuinder moet
de nodige wijzigingen gaan aan
brengen op het ministerie van Socia-
ale Zaken". Of er met deze wisseling
werkelijk wat zal veranderen is de
vraag. Verschillende ministers en
hoog geplaatste ambtenaren heb
ben van huis uit een landbouwach-
tergrond.
Verschil van mening op dezelfde
vergadering ontstond er over de
vraag of de fusie van de ZLM door
gezet moet worden. Enkelen zijn te
rughoudend en willen eerst het
financiële plaatje zien. Een contribu
tieverhoging zit niet bij iedereen lek
ker. De leden van het gebied van
West-Brabant-Zuid, het zandgebied,
zijn de mening toegedaan dat fusie
bittere noodzaak is. Er zijn in Neder
land momenteel veel te veel com
missies die naast elkaar heen
praten. Dat een en ander gepaard
gaat met contributieverhoging zegt
weinig. Moeilijk doen over een con
tributieverhoging van misschien
f 100,— is spijkers op laag water
zoeken. De verhoging van de water
schapslasten kwam voor veel be
drijven op f 1.000,— extra uit.
Allerlei heffingen gaan met een
veelvoud van f 100,— omhoog. Dit
wordt mopperend aanvaard.
Als de ZLM, met straks nog enkele
leden, zelfstandig blijft gaat dat ze
ker ten koste van belangenbeharti
ging. Een vuist met indruk is dan
niet meer te maken. De contributie
wordt dan voor die paar leden, wil
len zij dezelfde service blijven be
houden, zo hoog dat de 150-jarige
ZLM voorgoed zal afvloeien. Dat
verschillende West-Brabanders
moeite hebben met de fusie is be
grijpelijk. Fuseren willen zij wel maar
dan met de Brabantse landbouwor
ganisaties. Zo kan er een "Zuidelijke
Landbouw Maatschappij" blijven
opereren.
Samenvoeging van de Algemene In
spectiedienst (AID) met de Econo
mische Controledienst is mogelijk.
Dit concludeert de Commissie Oo-
men, die op 12 oktober jl. advies
heeft uitgebracht aan de ministeries
van Landbouw, Economische Zaken
en Justitie.
De commissie heeft de gevolgen
onderzocht die samenwerking c.q.
samenvoeging van de AID (Land
bouw) en ECD (Economische Za
ken) kan hebben. Samenwerking
heeft geen gevolgen voor de mi
nisteriële verantwoordelijkheid en is
niet van invloed op de aanstu-
ringsproblematiek. De Commissie is
verder van oordeel dat het niet ware
aan te bevelen de taken van opspo
ring van strafbare feiten en "toe
zicht in enge zin" (toezicht
voorafgaand aan het opsporen van
strafbare feiten) te ontkoppelen. De
verwevenheid van deze taken is
groot en de Commissie heeft de in
druk dat bij ontkoppeling tijd en
energie verloren zullen gaan ten ge
volge van het overdragen van taken.
Ook adviseert de Commissie dat de
adviserende taak met name ten
aanzien van regelgeving en de
handhaafbaarheid daarvan bij de
dienst(en) te laten.
Operationele aspecten van effectivi
teit behoorden niet tot de opdracht
van de Commissie en dienen naar
haar oordeel nader te worden on
derzocht.
