Voor de vrouw
t£
Een onvergetelijke reis naar Zwitserland
Verstandhouding tussen
boer en natuur gezocht
p.j.zuid geluid
onder redaktie van de Perskommissie Adres:
Bond van Plattelandsvrouwen C.J. de Jonge-Sto/s
voor Zeeland en Noord-Brabant. Brouwerijweg 2, 4424 CH Wemeldinge
Van 4 tot en met 11 juli 1992 reisde
een groep Zeeuwse Plattelands
vrouwen naar Zwitserland. Een
tweede groep zal een soortgelijke
reis maken van 29 augustus tot en
met 5 september. De dames R. Wis
se en J. Muller van de Internationale
Commissie hadden voor een uitste
kend programma gezorgd.
4 juli: De morgenstond heeft goud
in de mond. Dit gold zeker voor de
plattelandsvrouwen afd. Zeeuwsch-
Vlaanderen, die vroeg uit de veren
moesten om de boot van 6.20 uur
uit Breskens te halen. In Vlissingen
stond de bus gereed. Er volgde nog
een stop in Goes en Kruiningen om
de plattelandsvrouwen uit andere
delen van Zeeland op te halen. De
voorzitster van de internationale
commissie mevr. B. Valette heette
ons welkom en daarna gingen we
op weg naar Kerns.
Alles verliep prima volgens schema
tot aan Hockenheimring waar we
een stilstand van 2 uur hadden van
wege het gaan en komen van fans
van een popconcert. Hierdoor was
er geen tijd meer voor een kof-
fiestop. Geen nood: plattelands
vrouwen zijn niet te verslaan, koffie
in de bus! Genietend van zonne
bloemvelden reden we naar Basel,
waar we om 20.30 uur konden di
neren. Om 21.45 uur hadden we
nog 150 km voor de boeg naar
Kerns. Daar arriveerden we om
23.30 uur. Vlug de koffers uitladen
en de sleutel ophalen, want ieder
een wilde gaan slapen, wat niet di-
rekt lukte vanwege een bruiloft met
jodelmuziek!
5 juli: Verkeersmuseum in Luzern.
Hier zagen we van alles over het
verkeer van vroeger en nu. Hoe
groot de kunde van de Zwitsers al
generaties lang is op het gebied van
vervoersmiddelen komt hier tot
uiting, 's Avonds speelde de 'musik-
verein' uit Kerns voor ons omdat de
turnvereniging een medaille had ge
wonnen. In deze kleinere plaatsen
left het verenigingsleven nog heel
sterk.
6 juli: Lugano in Tessin. Dit is een
schitterende stad, die tussen de
bergen Monte-Bré en San Salvatore
ligt aan het meer van Lugano. We
bereikten het door de 17 km lange
St. Gotthard tunnel. Hier zagen we
olijfbomen, palmen en oleanders
Het Vierwoudstedenmeer bij Luzern
volop groeien (subtropisch klimaat).
7 juli: Lauterbrunnental. De bus
bracht ons langs de Brienzersee
naar Lauterbrunnen en vervolgens
met de Mürrenbahn naar boven
waar je kon kiezen: te voet of per
treintje naar het autoloze Mürren.
De wandeling langs de kleurrijke al
penweiden en uitzicht op de be
sneeuwde toppen van aa. de Jungfrau
was grandioos. Er werd deze dag ook
nog een bezoek aan Interlaken ge
bracht: heerlijk per koets door de oude
en nieuwe stad.
8 juli: Luzern. Een gids leidde ons
rond in deze mooie en vooral scho
ne stad. We bezichtigden het Lö-
wendenkmal, de Kapellbrücke met
de watertoren uit 1300 en veel
pleintjes met handbeschilderde hui
zen en hotels in Holbeinstijl. Om
15.00 uur kregen we een onvergete
lijke terugtocht over het Vier
woudstedenmeer naar Alpnach,
waar de bus op ons wachtte.
9 juli: Een zeer indrukwekkende
passentocht. Adembenemend was
de schoonheid op de Grimselpas
(2172 m): witte ijsschotsen op saf
fierblauw water. Er was nog volop
sneeuw zodat door de plattelands
vrouwen een waar sneeuwgevecht
werd geleverd. De Furka-pas, de
hoogste en steilste (2346 m) met
zijn Rhone-Gletscher zorgde ervoor
dat het in de bus muisstil werd
(angst?). Op de Sustenpas (224 m)
zagen we hoe een St. Bernhardhond
geleerd werd mensen te redden.
Veilig kwamen we bij ons hotel te
rug, waar 's avonds een folklore-
avond was. De accordeonist kreeg
het binnen de kortste tijd voor el
kaar om bijna alle dames op de vloer
te krijgen.
10 juli: Bezoek aan plattelandsvrou
wen en landbouwschool. We be
zochten het bedrijf van de familie
Besmer te Schwendi, in het kleinste
kanton Zug.(Door 2 plattelandsvrou
wen in klederdracht werden we op
gewacht en gingen we naar de
vriendelijke en verzorgd uitziende
boerderij (monumentenzorg) be
staande uit diverse gebouwen. De
schuur was voorzien van een dak
met zonnecellen, zodat hier het hooi
kon worden gedroogd. Het gezin
bestond uit 8 personen, waaronder
3 jonge kinderen. De jonge vrouw
werkt 3 dagen per week bij de voor
lichting om oude bedrijven zo prak
tisch mogelijk in te richten. De
bovenverdieping wordt permanent
verhuurd (vast inkomen). Het bedrijf
ligt op 800 m boven het meer, zodat
de oogst wel 3 weken later dan nor
maal plaatsvindt. In de verte hoor
de we de klanken van de Waldhoorn
(de buurman).
's Middags bezochten we een land
bouwschool, die in 1991 was ge
bouwd. De uiteenzetting werd
gegeven door ing. Bien en door een
leraar. Het bedrijf op de landbouw
school was 23 ha groot. De Zwit
serse controle op fruit en gewassen
is zeer streng. Alles moet van begin
tot einde onder label. Ondanks dat
de boeren het zwaar hebben wil
Zwitserland liever niet bij de EEG.
11 juli: De terugreis, 's Morgens ver
trokken we om 6.15 uur uit Kerns.
De zware koffers en goed humeur
werden weer ingeladen. De stem
ming was optimaal. Er werden nog
leuke gedichten gemaakt en voor
gedragen. In Hoogerheide kwam
een eind aan deze onvergetelijke
reis.
J. Nortier, L. Roedts en T. Luïeijn
Muggenwerende vloeistof over de
armen en op de gezichten, laarzen
aan en het Gelderse Vragender
Veen in. Tien jonge Limburgse en
Brabantse boeren en een 76-jarige
gids - met wandelstok - uit de
streek zelf.
Kijk, dit is veenmos. Haast verdwe
nen in Nederland. Alleen te vinden
in levend hoogveen en één van de
weinige stukjes levend hoogveen in
Nederland vind je hier. Veenmos
vormt de basis van het veen. Het
heeft verschraalde grond nodig. Als
hier bemest zou worden, sterft het
mos en is het afgelopen met het
veen. Wat doet een groep agrari
sche jongeren uit het zuiden van het
land op een door-de-weekse dag in
het levende hoogveen bij Winters
wijk? Niet alleen maar als toeristen
rondwandelen onder leiding van een
gids. Het Gelderse veen is prachtig,
daar niet van, maar bij de jongens
uit het zuiden grenst ook veen aan
hun bedrijven. En daar gaat het juist
om.
De Limburgers hebben grote proble
men met het hoofd boven water
houden, omdat het behoud van het
veen in de Peel door verschillende
partijen belangrijker wordt gevon
den dan het behoud van de boeren
bedrijven.
Grimmig
Jonge agrariërs rond natuurgebied
de Peel hebben het moeilijk. Een
clubje fanatieke natuurbescher
mers, Werkgroep Behoud de Peel,
doet er alles aan om ze het leven
zuur te maken. Tegen tientallen hin
derwetvergunningen is al met sue-
Redaktie Henk Tegels
ces bezwaar aangetekend. Het
clubje eist allerlei verregaande
maatregelen tegen ammoniakemis-
sie en ontregeling van de water
huishouding. Jonge agrariërs worden
aan handen en voeten gebonden.
Omdat ze hun toekomst als sneeuw
voor de zon zagen verdwijnen, werd
het Jong Agrarisch Peel Initiatief
(JAPI) opgericht. Laten we het duel
maar uitvechten, vonden de jon
gens. Grimmig. Hard tegen hard.
Een jaar later is de situatie veran
derd. Er wordt gepraat, de partijen
beginnen wederzijds begrip voor el
kaar op te brengen. Tot nu toe heeft
dit alles echter nog niet tot resulta
ten geleid.
In Gelderland bestaat er al een uniek
samenwerkingsverband tussen boe
ren en natuurbeschermers rond het
veen dat grenst aan het plaatsje
Vragender. Jaren terug alweer is de
stichting Marke Vragender Veen op
gericht. Die heeft inmiddels zo'n
honderd hectare veen in eigen be
heer. De boeren hebben zelf een
bufferzone ingesteld waarin niet ge
mest of met bestrijdingsmiddel ge
werkt mag worden. Ze houden het
veen bij en tegelijk een oogje in het
zeil. De jonge boeren uit de Peel
vonden dat verwarrend: je snijdt je
zelf in je vingers.
De voorzitter van de stichting, He
geman, zelf veehouder met grond
grenzend aan het veen: 'Natuurlijk
komt onze bedrijfsvoering onder
druk te staan van de zorg voor het
veen. Maar die druk zou er ook ge
weest zijn, en nog veel zwaarder,
als niet wij maar bijvoorbeeld Na
tuurmonumenten het veen zou be
heren. Het milieu is vandaag nu
eenmaal iets waarmee voorzichtiger
wordt omgesprongen. En je kunt
beter zelf eisen stellen dan ze door
anderen te laten stellen'.
Onvermoeibaar
De 76-jarige gids wordt tijdens de
wandeling door het hoogveen
steeds enthousiaster. Het werkt
aanstekelijk. De jonge Peelboeren
krijgen oog voor de natuur en stel
len onaflatend vragen. Onvermoei
baar antwoordt de oude
natuurvorser. 'Hier hebben we de
rijsbes. Komt nergens anders in Ne
derland voor. Van heinde en verre
komen ze naar het Vragender Veen
om de rijsbes te zien. Pluk rustig
een paar besjes. Ze zijn heel lekker'.
De gids wijst op zonnedauw, blaas-
jeskruid en een bomkrater uit W.O.
II.
Hij kan zich goed voorstellen dat de
jonge boeren het moeilijk hebben.
De verstandhouding tussen boeren
en natuurbeschermers ontbreekt in
De Peel. De belangen botsen fron
taal. In Vragender zijn de boeren zelf
de natuurbeschermers. 'U moet
maar een keer met de Werkgroep
Behoud de Peel komen praten', vin
den de jonge agrariërs. De voorzitter
van de stichting wordt gevraagd
naar advies. Hoe kunnen de agrari
sche jongeren in de Peel tot eenzelf
de samenwerkingsverband komen?
'Wat doen jullie dan niet goed?' wil
de voorzitter weten. 'Wat doen wij
wel goed?' luidt de verdraaide echo.
'Wij zijn geen van allen vijanden van
de Peel, wij hebben alleen grote pro
blemen met de eenzijdige beperkin
gen die ons worden opgelegd'.
Hegeman: 'Het moet een kwestie
zijn van geven en nemen'. Maar wie
geeft eerst?
'Ga in ieder geval niet dwarsliggen',
adviseert Hegeman, maar hij heeft
een beetje makkelijk praten. Het
Peelveen is nooit eigendom van
boeren geweest. Terwijl de stichting
Marke Vragender Veen, vanwege
haar historische achtergrond, sterk
staat. Er worden consessies ge
daan, maar de stichting kan ook
zeggen: tot hier en niet verder.
Daarbij ligt het veen lager, zodat er
zich geen waterhuishoudingsproble
men voordoen. In de Peel vormt dat
een groot probleem. De jonge agra
riërs uit de Peel zijn best bereid te
geven. Als er ook maar wat te ne
men valt.
Felix Spee
RAK Schouwen-Duiveland
24 augustus: Bedrijfsbezoek bij een
RAK-lid die zijn bedrijf heeft uitge
breid met een arbeidsintensief ge
was. Plaats: Sonny Capelle,
Galgeweg 5, Nieuwerkerk. Naast
wat akkerbouwgewassen is er een
boomgaard met appel- en perebo
men. Verder is er een boomkwekerij
waar eigen bomen opgekweekt
worden. Aanvang: 19.30 uur. Meer
informatie bij Peter Hanse, tel.
01119-2319 of Piet-Jan van Lange-
raad, tel. 01112-1388.
Afd. Langstraat
28 augustus: Schuurfeest. In de
Schuur van Fa. Zwart, Heistraat 128
te Sprang-Capelle. Aanvang: 21.00
uur. Entree: leden gratis; niet-leden
f 5,00. Voor de muziek en een
lichtshow is een band aanwezig.
Afd. Noord-Beveland
20 september: Middagje naar het
western dorp El Passo in België. Ver
trek om 14.00 uur vanaf de kade in
Kortgena Opgave: vóór 12 septem
ber bij Annemarie, tel. 01107-1690
of Wilmar, tel. 01108-1986. Voor de
grote avond in 1993 worden nog
enkele toneelspelers m/v voor een
toneelstuk of cabaret gezocht. Heb
je zin geef je dan op bij een van de
bovenstaande personen.
Provinciaal
25 augustus: HB-vergadering.
Plaats: 'Het Pannenhuis' te Hooger
heide. Aanvang: 20.00 uur.
