MacSharry in de akkerbouw:
landelijk, regionaal of individueel?
Sociaal
Voorlichting
De bijdrage van de Accountantsunie
ZLM staat deze week op pagina 6
In de afgelopen weken is er reeds veel geschreven over de gevolgen van de plannen van
MacSharry. Hoewel er nog veel onduidelijkheden zijn, wordt met dit artikel getracht een bij
drage te leveren aan de discussie over de effecten voor de inkomens bij de verschillende mo
gelijkheden.
Het is niet de bedoeling om een pasklare oplossing voor de individuele ondernemer te bieden.
Voor de inhoud van de plannen wordt verwezen naar de ZLM-krant van 3 juli jl. (blz. 1 en 3).
"MacSharry" heeft invloed op de veehouderij (zoogkoeien/stierenpremie en ooipremie) en de
akkerbouw. Onderstaand heeft betrekking op de akkerbouw.
Algemeen.
Het plan heeft betrekking op de volgende gewassen:
- granen: tarwe, gerst, korrelmaïs, haver, rogge (en triticale?)
- peulvruchten: droge erwten.
- oliehoudende zaden: koolzaad, raapzaad, zonnebloemen en soja.
- snijmaïs.
- gronden in het kader van de meerjarige braakregeling.
Het EG-beleid houdt naast een prijsverlaging ook een verplichting in tot het braak leggen van
land. Bij een produktie van meer dan 92 ton graan is men verplicht om 15% van het areaal
van bovengenoemde gewassen te braken.
De compensatie per ha hangt af van een aantal faktoren nl.
1. de produktieregio
2. grootte van de produktie (92 ton)
3. het gewas
4. het jaar
Momenteel is er diskussie gaande over de wijze van invulling van de produktieregio per land.
Hierbij kan men ervoor kiezen om het land als één regio te zien, het land in een aantal regio's
in te delen, (bijv. het zuidwestelijk kleigebied) dan wel een individueel basisareaal.
Dit geeft in feite 4 mogelijkheden nl.:
a. landelijk basisareaal met en compensatie op basis van het landelijk gemiddelde.
b. een regionaal basisareaal met een compensatie op basis van het regionaal gemiddelde.
c. een individueel basisareaal met een compensatie op basis van een regionaal gemiddelde.
d. een individueel basisareaal met een compensatie op basis van een individueel gemiddelde.
(De gemiddelde opbrengsten per gebied/individueel worden in. het vakjargon opbrengstren
dement genoemd).
De keuze heeft gevolgen voor het te braken areaal en de hoogte van de compensatie, welke
samenhangt met de kg-opbrengsten.
Momenteel lijkt mogelijkheid b het meest waarschijnlijk. Het Landbouwschap heeft voor deze
mogelijkheid gekozen. Hierbij is er nog de vraag hoeveel regio's er moeten komen. De keuze
gaat tussen 2 regio's (zand en klei) of 10 regio's (o.a. zuidwesten). In overleg tussen het be
drijfsleven en het ministerie wordt de keuze bepaald.
De gemiddelde opbrengsten zijn: Individueel verschillend
Regio Nederland 6660 kg/ha Kleigronden 6900 kg/ha
Regio Zuidwesten 7410 kg/ha Zandgronden 5000 kg/ha
De produktie van 92 ton wordt dan gehaald bij: Individueel verschillend
Nederland 13,81 ha Kleigrond 13,53 ha
Zuidwesten 12,42 ha Zandgrond 18,40 ha
De compensatie is gelijk aan de produktie per ha, maal de compensatie per ton.
Tabel 1: Overzicht van prijzen en compensatiebedragen.
1993/94
1994/95
1995/96
Interventieprijs granen ct/kg
31,0
29,0
26,5
Richtprijs granen ct/kg
34,8
32,2
29,5
Compensatiegranen in ECU/ton
25
35
45
in f/ton
f
65,72
f 92,00
f 118,29
bij 6660 kg/ha
f
437,67
f 612,74
f 787,81
bij 7410 kg/ha
f
486,99
f 681,72
f 876,53
Voor peulvruchten
f
635,-
f 895,-
f 1155,-
Oliehoudende zaden
f
1475,-
f
f
Braakland
f
787,81
f 787,81
f 787,81
Kleine producenten
f
437,67
f 612,74
f 787,81
De medeverantwoordelijkheidsheffing komt te vervallen.
2. Berekeningen
Voor een voorbeeldbedrijf zijn een aantal berekeningen uitgevoerd om na te gaan wat de fi
nanciële gevolgen zijn voor dit bedrijf. Dit is echter niet meer dan een voorbeeldberekening.
Indien met andere opbrengsten, met andere verhoudingen in opbrengsten, met andere ver
houdingen in oppervlakte, met andere gewassen of met andere toegerekende kosten wordt
gerekend, dan kan de conclusie geheel anders komen te liggen.
Bij de berekening is uitgegaan van de volgende uitgangspunten, (zie tabel 2).
Tabel 2: Uitgangspunten bij voorbeeldberekening.
Gewas opp. kg prijs prijs saldo bij
opbr./ha 1991/92 1995/96 huidige prijs
wintertarwe
zomergerst
droge erwten
Totaal
10,0
4,0
3,0
17,0
9000
6000
5200
39,5
43,5
71,0
26,5
30,5
-13,0*
f 2353,-
f 2100,-
f 2486,-
Opmerking: de prijsdaling is op dit moment niet bekend. Aangenomen is dezelfde prijs
daling als bij de granen. Deze kan echter sterk afwijken. Deze ondernemer is verplicht om 15%
te braken. Dit komt neer op 2,55 ha. Het is het voordeligst om wintertarwe in te ruilen voor
braakareaal omdat het saldo na de prijsverlaging lager is dan het saldo van zomergerst.
Er zijn 3 berekeningen gemaakt, waarin de gevolgen zijn weergegeven, nl. berekening 1 bij
een landelijk basisareaal, berekening 2 met een regionaal basisareaal en berekening 3 bij een
individueel basisareaal.
Berekening 1: de gevolgen bij een landelijk basisareaal.
Verlies aan opbrengsten door de prijsdaling:
wintertarwe 7,45 ha x 9000 kg x f 0,13
zomergerst 4,00 ha x 6000 kg x f 0,13
droge erwten 3,00 ha x 5200 kg x f 0,13
Verlies gederfd saldo door braakverplichting:
wintertarwe 2,55 ha x f 2353,—
f 8717,-
f 3120,-
f 2028,-
f 6000,-
Compensatie:
granen
11,45 ha xf 787,81
f
9020,-
braken
2,55 ha x f 787,81
f
2010,-
erwten
3,00 ha x f 1155,00
f
3465,-
Totaal
f
14495,-
netto verlies
f
5370,-
Berekening 2: de gevolgen bij een regionaal basisareaal.
(b)
Verlies
idem als bij éen landelijk basisareaal
f
19865,-
Compensatie:
granen
11,45 ha xf 876,53
f
10036,-
braken
2,55 ha x f 787,81
f
2010,-
erwten
3,0*0 ha x f 1155,00
f
3465,-
Totaal
f
15511,-
Netto verlies
f
4354,-
Berekening 3: de gevolgen bij een individueel basisareaal.
Verlies idem
f
19865,-
Compensatie:
wintertarwe
7,45 ha x 9,0 ton x f 118,29
f
7931,-
zomergerst
4,00 ha x 6,0 ton x f 118,29
f
2839,-
erwten
3,00 ha x 5,2 ton x f 175,00*
f
2730,-
braken
2,55 wintertarwe x f 787,81
f
2010,-
Totaal
f
15510,-
Netto verlies
f
4355,-
Indien deze ondernemer niet aan de braakverplichting voldoet, dan teelt hij tegen
de markt-
prijs en krijgt hij geen compensatie. Het verlies wordt dan:
wintertarwe
10,0 x 9000 x f 0,13
f 11700,-
zomergerst
4,0 x 6000 x f 0,13
f
3120,-
droge erwten
3,0 x 5200 x f 0,13
f
1560,-
Totaal netto verlies
f
16380,-
Ook in de jaren 1993/1994 en 1994/1995 is het verlies aanzienlijk groter bij niet braken dan
wel braken met compensatie.
Voor 1993/1994 wordt de berekening (bij een landelijk basisareaal);
f 1520,-
f 1508,-
Netto verlies
In 1994/1995 wordt dit:
Netto verlies
Zoals reeds is aangegeven bepalen een groot aantal faktoren de uitkomst. In tabel 3 is weer
gegeven als een van de genoemde faktoren wordt gewijzigd wat de gevolgen zijn bij een lan
delijke basisareaal en bij een individuele basisareaal met een compensatie op basis van
individuele opbrengsten.
Tabel 3: verlies bij gewijzigde uitgangspunten.
Wijziging
gewas
zomergerst
wintertarwe
wintertarwe
zonder erwten
wintertarwe
zomergerst
kg-opbrengst/ha
7500
10000
8000
13 ha wt
7000 en
4000
dit zijn geen verliezen maar winsten.
landelijk
f 6150,-
f 6670,-
f 4070,-
f 7953,-
f 97,-*
basisareaal
regionaal
f 5134,-
f 5654,-
f 3054,-
f 6671,-
f 2129,
individueel
f 4425,-
f 4773,-
f 3936,-
f 5373,-
f 1597,-
Opmerkingen:
1. In alle berekeningen is er geen rekening gehouden met de kosten van braken.
2. Diegenen die van de oude braakregeling gebruik hebben gemaakt, kunnen kiezen om dit
voort te zetten of niet.
3. De 15% braak is niet hard, maar deze kan jaarlijks worden gewijzigd. Dit is mede afhan
kelijk van de areaalsontwikkeling.
4. Het braakareaal kan worden beteeld met "non food" gewassen. Het is nog niet bekend
welke gewassen hier ondervallen. Aangenomen moet worden dat gewassen zoals poot-
aardappelen en graszaad hiertoe niet behoren.
5. Er is ook een milieupakket overeengekomen. Wat de inhoud van dit pakket is, is nog niet
bekend.
6. Wat er na 1995/96 gaat gebeuren is eveneens nog onduidelijk.
7. Het voor 2 premies in aanmerking komen, b.v. een akkerbouwer met meststieren die
zelf zijn graan gaat vervoeren aan de stieren, is niet mogelijk. Er moet voor 1 premie wor
den gekozen, of de akkerbouwcompensatie of de stierenpremie.
8. De compensatie is waarschijnlijk incl. BTW.
9. Splitsen van het bedrijf zodat de produktie beneden de 92 ton granen komt is niet aan
te bevelen. Dit i.v.m. de juridische en fiscale gevolgen. Idem voor subsidiemoge
lijkheden.
10. De marktprijs van de granen kan bepalen dat het verlies kleiner is dan in de berekeningen
is aangegeven.
11. Er is geen rekening gehouden met eventuele lagere toegerekende kosten i.v.m. een lage
re graanprijs.
J.A.M. Withagen
Totaal
f 19865,-
