Akkerbouwstudieclubs: niet
waarom?, maar daarom!
Veel uitgangsmateriaal
pootgoed zit dit jaar
tegen de norm aan
Öaio
Vijftigjarige IMoordoostpolder
promoot akkerbouw met veldshow
Grasrassen op Rassenlijst
Akkerbouw
Verplichte einddatum weer ter discussie?
Meijer-rassen op
Griekse rassenlijst
Collega's zitten vaak met dezelfde vragen
16
Aardappelvermeerderaar S. Broos uit Kruisland
Menig pootgoedteler heeft handen
vol werk met de verwijdering van
zieke knollen. Na drie jaren met lui
zen zit veel basismateriaal tegen de
limiet. Veel telers vragen zich af of
de verplichte einddatum voor uit
gangsmateriaal niet terug moet ko
men. Nu is er alleen een
adviesdatum. Handelshuizen den
ken erover. De heer S. Broos uit
Kruisland, lid van de vaste commis
sie pootaardappelen van de NAK,
begrijpt de verontrusting van de
telers.
In 1991 is de vaste einddatum voor
basismateriaal S-SE-E komen te ver
vallen. Er voor in de plaats is een ad
viesdatum gekomen. Meer
verantwoording is zo bij de teler ko
men te liggen. Ook het milieu heeft
hierbij een rol gespeeld. Is het te nat
om loof te trekken dan hoeft het ge
was niet per se doodgespoten te
worden. Zo is er een besparing op
gewasbeschermingsmiddelen.
'Als iedere pootgoedteler zich aan
de adviesdatum houdt dan is een
einddatum niet nodig', zegt de heer
S. Broos. 'De praktijk leert echter
dat het voor een teler interessant
kan zijn het gewas een of twee da
gen langer te laten staan. 1000 kg
meer poters per dag is meegeno
men. Besmetting die er dan juist de
ze ene dag invalt is met nacontröle
niet te vinden. Daarom is de nacon
tröle niet waterdicht en willen veel
traditionele selecteurs de einddatum
terug. Mogelijk dat hier een verkla
ring zit voor partijen met veel zieke
knollen'.
Broos stelt dat een juist antwoord
hierop moeilijk is. 'Ook de vaststel
ling van de adviesdatum is maar
een inschatting. De ene dag doen
luizen wel wat en de andere niet.
Zelf zie ik ook liever een einddatum.
Juist dat uitstellen kan veel partijen
naar de uiterste limiet brengen. Voor
1992 heeft de pootgoedcommissie
een slag om de arm gehouden en
behoudt zich het recht om bij nood
gevallen alsnog een verplichte eind
datum te stellen'.
Verschillende pootgoedtelers moe
ten lange dagen maken om hun per
ceel zuiver te krijgen. 'Enkele
partijen uitgangsmateriaal die we
hebben verdienen amper het predi
kaat A. Wij vinden dat er een be
paalde garantie moet zijn. Het
systeem adviesdatum met nacon
tröle blijkt niet afdoende De verant
woording is meer bij de telers
gelegd'. Behoud van gezond ba
sismateriaal moet voorop staan vin
den zij.
De Commissie voor de Samenstel
ling van de Rassenlijst voor Land
bouwgewassen heeft de volgende
grasrassen voor het eerst op de ras
senlijst geplaatst.
Engels raaigras weidetype:
Atlas, kweker Cebeco Zaden B.V.
Rotterdam; Electra, kweker Van En
gelen Zaden B.V., Vlijmen; Herbie,
kweker D.J. VanderHave B.V., Kapel-
Ie; Moronda, kweker Mommersteeg
International B.V., Vlijmen.
Engels raaigras laat hooitype:
Exito, kweker Zeider B.V., Ottersum;
Recolta, kweker Van Engelen Zaden
B.V., Vlijmen.
Engels raaigras vroeg hooitype:
Castillo, kweker Zeider B.V., Ot
tersum.
Italiaans raaigras:
Montblanc, kweker Mommersteeg
International B.V., Vlijmen.
Beemdlangbloem:
Merifest, kweker Rijksstation voor
Landelijk zelfde beeld
Niet alleen in Brabant en Zeeland
zijn mindere percelen te vinden.
Landelijk is hetzelfde beeld te zien.
Ing. J. Bultje, directeur NAK
Rivieren-Delta-Nederland wijst in dit
opzicht naar probleemgebieden met
een verlaat poottijdstip en grote wa
teroverlast. 'Poters zijn dit jaar in
twee fasen geplant. In mei was men
de vroegste percelen al aan het se
lecteren, terwijl elders het pootgoed
amper bovenstond. Juist op deze
percelen heeft men eigenlijk te laat
kunnen beginnen. In bepaalde ge
bieden, afhankelijk van de luisbezet-
ting, zijn poters de grond ingegaan
met een hogere besmetting. De nor
men zijn niet overschreden'. Bultje
verwacht dat door calamiteiten par
tijen gedeklasseerd zullen worden
naar A of B.
Uitbreiding areaal
Zorgelijk vindt aardappelvermeerde
raar Broos de sterke uitbreiding die
wederom in de tak heeft plaatsge
vonden. 'De rol van de handelshui
zen is bedroevend. Al jaren
verkondigen ze dat er een inkrim
ping moet komen. Nu zie je dat juist
de vrije telers met Bintje zijn inge
krompen van 7600 naar 6800 ha.
De monopolierassen daarentegen
laten een uitbreiding zien van bijna
3000 ha. Telers zullen bij normale
groeiomstandigheden het gelag be
talen. Dit jaar komt er nog 50% te
rug van de Stopa. Vorig jaar was dat
nog 70%. Er zijn rassen die* zelfs
een naheffing zullen krijgen. Groot
ophef wordt er gemaakt over
800.000 ton export. Een groot per
centage heeft iets meer opgebracht
dan de Stopaprijs. Oost-Europa en
Algerije betalen niet veel en willen
alleen pootgoed tegen kostprijs.
Daar kunnen wij niet voor telen'.
Broos vergelijkt het gehele circuit
met een ketting. 'Wij als telers zijn
de onderste schakel. Waar hij ook
breekt, wij vallen eraf. Je moet niet
vergeten dat dit jaar ook de arealen
in Frankrijk, België, Denemarken en
Schotland zijn uitgebreid'. Samen
met de telers als achterban is Broos
van mening dat de handelshuizen
hun concurrentiepositie zelf moeten
uitvechten. Dat moet niet over de
rug van de telers gebeuren.
Voor 1992 betalen pootgoedtelers
een bedrag van f 400,— voor de
Stopapot en 1,75 cent aan plombe
heffing. Als de negatieve lijn van de
afgelopen jaren doorzet dan zit het
zwaar fout. Aardappelvermeerde
ring is geen teelt die zich leent voor
alternatief gewas. J.v.T.
Plantenveredeling, Lemberge-
Merelbeke, België, vermeerderaar
D.J. VanderHave B.V., Kapelle.
Witte weideklaver:
Rivendel, kweker Dansk Plantefo-
raedling A/S, Boelshoj, Store Hed-
dinge, Denemarken, vermeerderaar
Zwaan en de Wiljes B.V., Zwolla
Engels raaigras voor sportvelden:
Flair, kweker Green Genetics B.V.,
Scheemda, vermeerderaar Zwaan
en de Wiljes B.V., Zwolla
Engels raaigras voor gazons:
Superstar, kweker Green Genetics
B.V., Scheemda, vermeerderaar
Zwaan en de Wiljes B.V., Zwolla
Veldbeemdgras:
Limousine, kweker Deutsche Saat-
veredelung, Lippstadt, Duitsland,
vermeerderaar Van Engelen Zaden
B.V., Vlijmen.
Roodzwenkgras met forse uitlopers:
Herald, kweker Van Engelen Zaden
B.V., Vlijmen.
Ter gelegenheid van het 50-jarig
bestaan van de Noordoostpolder
vindt er van 8 t/m 11 september dit
jaar in Em meioord een veldshow ak
kerbouw plaats. De organisatie hier
van is in handen van Akkerbouw
Promotie Projecten b.v.
De veldshow vindt plaats op een
terrein van 35 ha. Momenteel groei
en hier diverse gewassen: aard
appelen, suikerbieten, olievlas,
cichorei, crambe, peen, uien, plant
uitjes en kool. Tijdens de veldshow
Was u ook verbaasd toen u deze
winter hoorde dat er akkerbouwstu-
dieclubs werden opgericht? Er zijn
immers al vele studieclubs in Zee
land en Brabant, en ook tientallen
gewasstudiegroepen. Wat kan dit
nieuwe herstructureringsproject
nog aan de bestaande activiteiten
toevoegen? Vele vragen en opmer
kingen met deze strekking zijn er bij
de start van het project gesteld.
Sommige akkerbouwers hadden het
idee dat het project dubbelop was;
het zou niets toevoegen aan het
reeds aanwezige studieclubwerk.
Momenteel draaien in Zeeland zes
groepen, die nu ca. vier maanden
samen aan de slag zijn. In dit artikel
kunt u kennismaken hoe de studie
groepen hier functioneren en hoe de
ervaringen zijn.
'Versterking van het ondernemer
schap' is het hoofddoel, dat bereikt
moet worden door in kleine groepen
van elkaar te leren. Dit betekent dat
de deelnemers hun eigen ervarin
gen, verwachtingen en resultaten
intensief doornemen met hun colle
ga's. Hierbij zijn niet eens de bedrijf-
cijfers op zich het belangrijkst,
maar onder andere:
- hoe ze tot stand komen?
- welke verwachtingen heb ik
voor de toekomst?
- hoe ga ik om met regelgeving,
en alle eisen die aan het be
drijf worden gesteld?
welke nieuwe gewassen kun
nen interessant zijn voor mijn
bedrijf?
Door een intensieve uitwisseling
ontstaat er voor alle deelnemers een
schat aan informatie, waar ieder
datgene wat voor zijn bedrijf be
langrijk is kan meenemen. Een veel
gehoorde opmerking op de
bijeenkomsten was: 'Mijn bedrijf is
niet vergelijkbaar, omdat(vult u
zelf maar in). In de praktijk blijkt dat,
waar de verschillen tussen bedrijven
soms heel groot lijken, collega's
vaak met exact dezelfde vragen zit-
vinden in deze gewassen oogstde-
monstraties plaats, waaraan onder
meer medewerking wordt verleend
door Bejo Zaden, Cebeco Zaden, de
coöperatie Lelyland, Benuline en de
Boval.
Daarnaast vinden nog tal van ande
re akkerbouwwerkzaamheden
plaats, zoals draineren, mestinjectie,
grondbewerking, frezen, spuiten en
loofbranden en -trekken bij aard
appelen. De keuringsdienst van de
ten. Het werkt vaak zeer verhelde
rend om eens te horen hoe een
ander bepaalde knelpunten aan
pakt. Het werkt soms geruststel
lend indien vragen ook bij anderen
herkend worden.
Kennismakingsbijeenkomsten
In Zeeland werd begonnen met drie
bijeenkomsten van één dagdeel om
kennis te maken met elkaar, en met
de bedrijven. Hierbij zijn veel vragen
over de bedrijfsvoering naar voren
gebracht. Aan de hand hiervan
wordt een programma opgesteld,
zodat op een groot aantal van deze
vragen in het seizoen wordt terug
gekomen.
Verder zijn de eerste bijeenkomsten
bedoeld om een basis van vertrou
wen op te bouwen. Leren van elkaar
kan alleen als ieder bereid is eigen
ervaringen en gegevens in te bren
gen, en als je weet dat collega's se
rieus en vertrouwelijk met
ervaringen omgaan. In de praktijk is
de openheid ten opzichte van elkaar
zeer groot, zodat het leereffect opti
maal kan zijn.
Enkele voorbeelden van onderwer
pen die (op initiatief van de deelne
mers) aan de orde komen: inkoop en
afzet; kosten- en opbrengstenverge
lijking; arbeidsbehoefte/-overschot;
nieuwe teelten; financiering; sociale
vaardigheden. Nadrukkelijk wordt er
nogmaals op gewezen dat cijfers al
leen niet het belangrijkst zijn, maar
juist de achtergronden.
Vervolgbijeenkomsten
De meeste groepen komen eens per
maand bij elkaar. Ze vinden om de
beurt bij de deelnemers thuis plaats.
Er wordt gestart met een bedrijfsex-
cursie. Aan de hand van een lijst
met aandachtspunten wordt het be
drijf beoordeeld. Na de excursie
vindt een nabespreking plaats,
waarin een aantal vrijblijvende ad
viezen aan de ondernemer wordt
gegeven.
Vervolgens wordt een vastgesteld
De aardappelrassen Mirakel en Tur
bo van de fa. Meijer zijn opgenomen
op de rassenlijst in Griekenland.
Twee van de drie op deze lijst staan
de rassen komen thans van Meijer.
Turbo is ook in Nederland geen on
bekend ras meer. Het is een ras dat
de goede eigenschappen van Bintje
combineert met resistenties, die
goed zijn voor het milieu. Mirakel is
een nieuwkomer die inmiddels ook
op de Italiaanse rassenlijst staat.
Ook dit ras heeft veel ingebouwde
resistenties en past zich gemakke
lijk aan diverse klimaatomstandighe
den aan. In 1992 bedraagt het
areaal pootgoed van Turbo 105 ha
en van Mirakel 17 ha.
NAK is aanwezig om het intensief
machinaal bemonsteren voor aard
appelmoeheid te demonstreren.
Op 11 september vindt in Emmel-
oord de eerste wedstrijddag van de
Nationale Ploegwedstrijden plaats,
het vervolg vindt plaats in Zeewolde
(op 11 en 12 september).
Temidden van de veldshow is er een
agribusiness centrum, waarin ca.
50 bedrijven op akkerbouwgebied
zich presenteren.
thema besproken, waarbij afhanke
lijk van ieders persoonlijke ervairn-
gen ideeën, cijfers, etc. worden
ingebracht en bediscussiëerd. Mo
gelijke vragen waar die avond geen
antwoord op gegeven is, worden
onderzocht voor een volgende bij
eenkomst. Indien behoefte bestaat
aan meer informatie m.b.t. een on
derwerp kan ook een deskundige
uitgenodigd worden.
Reacties
De ervaringen in de groepen zijn
zeer positief. Men vindt het verhel
derend om eens bij elkaar het bedrijf
te bezoeken, en om van anderen te
horen hoe omgegaan wordt met
vraagstukken. Essentiëel vindt men
hierbij dat het eigen bedrijf centraal
staat. Vele zaken zijn onderling her
kenbaar, waar ieder uit zijn eigen er
varingen iets aan kan toevoegen.
De motivatie ligt in het gezamenlijk
uitwisselen van gegevens op be
drijfsniveau om er ook weer geza
menlijk beter van te worden.
Daarom heerst ook de stemming:
'Als er een bijeenkomst is, is ieder
paraat'. De opkomst is zeer goed te
noemen.
Het bovenstaande geeft een indruk
hoe de studiegroepen in Zeeland en
Brabant functioneren. Hopelijk heeft
het duidelijk gemaakt waar er een
project 'Stimulering Akker-
bouwstudieclubs' is. Heeft u naar
aanleiding hiervan nog vragen, dan
kunt u contact opnemen met een
van de studieclubbegeleiders. Graag
zijn wij bereid het project nader toe
te lichten: ook op vergaderingen en an
dere bijeenkomsten. Namen en tele
foonnummers van begeleiders zijn:
Luc Mangnus, ZLM, 01100-47758
Jan Moggré, ZLM, 01100-47758
Marga Jacobs, NCB, 01650-67777
Roelof de Haan, WLTO,
02207-43537
Addy Risseeuw, WLTO,
070-3985555
Jan Moggré
