Landbouw in vele soorten en
maten op Tholen en Flipland
Reportage
Exkursie dagelijks bestuur ZLM
Het gezelschap op het proefveld van de zaadteeltstudieclub 'Eiland Tholen'.
De bestuurders luisteren in de bankjes van veiling St. Annaland en omstreken naar
de uitleg van directeur D.L. Hage.
Tweemaal per jaar gaat het dagelijks
bestuur van de ZLM op werkbezoek
in een van de 13 ZLM-kringen. Vori
ge week was het de beurt aan kring
Tholen en St. Philipsland. Vooraf
gaand aan de gezamenlijke avond
vergadering maakten DB en
kringbestuur 's middags een
bustocht door het gebied. Het
kringbestuur had de route zodanig
uitgestippeld dat alle specifiek
Thoolse en 'Fliplandse' agrarische
bedrijfstakken aangedaan werden.
Het was een prachtige rit, dankzij
vooral het mooie landschap, de tijd
van het jaar en het deskundige kom-
mentaar onderweg van de kring
bestuursleden.
Rondom St. Annaland, waar de rond
rit van start ging, is de struktuur
van de agrarische bedrijven klein
schalig. Gewassen die er veel ge
teeld worden zijn vroege
aardappelen en bloemzaden, en an
dere intensieve teelten. Van de
meeste percelen (vervroegde) vroe
ge aardappelen was het plastic al
weer verwijderd, in verband met het
risiko van bladverbranding.
Bij het proefveld van de zaad
teeltstudieclub 'Eiland Tholen' wor
den onder meer proeven gedaan
met de toediening van stikstof en
chemische middelen. Aan de hand
van waarnemingen - een keer voor
opkomst en twee keer na opkomst
- wordt bepaald of een nieuw ge
wasbeschermingsmiddel in een ze
ker gewas mag worden toegelaten.
Alle proeven worden gedurende drie
jaar herhaald. Voorzitter Leen Hage
van de studieclub gaf aan dat het
uniek is in Nederland dat een studie
club een eigen proefveld heeft. Over
de goede samenwerking met proef-
boerderij Rusthoeve toonde hij zich
bijzonder ingenomen. Momenteel
heeft de studieclub 140 leden, voor
al in Tholen en St. Philipsland maar
ook elders in het Zuidwesten.
Veiling
Hierna bezocht men de veiling St.
Annaland en omstreken. De veiling
is weliswaar klein, maar voor vroege
aardappelen is het de grootste van
het land. Afgelopen dinsdag (26
mei) zou men met veilen beginnen.
Direkteur D.L. Hage schatte de op
brengst op 10 15 ton per ha. De
aanvoer komt niet alleen uit Tholen
en St. Philipsland, maar ook uit de
omliggende kleigebieden. Om de
merknaam Alvantho te beschermen
probeert de veiling de aanvoer te be
perken tot kleiaardappelen. Volgens
Hage is het areaal vroege aardappe
len de laatste jaren weliswaar geste
gen, maar zijn er nog best
uitbreidingskansen.
Om leegloopuren zoveel mogelijk te
beperken is de veiling op een aantal
andere aktiviteiten ingesprongen,
zoals het drogen van droogbloe
men. Vanwege de uitbreiding van
het areaal hiervan overweegt de vei
ling om de droogcapaciteit dit jaar
uit te breiden.
Landinrichtingsblokken
Terug in de bus nam voorzitter Ge
rard Gaakeer van de landinrichtings
kommissie St. Annaland de
microfoon van de kringvoorzitter
over. Volgens hem zou het beter ge
weest zijn als Tholen gewoon als
één ruilverkavelingsblok zou worden
uitgevoerd in plaats van vier. Nu
moet er veel uitruil over de blok
grenzen heen plaatsvinden. De ruil
verkaveling St. Annaland, 3.050 ha
groot, komt op 9 juli aanstaande in
stemming. Evenals in de andere
blokken valt ook hier landbouw
grond ten offer aan de natuur.
Zowel op Tholen als op St. Philips
land ondervinden de boeren veel
hinder van de ganzen en smienten.
Gaakeer heeft jaarlijks f 10.000,—
tot f 18.000,— wildschade. Vorig
jaar bedroeg het schadebedrag dat
aan hem werd toegekend
f 14.000,—. Om de redelijkheid van
dit bedrag eens te onderzoeken had
hij Gropatax gevraagd om geduren
de het jaar de gewassen te volgen
en een taxatie te maken van het
schadebedrag. Volgens Gropatax
bedroeg de schade f 24.000,—.
Gaakeer: "Dat zijn toch 10.000 gul
den die je zomaar kwijt bent".
Op weg naar St. Philipsland gaat
ook Bram van Nieuwenhuijzen in op
de ganzenschade. De extensieve be
weiding op het natuurgebied Ram-
megors is bedoeld om er een jong
eiwitrijk gewas te laten roeien, zo
dat het als fourageergebied voor de
ganzen kan dienen. Het is echter
geen mals maar een ruig gebied ge
worden, waarop geen gans zich ver
toont. Die voeden zich met de veel
malsere wintertarwe
Van Nieuwenhuijzen stond ook even
stil bij het zoetwaterprojekt op St.
Philipsland. Het gebied was het eer
ste waar een (administratieve) ruil
verkaveling in uitvoering is
genomen, waardoor men daar ook
het eerst met de aanvoer van een
zoetwatertoevoer is begonnen. De
bedrijfsstruktuur verschilt sterk van
die op Tholen. Op St. Philipsland
overheerst grootschalige akker
bouw. De gemiddelde bedrijfsgroot-
te ligt op 45 ha.
Geschikt voor graszaad
"Vanwege de schone grond is Tho
len bij uitstek geschikt voor de ver
meerdering van graszaad", vertelde
Rien Geluk van Barenbrug. Volgend
jaar gaat Barenbrug ook enkele
graangewassen op Tholen vermeer
deren. Groot voordeel hierbij is dat
er geen duist voorkomt op Tholen.
Het vermeerderingsbedrijf teelt bij
verschillende Thoolse boeren preba-
siszaad. Dit wordt met een speciaal
aangepaste combine geoogst. Hier
na wordt het verder vermeerderd tot
basiszaad, waarna de akkerbouwers
de laatste vermeerdering voor hun
rekening nemen. Op het perceel
(prebasiszaad) dat tijdens de exkur
sie bezocht werd stonden onder
meer enkele nieuwe soorten veld-
beemd onder nummer. Enkele soor
ten daarvan waren als ondervrucht
gezaaid in resp. erwten en vlas,
waardoor er ook al het eerste jaar
een oogst is. Barenbrug heeft op de
prebasiszaad percelen ook stikstof-
proeven liggen, zodat het bedrijf
met een goed onderbouwd advies
naar de praktijk toe kan als er een
nieuw ras in het verkeer komt. Het
blijkt dat nieuwe rassen over het al
gemeen een lagere stikstofbehoefte
hebben dan de bestaande rassen.
Geluk toonde ook een veldbeemd-
ras dat voor de praktijk totaal on
geschikt is. Qua kultuurwaarde is er
niets op aan te merken, maar 'infe
rieure' grassoorten zoals straatgras
zijn sterker, zodat het betreffende
ras overwoekerd wordt.
Vervolgens voerde de bustocht
langs het proefveld van de ZLM-
kring waar zoet water wordt geïnfil
treerd. De eerste twee jaar van dit
projekt zijn hier, met uitstekend re
sultaat, onder meer vroege aard
appelen, prei en bloemen geteeld,
dit jaar alleen nog vroege aardappe
len en tarwe. Vlegeltarwe, dat wel.
Dat er nu minder intensieve gewas
sen worden geteeld heeft te maken
met de bezuinigingen op proefboer-
derij Rusthoeve.
Natuurclaims
Langs de zuidkant van Tholen moe
ten volgens de plannen van de pro
vincie tientallen hektares
landbouwgrond wijken voor natuur
ontwikkeling. In de meeste geval
len betreft het goede grond op een
ondergrond van veen. "Je kunt hier
weliswaar niet al te vroeg in het jaar
terecht, maar er zijn uitstekende
vruchten op te telen", aldus de
kringvoorzitter.
Marinus Geuze gaf een toelichting
op de natuurclaims in het ruilverka
velingsblok Poortvliet. Sommige be
drijven liggen middenin het beoogde
natuurgebied. Geuze: "Zij komen in
principe in aanmerking voor ver
plaatsing, maar degenen die al die
natuurplannen bedacht hebben ge
ven niet thuis als er over geld ge
praat wordt".
Ondernemerskwaliteit
Het laatste exkursieobjekt was het
bedrijf van Jos Lindhout in Poort
vliet. Het DB had dit bedrijf zes jaar
geleden ook al eens bezocht. In de
tussenliggende jaren heeft de on
dernemer zich vrijwel geheel toege
legd op de grove tuinbouw. Hij heeft
in 1989 zijn melkquotum verkocht,
en vorig jaar een mechanische koel
cel (2.000 m3) gebouwd voor de
opslag van winterwortelen. Dit jaar
bestaat zijn bouwplan - deels eigen
dom, deels pacht - uit 13 ha vroege
aardappelen, 13,5 ha winterworte
len, 9,5 ha witlofpennen, 14 ha
eerstejaars plantuien, 2,8 ha sprui
ten, 5,4 ha knolselderij, 2,5 ha sui
kerbieten, 1,5 ha zomergerst, 1,5 ha
teunisbloemen en 0,24 ha grasland
ten behoeve van het patrijzenprojekt
in de Poortvlietpolder. Dit gras staat
op de kopeinden van de groente
percelen.
Lindhout: "Ik heb, na een jaar maat
schap, het bedrijf in 1986 overgeno
men. Het was toen een gemengd
bedrijf, met acht ha weiland, drie ha
mais, acht ha vroege aardappelen
en zeven ha diverse groentegewas
sen. In eerste instantie dachten we
dat er met wat aanpassingen in de
bloemen- en groententeelt wel een
goede boterham te verdienen zou
zijn, maar dat viel tegen. Daarom
hebben we het melkquotum ver
kocht en ons helemaal toegelegd op
de grove tuinbouw. Ik teel bijna
geen graan meer, al ligt die teelt me
na een het hart en is het goed voor
mijn bedrijf dat de graanteelt in de
benen blijft".
Lindhout zit al zes jaar in de groen
teteelt, maar dat wil niet zeggen dat
dit 'het' is. Door het zgn. verdring-
ingseffekt treedt er direkt een prijs-
val op zo gauw er van een bepaald
produkt teveel is, iets wat bijvoor
beeld vorig jaar bij de broccoli geble
ken is. Lindhout teelde daar 4,5 ha
van voor Grobeka, maar dit jaar
heeft hij dat gewas uit zijn bouw
plan geschrapt. Het broccoli-drama
lijkt zich echter dit jaar niet te herha
len, doordat het groentebemidde-
lingskantoor voor het merendeel
van de dit jaar te telen broccoli al af
zetmogelijkheden heeft gevonden.
De bestuurders toonden zich onder
de indruk van de durf en aanpak van
de Thoolse ondernemer.
Het DB toonde zich onder de indruk van de ondernemerskwaliteit van Jos Lindhout
fm), wiens bedrijf het ZLM-bestuur zes jaar geleden ook al bezocht.
De 2/2 -jarige Stefan Lindhout heeft in Wim van Veldhuizen een partner gevonden om
samen een balletje te trappen.
