Boeren sluiten schadeclaims
tegen provincie niet uit
Landbouw en natuur harmonieus
samen op landgoed De Utrecht
Hoorzittingen ontwerp-streekplan Brabant:
Boeren beheren fraai landschap
De mondelinge bezwaren tegen het ontwerp-streekplan Brabant werden op de hoorzittingen ondersteund
met spandoeken en borden. Hier een beeld van de hoorzitting in Roosendaal (Foto Gerard van Offeren).
Tijdens de vijf hoorzittingen, die de
ze week over het ontwerp-
streekplan Brabant zijn gehouden,
hebben honderden boeren en tuin
ders de leden van Provinciale Staten
met de neus op de feiten gedrukt.
De land- en tuinbouw verwacht een
duidelijk plan met een voldoende
rechtszekerheid. Als men inbreuk
wil maken op de ekonomische be
drijfsvoering moet daar een toerei
kende inkomens- en
vermogensschadevergoeding te
genover staan. Verschillende inspre
kers opperden al het idee om via de
eigen organisaties schadeclaims te
gaan voorbereiden.
Op de hoorzittingen in Roosendaal,
Veldhoven, Tilburg en Nistelrode
hebben meerdere bestuursleden
van ZLM-kringen en -afdelingen het
woord gevoerd. Zij brachten onder
andere naar voren dat de door de
provincie voorgestelde wijzigingen
eerder een verscherping dan een te
gemoetkoming voor de land- en
tuinbouw betekenen. Een duidelijke
lange termijnvisie voor de agrari
sche sektor in Brabant wordt node
gemist.
Onrust
De verontwaardiging van de heer J.
Hartgers, ZLM-kringvoorzitter
Langstraat, was groot. "Een gedeel
telijke tegemoetkoming door de pro
vincie is direkt gecompenseerd door
een grotere omvang van de groene
hoofdstruktuur. Vele gezinnen ver
keren in onrust en onzekerheid.
Claims op de landbouw van deze
omvang betekenen drastische be
perkingen in de bedrijfsvoering met
als gevolg verpaupering van het
platteland", aldus Hartgers.
Met betrekking tot het glastuin
bouwgebied rond Sprang-Capelle
reageerde Hartgers met verbazing.
"Een tuinbouwconcentratie met
een geschiedenis van meer dan 100
jaar, met een aangepaste infrastruk-
tuur en gebruik van restwarmte
moet in takt blijven. Ondernemers
hebben er miljoenen geïnvesteerd".
Kring Langstraat vindt speciale re
gels voor weidevogelgebieden niet
nodig. "Zonder planologische be
perkingen maar met een positieve
aandacht van de grondgebruiker
blijft het vogelbestand gegaran
deerd gehandhaafd".
Akkerbouw
Kring West-Brabant had het accent
duidelijk toegespitst op de akker
bouw. "Invulling van de agrarische
hoofdstruktuur is een duidelijk voor
beeld van ondoordachtheid", ver
klaarde de heer M. Hage. "Van het
eerder genoemde "open gebied" is
geen sprake meer. Bij de wijzigings
voorstellen zijn weer een aantal ge
bieden in West-Brabant aan de
ekologische hoofdstruktuur toege
voegd. Dit mag voor de bedrijven
die hier tegenaan liggen niet leiden
tot bevriezing van toekomstplan
nen. Hoe wordt dit financieel gere
geld? In het streekplan ontbreekt de
financiële paragraaf. In 1990 is in
samenwerking met ministerie en
provincie het rapport "Nu zaaien,
straks oogsten" opgesteld. Wil er
voor de akkerbouw perspektief
overblijven, dan moet gedeeltelijke
overschakeling naar tuinbouw of
veehouderij mogelijk zijn. Nu komt
de provincie ineens met een ander
standpunt".
Evenals Hage toonden ook water
schappen zich bevreesd voor aan
tasting van het financiële draagvlak.
Als 60.000 ha landbouwgrond de
bestemming natuur gaat krijgen be
tekent dat een extra financiële be
lasting voor de overige gronden.
Natuurgebieden komen in een veel
lagere lastengroep te liggen.
Vrijwel alle insprekers benadrukten
voor de Kommissie Ruimtelijke Or
dening van Provinciale Staten de te
verwachten waardevermindering
van onroerend goed in natuuront
wikkelingsgebieden. "Gedupeerde
land- en tuinbouwers moeten bij
wijziging van het landschap een vol
ledige schadeloosstelling krijgen.
Niet eerst beperkingen opleggen
waardoor de waarde vanzelf ver
mindert".
Maatstaven
Kringvoorzitter van de ZLM in Oost
en Midden-Brabant K. van Steen
bergen ging in zijn toelichting in op
de groene hoofdstruktuur. "Dit be
tekent extensivering van de land
bouw. Verder lopen groene- en
ekologische hoofdstruktuur in elkaar
over. Dit geeft verwarring. Noodza
kelijke bedrijfsuitbreiding is in de
ekologische hoofdstruktuur alleen
toegestaan als men het nut kan
aantonen. Welke maatstaven han
teert de provincie"? Dat er een rem
komt op glastuinbouw had niet de
instemming van Van Steenbergen.
"Dit kan misschien gaan inhouden
dat straks ook een beperking komt
in b.v. het aanleggen van asperge-
velden".
De Peel is voor de landbouw een
heet hangijzer. "Een regeneratie van
De Peel-reservaten betekent dat de
grondwaterstand stijgt. Voor dit
doel komen er hydrologische buffer
zones in landbouwgebied. Wij vin
den dat deze zones binnen de
reservaten moeten komen te liggen.
Een forse waterstandsverhoging
werkt een optimale groei van de ge
wassen niet in de hand".
Veel insprekers hadden moeite met
het nieuwe vergunningenstelsel dat
direkt aan het streekplan vastzit.
"Meer bevoegdheden en kontrole
werken onpraktisch en tijdrovend
voor gemeenten".
Waterbeheer
Voor kring Altena-Biesbosch is
vooral het waterplan van het streek
plan onacceptabel. "Een aangepast
waterbeheer in de kreken is voor
ons kapitaalsvernietiging", bracht
ZLM-kringvoorzitter C. Branderhorst
naar voren. "Via de waterschappen
hebben land- en tuinbouw grote fi
nanciële offers gebracht voor een
goede waterbeheersing. Als we te
maken gaan krijgen met gebiedsei-
gen water dan gaat het peil om
hoog. Als deze verplichting er komt,
dan volgen er schadeclaims. Voor
natuur hebben we al genoeg ingele
verd. Als er voor het spaarbekken
uit de Zuid waard een andere lokatie
moet komen, dan moet er weer
landbouwgrond ingeleverd worden.
Wij pleiten ervoor dat het Steurgat
open water blijft en niet binnen het
Nationale Park komt te liggen. Dit
geeft weer een negatieve uitstraling
naar de landbouw. Bufferzones ge
ven al beperkingen genoeg", aldus
Branderhorst.
J.v.T.
In de buurt van Hooge Mierde
dicht tegen de Belgische grens
ligt landgoed De Utrecht (3.000
ha). Eind vorige eeuw werden
hier de woeste gronden ontgon
nen en sinds die tijd verpacht
AMEV in deze prachtige, natuur
rijke streek vijftien boerderijen.
Het is een van de grootste parti
culiere agrarische beleggingsob
jecten in Nederland.
De pachters - op een na rund
veehouders - hebben in de loop
van de jaren kans gezien gezon
de, krachtige bedrijven op te
bouwen. Een ontwikkeling, die
niet ten koste is gegaan van de
rijke natuur- en landschapswaar
den. Integendeel zelfs. Wie een
kijkje gaat nemen op landgoed
De Utrecht, kan met eigen ogen
zien hoe landbouw en natuur
hier in volledige harmonie met
elkaar samengaan. Frisse groene
weiden, met zorg bewerkte ak
kers, kronkelende beekjes,
rustiek groen, fraaie bospartijen,
monumentale boerderijen. Je
komt het hier allemaal tegen.
Het is een landschap, dat bijna
alleen nog op de schoolplaten
van Cornelis Jetses lijkt te
bestaan.
Particulier initiatief
Dat al dit fraais op het landgoed
De Utrecht in de zuidelijke punt
van Midden-Brabant nog in wer
kelijkheid bestaat is niet te dan
ken aan de inspanningen van de
overheid of een gesubsidieerde
natuurbeschermingsorganisatie.
Nee, het zijn hier uitsluitend de
boeren die samen met de AMEV
het landschap door de jaren
heen zorgvuldig in stand hebben
gehouden en daar nog elke dag
mee bezig zijn. Puur particulier
initiatief dus.
Je zou denken: laat de boeren
hier rustig hun gang gaan. Dan
blijft het in elk geval een mooi
gebied, dat economisch beheerd
wordt. Maar nee. Op het Provin
ciehuis in Den Bosch leven ande
re gedachten. Het fraaie
landgoed is niet ontkomen aan
de expansiedrift van natuur en
milieu, die zo kenmerkend is
voor het ontwerp-streekplan
Brabant. In het plan is het groot
ste deel van het landgoed aan
gewezen tot natuurontwikke-
lings- en natuurkerngebied. Een
klap in het gezicht van de boeren
en de verpachter, die hier een
goede boterham verdienen en
die niets liever willen dan de
natuur- en landschapswaarden
in het gebied ongerept te laten.
Maar ze doen het in de ogen van
de provinciale bestuurders blijk
baar niet goed, ondanks het feit
dat hier geen sprake is van een
mestoverschot. En ondanks het
feit dat de provincie in haar ei
gen streekplan op kaarten aan
toont dat de natuurwaarden in
dit gebied al veilig gesteld zijn.
Wat doet AMEV?
De onrust onder de pachters op
het landgoed is begrijpelijkerwijs
groot. Niemand weet wat er met
de bedrijven gaat gebeuren,
noch welke plannen de AMEV
heeft. Het landgoed is immers
een beleggingsobject met een
Boerderij De Kievit van de fam. Gerritsen, een van de
pronkstukken op het landgoed De Utrecht in Midden-Brabant
hoge financiële waarde. Behalve
uit de pacht haalt AMEV haar in
komsten voornamelijk uit jacht
en bosbouw. Men heeft plannen
ontwikkeld om op het landgoed
een golfbaan aan te leggen. Een
investering, die voor nieuwe fi
nanciële impulsen moet zorgen.
Een van de pachters op het land
goed is Jaap Bolijn. Hij heeft een
pachtbedrijf met 25 ha grond en
een kleine 50 melkkoeien. Hij is
de tweede generatie Bolijn op
het landgoed en nam het bedrijf
over van zijn uit Zierikzee af
komstige vader. Grootvader
Staal bracht het bedrijf tot ont
wikkeling. Staal was de man die
aan de wieg stond van de afde
ling De Kempen van de Noord
brabantse Maatschappij van
Landbouw en de coöperatie de
ZON in Eindhoven.
Jaap Bolijn: 'Onze grootste zorg
is: wat gaat AMEV doen. Als ze
het landgoed verkopen aan bij
voorbeeld het Brabants Land
schap komen wij als boeren
moeilijk te zitten'.
Het streekplan heeft de onge
rustheid onder de pachters op
het landgoed sterk aangewak
kerd. Bolijn: 'We weten niet wat
ons boven het hoofd hangt. We
krijgen te maken met beperkin
gen, maar welke, dat vertelt men
er niet bij. Mogen we niet meer
uitbreiden, worden ons strenge
re bemestingsnormen opgelegd,
moet de ammoniakuitstoot hier
verder terug? We weten het
niet'.
