Vragen
fin
Champignonteelt maakt ommezwaai
antwoorden
Organisatienieuws
SEV
Kringen
M
Overgang naar doorgroeide compost
Welke mogelijke voordelen heeft
een fusie
voor de Sociaal-Economische Voor
lichting?
Samenvoeging van ZLM, GMvL en
ULG levert voor de verschillende on
derdelen van de organisaties meer
waarde op. Met name op het gebied
van de collectieve belangenbeharti
ging kan een grotere organisatie
meer voor haar leden betekenen.
Maar ook op het gebied van de indi
viduele belangenbehartiging profi
teert een lid van de samenvoeging.
De belangen van de individuele le
den worden behartigd door de
Sociaal-Economische Voorlichters
van de organisaties. De SEV-ers
voorzien de leden van adviezen over
tal van onderwerpen. De voorlich
ters staan de leden met raad en daad
terzijde als zij te maken hebben met
bijvoorbeeld bedrijfsovername, aan
vragen van Hinderwetvergunningen
en beslissingen over grond- en quo
tumaankoop.
Door samenvoeging van de drie or
ganisaties krijgt de Sociaal Econo
mische Voorlichting de kans
bijvoorbeeld meer specificaties in te
voeren. Daarnaast kan een groter
team het kennismanagement beter
organiseren, wat de kwaliteit van de
voorlichting ten goede komt. Een
grotere afdeling is ook in staat de
talloze problematieken, waar leden
mee te maken hebben, beter en die
per te doorgronden. Kortom, de indi
viduele belangen worden nog beter
behartigd.
Daarnaast zijn ook ontwikkelingen
gaande die om meer individuele ad
visering vragen. De agrarische on
dernemer heeft in toenemende
mate behoefte aan informatie en
adviezen, want hij ziet vele ontwik
kelingen op zich afkomen, die om
snelle besluiten vragen. Beslissin
gen die hij met behulp van voorlich
ters wil nemen. Ook de sterke
stijging van de vraag naar voorlich
ting van de SEV, maakt een betere
structurering van het SEV-werk
noodzakelijk. Samenvoeging maakt
dat de organisaties kunnen blijven
voldoen aan de vraag naar indivi
duele belangenbehartiging.
De nieuwe organisatie zal worden
opgebouwd uit kringen, die op hun
beurt worden gevormd door afdelin
gen. De ZLM kent van oudsher een
kringen-structuur. Hoe werkt dat nu
precies?
In het werkgebied van de ZLM (Zee
land en Brabant) functioneren 13
kringen en 85 afdelingen. In om
vang vertonen de kringen nogal gro
te verschillen. De ene kring heeft
veel afdelingen met betrekkelijk wei
nig leden, de andere heeft juist wei
nig afdelingen, maar veel leden. De
kring West-Brabant bijvoorbeeld is
met ruim 1.000 leden de grootste in
de ZLM, hoewel deze kring maar uit
6 afdelingen bestaat. De kring
Noord-Beveland daarentegen
bestaat uit 5 afdelingen en
"slechts" 320 leden. Er is zelfs een
ZLM-kring die maar 1 afdeling
heeft, de kring Hulst. Ook dat is een
stukje traditie en cultuur van de
ZLM. Met het oog op de beoogde
samenwerking met Gelderland en
Utrecht is overigens een discussie
op gang gekomen over het samen
voegen (opschalen) van kringen.
De kringen mogen onderlinge grote
verschillen vertonen, in de ZLM heb
ben ze allemaal een gelijke inbreng.
Elke kringvoorzitter heeft met één
stem zitting in het hoofdbestuur.
Hoewel hij door de eigen kring be
noemd is, zit de kringvoorzitter zon
der last en ruggespraak in het
hoofdbestuur. Hij krijgt dus geen
mandaat mee. Wel luistert hij na
tuurlijk goed naar wat er in zijn kring
leeft en brengt dat over in het
hoofdbestuur. Als het op besluitvor
ming aankomt, kan hij echter
zelfstandig een oordeel geven.
Hoogstens kan hij achteraf door zijn
kring ter verantwoording worden
geroepen.
De kringen behandelen elke maand
de agenda van het hoofdbestuur.
De leden van het kringbestuur (af
delingsbestuurders) weten dus pre
cies wat er in het Landbouwhuis te
Goes aan de orde komt en kunnen
daarover hun mening aan de voor
zitter meegeven. Er zijn ook enkele
afdelingen van de ZLM waar de
agenda van het hoofdbestuur wordt
doorgenomen. Door deze werkwijze
komen signalen vanuit de "basis"
via korte lijnen naar "de top".
De kringen en afdelingen van de
ZLM zijn zelfstandige verenigingen
met eigen statuten en eigen contri
butie. Die contributie varieert per af
deling en per kring. De ene kring
vraagt een vast bedrag per lid, de
ander volstaat met een bedrag per
ha of hanteert een combinatie van
beide. Zo betaalt men in één kring
f 1,— per ha. en in een andere kring
f 17,50 per lid. Ook de afdelings
contributies geven een zeer geva
rieerd beeld te zien. Deze bijdrage
varieert van f 1,50 per lid f 0,70
per ha tot f 35,— per lid f 0,50
per ha. De inning van de contribu
ties wordt verzorgd door de ZLM in
combinatie met de contributie van
de ZLM zelf. De ZLM is dus in feite
incassobureau voor de afdelingen
en kringen.
Evenals de afdelingen organiseren
de kringen in de ZLM eigen aktivitei-
ten. Naast aktiviteiten met een ont
spannend karakter (excursie,
gezamenlijke maaltijd) wordt
minstens één keer per jaar een alge
mene vergadering gehouden. Veelal
met een spreker. Verder zijn de
kringbesturen overlegpartner voor
de plaatselijke en regionale over
heidsinstanties en instellingen. Ook
nodigen ze soms gemeentebestuur
ders en ambtenaren uit om een kijk
je te komen nemen op bedrijven in
het werkgebied van de kring. De
kringen zijn dus zowel naar buiten
als naar binnen de vertegenwoordi
gers van de land- en tuinbouw in
hun streek.
Overdekte aanvoer- en opslagplaats voor tunnelcompost
Luchtwasser voor het uitwassen van de ammoniak.
Het vullen van de eerste tunnels op
het splinternieuwe indoor-
compostbedrijf van CNC in Moer
dijk, waarover wij vorige week
schreven, betekent meer dan het
alleen maar opstarten van een nieu
we vestiging. Deze gebeurtenis
markeert een drastische omme
zwaai in de Nederlandse champig
nonteelt, die in enkele weken tijds
overschakelt van verse compost
naar de nieuwe produkten door
groeide en geënte compost.
Het is niet meer dan logisch dat
marktleider CNC in dit proces de
toon aangeeft. De in Milsbeek bij
Gennep gevestigde Coöperatieve
Nederlandse Champignonkwekers-
vereniging heeft zowel in Milsbeek
als in Moerdijk gigantische investe
ringen gedaan (110 miljoen gulden
in totaal) om deze ommezwaai mo
gelijk te maken. CNC moest wel,
want de milieuhinder die het aan
maken van verse compost in de
open lucht opleverde, werd niet lan
ger meer geaccepteerd.
Sinds de jaren zestig produceert
CNC onder immens grote kappen
met een oppervlakte van 5 hectaren
verse compost, en in een neven
vestiging dekaarde. Beide produkten
zijn onontbeerlijk voor de champig
nonteelt, die mede door de ontwik
kelingen bij CNC de laatste
decennia een grote vlucht heeft
doorgemaakt. Het noodzakelijke uit
zweten van de verse compost, be
staande uit paarde- en kuikenmest,
stro, gips en water, had echter een
aanzienlijke stankoverlast en ammo-
niakuitstoot tot gevolg. De weer
stand tegen de Limburgse
coöperatie werd dan ook steeds
groter. Ook de overheid ging met de
nieuwe milieu- en hinderwetgeving
in de hand steeds zwaardere eisen
stellen.
Eind jaren zeventig ging CNC op ei
gen terrein in Milsbeek voor het
eerst op bescheiden schaal over op
indoor-compostering. In lange tun
nels wordt de verse compost drie
weken lang opgeslagen en gekeerd.
In die periode kan de compost uit
zweten. Na een week wordt de
grondstof geënt met broed, waaruit
straks bij de kweker de champignon
ontkiemt. Als de drie weken voorbij
zijn spreekt men van doorgroeide
compost. Mede dankzij luchtwas-
sers veroorzaakt het indoor-
composteren veel minder milieu-
overlast.
Grotere omloopsnelheid
Een andere reden voor CNC om tot
indoor-compostering over te gaan,
is van economische aard. De door
groeide compost die de kweker uit
de tunnels krijgt, is weliswaar duur
der, maar levert ook veel sneller
oogst op. Tot dusverre verzorgde de
champignonkweker zelf het proces
van uitzweten en met broed be
vruchten van de verse compost. Bij
afname van doorgroeide compost
heeft hij drie weken 'winst' en kan
hij tot een hogere omzetsnelheid
komen.
Wat een en ander voor de veiling-
prijs van de champignon betekent,
die toch al onder druk staat, moet
nog worden afgewacht.
De nieuwe composteringsfabriek in
Moerdijk betekent een geweldige
uitbreiding van de capaciteit van
CNC. De zestig nieuwe tunnels van
gasbeton zijn ieder 35 meter lang
en 4 meter breed en zijn in de begin
fase goed voor 1750 ton doorgroei
de compost per week. CNC heeft
bovendien optie op een terrein voor
de bouw van nog eens zestig
tunnels.
Om de grote hoeveelheden verse
compost van Milsbeek naar Moer
dijk te rijden en de doorgroeide
compost bij de champignonbedrij-
ven af te leveren, heeft CNC twaalf
nieuwe vrachtwagen-opleggers met
vul-unit aangeschaft. Deze worden
in een aparte laadhal op het tunnel-
bedrijf gevuld. Drie luchtwassers
zorgen ervoor dat de ammoniak uit
de afgevoerde lucht wordt ge
wassen.
In het nieuwe bedrijf, waar veertig
personeelsleden werken, zijn ook
kantoren, een weegbrug, techni
sche dienst, garage en een laborato
rium gevestigd. In de periode van 4
mei tot en met 12 juni komen alle
tunnels in produktie. In deze weken
zullen ook veel afnemers voor het
eerst overschakelen van verse op
doorgroeide compost. Aan alle be
trokkenen zijn schema's verstuurd.
Geënte compost
De grootschalige nieuwbouw op
het industrieterrein van Moerdijk
wordt snel gevolgd door het moe
derbedrijf in Milsbeek, waar ook al
de laatste hand wordt gelegd aan
een groot nieuwbouwproject. Daar
gaat het om 32 tunnels, waar ech
ter geen doorgroeide maar geënte
compost wordt gemaakt. De pro-
duktietijd hiervan duurt maar één
week, zodat CNC meer kwekers
met geënte compost kan bedienen.
Helemaal uit de milieuproblemen is
CNC dan nog niet, omdat er nog
steeds verse compost wordt ge
maakt in de open lucht. Om dat
laatste probleem de baas te worden,
staat er voor volgend jaar de bouw
van een mengfabriek in Milsbeek op
het programma, waardoor ook deze
fase van het produktieproces in het
vervolg indoor plaatsvindt.
