Colablikjes staan te pronken op de schoorsteen
Westbrabanders verzorgen elk jaar hulpaktie voor Roemenië
Een bezoek aan de wekelijkse mark t in een nabij gelegen dorp is voor de inwoners van
Blied een uitstapje. In de kofferruimte van de Wartburg uit 1963gaan twee biggetjes
mee.
Zo ziet de hoofdstraat van het dorp Blied er uit. Met een fles drank in de hand gaat het
de voerman zichtbaar goed.
Ruim twee jaar na de val van Ceau-
scescu balanceert Roemenië nog
steeds op de grens van het
bestaansminimum. In materieel op
zicht is het dieptepunt bereikt.
Geestelijk zijn de bewoners vrij. Hun
opgekropte haat tegen het regime is
er uit. Nu is werken aan de opbouw
de volgende stap. Het ontbreekt
echter aan de diverse produktiefak-
toren. Onmenselijk is momenteel
het leven op het platteland. Christ
van de Bergh uit Oud Gastel en zijn
zwager Jan Withagen uit Ouden
bosch hebben onlangs voor de
tweede maal een volle VW bus LT
28 met goederen afgeleverd in het
stroomde uit bij hun komst. De vo
rig jaar uitgedeelde colablikjes staan
nu als dekoratie op de schoorsteen.
Dat zegt genoeg.
Op diverse plaatsen in Nederland
zijn na de decemberrevolutie in
1989 te Roemenië hulpakties opge
zet. Zo ook in Oud Gastel. De heren
Van de Bergh en Withagen hadden
in een van de pakketten hun adres
gedaan. Zo is er kontakt ontstaan
met enkele families in Biled. Een
briefwisseling resulteerde vorig jaar
in een eigen hulpaktie. In februari
vertoefden zij weer een week in
Roemenië. Het land doorkruisen le
vert geen moeilijkheden op. Wel om
er binnen te komen.
"Bij de Hongaarse grens werden we
op hoge toon staande gehouden.
Geen geintjes en zeker geen foto's
maken. We moesten formulieren in
vullen. Ondermeer wilden de doua
niers weten voor hoeveel waarde er
in de bus zat. Voor f 8.000,— vul
den we in. Als er 3400 D-mark op
tafel kwam konden we doorrijden.
We waren bereid om tot f 700,— te
gaan. Een aanbod van sigaretten en
drank werd afgeslagen. Toen de
grensbewakers doorkregen dat zij
zich op een illegale manier niet kon
den verrijken, moesten we terug.
Met het gewfcer in de aanslag ston
den ze naast de bus. We moesten,
tegen de stroom in, achteruit terug
naar de Oostenrijkse grens. De
dienstdoende Oostenrijkse beambte
wees ons een andere grensover
gang, 60 km verderop. Voor een
stuk zeep en een reukwatertje hielp
een vrouwelijke douane ons daar
over de grens. Haar kollega was blij
met een fles cola. Bij de Roemeens-
Hongaarse grens weer hetzelfde ta
fereel. Overtuigende bewijzen dat
de lading louter was voor humani
taire doeleinden werden weg
gewuifd".
Verdeling goederen
Het streven van Van de Bergh en
Withagen was om bij daglicht in Bi-
led aan te komen. In het donker ko
men er zoveel mensen helpen dat er
van de inhoud weinig meer over
uren in de rij staan. Opvallend was
dat in verschillende winkels de
schappen vol staan met produkten
als potten witte bonen of rode kool.
Bij navraag bleek dat het allemaal
bedorven was. Van veel gebruiks
voorwerpen als plakband, een aan
steker ad. kennen ze het bestaan
niet eens.
Ondanks alle ellende hebben Van de
Bergh en Withagen ook prettige ta
ferelen meegemaakt. Families de
den alle mogelijke moeite om de
Nederlanders uit te nodigen voor
een feestmaal. "De mensen maak
ten voor die gelegenheid de beste
kamer in orde. De kachel ging voor
het eerst sinds lange tijd weer aan
met als gevolg dat we konstant in
de rook zaten. Vooraf werd er met
vader en opa eigengestookte alco
hol en appelwijn gedronken. Andere
familieleden werden niet toegelaten.
Als voorgerecht kregen we eende
soep. Het ene gezinshoofd slurpte
nog al harder dan de ander. Als
hoofdgerecht werd puree van natte
aardappelen geserveerd met daar
tussen stukken eendevlees. Het na
gerecht bestond uit pruimen op sap.
Doordat er in het dorp geen winkels
zijn bereiden de mensen alles zelf.
Wat ze te pakken kunnen krijgen
gaat ter conservering in de pot".
Akkommodatie voor kuituur en
sport is er in Biled niet. De plaatselij
ke handbalclub, die in de zomer op
wisselende terreinen wedstrijden
speelt, is blij gemaakt met shirts
voor twee achttallen.
Alcohol
"Vrouwen werken er over het alge
meen thuis - en bij een ander. Veel
mannen zijn verslaafd aan alcohol.
De wederopbouw op sociaal en
ekonomisch gebied zal zeker een
generatie vergen. In Biled en elders
in Roemenië hebben families 5 ha
grond ter beschikking gekregen.
Momenteel zijn zij met paardentrak-
tie en verouderde trekkers en werk
tuigen het land aan het bewerken.
Voorlopig ontbreekt het aan geld,
kennis en gezond uitgangsmateri
aal. De Roemeense Lei ligt op een
dieptepunt, 130 Lei voor f 1,—. Om
als westerling een indruk te krijgen
van het land moet je er geweest
zijn. Het is er vele malen erger dan
in Polen. Als je het land uit rijdt be
sef je pas in wat voor wel
vaartsstaat wij leven".
Jaarlijks willen Christ van de Bergh
en Jan Withagen een eenmalige
hulpaktie blijven verzorgen. Hun
streven is echter om de zending gro
ter op te zetten. Hiervoor zijn weer
mensen nodig die bereid zijn om
hand- en spandiensten te verrich
ten. Lezers die zich hiertoe aange
trokken voelen kunnen kontakt
opnemen met Christ van de Bergh,
tel. 01651-3060 of Jan Withagen,
tel. 01652-15294.
Jan van Tilburg
blijft. Ervaring had hun al geleerd
dat je zelf voor de verdeling van de
goederen moet zorgen. Het leeuwe-
deel van de vracht bestond uit le
vensmiddelen, 150 zakken kleding,
schoenen met sigaretten en choco
lade als ruilmiddel. Op bestelling
was 200 kg pootgoed en diverse
soorten groentezaden meegeno
men. Veel steun heeft het tweetal
gehad van de Westbrabantse mid
denstand en bedrijven. De VW bus
en brandstof waren gesponsord.
Van <^e bus, die meerdere malen
heeft vastgezeten, is het uiterste ge
vergd. De wegen zijn slecht. In Biled
zwommen de eenden in de hoofd
straat.
1 .Kar*ri«n we steun van een
familie die daar de zaken Koördi-
neert", zegt Jan Withagen. "Anders
moet je dag en nacht bij de auto blij
ven. Óp scholen hebben we zelf on
der de kinderen spullen verdeeld.
Laat je dat over aan de leraren dan
is de kans groot dat alles naar hun
familie gaat. Met een miniatuurau
tootje van 20 cent maak je daar een
kind overgelukkig. Een pakje met
een sinaasappel, een balpen en een
popje is voor die kleuters een onge
kende luxe. Met kleding kun je
iedereen blij maken. Geen overbodi
ge gift als je bedenkt dat nergens de
kachel brandt. Alleen bij een tempe
ratuur van 10 graden onder nul ge
beurt het dat 's avonds de kachel
aangaat. Spillen van maiskolven
zorgen dan voor warmte".
"Toen wij daar waren stond er een
gure wind. Dat weerhield mensen er
niet van om een hele middag buiten
te zitten. Veel mensen zien er ver
sleten uit en hebben last van reuma.
Voor geneeskundige hulp zijn ze
aangewezen op de stadsarts, 40 km
verderop. Er is gebrek aan medicij
nen. Het voedsel is er eenzijdig. Op
dit moment eet men veel mais om
dat er nog duizenden hektares
vaststaan. Groente en fruit is er
Ondanks de kou zitten veel men
sen overdag buiten. Deze man
heeft reuma. Let op de autoban
den rond de benen.
niet. De talrijke eenden zorgen voor
vlees. Brood is er wel maar kost,
evenals een pakje margarine, 70
cent. Bij een maandloon van
f 40,— is dat veel. Voor een kle
dingstuk als een jas of een paar
schoenen moet het loon van vier
weken boven tafel komen".
Bakolie
Op een landbouwinternaat hebben
Van de Bergh en Withagen o.a. bak
olie afgeleverd. De leerlingen zei
den later dat zij die dag voor het
eerst sinds lange tijd weer lekker
gegeten hadden. Aan de twee Ne
derlandse hulpverleners werd ge
vraagd om mee te eten, maar bij het
aanschouwen van de bereiding van
een varken wcTs de eetlust snel over.
Er stond op de oliekachel, waarvan
de leiding kapot was, een niet al te
frisse pan met darmen te pruttelen
voor de worstbereiding.
Op de school is het een en al armoe.
Doordat op diverse plaatsen ruiten
kapot zijn jaagt de wind door de ge
hele school. Kachels branden er
niet. De 170 leerlingen in de leeftijd
van 13-18 slapen met vieren op een
klein, muf stinkend kamertje De
waterleiding was kapot. Op de ge
hele school is maar één douche die
meestal nog gebruikt wordt als uri
noir. Houten, smerige bakken doen
dienst als w.c. Een buurvrouw werkt
er uit idealisme dagelijks van 5 uur
's morgens tot 10 uur 's avonds. De
leraar staat met een dikke jas aan
voor de klas les te geven.
Met een radiootje heeft Van de
Bergh de school blij gemaakt. Te
vens heeft hij een aantal stekkers en
dozen achtergelaten. "Dat er met
stroom niet meer ongelukken ge
beuren is een wonder. De meeste
aansluitingen komen tot stand door
twee losse draden in een gammel
stopkontakt te stoppen. Regelmatig
valt in het dorp de stroom uit. Een
inwoner lost dan belangeloos het
euvel op. Van hogerhand zijn zulke
dingen niet geregeld. Wekelijks
houdt de vrouwelijke burgemeester
voor dit soort zaken in haar huiska
mer spreekuur. Zij dient min of meer
als tussenpersoon. Resultaat ont
breekt echter. Zij is de enige verbin
dingsschakel met de overheid.
Politie ontbreekt. Vrijwel niemand is
het dorp ooit uit geweest of het is
naar de wekelijkse markt in een
vlakbij gelegen dorp. De mensen zijn
van elkaar afhankelijk. Fietsen zie je
niet. Van de 50 auto's in Biled zijn er
misschien 10 die lopen".
Volgens Van de Bergh moet een au
tobestuurder de weg nauwlettend
in de gaten houden. "In de stad
Arad lag een putdeksel op de weg.
Een Roemeen stond in het mangat.
Niets was afgeschermd. Zulke le
vensgevaarlijke situaties zie je da
gelijks".
Hongersnood
In de steden is de hongersnood na
bij. Voor wat eten moeten burgers
Dit kleuterklasje werd door Christ van de Bergh en Jan Withagen blij gemaakt met presentjes.
