Wé gooien de Oostduitsers in het diepe
Voor een ieder
wat
p.j.zuid geluid
Agenda
De Westduitse aanpak:
Scholenmanifestatie
in Straatsburg
Onlangs vond de laatste vergadering plaats van de Agrarische Kom
missie. Blijdschap alom, het driedubbel vergaderen behoort tot het
verleden. Om de landelijke vertegenwoordigingen in de CLO's goed
te regelen zijn werkgroepen van het NAJK in het leven geroepen.
Op deze laatste bijeenkomst gaf onze sekretaris Gerrit Walstra een
voordracht over zijn belevenissen in het Wilde Oosten, ofwel de
voormalige DDR.
Redaktie Henk Tegels
Voor de Tweede Wereldoorlog was
Oost-Duitsland een goed ontwik
keld landbouwgebied met vele klei
ne boeren én veel
grootgrondbezitters.
De tegenstellingen tussen de kleine
boeren/landarbeiders en de landadel
waren in die tijd groot. Na de oorlog
vond in de 'Sovjetbezettingszone'
een grondhervorming plaats. Alles
boven de 100 ha werd onteigend en
verdeeld onder de kleine boeren, de
landarbeiders en verdreven Duitsers
uit Oost-Europese landen.
Die kleine bedrijfjes draaien niet zo
best, zodat begin jaren vijftig op vrij
willige basis koöperaties worden
opgericht. De boeren brengen hun
eigendommen in in de koöperatie. In
het begin mogen de grotere boeren
niet meedoen, maar in de tweede
helft van de jaren vijftig, moeten zij
onder dwang toetreden. Veel grote
boeren vluchten naar West-
Duitsland. Het is één van de rede
nen dat in 1961 de Muur gebouwd
is. Als de collectivisatie is voltrok
ken is 85% van de grond in handen
van de LPG (de koöperatie) en 15%
bij de staatsbedrijven.
Stilstand
Ondanks het feit dat veel goede
boeren de benen naar het Westen
namen, steeg de landbouwproduk-
tie in Oost-Duitsland behoorlijk, en
lag de produktiviteit boven die in
West-Duitsland. In de jaren '70
treedt er echter stilstand op. Nieuwe
technieken komen nauwelijks be
schikbaar en zijn kwalitatief heel
matig. Een tweede stagnatie
oorzaak vormen de voortdurende re
organisaties, voornamelijk naar gro
tere bedrijven. De beslissing in
75/76 om de koöperatie te splitsen
in twee produktie-eenheden, een
plantaardige en een dierlijke, pakt
rampzalig uit voor de veehouderij.
Het verbouwen van het ruwvoer is
van af dan een taak van de akker
bouwtak. Qua prijs is het ruwvoer
voor de akkerbouw-LPG geen inte
ressant produkt, zodat deze tak al
leen zijn best doet voor de
interessante produkten graan en
aardappelen. Daarbij kwam dat elk
bedrijf een beperkte hoeveelheid
kunstmest tot zijn beschikking had.
Eerst kwam de akkerbouw, bleef er
wat over dan werd dit gestrooid op
de voedergewassen. De kwaliteit en
opbrengst van de voedergewassen
lieten daarom vaak te wensen over.
Een bijkomend probleem was dat de
LPG wel verplicht werd om meer
vee te gaan houden. Dit leidde tot
honger onder het vee. Slachten ging
niet, want dan ging je in aantal te
rug en dat terwijl je moest groeien.
Het moeten groeien zette zich in de
jaren tachtig voor de LPG ook voort.
Er kwamen zelfs bedrijven boven de
10.000 ha. Het bij elkaar voegen
van twee bedrijven geeft echter in
tegratieproblemen. Je moet van
twee staven één goeddraaiende staf
zien te maken. Dat lukt slecht. Dit
proces bevorderde de efficiency
niet. In 1987 besluit de DDR-
regering deze gedwongen fusies
maar weer ongedaan te maken. Een
van de belangrijkste redenen voor al
dat reorganiseren is de mogelijkheid
voor de DDR-regering om hen wel
gezinde personen te laten 'verkie
zen', om zo de macht van de Partij
te bestendigen.
Ekonomische unie
En dan komt 1 juli 1990. De ekono
mische unie is een feit. De West
duits e Mark wordt algemeen
Vee! Oostduitse bedrijven komen in de aanbieding. Daar komen Nederlandse of Duitse boeren op af.
betaalmiddel. De Westduitse aan
pak is van 'we gooien ze in het die
pe en we pompen er veel Marken
in'. Binnen één jaar, zo redeneerde
de Westduitse regering, zijn de gro
te bedrijven weg en de beste Oost
duitse boeren nemen gedeelten van
die bedrijven over. De toenmalige
grote bedrijven hoefden niet op die
steun te rekenen, die speciaal voor
de 'Wiedereinrichter' in het leven
werd geroepen.
Op dat moment stapelen de proble
men zich op. Rusland was altijd een
goed exportland (aardappelen en
vlees), echter dat land beschikt niet
over de broodnodige harde valuta.
De afzet stagneerde. Maar nog be
langrijker: de Oostduitse bevolking
nam nauwelijks nog Oostduitse pro
dukten af. En de ellende werd nog
verergerd omdat de kredieten bevro
ren werden, dit net voor de oogst.
De liquiditeit liet daarom veelal te
wensen over. In paniek heeft men
toen haar produkten tegen veel te
lage prijzen van de hand gedaan. De
Oostduitsers hebben hiermee miljar
den verloren.
De produktie is sterk gedaald. De
helft minder aardappelen en var
kens, 25% minder melk met 40%
minder koeien. Minder rogge en
gerst. De tuinbouw is nagenoeg
weggevaagd. Alleen de tarwepro-
duktie groeit! Was de ex-DDR vroe-
Tunesië, 9-16 mei, 8-daagse vlieg
reis/rondreis per bus/overnachtin
gen: 2 in Sousse, 1 Tozeur, 1 Gabès,
1 Sousse, 2 Tunis. Tunesië, een land
met schilderachtige plaatsen die
Oosters aandoen, arabische mark
ten, mooie ruïnes en sprookjesachti
ge oasen. Programmapunten o.a.:
bezoek melkfabriek en agrarisch
staatsbedrijf; tocht naar heilige stad
Kairouan met bezichtiging Grote
Moskee; bezoek Romeinse opgra
vingen van Sbeitla en oases van To
zeur en Nefta; tochtje per
dromedaris; via zoutmeer Chott El
Jerid naar Gabès; bezichtiging ho-
lenwoningen in Matamata; bezoek
aan Chenini, Berberdorpje aan rand
van Sahara; bezichtiging Bardo Mu
seum, kunstenaarsdorpje Sidi Bou
Said en Romeinse opgravingen van
Carthago. Tunesië, het meest
westerse Noord-Afrikaanse zonnige,
vriendelijke en mysterieuze land,
met diverse kuituren!!
Bodensee, 9-14 mei, 6-daagse bus
reis/overnachtingen: 1 bij Stuttgart,
4 in Friedrichshafen, gelegen aan de
oostzijde van de Bodensee, met leu
ke stadjes aan de oevers. Program
mapunten o.a.: bezichtiging
Konstanz; bezoek bloemeneiland
Mainau en agrarische bedrijven;
boottocht op Bodensee naar Lin-
dau; tocht over deel Oberschwabi-
sche Barockstrasse. Genieten in een
mooie omgeving!
Zuid-Frankrijk, Monaco, 12-23 mei,
12-daagse rondreis per bus/over
nachtingen in Reims, Lyon, Avignon,
Nice, de Franse Alpen, Straatsburg.
Programmapunten o.a.: bezichtiging
van beroemde kathedraal van
Reims, waar de Franse koningen ge
kroond werden en brug Pont d'Avig-
non in Anignon; boottocht door het
natuurgebied Camargue; bezoek
aan museum Picasso en parfum-
destilleerderij; tocht langs Middel
landse Zee naar Vorstendom
Monaco; rondleiding bloemenveiling
Nice. Een prachtige tocht door
Frankrijk naar de Cöte d'Azur, rijk
aan natuurschoon!
Malta, 29 mei - 5 juni, 8-daagse
vliegreis/7 overnachtingen in Gros-
venor Hotel, Balzan. Het eiland Mal
ta bestaat uit een zacht golvend
landschap, op enkele plaatsen
wordt het landschap doorsneden
door droge valleien. De kustlijn van
Malta is grillig en rotsachtig met in
het noorden enkele diep ingesneden
baaien en grotten. Progammapun-
ten o.a.: tocht naar hoofdstad Valet-
ta, de stad is omringd door
fortificaties; bezoek aan Mdina en
Rabat en agrarische bedrijven; boot
tocht naar Gozo, het zustereiland
van Malta, met bezoek aan Herita
ge; bezichtiging Blue Grotto (blauwe
grot), een door de zee uitgeslepen
grot. Malta, het kleine eiland met
een oude cultuur, aangenaam kli
maat en schone zee!
Harz, 1-5 juni. Aan de westgrens
van het voormalige Oost-Duitsland
ligt het mooie Harzgebergte, waarin
karakteristieke rivierdalen zich ont
plooien.
Voor uw aanmelding, nadere infor
matie of voor het aanvragen van de
brochure 'Agrarische Studiereizen
1992', kunt u bellen naar het Secre
tariaat van Agrarische Studiereizen,
Kleine Oord 179, 6811 HZ Arnhem,
tel. 085-512087.
ger graanimporterend, door de
afgenomen vraag naar veevoer zijn
ze nu exporterend en dragen onge
wild verder bij aan het EG-
graanoverschot.
Gezinsbedrijven
Ondertussen gaat het niet zo hard
met het opzetten van gezinsbedrij
ven door Oostduitsers. Ze zijn het
vak verleerd. De LPG's worden nu
omgezet in koöperaties volgens
Westduits recht. Zij moeten de
grond teruggeven aan de eigenaren
en pacht gaan betalen, ook over de
afgelopen dertig jaar, als ze in het
verleden de grond zonder enige ver
goeding gebruikt hadden. Boven
dien moeten zij de inbreng van
inventaris in de komende jaren te
rugbetalen.
Met veel van die voormalige LPG's
gaat het niet goed. Er lopen veel
mensen rond die niet meer betaald
kunnen worden. En lang niet overal
is het management in staat de boel
draaiende te houden. Deze bedrijven
komen dus in de aanbieding, waar
Westduitse en Nederlandse 'emi
granten' op afkomen. Of ze worden
verdeeld onder de voormalige be
drijfsleiders die dan de pachtkon-
trakten op naam proberen te krijgen
om zodoende verder te kunnen
gaan.
Dat doen ook de LPG's die door
gaan. Bovendien proberen zij de
oude inventarisinbrengers (of hun
erfgenamen) te overreden hun vor
deringen om te zetten in aandelen
van de koöperatie.
De goede bedrijven met goede lei
ding zullen het redden, dit dan op
basis van de lage loon- en grond-
kosten. Als die kosten stijgen tot
Nederlands niveau, dan zullen ze
het waarschijnlijk afleggen tegen
moderne gezinsbedrijven, want daar
werken de gezinsleden 60 uur of
meer per week. Op die grote bedrij
ven hebben ze te maken met
40-urige betaalde werkweken.
De vraag of de Westduitse aanpak
dé juiste is roept steeds meer twij
fels op. Zeker is dat deze weg veel
sociale ellende heeft opgeleverd en
nog zal opleveren, want de grote
golf van ontslagen moet nog
komen.
Laatste vergadering
De laatste Agrarische Kommissie-
bijeenkomst; veel PJGN'ers zullen
hier niet moeilijk over doen en zeg
gen: dit is een goede zaak. Het
NAJK neemt de taken over. Aan de
andere kant zullen er Kommissiele
den zijn die het jammer vinden dat
de AK er niet meer is. Bij de AK was
er altijd ruimte om vrijuit te diskus-
siëren. Het ging er soms hard aan
toe, maar na afloop was er begrip
voor elkanders standpunt. Dat was
de toegevoegde waarde van de AK.
Zo ook de laatste keer. Het verhaal
over het Wilde Oosten, het verhaal
van onze sekretaris, die alweer meer
dan een jaar part-time in 'die fünf
neuen Bundeslander' als adviseur
werkt.
Sjoerd Politiek
In het Franse Straatsburg vindt van
7 t/m 10 mei de manifestatie "Euro-
pea 1992" plaats. Leerlingen van 15
t/m 25 jaar uit het Agrarisch groen-
onderwijs uit de hele EG komen die
dag bij elkaar. Doel is om de kontak
ten tussen de landen te intensiveren
en te komen tot samenwerking en
uitwisseling, leder land zal met on
geveer 200 leerlingen deelnemen.
Vanuit Nederland neemt onder meer
een kleine delegatie van het AOC
West-Brabant deel.
In het kader van de manifestatie zijn
er vanuit de diverse landenhoofdste-
den stepestafettes gestart richting
Straatsburg. De rugzak met
'Europa-materiaal' wordt met
steeds meer informatiemateriaal ge
vuld uit de verschillende AOC-
gebieden en vervolgens door
gegeven.
Afd. Fijnaart
20 april: Volleybaltoernooi in Zeven
bergen. Voor informatie en opgave
tel. 01686-2033.
Afd. Tholen/St. Philipsland
10 april: Theater in de Meulvliet.
Een optreden van Bert Visscher met
o.a. absurde sketches en geflipte ty
petjes. Aanvang: 20.15 uur. Opgave:
bij het bestuur.
20 april: Vissen. Vertrek: om 9.00
uur in St. Annaland. Opgave: bij een
van de bestuursleden.
Afd. Noord-Beveland
10 april: Bowlingavond. Plaats: de
Kaasboer te Biggekerke. Vertrek: om
19.30 uur vanaf het dorpshuis te
Wissenkerke. Opgave: bij Annema-
rie: 01107-1690; Wilmar:
01108-1986. Kosten: leden f 6,-;
niet-leden f 12,—.
Afd. Schouwen-Duiveland
25 april: Dropping. Opgave: voor 21
april bij Arianne Harise, tel
01119-1265 of Rita van de Velde, tel.
01113-1389. Kosten: leden f 5,-;
niet-leden f 7,50. Vertrek: uiterlijk
20.00 uur vanaf Arno Geluk, Dirks-
weg 2, Brouwershaven.
Provinciaal
21 april: HB-vergadering. Plaats:
Non plus Ultra. Aanvang: 20.00 uur.
