Agrariërs ongerust over verbod op middelen
Bedrijfsleven wenst goede alternatieven
is Lmb»».»»
De overheid wil zoals bekend een
groot aantal gewasbescher
mingsmiddelen en een aantal werk
zame stoffen gaan verbieden voor
gebruik in land- en tuinbouw. Het
bedrijfsleven bekijkt het plan argwa
nend en hoopt dat op tijd goede al
ternatieven beschikbaar zullen zijn.
Een lijst met 1600 te verbieden mid
delen is inmiddels door het ministe
rie van Landbouw, Natuurbeheer en
Visserij teruggebracht tot 500. Over
het intrekken van de toelating van
deze 500 middelen moeten de be
trokken departementen (VROM, So
ciale Zaken en LNV)
overeenstemming zien te bereiken.
Dit overleg wordt per stof en toe
passing gevoerd in de Commissie
Toelating Bestrijdingsmiddelen
(CTB).
Een groot aantal milieu-kritische
stoffen, voor zowel naar omvang
kleine als grote gewassen, staat op
de nominatie om verboden te wor
den. Voor bieten en aardappelen
gaat het om bekende middelen te
gen onder meer onkruid en luis en
tegen phytophthora. In granen gaat
het om de sanering van middelen
tegen o.m. bodemschimmels en af-
rijpingsziekten. In de tuinbouw gaat
het om middelen tegen onder meer
luis. Verder staan grondontsmet-
tingsmiddelen als monam op de lijst
om afgevoerd te worden. Volgens
een woordvoerster van het Ministe
rie van LNV zijn voor veel middelen
alternatieven voorhanden. Alleen de
boeren zijn daar niet mee bekend.
"Als we al deze middelen in korte
tijd kwijt zouden raken dan kunnen
ze ons direkt wel op de steun zet
ten", zo vatte een akkerbouwer sa
men. "Als er nu maar duidelijkheid
en zekerheid was in het middelen
beleid. Maar er gebeurt praktisch
niets, zeker niet aan de toelating
van nieuwe middelen".
Middelen nodig
De heer D. Biewenga uit Dedems-
vaart is als akkerbouwer met een
Veenkoloniaal bouwplan lid van de
akkerbouwkommissie van het
KNLC. "Om te beginnen", zegt hij,
"is het positief dat de overheid de
toepassing van een aantal middelen
wijzigt, maar dat middelen wel mo
gen blijven als er geen alternatief is.
Dat geldt dan vooral voor nieuwe
teelten als tuinbouwgewassen, vol-
legrondsgroenten en voor bollen.
Belangrijk is dat de overheid erkent
dat we niet zonder kunnen. Wat de
grondontsmetting betreft hebben
we ons als telers van zetmeelaar-
dappelen zelf een aantal verplichtin
gen opgelegd. Wel heb ik grote
zorgen of telers met zware besmet
tingen daaraan zullen kunnen vol
doen. Als de noodzakelijke
begeleiding van de CTB er niet komt
(en het geld is er nog steeds niet)
dan zal een aantal telers echt in de
problemen komen, vrees ik". Bie
wenga vreest ook dat de maatrege
len een sanering bij de
fabrieksaardappeltelers tot gevolg
zullen hebben, waarbij de Avebé
voor wat de grondstoflevering be
treft niet buiten schot blijft. "Maar
we zetten ons met kracht in voor
een beleid dat alle bedrijfsgenoten,
groot of klein, ten goede komt".
Akkerbouwer G. Bosker uit Wolden-
dorp teelt op 40 ha granen en bie
ten. Hij wijst er op dat duidelijk
moet zijn, dat als de boer de midde
len niet hoefde te gebruiken, hij het
zeker niet zou doen. Bosker heeft
een aantal jaren geprobeerd zonder
middelen te telen. "In de granen liep
de opbrengst door afrijpingsziekten
zo terug dat ik wel werd gedwon
gen spul te spuiten. Ook bij de aard
appelen in zijn tuin (hij kan met
65% afslibbaar niet akkerbouwma-
tig aardappels telen) gaat het niet
zonder spuiten. "Dat kun je met een
vatbaar ras als Irene wel vergeten".
Vooralsnog heeft hij weinig geloof in
de nieuwe middelen en hij maakt
zich boos over de in diskussie zijnde
heffingen op beschermingsmidde
len. 'Geldklopperij' noemt hij het.
aardappelen absluut geen restanten
van kiemremmingsmiddelen mogen
worden aangetroffen. Het kiemrem-
mingsmiddel chloor IPC staat overi
gens ter diskussie. Hij hoopt dat een
nieuwe middel uit karwij van Cebe-
co tijdig gereed en beschikbaar is.
"En wat de bestrijdingsmiddelen te
gen phytophthora betreft, zonder
die middelen is gewoon geen aar
dappelteelt mogelijk". Hetgeen ge
heel wordt onderschreven door
plaatsgenoot akkerbouwer G.B.M.
Voorbraak. "Wij zijn ook niet voor
die middelen maar zonder hebben
we geen aardappeloogst".
2Mark de Wit van de firma Germa-
ko uit Bovenkarspel teelt bij diverse
akkerbouwers in vooral de Flevopol-
der 40 ha tulpen. Ook de bollenteelt
lijkt een aantal bekende en veel ge
bruikte middelen tegen vuurbestrij-
ding en grondontsmetting kwijt te
raken. "De overheid heeft in zoverre
gelijk", meent hij, "dat er in een
aantal gevallen best wat minder
middel kan worden gebruikt en mis
schien ook wel betere middelen.
Maar een middel zomaar verbieden,
zonder dat er een alternatief is, dat
kan niet. De alternatieven, die overi
gens te traag vrijkomen, zullen zich
in de praktijk nog wel moeten bewij
zen", zo waarschuwt hij, "en bo
vendien is nadelig dat er vaak meer
van moet worden gebruikt en dat ze
duurder zijn". Akkerbouwer G. Na-
ber uit Swifterbant vindt dat de
landbouw te tam is in haar verweer
tegen de dreigende sanering van
middelen. De milieubewegingen
schreeuwen hard en worden ge
hoord en de landbouw loopt maar
wat mee. "We zouden meer tegen
gas moeten geven door te wijzen op
de inspanningen die we al doen en
op de resultaten die bereikt
worden".
Minder middelen kan
Akkerbouwer Tjeerd Elzinga uit Le
lystad is drie jaar geleden op zijn 60
ha groot bedrijf gefaseerd overge
gaan van de gangbare naar de BD
landbouw. Hij heeft er geen spijt
van. Zijn resultaten zijn zeer bevredi
gend. Hij konstateert dat de gang
bare en de op biologische leest
geschoeide teeltwijze met het ver
bieden van allerlei middelen wel
dichter bij elkaar komen. Elzinga
verwacht bij vooral de traditioneel
ingestelde boeren wel problemen.
"Zij zijn aan de gangbare methodes
vastgeroest en zullen dan ook zeg
gen dat het niet kan. Maar op grond
van onze ervaringen zeg ik dat het
met een stukje begeleiding best kan
zonder een aantal thans in gebruik
zijnde middelen". Elzinga kan zich
overigens wel voorstellen dat zijn
kollega's uit de gangbare hoek goe
de vervangers willen hebben. "In
wezen zijn er veel te veel middelen
en er kunnen best wat uit de markt,
maar zoals nu voorgesteld met de
botte bijl middelen saneren behoort
ook niet. Dat de produktie daardoor
wat terug zou zakken hoeft geen
ramp te zijn. Integendeel, daardoor
zou de prijs wel eens kunnen stijgen
met per saldo een even goed resul
taat. Helaas", zegt hij, "betalen
handel en industrie nog steeds naar
kilo's, hoewel er een kentering bij
o.m. de suikerindustrie valt te
konstateren".
Akkerbouwer M.J. Breure uit het
dorp Kats zegt met Zeeuwse nuch
terheid er pas iets over te kunnen
zeggen als er konkreet middelen
worden verboden en zover is het
nog niet. Als het zover is heeft hij er
vertrouwen in dat industrie en kwe
kers de telers niet in de steek zullen
laten. Bij de bestrijding van ziekten
wil hij zelfs iets toegeven op de op
brengst. "Dat kost minder middel
en door dichter bij de markt te ko
men kunnen de prijzen vriendelijker
worden". Problemen ziet hij bij de
onkruidbestrijding, want arbeid is
duur. "Maar er zijn altijd nieuwe
ontwikkelingen geweest en ook de
ze zullen we wel weer de baas
worden".
Johan Wierenga
Bovendien werkt dit kostenverho
gend, waardoor de toch al slechte
resultaten nog beroerder worden.
Bosker vindt dat de standsorganisa
ties er meer aan zouden moeten
doen. "Maar ja, de boeren hebben
de verkeerde naam hè. In feite zegt
de politiek 'hou maar op en laten we
alles maar importeren'. Maar dat is
pas echt slecht. Je wordt afhanke
lijk en bovendien is elk dubbeltje dat
we naar het buitenland brengen
zonde. De industrie en Amerika heb
ben dan hun zin. Maar we worden
niet geloofd, jammer", besluit hij
zorgelijk.
Geen alternatieven
Zijn streekgenoot uit Finsterwolde,
de 27-jarige H.E. Waalkens, teelt op
de zeer zware klei van het Oldambt
alleen granen en een beetje luzerne.
Waalkens heeft op zich niet zoveel
problemen met het uit de handel ne
men van een aantal middelen.
"Maar", zegt hij, "er moeten na
tuurlijk wel net zulke goede vervan
gers zijn. En ze zijn er misschien ook
wel, maar ze worden zo moeilijk vrij
gegeven. De toelatingskommissie
heeft overal wel erg lang werk
mee". De Finsterwoldse boer is
bang dat de industrie kopschuw
wordt en het bijltje er bij neer gooit.
"Zeker omdat de mensen die het
moeten beoordelen er geen ver
stand van hebben en in de praktijk
nog nooit met de middelen hebben
gewerkt".
De heer Jan Loman (41) uit hét
Drentse Schoonoord teelt op zijn 52
ha groot bedrijf vooral zetmeelaar-
dappelen en bieten. "Zolang er
geen goede alternatieven zijn kun
nen we de nu bestaande middelen
niet missen", valt hij met de deur in
huis. "En ik weet nog zo net niet of
die nieuwe middelen tijdig beschik
baar zijn. Verbieden is gemakkelijk.
Maneb zou er dit jaar voor het laatst
zijn, maar ik heb van een goed alter
natief nog niet gehoord. De politiek
stoot al te gemakkelijk middelen af.
Ook het verbieden van middelen te
gen het doodspuiten van poters en
het ontsmetten van de grond (hal
vering van het middelengebruik)
vervult hem met zorg. "We moeten
straks maar zien of er tijdig nieuwe
middelen zijn en hoe ze werken. Een
onzekere tijd, ik ben er niet gerust
op. Laten de standsorganisaties zich
samen met de industrie maar eens
harder op gaan stellen", verzucht
hij.
CTB traag
De heer J. van Staalduinen uit Nieu-
wolda heeft wel begrip voor het in
gang gezette saneringsbeleid in het
kader van het Meerjarenplan Ge
wasbescherming. "Er is op dit ge
bied nog wel het een en ander te
verbeteren. Uiteraard moeten de
vervangende middelen gelijkwaar
dig zijn". Wel heeft hij staatssekre-
taris Gabor op een vergadering van
de Groninger Mij gevraagd de toela
ting van nieuwe middelen te ver
snellen. "Als we de industrie mogen
geloven dan liggen er genoeg alter
natieven op de plank, maar worden
ze om duistere redenen tegenge
houden. Daar ligt het cruciale knel
punt. We willen wel overschakelen.
Ook al zouden de nieuwe middelen
iets duurder zijn, maar dat hebben
we natuurlijk liever niet".
Jan Hoogland uit St. Annaparochie
teelt op de zavelgrond van het 80
ha grote bedrijf aardappelen, bieten
en granen. Ook hij maakt zich zor
gen over de trage manier van wer
ken die de Commissie Toelating
Bestrijdingsmiddelen demonstreert
bij het screenen en toelaten van
nieuwe middelen. "De animo van
de industrie wordt er niet groter
op", vreest hij. "En het is juist de in
dustrie die een aantal goede alterna
tieven aan zal moeten dragen".
Hoogland is er overigens voor om
een aantal schadelijke middelen uit
de roulatie te nemen, mits tijdig vol
doende alternatieven geboden wor
den. "Gezien het grote praktische
belang is een absolute voorwaarde
dat dit afgewogen en zeer zorgvul
dig gebeurt. Wat we hebben dat
kennen we en de werking onder
verschillende omstandigheden is
bekend. Wat nieuwe middelen doen
weten we niet". De Friese akker
bouwer dicht de ambtenaren ook
weinig praktische kennis toe. Op het
ministerie zitten ze achter het bu
reau maar zij werken er niet mee.
Hoogland vindt ook dat weer de
landbouw het zwaarst wordt aange
pakt, terwijl er andere knelpunten
zijn die evenzeer schade aanrichten
maar uit ekonomisch belang ontzien
worden. "We willen wel", besluit
hij, "en we gebruiken zo weinig mo
gelijk, maar we kunnen er niet
zonder".
De heer J. Vogelaar van Aardappel-
handel Verhagen uit het West-
Brabantse Dinteloord verwacht dat
de omschakeling op nieuwe midde
len een hele klus wordt voor de boe
ren. De firma wordt met name
vanuit de Scandinavische landen
gekonfronteerd met de eis dat op
