Loonwerker
door 0,5 ha
werkt leegloopuren weg
aardbeien te gaan telen
Heffingen zijn dolkstoten
in de rug van tuinders
Garantieprijzen pootaardappelen
met 10 procent verlaagd
C02-uitstoot kan
helft minder
Kom in de kas
"Ik heb altijd geleerd met vee! knuppels te gooien'
Voorzitter CBT:
Loonwerker en fruitteler Cees van
de Velde te Zierikzee heeft een
mooie oplossing bedacht voor de
leegloopuren van zijn vijf vaste me
dewerkers in de winter. Hij is dit jaar
gestart met 0,5 hektare kasaardbei-
en, en daarvan moet in de maanden
december t/m maart het verdorde
blad weggehaald worden, hetgeen
nogal wat arbeid vraagt. Het maakt
niet uit wanneer in dat tijdvak het
bladplukken plaatsvindt, zodat op
elk gewenst moment iedereen in
zetbaar is voor het loonwerk.
Van de Velde is gespecialiseerd in
het aardappels opscheppen. Hij be
schikt hiervoor over vijf opschepma-
chines en twee heftrucks, waarmee
hij voor enkele handelaren en grote
fritesfabrieken alle opschepwerk
doet op Schouwen-Duiveland, Tho-
len en St. Philipsland. Behalve de
vijf vaste medewerkers kan de on
dernemer nog over vijf oproep
krachten beschikken.
Arbeidstechnisch probleem hierbij is
dat het soms zo druk is dat hij ter
nauwernood alles opgeschept kan
krijgen, terwijl er bij wijze van spre
ken de volgende dag niets te doen
is. Toen Van de Velde in een vakblad
las dat het telen van kasaardbeien
dit probleem zou kunnen ondervan
gen is hij gelijk hierop ingesprongen.
Omdat hij van huis uit fruitteler is -
hij heeft 6 ha appels en peren - was
voor hem de stap niet zo groot.
Het bladplukken vereist geen gespe
cialiseerde kennis, doch het moet
wel zeer zorgvuldig gebeuren om de
plant niet te beschadigen. Als de
medewerkers dus de komende win-
ter(s) niets anders te doen hebben
gaan ze blad plukken. Het snoeien
van het fruit wordt door derden
gedaan.
Hangkultuur
De 0,5 ha kas, waarvan het dek uit
tweedehands materiaal is gemaakt,
heeft een investering van 3,5 ton
gevergd, exklusief inrichting. Het
ophangsysteem heeft de teler zelf
De uitstoot van kooldioxide (een van
de grootste veroorzakers van het
z.g. broeikaseffect) in de EG kan
met 60 procent omlaag.
Daartoe is een groot aantal maatre
gelen nodig, die in totaal 150 miljard
gulden per jaar kosten. Dit blijkt uit
een studie van het TNO, uitgevoerd
in opdracht van de EG. De goed
koopste maatregelen zijn energie
besparing en het gebruik van
duurzame energie Het duurst zijn
herbebossing en energielandbouw.
Deze laatste bieden echter wel se
cundaire voordelen, zoals het ver
vallen van braakpremies en
exportsubsidies op landbouwpro-
dukten, aldus TNO.
Cees van de Velde toont een aardbeienemmer, waarvan er in zijn kas 10.000 hangen.
geïnstalleerd. Van de Velde Jeelt de
aardbeien in emmers. In zijn kas
hangen er hiervan 10.000, met elk
vier plantjes van 45 ct. per stuk. De
emmers hangen op plukhoogte. Het
witte plastic (0,7 mm dik) op de
grond dient om de groei van onkruid
te voorkomen en om licht en warm
te te reflekteren. De enige warmte
bron is de zon, maar Van de Velde
overweegt om over enkele jaren een
verwarmingsstelsel in de kas aan te
leggen, om de teelt meer te kunnen
sturen en ook te spreiden in de tijd.
De komende winter hangt hij wel
enkele kachels in de kas om de
vorst buiten de deur te houden.
Voorteelt en doorteelt
De aardbeien die er nu hangen zijn
enkele weken geleden geplant en
beginnen met de produktie begin
mei. De teler noemt dit een 'voor
teelt'. Als de plukperiode voorbij is
rooit hij deze planten. Daarna gaat
hij over op de 'doorteelt', een teelt
cyclus die een jaar duurt. De planten
worden hierbij in juli geplant, waar
na in augustus/september voor het
eerst geplukt kan worden. Na de
winter - waarin dus het verdorde
blad verwijderd moet worden - gaan
de planten opnieuw groeien, waar
na van eind april tot half juni een
tweede keer geplukt kan worden.
Daarna worden ze gerooid en begint
een nieuwe teelt. Voor beide teelten
gebruikt hij het ras Elsanta, volgens
De nieuwe aardbeienkas
van Van de Velde is zaterdag
4 april opengesteld voor pu
bliek tijdens de landelijke
open dag 'kom in de kas'.
Van de Velde hoopt op een
talrijk bezoek. Hij heeft zijn
zakelijke relaties allemaal
een persoonlijke uitnodiging
gestuurd om van de open
dag gebruik te maken. A/s
het meezit zijn rond die tijd
de eerste bloemen van de
emmeraardbeien uitgeko
men, zodat de kas een fleu
rig aanzien heeft.
de teler hèt ras op dit moment om
te telen.
Van de Velde is overigens niet over
één nacht ijs gegaan. De afgelopen
twee jaar heeft hij al ervaring met
de aardbeien opgedaan in een tun-
nelkas van 500 m2. Ook hierin wor
den de aardbeien van de grond af
geteeld, niet in emmers maar in
veenbalen. Om werk en afzet te
spreiden gaat de teler in de toe
komst de aardbeien in de tunnelkas
enkele weken eerder planten dan in
de kas. Om dezelfde reden plant hij
de drie verschillende kasafdelingen
niet tegelijk in.
Voor het plukken van de aardbeien
gaat Van de Velde huisvrouwen in
schakelen, net zoals hij dat altijd al
deed voor de appels en peren. Voor
dat hij de kas ging zetten heeft hij
zich ervan vergewist of hij voldoen
de pluksters kon krijgen, door een
advertentie in de krant te zetten. Dit
bleek geen probleem. Ook de
meeste fruitpluksters helpen bij het
aardbeien plukken.
De planten krijgen water via een ge
automatiseerd druppelsysteem. Van
de Velde gebruikt hiervoor regenwa
ter, dat hij via het kasdek opvangt in
een 500 m3 groot bassin. Ook voor
de fertigatie van de boomgaard
haalt hij water uit dit bassin. Het
drainwater uit de aardbeienemmers
valt nu nog gewoon op de grond,
maar in de toekomst wil Van de Vel
de goten aanbrengen onder de rijen
met emmers, en het recirculatiewa
ter gebruiken bij het fertigeren van
de boomgaard. Zo gaat er niets ver
loren. De temperatuur en vochtig
heid regelt de teler door de ramen al
dan niet open te zetten. De bedie
ning van de ramen is dus wel ge
automatiseerd, alleen moet de teler
zelf een knop bedienen, en is het
niet de computer die zegt wanneer
de ramen open of dicht moeten.
"Ikzelf moet vanwege het loonbe
drijf toch altijd bereikbaar zijn en la
minute iemand op karwei kunnen
sturen, dus ik ben bijna altijd op het
bedrijf", zegt Van de Velde. "Mede
om die reden hebben we ook een
uitbreidingsmogelijkheid gezocht
die toelaat dat ik altijd op het bedrijf
ben, en bereikbaar. Ik heb altijd een
draagbare telefoon bij me".
Van de Velde is een ondernemer die
van aanpakken weet. Hij schroomt
niet om eens iets nieuws of onbe
kends te beginnen, maar oriënteert
zich wel altijd eerst goed. "Ik heb
altijd geleerd met veel knuppels te
gooien en nieuwe dingen uit te pro
beren. Een uitdaging spreekt me
wel aan".
Komend oogstseizoen zijn de garan
tieprijzen voor pootaardappelen met
ongeveer 10 procent verlaagd. Dit is
een gevolg van een reeds in oktober
1991 genomen besluit in de schap
pen, maar de Stopa informeerde
pas onlangs telers en handelaren
middels een brief over de wijzigin
gen. Een andere belangrijke veran-
derning is het feit dat de naheffing
per ras, per hectare, is veranderd in
een naheffing per ras over de plom
beheffing.
De verlaging van de garantieprijzen
met ongeveer 10 procent, betekent
voor het "hart" van het pootgoed
(de maten 28/35 en 35/45 millime
ter) dat de garantieprijzen voor de
klassen S en SE dalen van 30 naar
25 gulden per 100 kilogram en voor
de klassen E en A van 27 naar even
eens 25 gulden per 100 kilogram.
Voor de maat 45/50 millimeter is de
garantieprijs in de klassen S en SE
verlaagd van 22 naar 17 gulden per
100 kilogram en in de klassen E en
A van 18 naar eveneens 17 gulden
per 100 kilogram.
De naheffingen die tot en met oogst
1991 per hectare werden opgelegd
variëerden van 100 gulden tot maxi
maal 800 gulden per hectare. De
hiervoor in de plaats gekomen na
heffing over de plombeheffing loopt
op van 20 procent tot 100 procent,
afhankelijk van de landelijk bij de
Stopa overgenomen hoeveelheden
van een ras gemiddeld per hectare.
Een teler kan nu, in het kader van de
garantieregeling, dus in totaal met
vier heffingen te maken krijgen;
twee basisheffingen (basisareaal
heffing en basisplombeheffing) en
twee extra heffingen (naheffing per
ras en calamiteitenheffing). De twee
laatstgenoemde heffingen zijn even
tueel verschuldigd, afhankelijk van
de overgenomen hoeveelheden van
de Stopa.
Klasse C
Wat de plombeheffing betreft; bij
certificering in de klasse C werd in
het verleden nooit een Stopa-
heffing in rekening gebracht. Met
ingang van volgend oogstjaar zal al
leen geen Stopa-heffing in rekening
worden gebracht indien het poot
goed betreft dat bij de veldkeuring
of de nacontrole definitief in de klas
se C is goedgekeurd. In alle andere
gevallen (bijvoorbeeld certificering
van een partij met een hogere klas
se in de klasse C, op verzoek of we
gens knolkwaliteit) zal de
Stopa-heffing in rekening worden
gebracht.
Regulerende heffingen op energie
en gewasbeschermingsmiddelen
worden als dolkstoten in de rug er
varen. Dat zei de voorzitter van het
Centraal Bureau Tuinbouwveilingen
in Nederland (CBT), mr. A. Kroon,
op de algemene vergadering van
zijn organisatie, die dinsdag jl.
plaatsvond.
Mr. Kroon wees er op dat de telers
zich bewust zijn van hun verant
woordelijkheid, zoals wel blijkt uit
de grote deelname aan het projekt
Milieubewust Geteeld en de snelle
omschakeling van hout naar recy
clebaar karton en meermalig fust. In
plaats van heffingen moet de over
heid zich toeleggen op gedegen on
derzoek naar de relatie tussen
teeltmaatregelen en milieu.
Wat de exportkansen van Neder
landse groenten en fruit naar Oost-
Europa betreft ziet het CBT de beste
mogelijkheden voor de kasproduk-
ten. De export naar Joegoslavië in
1990 en naar Polen in 1991 bewij
zen dat. Een geleidelijke uitbreiding
naar Tsjechoslowakije en Hongarije
behoort tot de mogelijkheden. Vol
gens mr. Kroon biedt uitbreiding van
de EG-markt voor de Nederlandse
tuinbouw aantrekkelijke vooruitzich
ten. Scandinavische landen,
Oostenrijk en Zwitserland hanteren
op dit moment "nog hoge invoer
rechten, beperkingen en verboden.
Bemiddelingsbureau
De voorzitter van het CBT wees in
zijn lezing verder op de schaalver
groting van de teeltbedrijven. Deze
Mr. A. Kroon
grote bedrijven geven aanleiding te
bezien of de logistieke taakverdeling
tussen veiling en teler verandering
behoeft, om nog beter te kunnen in
spelen op de wensen uit de markt.
Om een en ander goed in beeld te
krijgen, is door het CBT een werk
groep ingesteld die de veilingen op
korte termijn gaat adviseren.
Vanwege de toestroom vanuit de
akkerbouw heeft het CBT het Be
middelingsbureau Tuinbouwproduk-
ten (BBT) in het leven geroepen.
Met name om deze nieuwkomers in
de vollegrondsgroenteteelt met het
veilingwezen bekend te doen gera
ken. Het BBT bemiddelt tussen de
veilingen en de Nederlandse handel.
Het is de bedoeling dit aanbod in de
toekomst via de klok af te zetten.
