Aanleg Rijksweg 57 bedreigt
"Hof Nieuwlandsrust"
Lein Polderdijk: "Geen waardevol kultuurlandschap verminken"
Dwars over het akkerbouwbedrijf
van de familie Polderdijk te Nieuw
en Sint Joosland dreigt een snelweg
aangelegd te worden, de Rijksweg
57 die de verbinding tussen de A58
en de Veersedam moet gaan vor
men. Als de weg er komt racen de
auto's straks op zo'n 30 meter langs
de bedrijfsgebouwen. Lein Polder
dijk vecht voor het voortbestaan
van zijn bedrijf. "Ik vind mezelf niet
zo'n prater, maar op de inspraakbij
eenkomsten heb ik toch alles ge
daan om de beleidsmakers ervan te
overtuigen dat deze weg de slecht
ste keus is die ze kunnen maken. Ik
heb zelfs twijfels over de noodzaak
van een Rijksweg 57, met een tun
nel in Middelburg en wat aanpassin
gen aan wegen is de aanleg in mijn
ogen volslagen overbodig".
Voor de aansluiting tussen Middel
burg en de A58 bestaan nog twee
varianten. Aansluitingsvariant C, die
over het land van Polderdijk gaat, en
aansluitingsvariant B die voor een
groot deel de bestaande Nieuwland-
seweg volgt. Achter Middelburg ko
men de beide varianten weer bij
elkaar. Voor het gedeelte tussen
Middelburg en de Veersedam moet
uit nog veel meer varianten gekozen
worden, van een tracé dat zoveel
mogelijk de bestaande wegen volgt
tot een kompleet nieuwe weg.
Vanuit zijn woonkamer wijst Lein
Polderdijk naar de plaats waar de
oprit naar zijn boerderij bovenaan de
dijk uitkomt. "Als het doorgaat
komt daar de as van de nieuwe weg
te liggen. In de plannen staat dat die
weg dan op minder dan 30 meter
van de bedrijfsgebouwen komt te
liggen, op een hoogte van zeven tot
acht meter boven het maaiveld. Dat
laatste is nodig om alvast een 'aan
loop' te nemen naar het viaduct
over het spoor en het Kanaal door
Walcheren. Je kunt wel nagaan dat
zoiets een totale verminking van
ons bedrijf betekent. Van de huidige
50 hektare ben ik er 12 so wie so
kwijt aan de weg zelf (van sloot tot
sloot 75 meter breed) en de op- en
afritten. De weg is dwars over mijn
grootste huiskavel gepland, dus het
hele bedrijf wordt in tweeën
gesplitst. Ook ontstaan er veel on
gunstig gevormde percelen en
kromme kanten. En dit terwijl het
bedrijf pas drie jaar weer goed ver
kaveld is na de aanleg van de A58
eind jaren '60. Door onderlinge ka
velruil met andere betrokken bedrij
ven hebben we de nadelige
gevolgen daarvan weer ongedaan
gemaakt. Evenzo kan de a.s. ruilver
kaveling Walcheren de nadelige ge
volgen van deze wegaanleg wel
voor een gedeelte ongedaan maken,
maar dat is op zijn zachtst gezegd
lange-termijn-werk".
Polderdijk is zelf 60 jaar oud, dus de
moeite die hij zich getroost zal voor
al ten goede komen aan zijn opvol
ger. Wie de bedrijfsopvolger wordt
is nog niet bekend. "Misschien dat
een van mijn kinderen in het bedrijf
stapt. Mijn zoon, die een volledige
baan elders heeft, springt nu al ge
regeld bij, bijvoorbeeld bij het aard
appels poten en rooien en het
combinen. Bedrijfsovername heeft
tegenwoordig echter veel voeten in
aarde, zeker in de akkerbouw met
zijn teruglopende rentabiliteit, maar
gezien het zwaard van Damocles
dat nu boven het bedrijf hangt zal hij
nu zeker niet zijn baan opzeggen en
het bedrijf overnemen. Hoe dan
ook, ik wil het bedrijf gewoon voor
een opvolger aantrekkelijk houden".
Vergoeding
Het steekt Polderdijk dat hij nog vrij
De heer en mevrouw Polderdijk.
zonder die subsidie ook wel blijven
knotten, maar als de mogelijkheid er
toch is, waarom zou ik het dan la
ten? Ik heb wel een zesjarig kontrakt
moeten tekenen, maar dat vind ik
niet zo'n punt".
De boerderij doet zijn naam "Hof
Nieuwlandsrust" alle eer aan.
"Vooral 's zomers is het hier prach
tig wonen. Ook de talrijke fietsers
die hier bij zomerdag over de dijk ko
men vinden het een prachtige om
geving, met onze boerderij in de
bomen als een van de hoogtepun
ten", zegt mevrouw Polderdijk. "Als
die weg hier komt is dat natuurlijk
ook voorbij. Misschien moeten we
dan maar een andere naam voor de
boerderij verzinnen, maar wij, en ve
le anderen, hopen dat dat niet
hoeft".
Rijke Historie
De historie van Hof Niewlandsrust
is oud. In 1650, twee jaar nadat de
Middelburgsche polder (350 ha) is
ontstaan, is de boerderij gesticht.
Het huis is weliswaar in 1787 op
nieuw gebouwd, maar de schuur
niet. Daar zitten nog de originele ge
binten in. "Die zijn van Noors gre
nenhout, daar krijg je geen spijker
in, zo hard zijn ze", vertelt Polderdijk.
Zijn overgrootvader is in 1849 op de
boerderij komen wonen, en sinds
dien is het bedrijf steeds van vader
op zoon overgegaan. De huidige be
woner legt een bijzondere interesse
voor geschiedenis en dingen van
vroeger aan de dag. Polderdijk:
"Dan kom je soms aardige dingen
tegen. Zo heb ik de originele koop
akte uit 1812, gesteld in het Frans
en het Nederlands, nog in mijn be
zit. Daaruit blijkt dat de boerderij
toen 45 ha groot was, en grond plus
gebouwen voor f 25.000,— in an
dere handen overgingen. De boerde
rij werd destijds gekocht door de
familie Maljaars te Aagtekerke, voor
hun dochter Elizabeth. Die dochter
trouwde in 1819 met de landmeter
Ferdinand Ferdinandusse, en samen
zijn die in dat jaar op Hof Nieuw
landsrust komen wonen. Ik denk
dat de boerderij tussen 1812 en
wel geen enkele indikatie heeft ge
kregen over de financiële
vergoeding die hij voor zijn grond
krijgt als het onverhoopt door
mocht gaan. "Als ik daar een vraag
over stel hebben ze het steeds over
een 'vriendelijke agrarische prijs',
maar wat ik daar onder moet ver
staan weet ik niet. En de grond die
ik kwijt raak kan ik hier natuurlijk
niet terugkopen, dus ik ga er in ieder
geval op achteruit. Dat zou in de
vergoeding verrekend moeten wor
den vind ik, maar daar willen ze nog
niets over kwijt. En natuurlijk daalt
de waarde van het hele bedrijf als er
een weg dwars doorheen ligt. Dat is
nogal van belang voor het geval ik
geen opvolger mocht hebben".
Kultuurhistorische waarde
Polderdijk heeft steeds naar voren
gebracht dat het niet alleen om zijn
bedrijf gaat, maar dat het een alge
meen belang is dat variant C ("onze
weg") er niet komt. "Men moet de
kultuurhistorische waarde van dit
gebied niet onderschatten. Het is
een uniek gebied met allemaal klei
ne langgerekte poldertjes, die alle
maal jonger zijn dan de overige
Walcherse polders. De jongste da
teert uit midden vorige eeuw. Het
dijkenpatroon is nog ongerept, zo
dat nog precies te herleiden is in
welke volgorde de inpolderingen
destijds op elkaar gevolgd zijn, in de
richting van het open water. In Zee
land is dat oorspronkelijke dijkenpa
troon alleen nog in de Zak van
Zuid-Beveland te vinden, en in dit
gebied dus. Een dergelijk landschap
mag men niet zomaar verminken".
De polders mogen dan relatief jong
zijn, de bomen rond de boerderij van
de familie Polderdijk zijn dat aller
minst. Naar schatting zijn de
kastanjebomen voor het huis en de
lindebomen langs de inrit zo'n 200
jaar oud. De bomen hebben deze
hoge leeftijd kunnen bereiken door
dat er in 1944 (en 1953) geen zout
water heeft gestaan, zoals in de
overige delen van Walcheren. Pol
derdijk is zuinig op zijn bomen. De
knotwilgen (waaronder ook twee
van 200 jaar) in het weitje naast de
boerderij heeft hij heel zijn leven al
zelf geknot, maar dit jaar'heeft hij er
maar eens subsidie f 19,— per
wilg) voor aangevraagd. "Ik zou ze
Hof Nieuwlandsrust.
Goede hoop
Ondanks de onzekere situatie van
dit moment hebben de heer en me
vrouw Polderdijk goede hoop dat
"hun weg" er nooit komt. "Ik heb
de indruk dat men niet onwelwillend
luisterde naar mijn argumenten tij
dens de hoorzittingen en inspraak
bijeenkomsten", zegt Lein
Polderdijk. Volgens hem vindt de
opvatting dat dit in kultuurhistorisch
opzicht waardevolle landschap niet
aangetast mag worden, ook bij
Rijkswaterstaat steeds meer ingang.
"Het zou' ook in tegenspraak zijn
met het beleid dat diezelfde Rijks
waterstaat voert: wat ze met de ene
hand geven zouden ze met de ande
re hand weer nemen. Aan de ene
kant spannen ze zich in om het
landschap langs de A58 te verfraai
en en gaan ze minder vaak de ber
men maaien om plant en dier te
sparen, en dan zouden ze aan de
andere kant hier een prachtig land
schap gaan vernielen". Hij heeft zijn
argumenten ook verwoord in een
brief aan de provincie.
Taxussen
Wellicht dat in het uiterste geval het
rijtje taxussen (ook 200 jaar oud)
die op het erf van de boerderij
staan, de familie Polderdijk nog van
dienst kan zijn. Lein: "Tijdens een
van de inspraakbijeenkomsten
vroeg iemand van achter de tafel
aan mij wat vroeger de funktie van
deze struiken was. Men zou ze zijns
inziens vast niet zomaar aangeplant
hebben. Ik zei toen dat men vroeger
meende dat een taxus boze geesten
afweert. Dat wekte in de zaal nogal
wat hilariteit op. Boze geesten zijn
er immers nu nog steeds..."
1819 aan derden verpacht is ge
weest. Ferdinand en Elizabeth kre
gen één dochter, die ook de naam
Elizabeth kreeg. Met haar trad mijn
grootvader in 1849 in het huwelijk.
Vanaf dat jaar is de naam Polderdijk
dus verbonden aan Hof Nieuw
landsrust.
Wat misschien ook wel aardig is te
vermelden, is dat de landmeter Fer
dinand Ferdinandusse zo'n beetje
heel Walcheren voor het kadaster in
kaart gebracht heeft. Hij is nog door
Napoleon aangesteld, die zoals be
kend het kadaster heeft ingevoerd.
Ik vermoed dat hij tijdens zijn werk
zaamheden met zijn aanstaande
bruid in kontakt is gekomen".
