Vanaf de dijk gezien
Telers C-bieten zoeken
Het voorjaar ruikt weer
afzet in veehouderij
HARTEDIEF
Als het bij de boer de dam over is
11
weer langzaam ontwaakt. Op zonni
ge middagen ziet men al grijsver
kleuring van de ploegsneden. Van
nature maakt de grond zich op om
ook dit jaar weer wasdom te kun
nen voortbrengen. Het milde zeekli
maat geeft ons bepaalde voordelen.
Een nadeel kan zijn dat, zoals vorige
week, voorspelde nachtvorsten zo
gering waren dat juist de grond niet
bereidbaar was om kunstmest te
strooien. De grond is echter zo
droog dat bij wat droger weer vooral
op tarwe, zeker als door de
spuitsporen gereden kan worden,
vlug gestrooid kan worden. Op de
vroege en fijne graszaden is de
kunstmest al gestrooid, ook op de
tweedejaars percelen Engels raai-
gras, maar juist voor de laat inge
zaaide eerstejaars percelen zou
nachtvorst welgevallig geweest zijn.
Diegenen die nog pootgoed moeten
kopen, zitten wat het Bintje betreft
momenteel op rozen. Behoort men
echter tot diegenen, die dit struktu-
reel doen op deze tijd, dan voelt
men nog de doornen van die hande
ling vorig jaar, toen juist de poot-
goedprijzen de pan uitrezen. De
telers die AM-rassen in hun bouw
plan hebben opgenomen, moeten
door het kostenplaatje, wat beïn
vloed wordt door de prijs en hoe
veelheid plantmateriaal die men per
ha nodig heeft, een niet onaanzien
lijk financieel gat overbruggen in
vergelijking met de bintjesteelt. Mis
schien is het een wat te simplisti
sche vergelijking, maar men moet
dan alles op een rijtje zetten, zoals
de afzet, de prijsvorming en de
kwantitatieve en kwalitatieve hoe
veelheid van het produkt. Achteraf
zullen we het weer weten, zoals ge
bruikelijk in ondernemersland.
In het algemeen ziet men toch dat
een steeds groter wordend aantal
aardappeltelers zekerheden inbouwt
in afzet en prijsvorming door het af
sluiten van kontrakten en/of daar
aan verbonden poolafzet, mede
gezien de te verwachten areaaluit
breiding in de EG en met name bij
onze Oosterburen.
Laten we toch maar weer met durf
en vertrouwen dit voorjaar de werk
zaamheden ter hand nemen. Angst
is een slechte raadgever, maar zover
is het nog niet, want de maartse
buien kunnen nog komen en april
doet wat hij wil. Die afhankelijkheid
bestaat nog steeds, ook in een tijd
van modern ondernemerschap.
Daar zal ook geen verandering in ko
men en laten we daar maar blij
mee zijn. Het zou de leefbaarheid
niet bevorderen.
misschien niet in die snelheid door
zet als de beleidsmakers wel voor
ogen hadden, is hierop van invloed.
In vroeger tijden kwamen hier veel
gemengde bedrijven voor, gemengd
in verschillende takken, maar toen is
een tijd van specialisatie ingetreden
en nu is er weer de drang naar meer
veelzijdigheid. Iedere collega moet
maar eens in zijn omgeving kijken
hoe op allerlei manieren geprobeerd
wordt, niet altijd op grote schaal en
zeker niet wereldveranderend, om
zich een inkomen te verwerven. Het
zijn misschien inkomens die niet
opwegen tegen dat van anderen in
de ons omringende maatschappij,
maar het woon- en leefgenot in
toch een zekere vrijheid kan de ba
lans doen doorslaan om door te
gaan met instandhouding van fami
liebezit.
In de voorspellingen van de terug
loop van het aantal agrarische be
drijven zou ook hier de wet op de
afnemende meeropbrengsten, in
omgekeerde vorm dan, zijn invloed
wel eens kunnen doen gelden.
Werkgelegenheid en sociale voor
zieningen in de toekomst geven ook
hun twijfels en bedrijfsbeëindiging
door leeftijd en geen opvolging zul
len gestaag doorgaan.
Voor vele collega's werkt het bevrij
dend en inspirerend dat de natuur
Er zijn telers die al plannen hebben
gezamenlijk een provisorische
waslijn in te richten. Suikerbieten
met klei zijn moeilijk te verkopen.
Vooral in jaren met veel kilo's kan
met afzetten naar de veehouderij
een aardige cent verdiend worden.
Minder hektares uitzaaien doen er
maar weinig. Valt de opbrengst een
jaar tegen dan brengen de bieten
helemaal niets op. Als gemiddelde
om het quotum vol te maken geldt
nog steeds zo'n 50 ton. Bij weer
verdere inkrimping komt het bouw
plan en vruchtwisseling in de war.
Je kunt moeilijk op b.v. een perceel
De aardappel is
de hartedief van
iedere Hollandse
warme maaltijd.
Dat geldt wel in
het bijzonder voor
dit hartvormige
exemplaar. Waar
het hart vol van is
Met het verstrijken van de maand
februari loopt ook het vergadersei
zoen af op WALCHEREN. Vanuit ve
le zijden van het bedrijfsleven is
weer aandacht besteed aan de ver
schillende aspekten van de bedrijfs
voering in het algemeen, sektoraal
en op individuele onderdelen, te
vens in organisatieverband op de
toekomstige belangenbehartiging in
groter verband, leder heeft op veler
lei gebied zijn kennis en inzicht kun
nen vergroten om er in de praktijk
zijn voordeel mee te behalen.
Na afloop van vergaderingen is de
C-prijs veelvuldig onderwerp van
gesprek geweest. Waarom kunnen
C-bieten niet rechtstreeks bij de
veehouderij worden afgezet vragen
velen zich af. Perspulp kostte tijdens
de campagne f 70,— per ton. Sui
kerbieten komen qua voederwaarde
even hoog uit. Waarom blijft de C-
prijs dan beneden de f 40,—? De
meeste telers met een gemiddeld
suikergehalte van 15% moesten het
met minder dan f 30,— doen. Als
de C-prijs op dit laag niveau blijft
hangen gaan verschillende telers
zelf hun eigen afzet verzorgen. Af
gelopen najaar was de vraag naar
ruwvoer erg hoog. Veel akkerbou
wers hebben deze kans gegrepen
om een groot gedeelte van hun C-
bieten bij veehouders af te zetten.
Die betaalden vlot f 50,— tot
f 60,-.
Als de suikerindustrie de C-bieten
wast en al of niet versneden te koop
aanbiedt brengen ze heel wat meer
op dan nu. Als reden voor de lage C-
prijs wordt opgegeven dat Neder
land zich te houden heeft aan quo
tumafspraken en regelingen binnen
de EEG. De boer gaat in deze moei
lijke tijd naar zijn eigen portemonnee
kijken. Of overbieten elders afzetten
statutair geoorloofd is zal hem een
wordt wezen. Het gaat om de
centen.
De afrekening van de suikerindustrie
is bij de telers in WEST BRABANT
ZUID tegen gevallen. Enkele telers
hebben de opbrengst- en kosten
post naast elkaar gezet en vergele
ken met 1990. Een netto minder
opbrengst van f 500,— is hét resul
taat. f 250,— voor de weer hogere
kosten en f 250,— voor de lagere
bietenprijs. Vooral de prijs voor de
C-bieten valt zwaar tegen.
van 6 ha een halve hektare graan
telen.
Er zit voor de suikerindustrie nog
een negatieve kant aan een te lage
C-prijs. De motivatie om kwaliteits
bieten te verbouwen gaat bij de te
lers verdwijnen. "Het quotum
krijgen we toch wel vol dus waarom
moeten we ons verder druk ma
ken". Het streven naar betere kwali
teit hangt voor een groot gedeelte
vast aan een hogere opbrengst.
Voorlopig is het onderwerp C-bieten
nog niet van tafel. Een akkerbouwer
gaat weer stieren aanschaffen om
zo de C-bieten tot meerwaarde te
brengen.
De agrarische sektor zit steeds
meer in een dwangbuis en het ge
voel van vrijheid, wat in een grijs
verleden de boerenstand was toe
gemeten, is veranderd in een opge
legde dwangmatigheid binnen het
natuurlijke produktieproces waar
mee we ons bezighouden, hetzij in
de plantaardige hetzij in de dierlijke
sektor. Toegevoegde waarde bin
nenhalen wordt ons steeds voorge
houden, maar in theorie blijkt dit
gemakkelijker dan in de praktijk
wordt ervaren.
De avondvergaderingen worden be
ter bezocht dan die op de midda
gen. De steeds meer voorkomende
vorm van part-time boeren is hier
ook debet aan, maar ook de veran
deringen in de bedrijfsvoering, die
De maand februari loopt ook in onze
'NOORD WESTHOEK' ten einde.
We hebben geen echte vorstperiode
gehad, maar het was ook niet bij
zonder nat (regen of sneeuw). Vol
gens één van onze weermannen
hebben we deze winter in ons land
veel met hogedrukgebieden te ma
ken gehad. En nu staat de maand
maart voor de deur.
Al rondrijdend zie ik dat er al veel
vlaggetjes zijn uitgezet om te kun
nen beginnen met het strooien van
kunstmest, zodra de grond geschikt
is. Maar ook met de andere werk
zaamheden, die een vroege zaai ver
eisen, moeten we zo snel mogelijk
beginnen. In een andere kring van
onze ZLM beginnen ze al met het
poten van vroege aardappelen on
der plastic dekking. De aardappel
prijzen blijven nog maar steeds op
hetzelfde niveau. Toch is de inschat
ting, dat deze op termijn nog wel
iets beter zullen worden. In ieder ge
val beter dan de prijs van de uien,
want dat is om te huilen, en dan be
taalt de consument een prijs die in
evenredigheid nergens op lijkt. Ik
heb al meer gezegd, dat als het bij
de boer de dam over is brengt het
pas geld op.
Afgelopen week stond er in een lan
delijk dagblad een goed stuk, dat de
waarheid juist weergaf. Het ging
over de vraag hoe het komt dat er
zoveel aardappels van slechte kwali
teit bij de burgers op tafel komen.
Het was juist weergegeven dat het
kwaad onderweg geschiedt vanaf
het bedrijf tot de consument. Geluk
kig dat de burgers hiervan ook eens
kennis kunnen nemen.
In een praatshow op televisie werd
gesproken over het kippe- en kui
kenvlees, dat volgens onderzoek in
59% van de gevallen salmonella
bacteriën zou bevatten. Wat moet
de consument ervan denken als
daar aangeraden wordt geen kip
meer te consumeren. Daar komt
nog bij, dat er een dame van de vak
groep zat, die met haar verweer niet
best overkwam, zodat de afbraak
volledig was. Zo gaat het nu een
maal. Met al de nieuwe methodes
binnen onze teelten moeten we op
passen. We timmeren aan de weg
en bij het minste of geringste zijn
we weer bij het beginpunt aan
geland.
Er komen steeds meer adviseurs op
milieugebied, maar of ze altijd terza
ke kundig zijn is een groot vraagte
ken. Maar ze gaan door en Jan
Publiek gelooft nu eenmaal nog al
les. Wij als bedrijfstak geloven zeker
dat wat er op de landbouw afkomt
een niet leefbare situatie tot gevolg
zal hebben, met veel regelgeving en
heffingen. Of zou het zo zijn, zoals
een reportage op de TV met de gro
te man van de AID toonde, er al vele
regels opgesteld zijn, die telkens
weer moeten worden bijgesteld en
er uiteindelijk toe hebben geleid dat
er nog niets is veranderd sinds Buk
man Braks heeft opgevolgd (met
name bij de visserij). Laten we doen
wat we kunnen, maar laten we ons
niet murw laten maken binnen onze
bedrijfsstruktuur. Als het zo door
gaat is het niet leefbaar meer te
houden.
Andere landen binnen de EG den
ken er tenminste iets anders over.
Ze proberen daar ook wel wat pas
op de plaats te maken, maar zien
echt niet in, dat je met geld een
schoon milieu kan maken. Net als
die man uit onze politiek, die de uit
spraak deed: 'Als ik eerlijk moet zijn,
heb ik daar ook wel moeite mee'.
Zou hij anders niet eerlijk zijn, dan
hebben wij daar moeite mee.
Ik heb van de week nog gehoord,
dat de pootgoedleveringen naar
Oost-Europa toch doorgaan, omdat
er een garantiefonds zou zijn. Ge
lukkig maar, want het zou niet best
zijn, als al die poters via de Stopa
afgevoerd moesten worden. Ook de
handel heeft zo zijn problemen met
grote transakties, al moeten ze ze
ker zijn dat betaling rondkomt, an
ders is het zo gebeurd. Maar die
jongens kan je meestal wel van huis
sturen.
We wonen aan de kaai, op het
dorp of in de stad. Inderdaad zo
zeggen wij dat in ons Brabantse
land. En waarom we dat zeggen,
hoorden we van Hans Heester
mans. Hij wist een volle zaal
Plattelandsvrouwen en ZLM-
leden te boeien met gezegdes en
woorden van ons Brabants
dia/ekt.
Ook wij van onze kant probeer
den ons steentje bij te dragen,
door uitspraken te doen, die we
vanaf onze prille jaren hebben
gehoord en of misschien Hans er
de oorsprong van wist, was dan
de vraag. Tegen het eind van de
avond hoorden wij van Hans, dat
vooral in West-Brabant het dia-
lekt snel aan het verdwijnen is
en dat is jammer.
Dan gaat er toch een wieltje
draaien. Ik heb me nooit ge
schaamd voor m'n dialekt. Op
gegroeid in een stille polder, de
lagere school op een dorps
school doorgebracht, sprak je
met alle kinderen het taaltje, dat
bij je hoorde. Dan ging je a/s
twaalfjarige naar het dichtstbij
zijnde stadje voor verder onder
wijs. Daar werd voor jouw
gevoel de zaak maar ingewik
keld. Naast Engels, Duits en
Frans werd ook nog algemeen
beschaafd Nederlands gespro
ken. Ook bij het spreken in het
openbaar kwam de handicap
van het dialekt wel eens om de
hoek kijken.
Nu zijn we op weg naar een ver
enigd Europa. Daarbij zal ook op
ons als bewoners van het plat
teland veel afkomen, zeker op de
jeugd. Zij zullen moeten probe
ren onze Nederlandse cultuur en
gewoontes een beetje in ere te
houden om niet in dat grote
Europa te worden opgeslokt. Ik
denk, dat er dan voor al die
plaatselijke dialekten geen tijd en
geen plaats meer is. Een mens
kan niet alles bijhouden.
