Akkerbouw
Brede uienplanter werkt beter
Teelt olievlas breidt sterk uit
Nieuw ras van Meijer
op rassenlijst Italië
Duitse steun voor de
'Ruszlanddeutschen'
Indexcijfers
boerderijbouw
tot 2.000 ha
Uitbreiding
teelt olievlas
15
Het afgelopen jaar werd In Neder
land slechts 4Ó0 ha olievlas ge
teeld. Voor dit seizoen verwacht
men een uitbreiding tot 2.000 a
4.000 ha. De verschillen tussen ve
zelvlas en olievlas betreffen vooral
het vezelrendement, de zaadpro-
duktie en de gewaslengte. In Neder
land zijn twee olievlasrassen op de
markt.
Vlas dat in Nederland geteeld
wordt, is voornamelijk bestemd
voor zaaizaadvermeerdering. Het
zaad wordt in het buitenland ge
bruikt voor de teelt van vezelvlas,
waarbij winning van de vezel het
hoofddoel is. Aan de rassen wordt
als eis gesteld dat de linthoeveel-
heid en -kwaliteit hoog moeten zijn.
Aan de zaadopbrengst per hectare
wordt tot nu toe niet zoveel waarde
gehecht. Het saldo wordt vooral ge
vormd door de lintopbrengst en in
veel mindere mate door de slagzaad-
opbrengst.
De EG is voor lijnolie importerend.
Om minder afhankelijk te worden is
besloten de teelt van vlas voor de
oliewinning, te stimuleren middels
een subsidieregeling. Het telen van
vlas voor het (oliehoudend) zaad is
daardoor aantrekkelijk geworden.
Voor olievlas zijn andere teeltmaat
regelen nodig dan voor de teelt van
vezelvlas.
De verschillen tussen olievlas en ve
zelvlas betreffen vooral het vezel
rendement, de zaadproduktie en de
gewaslengte. Beide gewassen pro
duceren lint. Bij vezelvlas is het ren
dement gemiddeld ongeveer 20%,
bij olievlas ligt het vezelrendement
slechts rond de 8%. Dit betekend daat
olievlas enkel gebruikt kan worden
voor de produktie van slagzaad.
Bij vezelvlas streven we ernaar om
een zo'n groot mogelijke hoeveel
heid zaad per hectare te verkrijgen.
Het lint van olievlas heeft tot nu toe
geen waarde. Er kunnen tot 30
zaadbolletjes per plant groeien. De
ze verschillen zorgen ervoor dat de
teeltmaatregelen voor olievlas an
ders zijn dan die voor vezelvlas.
Perceelskeuze en bemesting
Voor de perceelskeuze gelden de
zelfde eisen als voor vezelvlas. Het
perceel moet goed ontwaterd en
vroeg bewerkbaar zijn. Een goede
vochtvoorziening is gewenst voor
een ongestoorde groei. Slempge-
voelige gronden komen niet in aan
merking.
Het nieuwe aardappelras Mirakel
van Meijer is opgenomen in de Ita
liaanse rassenlijst. Het ras is op het
eigen kweekbedrijf Oosthof be
proefd. Het is een middenvroeg ras
met een zeer hoge marktbare op
brengst, aldus een persbericht van
Meijer.
De knollen zijn langovaal, van een
grote sortering met vlakke ogen en
een gladde schil. Naast de resisten
tie tegen aardappelmoeheid heeft
Mirakel een hoge resistentie tegen
bladrol-virus en is onvatbaar voor
Yn-virus.
Bovendien is het ras weinig gevoelig
voor Phytophthora. De opbrengst is
uitstekend te noemen, met goede
mogelijkheden voor een lange be
waring. De resultaten op het veld
gedurende enkele seizoenen zijn
zeer goed geweest, aldus Meijer.
De Dutise steun aan de z.g. Rusz
landdeutschen in de Sovjet-Unie is
op gang gekomen. Voorlopig gaat
het om de inrichting van twee kaas-
fabrieken, één in het Altaigebied en
een in het gebied Omsk, te weten in
Orlowo en in Alexandrowka.
In beide gebieden zal ook een bak
kerij gebouwd worden, terwijl voor
het Altaigebied de verstrekking van
een verrijbare slachterij is voorzien.
De verstrekking van een verrijdbare
slachterij moet verliezen aan slacht
vee voorkomen, dat soms over een
afstand van meer dan 100 km moet
worden aangevoerd.
De verrijdbare slachterij heeft als
uitgangsbasis de regio Slawgorod in
het naburige Kazachstan, waar veel
Duitse kolchoseboeren zich be
vinden.
Op basis van februari 1980 100)
bedragen de indexcijfers voor de
boerderijbouw per november 1991
voor loon (excl. BTW) 150,8, voor
materaal (excl. BTW) 125,6 en voor
loon en materiaal samen (incl.
18,5% BTW) 134,3. Hierbij is uitge
gaan van een stenen ligboxenstal
voor 90 melkkoeien.
Als teelt en afzet goed worden ge
organiseerd kan olievlas uitgroeien
tot een concurrerend vierde gewas.
Cebeco Zaden heeft berekend dat
het gewas in 1991 een saldo van
f 2.344,— heeft opgebracht. Dat
is vergelijkbaar met 8.500 kg win
tertarwe of 6.500 kg brouwgerst
per ha.
In de EG wordt slechts 200.000 ton
lijnzaad geproduceerd, terwijl het
verbruik jaarlijks 500.000 ton be
draagt. Het tekort komt overeen
met een areaal van ongeveer
200.000 ha. In Nederland is de teelt
van olievlas in 1989 gestart. Vorig
jaar werd 400 ha olievlas geteeld.
Dit jaar zal het areaal ongeveer
2.000 ha zijn.
Op de Nederlandse rassenlijst van
1992 komt olievlas niet voor. Cebe
co Zaden meldt goede resultaten
met het Franse ras Atalanta en het
Canadese ras McGregor.
len over in te planten land hoeft te
rijden.
'Met de 3 meter brede planter reden
we altijd precies daar waar een rij
uien moest komen, weliswaar met
dubbellucht aan de tractor en met
sporenwissers tussen tractor en
plantmachine, maar we reden de
grond toch wel eens zo vast dat het
gewas er later last van had. Afhan
kelijk van de omstandigheden viel
dat soms mee en soms tegen. Nu
rijden we met enkellucht precies
daar waar geen rijtjes komen: vijf
rijtjes aan iedere kant van de tractor
en vijf rijtjes tussen de wielen. Ik
ben trouwens niet de enige loon
werker met een 4,5 meter brede ui
enplanter op Schouwen-Duiveland,
want ook een ander loonbedrijf hier
in de buurt heeft er een gekocht'.
De brede uienplantmachines zijn
nog maar ongeveer een jaar op de
markt. In het Zuidwesten zijn nog
voornamelijk de 3 meter uitvoerin
gen in gebruik en nog maar een en
kele van 4,5 meter.
Vroeger planten
Bevelander plantte uien van het
vroege ras Jetset. In tegenstelling
tot bijvoorbeeld de Stuttgarter is dit
tevens een ronde ui, wat gunstig is
voor de afzetmogelijkheden. Er is
dan ook wat meer animo om vroe
ger te planten. Het loonbedrijf van
de firma Bevelander doet naast alle
werk in de uien vooral spuitwerk-
zaamheden en aardappels rooien.
De bemesting is onder te verdelen
in fosfaat-, kali- en stikstofbe
mesting. Bij een waardering ruim
voldoende van fosfaat en kali, wordt
een gift van 100 a 120 kg fosfaat en
80 tot 120 kg kali per hectare gead
viseerd. Voor stikstof geldt een
voorlopig advies van 100 kg N mi
nus bodemvoorraad. Dit geldt voor
het ras Mc Gregor. Voor het ras Ata-
lante moet dit advies met 10 kg N
verlaagd worden. Meer stikstof per
hectare verlaat de afrijping van de
stengel, en geeft ook meer kans op
legeren.
Rassen
Op dit ogenblik zijn er slechts twee
rassen in ons land op de markt: Ata-
lante en Mc Gregor. Beide rassen
komen uit het buitenland. Atalante
heeft een hoger duizendkorrelge-
wicht dan McGregor en is wat ge
voeliger voor botrytis. McGregor is
korter en steviger, met een iets ho
gere zaadopbrengst per hectare. Het
ras rijpt iets vroeger af dan Atalante,
maar is gevoeliger voor fusarium.
Van beide rassen lijkt McGregor de
beste perspectieven te bieden.
Zaaien en zaaizaadhoeveelheid
Het zaaizaad moet op een regelma
tige diepte van 3 cm liggen. Hier
door kan een regelmatige opkomst
verwacht worden. De kans op scha
de van een toegepast bodemherbi
cide is daardoor minimaal. Aan de
rijafstand stelt olievlas weinig eisen.
Zo kan van 4 cm tot 17 cm rij
afstand gezaaid worden. In de prak
tijk zal het er op neer komen dat er
op een afstand van 12,5 cm gezaaid
zal worden.
Olievlas mag niet te dicht gezaaid
worden. Een streefgetal is tussen de
600 en 800 planten per m2. Dit is te
realiseren met een zaaizaadhoeveel
heid van 50 a 65 kg per ha, afhan
kelijk van het duizendkorrelgewicht.
Een dunnere stand betekent waar
schijnlijk geen opbrengstderving,
maar wel een duidelijk later en onre
gelmatig afrijpend gewas. Een dik
kere stand betekent een slapper
gewas met zeker geen hogere op
brengst. Olievlas kan vanaf begin
maart gezaaid worden. Het beste
tijdstip is echter half tot eind maart.
Ziekten, plagen en onkruid-
bestrijding
Op het gebied van ziekten, plagen
en onkruidbestrijding gelden dezelf
de toepassingen voor vezelvlas als
olievlas. Olievlas is echter sterker
dan vezelvlas. Bij onkruidbestrijding
moet er bij vezelvlas altijd gelet wor
den dat er geen groeistilstand op
treedt. Dit gaat ten koste van het
percentage lange vezel. Olievlas kan
een tijdelijke groeistilstand makkelij
ker verdragen; het gaat zelden ten
koste van de hoeveelheid zaad per
hectare.
Voor verdere informatie over de
bestrijding van ziekten, plagen en
onkruiden wordt verwezen naar:
Handleiding 1992 gewasbescher
ming in de akkerbouw; Actualiteiten
36 Onkruidbestrijding door kennen
en kiezen; en Actualiteiten 38
Bestrijding van ziekten en plagen
door kennen en kiezen.
Teelthandleiding olievlas
In 1991 was het areaal olievlas in
Nederland slechts 400 ha. In 1992
verwachten we een areaal dat tus
sen de 2.000 en 4.000 ha zal uitko
men. Om toch verantwoord aan de
teelt te kunnen beginnen, is er door
het DLV Team Akkerbouw Goes een
Teelthandleiding Olievlas ontwik
keld. Hierin wordt dieper op de teelt,
oogst en saldoberekening van het
gewas ingegaan. De teelthandlei
ding is te bestellen bij DLV Team Ak
kerbouw Goes, tel. 01100-33711 en
kost (toegezonden) f 10,— per
exemplaar,
ing. N. Kerckhaert,
DLV Team Akkerbouw Goes
Eind vorige week was loonbedrijf
firma A. Bevelander uit Kerkwerve
bij gebroeders Den Boer uit Zonne-
maire de eerste plantuien van het
nieuwe seizoen aan het planten.
'Wellicht dat we een paar dagen
eerder waren begonnen als de nieu
we 4,5 meter brede plantmachine al
was afgeleverd', vertelt Bram Beve
lander.
De loonwerker heeft nog maar en
kele dagen ervaring met de nieuwe
Koningsplanter op kunnen doen,
maar dat het sneller en beter werkt
blijkt nu al. Hij schat dat het planten
ongeveer eenderde sneller gaat dan
met de 3 meter uitvoering. En: hoe
groter de percelen, hoe beter de
grotere capaciteit tot zijn recht
komt. Het grootste voordeel is ech
ter dat hij nu niet meer met de wie
De nieuwe 4,5 meter brede uienplanter van loonbedrijf firma Bevelan
der uit Kerkwerve.
Vullen van de plantmachine. De mechanisatieman van Cebeco (met baard) kwam even informeren of al
les met de nieuwe machine naar wens Hep.
