Vier cichoreirassen beschikbaar
Mi il -Akkerbouw
In huidige situatie past
geen 'nationaal denken'
Veel aanvragen voor
cichoreiteelt in België
Effect Rijnconsult vrijwel nihil
Minder invloed akkerbouw na'herstructurering schap
|13 I
Voor komend seizoen zijn vier ver
schillende cichoreirassen beschik
baar. Dat zijn de rassen Orchies en
Cassel (door Barenbrug Holland op
de Nederlandse markt gebracht).
Dageraad (VanderHave) en Tilda
(Cebeco Zaden).
Dit jaar worden in Nederland ca.
3.000 ha cichorei geteeld voor Be-
nuline Holland BV, een joint venture
van Suiker Unie en de Belgische on
derneming Warcoing. De cichorei
wordt straks verwerkt in een in aan
bouw zijnde fabriek te Roosendaal,
bij de bestaande suikerfabriek van
Suiker Unie. Uit de cichorei wordt
het produkt inuline gewonnen, met
als restprodukt fructose. De teelt
wordt zoals bekend in het Zuid
westen begeleid door Cebeco-
Zuidwest en de CZAV.
In een brochure van Benuline staan
enkele gegevens vermeld over de
momenteel beschikbare rassen.
Orchies (jaar van inschrijving in Bel
gië/Frankrijk 1987: kweker Flori-
mond Desprez, vertegenwoordigd
door Barenbrug Holland) heeft een
goede tot zeer goede wortelop
brengst, de vorm van een suikerbiet,
een goede schietresistentie, en kan
BENODIGDE HOEVEELHEID ZAAIZAAD:
1. PILLENZAAD:
ZAAIAFSTAND TE ZAAIEN AREAAL:
IN DE RU: (RUAFSTAND 50 CM)
vroeg (half april) gezaaid worden.
Het ras heeft een redelijk tot goed
inulinegetal.
Cassel (1986; Florimond Desprez;
Barenbrug Holland) heeft een goede
tot zeer goede wortelopbrengst, de
vorm van een suikerbiet, een matige
schietresistentie, en kan vanaf de
laatste week van april gezaaid wor
den. Het ras heeft een vrij lange
groeiperiode.
Dageraad (1981, RVP Merelbeke;
VanderHave) heeft een matige tot
vrij goede wortelopbrengst, een vrij
lange penwortel, een matige schiet
resistentie, en kan vanaf de laatste
week van april gezaaid worden. Het
ras heeft een goed tot zeer goed in
ulinegetal.
Tilda (1984; SES-ICI; Cebeco Za
den) heeft een goede wortelop
brengst, de vorm van een suikerbiet,
een matige schietresistentie, en kan
vanaf de laatste week van april ge
zaaid worden. Het ras heeft een re
delijk tot goed inulinegetal.
Leveringsvoorwaarden
De teler heeft de mogelijkheid tot di
rect bestellen en zelf te (laten) zaai
en, of verklaart er zich mee akkoord
dat Benuline de zaaizaadvoorziening
Suikerbietvormige cichorei
wortel.
(en dus ook de rassenkeuze) ver
zorgt. In beide gevallen bepaalt de
teler het zaaitijdstip. Als van een be
paald ras onvoldoende zaaizaad be
schikbaar is houdt Benuline zich het
recht voor de teler een ander ras
aan te bieden. Van alle rassen in pil-
lenzaad verkrijgbaar, en van Orchies
en Cassel daarnaast ook gecoat
zaad. Van deze laatste twee rassen
is geen 'normaal' naaktzaad lever
baar, van de overige rassen wel.
Ondiep zaaien
De zaaidiepte dient slechts 0,5 tot
1,0 cm te bedragen. Dieper zaaien
dan 1,5 cm betekent een onvol
doende veldopkomst. De fractie van
het pillenzaad is 2,75 tot 3,25 mm.
De zaaiafstarrd in de rij bedraagt 8
10 cm. Voor de benodigde hoeveel
heden zaaizaad, zie bijgaande tabel.
In geval van vroege zaai verdient het
aanbeveling om op een kleinere af
stand in de rij te zaaien dan in de ta
bel aangegeven.
Schietresistentie
Cichorei heeft een langzame begin-
groei. Is het gewas echter eenmaal
op gang dan kan het lang doorgroei
en. Hoe langer het groeiseizoen,
hoe hoger de produktie. Omdat ci
chorei al laat gerooid wordt (half ok
tober tot half november) kan het
seizoen aan het eind weinig ver
lengd worden. Verlengen aan het
begin van het seizoen (dus: vroeger
zaaien) leidt bij de meeste cichorei
rassen tot schietervorming. Volgens
kweekbedrijf Barenbrug is dat bij de
rassen Orchies en Cassel in mindere
mate het geval, waardoor deze ras
sen al resp. 15 en 22 april gezaaid
kunnen worden.
Vol afschuw en verontwaardi
ging heeft de akkerbouwsector
er kennis van genomen dat de
overheid ons nu een heffing wil
opleggen bij het gebruik van ge
wasbeschermingsmiddelen. We
zijn nog niet zo zeer verontwaar
digd over het principe van een
heffing, dan wel over de wijze
waarop. De overheid wil immers
ongeacht de schadelijkheid van
een bepaald middel, en zonder te
kijken naar eventuele alternatie
ven, ordinair het totale gebruik
belasten.
Daarmee is het duidelijk dat,
zonder dat hier sprake is van een
stuk beleid, we te maken krijgèn
met een nieuwe vorm van be
lastingheffing, zonder eind. Te
recht heeft het Landbouwschap
zich hier tegen verzet. Laten we
daarbij hopen dat de toezeggin
gen van de minister inhoudelijk
ook wat betekenen. De sector
zelf had al zeer duidelijk aange
geven, hoe we tot zeer grote
besparingen konden komen.
Besparingen die sowieso toch al
grote financiële offers vragen
van het bedrijfsleven.
Boeren en tuinders kunnen het
niet helpen dat het toetsingsbe-
leid in Nederland van nieuwe
middelen een chaos is. En het is
volgens mij de taak van de Twee
de Kamer om ervoor te zorgen,
dat het toelatingsbeleid op orde
komt. Zolang dat niet gebeurd is,
kan er zeker geen groen licht ko
men voor het instellen van een
heffing. Een heffing die volgens
de overheid tussen de 20 en 25
miljoen gulden zal moeten op
brengen: voor 67% te betalen
door de akkerbouw; in de huidi
ge situatie schier onmogelijk.
Meewerken
Hoe vaak moeten wij nog zeg
gen dat, wanneer je invulling wil
geven aan beleidsveranderingen,
daar geld voor nodig is. Alleen
een goed renderende bedrijfstak
kan dat geld opbrengen. Wij wil
len graag meewerken aan verbe
teringen op het terrein van
milieu, maar dan moet het ook
kunnen.
En dat brengt me toch weer
even op het Europese beleidster
rein. Vanuit de hoek zijn er nog
geen signalen die duiden op ver
betering. Het is in Brussel nog
steeds de vraag van de kip of het
ei, of met andere woorden, eerst
het GATT-overleg of eerst de ver
ordening van het EG-
landbouwbeleid. Het is unfair
maar ook onverstandig daar zo
mee om te gaan. Het is wel dui
delijk dat het geen onwil is maar
onmacht binnen de politiek van
de lidstaten, die ons in deze si
tuatie heeft gebracht. De grote
verschillen tussen de lidstaten
en het steeds weer uit zijn op
nationaal belang wordt zwaar af
gestraft. Het geeft Amerika de
kans munt te slaan uit die ver
deeldheid binnende EG.
Het is toch altijd de bedoeling
geweest de economie in de EG
te versterken door gezamenlijk
optreden. Nu we in die situatie
zijn aangeland moeten we daar
ook gebruik van maken. En daar
in past geen typisch nationaal
denken zoals Nederland, Enge
land en Denemarken doen. We
zitten aan de limiet van het pro
duceren, we hebben zo langza
merhand van alles te veel.
Daarmee is het model van pro-
duktiegroei om kostenstijgingen
óp te vangen, ons uit handen
geslagen.
Geen export-race
Het enige wat dan overblijft om
bedrijfsrendement in de been te
houden is handhaven van de prij
zen. Hierbij moet ook de bereid
heid beètaan deze te verhogen
bij blijvende kostenstijging. Want
het is toch in Nederland voldoen
de bekend dat het inkomen in de
akkerbouw primair tot stand
komt via de prijzen en niet via
het volume van de produkten.
Dus geen export-race met hoge
prijzen. Dat kost te veel en levert
niet genoeg op. En laat Neder
land nou niet zo naïef zijn dat zij
daarin een aparte plaats kan in
nemen. Nederland profiteert nog
steeds enorm van het Europees
beleid, maar zal moeten besef
fen dat het dan ook een stuk van
de kosten voor zijn rekening zal
moeten nemen.
Duitsland heeft tot nu toe een
groot deel van de kosten betaald
en kan dat ook. Ons buurland zit
nu met het probleem van Oost-
Duitsland en dat vraagt ook soli
dariteit binnen de EG. Nederland
moet oppassen. Ik doel op het
gezegde "Wie het onderste uit
de kan wil hebben, krijgt het
deksel op zijn neus".
Jans Leeuwma
voorzitter
afdeling akkerbouw KNLC
2.0 HA 2.5 HA 3.0 HA 3.5 HA 4.0 HA 4.5 HA 5.0 HA 5.5 HA 6.0 HA
AANTAL PAKKEN (100.000 ZADEN):
8.0 CM 5.0 6.3 7.5 8.8 10.0 11.3 12.5 13.8 15.0
8.5 CM 4.8 6.0 7.2 8.4 9.6 10.8 12.0 13.1 14.2
9.0 CM 4.6 5.8 6.9 8.0 9.1 10.2 11.1 12.4 13.4
9.5 CM 4.2 5.3 6.3 7.4 8.4 9.5 10.5 11.6 12.6
10.0 CM 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0 10.0 11.0 12.0
2. NAAKTZAAD:
ZAAIAFSTAND
IN DE RIJ:
8.0 CM
8.5 CM
9.0 CM
9.5 CM
10.0 CM
TE ZAAIEN AREAAL:
(RIJAFSTAND 50 CM)
2.0 HA 2.5 HA^ 3.0 HA JL5M 4.0 HA 4.5 HA 5.0 HA 5.5 HA 6.0 HA
AANTAL PAKKEN (KG):
1.9 2.2 2.5 2.9 3.2 3.5 3.8
2.4 2.7 3.0 3.3 3.6
1.7 2.0 2.3 2.5 2.8 3.1 3.4
1.6 1.9 2.1 2.4 2.7 2.9 3.2
1.5 1.8 2.0 2.3 2.5 2.8 3.0
1.3 1.6
1.2 1.5 1.8 2.1
1.1 1.4
1.1 1.3
1.0 1.3
In België neemt de teelt van cichorei
zodanige omvang aan dat er meer
aanvragen voor de teelt zijn dan de
twee Belgische fabrieken Oreye en
Warcoing wensen te kontrakteren.
Het zijn deze twee fabrieken die
suikercichorei-wortelen verwerken.
Warcoing startte reeds in 1983 met
de verwerking van cichorei tot fruc
tose en twee jaar later ook met de
extractie van insuline. Het eerste
jaar werden enkele ha gecontrac
teerd, doch het aantal gecontrac
teerde ha nam geleidelijk toe. In
1991 contracteerde Warcoing met
400 telers reeds 1500 ha. De wor
telen werden op basis van 17% sui
ker 2500 Bf/ton betaald, excl. zaad,
laden en transport naar de fabriek.
De gemiddelde opbrengst bedroeg
43/2 a 44 ton/ha. Warcoing gaat
zijn contract in 1992 niet verhogen.
Zij is met de Suiker Unie uit Neder
land een joint-venture aangegaan
voor de oprichting van een
suikercichorei-verwerkende fabriek
in Roosendaal. Deze fabriek zal in
september operationeel zijn om
3000 ha wortelen te verwerken.
Opgericht is door beide groepen Be
nuline bv. Deze heeft een prijs uitge
geven voor 1992 van f 130 per
ton, excl. de pulp.
De suikerfabriek Oreye, die behoort
tot de Riense suikerraffinaderij be
gon in 1990 op enigszins ruime
schaal met de cichorei-verwerking
met ongeveer 1100 telers met 2100
ha gecontracteerd. Suikergroep,
waartoe ook de suikerfabrieken
Moerbeke, Frasnes en Amylum in
Aalst behoren, hebben onlangs een
samenwerkingsakkoord gesloten
om cichoreiwortelen te verwerken.
Men wil een produktie-eenheid van
30.000 ton fructose-suiker gaan
produceren, waar een teelt van
4000 ha nodig is.
Er komt bij het Landbouwschap een
Hoofdafdeling Akker- en Tuinbouw.
Akkerbouw moet daarvoor zijn
Hoofdafdeling inleveren en er komt
een nieuwe Afdeling bij: Volle-
grondsgroente. De Afdeling Tuin
bouw van het KNLC merkte op dat
er bij dit voorstel per saldo geen
sprake is van inkrimping bij het
Landbouwschap.
Zowel de Afdeling Akkerbouw als
de Afdeling Tuinbouw van het KNLC
bespraken de voorstellen voor her
structurering van het Landbouw
schap. Het is de bedoeling dat de
Hoofdafdelingen Akkerbouw en
Tuinbouw gezamenlijk een Hoofdaf
deling gaan vormen. Onder deze
Hoofdafdeling Akker- en Tuinbouw
(HAT) vallen dan zeven sectorafde
lingen, te weten Akkerbouw,
Bloembollen, Bloemisterij, Boom
teelt, Fruitteelt. Groenten onder glas
en paddestoelen en tenslotte de
nieuwe Afdeling Vollegronds-
groente.
De Afdeling Akkerbouw van het
KNLC betreurt het dat bij de nieuwe
constructie de invloed van de akker
bouw minder wordt. Ook vinden de
akkerbouwers dat er rekening mee
moet worden gehouden dat er ver
schillen zijn in belangenbehartiging
tussen de sectoren akkerbouw en
tuinbouw. De akkerbouw heeft in
tegenstelling tot de tuinbouw geen
(landelijke) vaktechnische organisa
ties. Tevens zijn er verschillen in be
drijfsstructuur en cultuur. Bij
gemeenschappelijke belangen als
bijvoorbeeld het milieu, heeft de
HAT echter wel een meerwaarde,
denkt de Afdeling. Verder noemt de
Afdeling het geruststellend dat de
Afdeling Akkerbouw Landbouw
schap ook in de toekomst recht
streeks kan adviseren aan het
(dagelijks) bestuur 'van het Land
bouwschap.
Overlegzetels
De Afdeling Tuinbouw van het
KNLC verwonderde zich over het
feit dat de drie CLO's vier zetels krij
gen in de verschillende Afdelingen,
terwijl dat er nu drie zijn. Door een
herverdeling loopt het aantal zetels
per Afdeling wel iets terug, maar er
komt een nieuwe Afdeling bij. Per
saldo wordt er daardoor niet inge
krompen. Als deze wijziging door
gaat zit men er voor jaren aan vast.
Het effect van het rapport Rijncon
sult, waarin het Landbouwschap
werd doorgelicht is daardoor nihil.
Voorts vindt de Afdeling het jammer
dat de overlegzetels bij de nieuwe
constructie verdwijnen. Deze over
legzetels verplichtten tot onderling
overleg tussen de standsorganisa
ties en de vaktechnische organisa
ties. Dat contact zal nu minder
worden. Ook gaven de overlegzetels
de mogelijkheid om één organisatie
meer zetels toe te spelen of om re
kening te houden met een geografi
sche spreiding. De Afdeling opperde
het voorstel om de overlegzetels
toch te behouden in de nieuwe
opzet.
Tenslotte wil de Afdeling vragen of
de naam van de Afdeling Bloemiste
rij kan veranderen in Bloementeelt.
Dit om misverstanden te
voorkomen.
Geert Pinxterhuis.
